لنف‌ادم

اطلاعات کلی در مورد لنف‌ادم:

نکات کلیدی این قسمت: لنف‌ادم به‌معنای تجمع مایعات در بافت‌های نرم بدن، هنگام آسیب دیدگی یا مسدود شدن سیستم لنفاوی است. سیستم لنفاوی شبکه‌ای از رگ‌های لنفاوی، بافت‌ها و اندام‌هایی است که لنف را به سرتاسر بدن منتقل می‌کنند. لنف‌ادم هنگامی رخ می دهد که لنف به گونه‌ای که لازم است، نتواند در بدن جریان پیدا کند. دو نوع لنف‌ادم وجود دارد. علائم احتمالی لنف‌ادم شامل تورم پاها یا دست‌ها است. سرطان و درمان آن از عوامل خطر برای لنف‌ادم هستند. جهت تشخیص لنف‌ادم از آزمایش‌های مربوط به بررسی سیستم لنفاوی استفاده می‌شود. ممکن است از مراحل مختلف برای توصیف لنف‌ادم استفاده شود.

لنف‌ادم به‌معنای تجمع مایعات در بافت‌های نرم بدن، هنگام آسیب دیدگی یا مسدود شدن سیستم لنفاوی است.

لنف‌ادم (Lymphoma) هنگام آسیب‌دیدگی یا انسداد سیستم لنفاوی رخ می‌دهد. مایعات در بافت‌های نرم جمع شده و باعث تورم می‌شوند. این حالت، یک مشکل رایج ناشی از سرطان و درمان‌های آن است. لنف‌ادم معمولاً روی دست و پا تأثیر می‌گذارد، ولی می‌تواند قسمت‌های دیگر بدن را نیز تحت تأثیر قرار دهد. لنف‌ادم می‌تواند برای بیماران مشکلات طولانی مدت جسمی، روانی و اجتماعی به‌وجود آورد.

سیستم لنفاوی شبکه‌ای از رگ‌های لنفاوی، بافت‌ها و اندام‌هایی است که لنف را به سرتاسر بدن منتقل می‌کنند.

بخش‌هایی از سیستم لنفاوی که نقش مستقیمی در لنف‌ادم ایفا می‌کنند شامل موارد زیر هستند:

لنف: یک مایع شفاف شامل لنفوسیت (سلول‌های سفیدخون) که با عفونت و رشد تومورها مقابله می‌کند؛ لنف همچنین حاوی پلاسما است (بخش مایع خون که سلول‌های خون را حمل می‌کند)

رگ‌های لنفاوی: شبکه‌ای از لوله‌های نازک که به جریان لنف در سرتاسر بدن کمک می‌کند و آن را به جریان خون باز می‌گرداند.

گره‌های (غدد) لنفاوی: ساختار کوچک و لوبیا شکلی دارند که لنف را فیلتر کرده و وظیفه جمع‌آوری سلول‌های سفید خون را که به مبارزه با عفونت و بیماری کمک می‌کنند را به‌عهده دارند. غدد لنفاوی در سرتاسر شبکه رگ‌های لنفاوی که در کل بدن یافت می‌شود قرار گرفته اند. مجموعه ای از غدد لنفاوی در زیر بغل، لگن، گردن، شکم و کشاله ران وجود دارند.

طحال، تیموس، لوزه‌ها و مغز استخوان نیز بخشی از سیستم لنفاوی هستند ولی نقش مستقیمی در لنف‌ادم ایفا نمی‌کنند.

آناتومی سیستم لنفاوی، نشان‌دهنده رگ‌ها و اندام‌های لنفاوی است از جمله غدد لنفاوی، لوزه‌ها، تیموس، طحال و مغز استخوان. لنف (مایع روشن) و لنفوسیت‌ها، که از طریق رگ‌های لنفاوی در بدن حرکت می‌کنند و به غدد لنفاوی می‌روند و در آنجا مواد مضر را نابود می‌کنند، لنف از طریق رگی بزرگ در نزدیکی قلب وارد خون می‌شود.

لنف‌ادم هنگامی رخ می‌دهد که لنف به‌گونه‌ای که لازم است، نتواند در بدن جریان پیدا کند.

هنگامی‌که سیستم لنفاوی به‌طور صحیح کار کند لنف در بدن حرکت می‌کند و به جریان خون باز می‌گردد.

• مایعات و پلاسما از مویرگ‌ها (Capillaries) (کوچک‌ترین رگ‌های خونی) نشت می‌کنند و در اطراف بافت‌های بدن جریان می‌یابند و سلول‌ها می‌توانند اکسیژن و مواد غذایی مورد نیاز خود را دریافت کنند.
• بعضی از این مایعات به جریان خون باز می‌گردند و بقیه مایع از طریق رگ‌های لنفاوی نازک وارد سیستم لنفاوی می‌شود. این رگ‌ها لنف را به سمت قلب هدایت می‌کنند. لنف به‌آرامی از طریق رگ‌های لنفاوی بزرگ و بزرگ‌تر حرکت می‌کند و از غدد لنفاوی که ضایعات را از لنف جدا می‌کنند، عبور می‌کند.
• لنف به حرکت خود در سیستم لنفاوی ادامه می‌دهد و در نزدیکی گردن جمع می‌شود پس در یکی از دو مجرای بزرگ جریان می‌یابد.
  • مجرای لنف راست، لنف را از دست راست و بخش راست سر و سینه جمع‌آوری می‌کند.
  • مجرای لنف چپ، لنف را از هر دو پا، دست چپ و بخش چپ سر و سینه جمع‌آوری می‌کند.

این دو مجرای بزرگ در داخل رگ‌هایی زیر ترقوه، که لنف را به سمت قلب می‌برند، تخلیه می‌شوند. این محل، جایی است که لنف به جریان خون باز می‌گردد. هنگامی‌که بخشی از سیستم لنفاوی آسیب می‌بیند یا مسدود می‌شود، مایعات نمی‌توانند از بافت‌های مجاور در بدن تخلیه شوند، بنابراین مایعات در بافت‌ها جمع شده و باعث تورم می‌شوند.

دو نوع لنف‌ادم وجود دارد:

لنف‌ادم می‌تواند اولیه یا ثانویه باشد.

• لنف‌ادم اولیه به‌دلیل رشد و نمو غیرعادی سیستم لنفاوی به‌وجود می‌آید؛ علائم آن ممکن است در زمان تولد یا سال‌ها بعد بروز کند.
• لنف‌ادم ثانویه به‌دلیل آسیب‌دیدگی به سیستم لنفاوی رخ می‌دهد، گاه سیستم لنفاوی به‌دلیل عفونت، جراحت، سرطان، خارج کردن غدد لنفاوی، پرتو دادن به نواحی مبتلا به بیماری یا جوشگاه ناشی از پرتودرمانی یا جراحی آسیب می‌ببیند یا مسدود می‌شود.

اطلاعات خلاصة زیر در مورد لنف‌ادم ثانویه است، که به‌دلیل سرطان یا درمان سرطان رخ می‌دهد:

علائم احتمالی لنف‌ادم تورم دست‌ها یا پاها است.

مشکلات دیگری نیز می‌توانند همین علائم را به‌وجود آورند. در صورت بروز هر یک از موارد زیر باید با پزشک مشورت کرد.

• تورم دست یا پا، که گاه شامل انگشت‌های دست و پا نیز می‌شود.
• احساس سنگینی در دست یا پا.
• احساس سفتی در پوست.
• مشکل داشتن در حرکت مفاصل پا یا دست.
• ضخیم شدن پوست همراه با تغییرات پوستی، نظیر زگیل یا تاول، یا بدون تغییرات.
• احساس فشردگی هنگام پوشیدن لباس، کفش، دست‌بند، ساعت یا حلقه.
• خارش پاها یا انگشتان پا.
• احساس سوزش در پاها.
• مشکلات مربوط به خواب.
• ریزش مو.

فعالیت‌های روزانه و توانایی کار کردن یا لذت بردن از فعالیت‌های تفریحی گاه توسط لنف‌ادم تحت تأثیر قرار می‌گیرند، این علائم با گذشت زمان به‌آرامی بروز می‌کنند و یا شاید در صورت وجود عفونت یا آسیب به دست یا پا به‌سرعت ظاهر شوند.

سرطان و درمان آن از عوامل خطر برای لنف‌ادم هستند.

لنف‌ادم پس از هر گونه سرطان یا درمانی که روی جریان لنف در غدد لنفاوی اثر بگذارد رخ می‌دهد. از جمله این موارد می‌توان به خارج کردن غدد لنفاوی اشاره کرد.

این بیماری گاهی در طی چند روز و یا سال‌ها پس از درمان بروز می‌کند. بیش‌تر موارد لنف‌ادم در طی سه سال پس از جراحی رخ می‌دهد.

عوامل خطر برای لنف‌ادم شامل موارد زیر هستند:

• خارج کردن و یا پرتو دادن به غدد لنفاوی در زیر بغل، کشاله ران، لگن یا گردن، خطر لنف‌ادم را، با توجه به تعداد غدد لنفاوی مبتلا شده، افزایش می‌دهد. خطر در صورتی‌که تنها اولین غده لنفاوی(Sentinel) یا اولین گره لنفاوی که لنف (Lymphatic Drainage) را از تومور دریافت می‌کند خارج شود، کم‌تر است.
• داشتن اضافه وزن و چاق بودن.
• بهبود کند پوست پس از جراحی.
• توموری که مجرای چپ لنفاوی یا غدد و رگ‌های لنفاوی را در گردن، سینه، زیر بغل، لگن یا شکم تحت تأثیر قرار داده یا مسدود کرده است.
• بافت جوشگاه در کانال‌های لنفاوی زیر استخوان ترقوه، که به‌دلیل جراحی یا پرتودرمانی به‌وجود آمده است.

لنف‌ادم معمولاً در بیماران مبتلا به سرطان پستان که تمام یا بخشی از پستان خود و غدد لنفاوی زیر بغل را برداشته‌اند به‌وجود می‌آید. لنف‌ادم در پاها معمولاً پس از جراحی سرطان رحم، پروستات، لنفوم یا ملانوما (Melanoma)بروز می‌کند، همچنین این بیماری می‌تواند همراه با سرطان فرجی(Vulvar) یا سرطان تخمدان به‌وجود آید.

برای تشخیص لنف‌ادم از آزمایش‌های مربوط به بررسی سیستم لنفاوی استفاده می‌شود.

حصول اطمینان از اینکه دلیل تورم موارد دیگری نظیر عفونت یا لخته‌های خون نیست، بسیار مهم است. از آزمایش‌ها یا روش‌های زیر برای تشخیص لنف‌ادم استفاده می‌شود:

• معاینه فیزیکی و بررسی سابقه: معاینه بدن برای یافتن علائم بیماری، مانند برآمدگی‌ها یا هر چیز غیرعادی، سابقه مشکلات پزشکی بیمار و بیماری‌ها و درمان‌هایی که در گذشته انجام داده است نیز گرفته خواهد شد.
• سنتی گرافی لنفاوی (Lymphoscintigraphy): روشی برای تهیه عکس‌هایی که سینتی گرام (Scintigrams) نام دارند، از سیستم لنفاوی جهت بررسی وجود انسداد یا هر مورد غیرعادی دیگر در بدن. یک ماده رادیواکتیو زیر پوست، بین انگشت‌های اول و دوم هر یک از دست‌ها یا پاها تزریق می‌شود. ماده توسط رگ‌های لنفاوی جذب می‌شود و به‌وسیله اسکنر تشخیص داده می‌شود. اسکنر تصاویری از جریان ماده درون سیستم لنفاوی را روی صفحه کامپیوتر نمایش می‌دهد.
• ام.آر.آی. (MRI) ، تصویربرداری با تشدید مغناطیسی: روشی که از یک آهن‌ربا، امواج رادیویی و کامپیوتر برای تهیه مجموعه‌ای از تصاویر دقیق و با جزئیات زیاد از نواحی درونی بدن استفاده می‌کند. به این روش تصویربرداری با تشدید مغناطیسی هسته‌ای نیز گفته می‌شود. (NMRI)

پا یا دست ورم کرده معمولاً با دست یا پای دیگر مقایسه می‌شود. این کار در طی زمان مرتباً تکرار می‌شود تا عملکرد درمان مشخص شود.

از مراحل مختلف زیر برای توصیف میزان پیشرفت لنف‌ادم استفاده می‌شود:

• مرحله یک: اندام (دست یا پا) ورم کرده یا سنگین شده است. فشار روی نواحی ورم کرده حفره (گودی) باقی می‌گذارد. این مرحله از لنف‌ادم ممکن است بدون درمان برطرف شود.
• مرحله دو: اندام متورم شده است و حالت اسفنجی دارد. احتمالاً وضعیتی به نام فیبروز بافت به‌وجود می‌آید و منجر به این می‌شود که اندام حالت سفت به خود بگیرند. فشار روی اندام متورم حفره‌ای باقی نمی‌گذارد.
• مرحله سه: این مرحله، پیشرفته‌ترین مرحله بیماری است. اندام متورم اغلب خیلی بزرگ می‌شود؛ در این مرحله درمان شاید بتواند به فرد کمک کند، ولی آن را معالجه نخواهد کرد.

لنف‌ادم مرحله سه به‌ندرت در بیماران مبتلا به سرطان پستان رخ می‌دهد؛ به لنف‌ادم مرحله سه، پیل پایی لنفوستاتیک(Elephantiasis) نیز گفته می‌شود.

کنترل لنف‌ادم

(Managing Lymphedema) نکات کلیدی این بخش: ممکن است اقداماتی برای پیشگیری از لنف‌ادم یا جلوگیری از وخیم‌تر شدن آن انجام شود. اقدامات پیشگیرانه شامل موارد زیر هستند: در صورتی‌که با هر یک از علائم لنف‌ادم برخورد کردید به‌سرعت پزشک خود را در جریان بگذارید. برای پیشگیری از عفونت، ناخن‌ها و پوست خود را تمیز نگه دارید و از آنها مراقبت کنید. از مسدود کردن جریان مایعات در داخل بدن پرهیز کنید. از تجمع خون در اندام بیمار شده جلوگیری کنید. چگونگی تأثیر ورزش روی لنف‌ادم ناشی از سرطان پستان هنوز مشخص نشده است.

ممکن است اقداماتی برای پیشگیری از لنف‌ادم یا جلوگیری از وخیم‌تر شدن آن در پیش گرفته شود.

اقدامات پیشگیرانه می‌تواند مانع از توسعه لنف‌ادم شود. پزشکان می‌توانند به بیمار آموزش دهند چگونه در خانه از لنف‌ادم پیشگیری کند یا مراقبت‌های لازم را به عمل آورد. در صورت بروز لنف‌ادم، می‌توان از اقدامات زیر برای جلوگیری از بدتر شدن آن استفاده کرد.

اقدامات پیشگیرانه شامل موارد زیر است:

در صورتی‌که با هر یک از علائم لنف‌ادم برخورد کردید به‌سرعت پزشک خود را در جریان بگذارید.

بخش مربوط به اطلاعات کلی در مورد علائم ناشی از لنف‌ادم را مطالعه کنید. در صورت مشاهده هر یک از این علائم به‌سرعت پزشک خود را مطلع کنید. در صورتی‌که درمان زود شروع شود احتمال بهبودی بیش‌تر است. در صورتی‌که لنف‌ادم درمان نشود می‌تواند منجر به مشکلاتی شود که دیگر نتوان آنها را درمان کرد.

برای پیشگیری از عفونت، ناخن‌ها و پوست خود را تمیز نگه دارید و از آنها مراقبت کنید.

باکتری‌ها می‌توانند از طریق بریدگی، خراش، نیش حشرات یا دیگر جراحت‌های پوست وارد بدن شوند. مایعات جمع شده در بافت‌های بدن به‌دلیل لنف‌ادم، رشد باکتری‌ها و بروز عفونت را ساده‌تر می‌کند؛ به‌دنبال نشانه‌هایی از عفونت مانند قرمزی، درد، تورم، گرما، تب یا رگه‌های قرمز زیر سطح پوست باشید و در صورت مشاهده هر یک از این موارد به‌سرعت پزشک خود را مطلع کنید. مراقبت دقیق از پوست و ناخن به پیشگیری از عفونت کمک می‌کند.

• برای مرطوب نگه داشتن پوست از کرم یا لوسیون استفاده کنید.
• با استفاده از پمادهای ضدباکتریایی بریدگی یا شکاف‌هایی را که در پوست به‌وجود آمده است معالجه کنید.
• از فرو بردن هر گونه سوزن درون بافت مبتلا به لنف‌ادم (دست یا پا) خودداری کنید. این امر شامل تزریق یا آزمایش خون نیز هست.
• در هنگام خیاطی از انگشتانه استفاده کنید.
• از آزمایش آب حمام یا آب مربوط به غذا به‌وسیله اندام مبتلا به لنف‌ادم خودداری کنید، ‌زیرا احتمال دارد دست یا پای مبتلا شده حس لمس، دما و یا درد کم‌تری داشته باشد و آبی که بیش از حد داغ شده است پوست را بسوزاند.
• در هنگام آشپزی و باغبانی از دستکش استفاده کنید.
• در هنگامی‌که در محیط باز هستید از کرم ضدآفتاب استفاده کنید و کفش بپوشید.
• ناخن‌های پا را به گونه‌ای کوتاه کنید که لبه‌ها صاف باشند. برای پیشگیری از عفونت و رشد ناخن درون پوست پا به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.
• پاها را تمیز و خشک نگه دارید و جوراب‌های نخی (کتانی) بپوشید.

از مسدود کردن جریان مایعات درون بدن خودداری کنید.

اینکه مایعات درون بدن، مخصوصاً در اندام مبتلا شده یا در نواحی که ممکن است لنف‌ادم بروز کند،‌به‌خوبی جریان داشته باشد بسیار مهم است.

• هنگام نشستن پاها را به حالت صلیبی قرار ندهید.
• حداقل هر 30 دقیقه یکبار حالت نشستن خود را عوض کنید.
• از انگشتر و زینت‌آلات گشاد و لباس‌های گشاد یا قابل انعطاف (الاستیک) استفاده کنید.
• کیف‌های دستی را با دست مبتلا به لنف‌ادم حمل نکنید.
• از کیف‌های مخصوص گرفتن فشار خون، در دست مبتلا به لنف‌ادم استفاده نکنید.
• از بانداژهای الاستیک یا جوراب‌های ساق بلند با کش‌های تنگ استفاده نکنید.
• از تجمع خون در اندام‌های مبتلا شده جلوگیری کنید.
• اندام مبتلا به لنف‌ادم را حتی‌الامکان، بالاتر از قلب نگه دارید.
• اندام را با سرعت زیاد تکان ندهید و نگذارید مدت زیادی به سمت پایین باقی بماند. این کار باعث می‌شود خون و مایعات در بخش‌های پایینی دست یا پا جمع شوند.
• به اندام گرما ندهید.

چگونگی تأثیر ورزش روی لنف‌ادم مربوط به سرطان پستان هنوز کاملاً مشخص نیست.

در گذشته زنان مبتلا به لنف‌ادم ناشی از سرطان پستان از انجام بعضی از ورزش‌ها منع می‌شدند. اخیراً، پژوهش‌هایی در رابطه با تأثیر ورزش روی این نوع از لنف‌ادم انجام شده است. براساس این مطالعات، به‌نظر می‌رسد که ورزش حداقل لنف‌ادم را بدتر نمی‌کند. در این مورد باید تحقیقات بیش‌تری انجام گیرد.

درمان لنف‌ادم

(Treatment Of Lymphedema) نکات کلیدی این بخش: هدف از درمان، کنترل تورم و دیگر مشکلات ناشی از لنف‌ادم است. درمان لیمفودما شامل موارد زیر است: ورزش. بانداژ. ماساژ درمانی. مراقبت از پوست. درمان ترکیبی. ابزار فشرده‌سازی. کاهش وزن. لیزردرمانی. دارودرمانی. جراحی. هنگامی‌که لنف‌ادم شدید است و به‌وسیلۀ درمان بهتر نمی شود ممکن است مشکلات دیگری به‌وجود آید.

هدف از درمان، کنترل تورم و دیگر مشکلات ناشی از لنف‌ادم است.

آسیب به سیستم لنفاوی قابل درمان نیست. از درمان‌ها برای کنترل تورم ناشی از لنف‌ادم و پیشگیری از بروز دیگر مشکلات یا بدتر شدن آنها استفاده می‌شود. فیزیوتراپی، از درمان‌های متداول و استاندارد است، درمان معمولاً ترکیبی از چندین روش فیزیکی است و هدف از آن کمک به بیماران برای ادامه فعالیت‌های روزمره، کاهش درد و بهبود توانایی حرکت و استفاده از اندام‌های مبتلا به لنف‌ادم (دست یا پا) است. معمولاً از داروها برای درمان طولانی مدت لنف‌ادم استفاده نمی‌شود.

درمان لنف‌ادم شامل موارد زیر است:

ورزش:

ورزش‌های سبکی که باعث فعالیت بیش‌تر قلب و ریه‌ها می‌شوند، موجب می‌شود که رگ‌های لنفاوی، لنف را از اندام‌های مبتلا شده خارج کنند و در نتیجه به کاهش تورم کمک می‌کنند.

پوشاک فشاری:

پوشاک فشاری از پارچه‌هایی ساخته شده‌ که مقدار فشار کنترل شده‌ای را به نواحی مختلفی از دست یا پا وارد می‌آورند و به حرکت مایعات و جلوگیری از تجمع آنها کمک می‌کند. گاه بعضی از بیماران نیاز دارند این لباس‌ها را برای سایز خود سفارش دهند. استفاده از آستین فشاردهنده در هنگام ورزش به جلوگیری از تورم بیش‌تر در اندام مبتلا شده کمک می‌کند. استفاده از پوشاک فشاری در هنگام مسافرت هوایی اهمیت زیادی دارد زیرا لنف‌ادم در ارتفاعات بالاتر ممکن است بدتر شود. به پوشاک فشاری، آستین‌های فشاردهنده و آستین‌ها یا جوراب‌های ساق‌بلند لنف‌ادم نیز گفته می‌شود.

بانداژ:

هنگامی‌که مایعات لنف از اندام متورم خارج شد، بانداژ کردن (بستن) می‌تواند به جلوگیری از پر شدن مجدد ناحیه با مایعات کمک کند. بانداژ همچنین توانایی رگ‌های لنفاوی برای جابه‌جا کردن لنف را افزایش می‌دهد. گاهی اوقات لنف‌ادمی که با دیگر درمان‌ها بهبود نیافته است با استفاده از بانداژ بهتر می‌شود.

ماساژدرمانی:

ماساژدرمانی (درمان دستی) برای لنف‌ادم، شامل درمانی است که در آن بافت‌های نرم بدن به‌آرامی ورز و مالش داده می‌شود یا ضربات آرام به آنها زده می‌شود. ماساژ می‌تواند به خارج کردن لنف از نواحی متورم و هدایت آن به ناحیه‌ای که رگ‌های لنفاوی در آن فعال هستند کمک کند.

معمولاً ماساژ درمانی در مورد بیمارانی که از پرتودرمانی در ناحیه مبتلا به لنف‌ادم استفاده کرده‌اند یا کسانی که یکی از شرایط زیر را دارند اعمال نمی‌شود:

• سلولیت (Cellulitis) : عفونت بافت‌های عمقی پوست و عضلات یا دیگر انواع التهاب اندام متورم شده.
• سرطان باقی مانده در ناحیه مبتلا به لنف‌ادم.
• ترمبوز ورید عمقی (لخته خون در سیاه رگ  Deep Vein Thrombosis)
• نارسایی احتقانی قلب (ضعف عضله قلب، که باعث تجمع مایعات در بافت‌های بدن می‌شود).

مراقبت از پوست:

هدف مراقبت از پوست پیشگیری از عفونت و حفاظت از پوست در مقابل خشکی و ترک‌خوردگی است؛ بخش «نکاتی مربوط به مراقبت از پوست» را در قسمت کنترل لنف‌ادم مشاهده کنید.

درمان ترکیبی:

فیزیوتراپی ترکیبی، برنامه‌ای متشکل از ماساژ، بانداژ، ورزش‌ها و مراقبت از پوست است، که توسط یک درمان‌گر متخصص انجام می‌شود. در شروع برنامه، درمان‌گر از درمان‌های متعدد در بازه زمانی کوتاه برای کاهش بیش‌تر تورم در بافت مبتلا به لنف‌ادم استفاده می‌کند، سپس بیمار برنامه را در منزل ادامه می‌دهد تا تورم را در حالت کاهش‌یافته نگه دارد. به درمان‌های ترکیبی، درمان‌های پیچیده کاهش‌دهنده احتقان نیز گفته می‌شود.

ابزار فشرده‌سازی:

ابزار فشرده‌سازی، پمپ‌هایی هستند که به آستین‌هایی متصل می‌شوند که دور دست یا پا پیچیده می‌شوند و به‌صورت مقطع به اندام‌ها فشار وارد می‌کنند. آستین در چرخه‌های زمانی پر باد و کم باد می‌شود و این عملکرد پمپاژ به حرکت مایعات درون رگ‌های لنفاوی و جلوگیری از تجمع مایعات در دست یا پا کمک می‌کند.

ابزار فشرده‌سازی در صورت استفاده همراه با درمان ترکیبی می‌تواند مفید باشد. استفاده از این دستگاه‌ها باید زیر نظر یک متخصص آموزش دیده انجام شود چرا که فشار زیاد می‌تواند به رگ‌های لنفاوی نزدیک به سطح پوست آسیب وارد کند.

کاهش وزن:

در بیماران مبتلا به اضافه وزن، ممکن است لنف‌ادم با کاهش وزن بهتر شود.

لیزردرمانی:

لیزردرمانی معمولاً به کاهش تورم لنف‌ادم و از بین بردن سختی پوست پس از عمل ماستکتومی (Mastectomy : جراحی برای برداشتن بخشی از پستان یا تمام آن )  کمک می‌کند. از یک دستگاه دستی، که با باتری کار می‌کند، برای هدف‌گیری نواحی مبتلا به لنف‌ادم به‌وسیله اشعه‌های سطح پایین لیزر استفاده می‌شود.

دارودرمانی:

لنف‌ادم معمولاً با دارو درمان نمی‌شود ولی گاه از آنتی بیوتیک برای معالجه و پیشگیری از عفونت استفاده می‌شود. دیگر انواع داروها نظیر داروهای مدر(Diuretic) یا داروهای ضد انعقاد خون (رقیق‌کننده خون) معمولاً مفید نیستند و حتی ممکن است باعث بدترشدن لنف‌ادم شوند.

جراحی:

لنف‌ادم ناشی از سرطان به‌ندرت به‌وسیله جراحی درمان می‌شود.

هنگامی‌که لنف‌ادم با درمان بهبود نمی‌یابد ممکن است مشکلات دیگری هم به‌وجود آید.

گاهی اوقات لنف‌ادم شدید به‌وسیله درمان بهتر نمی‌شود، یا سال‌ها پس از جراحی به‌وجود می‌آید. در صورتی‌که هیچ دلیل شناخته شده‌ای وجود نداشته باشد، پزشکان بررسی می‌کنند که آیا مشکل، ناشی از چیزی غیر از سرطان اولیه یا درمان سرطان است؟ (مثلاً یک تومور دیگر)

لنفانژیوسارکوما (Lymphangiosarcoma) یک نوع سرطان نادر رگ‌های لنفاوی با رشد سریع است. این مشکلی است که در بعضی از بیماران مبتلا به سرطان پستان رخ می‌دهد و معمولاً در حدود 10 سال پس از برداشتن پستان (ماستکتومی Mastectomy) ) بروز می‌کند. این نوع سرطان با ظهور ضایعات بنفش‌رنگ روی پوست، که غالباً مسطح یا برآمده هستند آغاز می‌شود؛ برای بررسی وجود این سرطان از سی تی اسکن یا ام. ار. آی استفاده می‌شود. معمولاً این نوع سرطان قابل درمان نیست.

با ورزش کردن از این ۵ بیماری مهم در امان باشید

بیماری قلبی:
 ورزش مداوم و مرتب عضلات قلب را تقویت می کند،کلسترول مضر خون را کاهش داده و کلسترول مفید خون را افزایش می دهد.همچنین ورزش مرتب میزان فشار خون را کاهش می دهد. در نتیجه ی همه ی این اتفاقات خطر بیماری های قلبی و  مغزی کاهش می یابد.
 
 دیابت نوع دوم :
 مطالعات متعددی ثابت کرده اند که ورزش مرتب خطر بروز دیابت را واضحا کاهش می دهد.ورزش کردن موجب کنترل قند خون و فشار خون شده و منجر به کاهش وزن می شود.کاهش وزن موجب می شود که توانایی بدن برای جذب و تاثیر انسولین افزایش یابد.در واقع حساسیت سلولها به تاثیر انسولین افزایش می یابد.
 

پوکی استخوان:
 ورزش کردن همراه با تمرینات استقامتی،استخوانها را قوی می کند و از پوکی استخوان پیشگیری می کند.فعالیتهای فیزیکی مانند پیاده روی،دویدن و تمرینات استقامتی با وزنه ها موجب تقویت استخوانها و افزایش تراکم بافت استخوانها می شوند.همراه با ورزش کردن، برای پیشگیری از پوکی استخوان دریافت میزان کافی ویتامین D و کلسیم نیز اهمیت دارد.
  
 سرطان:
 بر اساس تحقیقات انجمن سرطان آمریکا حداقل ۳۰ دقیقه ورزش در روز می تواند خطر بروز سرطان را کاهش دهد.یک سوم از مرگهای وابسته به سرطان به نحوی با فعالیت بدنی کم و رژیم غذایی نادرست مرتبط هستند.بنابرین ورزش کردن در پیشگیری از سرطان نقش مهمی دارد.
 

آپنه ی انسدادی در خواب:
 آپنه ی انسدادی شرایطی است که در آن راه تنفسی فرد حین خواب مسدود می شود.این حالت به تدریج منجر به افزایش فشار خون و بیماریهای قلبی می شود.چاقی یک عامل خطر عمده برای آپنه ی خواب است.ورزش کردن موجب کاهش وزن می شود و از این طریق به پیشگیری از آپنه ی خواب کمک می کند.
 علاوه بر منافع بیشمار ورزش برای سلامت جسم و روان افراد،ورزش کردن می تواند شما را در مقابل بیشتر بیماریهای خطرناک محافظت کند.ورزش مداوم به شما کمک می کند تا زندگی سالم و طولانی تری داشته باشید و از بیشتر بیماریهای خطرناک در امان بمانید.

منبع : سایت پزشکان ایران

فعالیت بدنی و ورزش، خطر عود سرطان را کاهش می‌دهد

به همه بیماران سرطانی باید به عنوان بخشی از برنامه درمانی‌شان، برنامه تمرین و ورزش داده شود. این را یک انجمن خیریه حمایت از بیماران سرطانی در بریتانیا می‌گوید. این انجمن می‌گوید شواهد نشان می‌دهد  ورزش بر بهبود بیماران سرطانی تاثیر مثبت دارد .

بنیاد خیریه مک‌میلان برای حمایت از بیماران سرطانی، در گزارشی به بیمارانی که به دلیل ابتلا به سرطان تحت درمان هستند، توصیه کرده هفته‌ای دو ساعت و نیم ورزش کنند.

بنا بر این گزارش توصیه به استراحت بعد از طی مرحله درمانی، دیدگاهی قدیمی و تاریخ‌گذشته است.

نتیجه تحقیقات تازه نشان می‌دهد ورزش می‌تواند خطر مرگ به دلیل سرطان را کاهش دهد و عوارض جانبی درمان را به حداقل برساند.

بنا بر گزارش مک‌میلان از میان دو میلیون بیمار سرطانی در بریتانیا که دوره درمان خود را پشت سر گذاشته‌اند، حدود یک میلیون و ششصدهزار نفر فعالیت جسمی کافی ندارند.

بنا به توصیه مک‌میلان بیماران بزرگسال سرطانی و کسانی که سرطان آنها مداوا شده، باید در هفته ۱۵۰ دقیقه حرکات ورزشی ملایم انجام دهند.

در این گزارش، به نقل از کالج آمریکایی طب ورزشی نیز آمده است که ورزش طی دوره اکثر انواع درمان‌ها و بعد از آن ضرری ندارد و درمان‌شدگان سرطان باید از غیرفعال بودن اجتناب کنند.

باغبانی، راهپیمایی و شنابر اساس این گزارش فعالیت جسمی می‌تواند به فائق آمدن بر تاثیرات سرطان و درمان آن، مانند خستگی و اضافه وزن، کمک کند.

در این گزارش آمده است: “شواهد نشان می‌دهد ورزش و تحرک فیزیکی، خستگی و فرسودگی بیمار را در طی دوره درمان افزایش نمی‌دهد و در عوض باعث افزایش سطح انرژی آنها بعد از درمان می شود… فعالیت جسمی همچنین احتمال ابتلا به امراض قلبی و پوکی استخوان را کاهش می‌دهد. انجام فعالیت‌های بدنی در حد توصیه‌شده، همچنین احتمال مرگ به دلیل سرطان و بازگشت بیماری بعد از مداوا را کاهش می‌دهد.”

تحقیقات قبلی نشان داده بود که ورزش کردن در حد توصیه‌شده، احتمال بازگشت سرطان سینه را تا حد ۴۰ درصد کاهش می‌دهد. در مورد مبتلایان به سرطان پروستات نیز این احتمال حدود ۳۰ درصد کاهش می‌یابد.

به گفته کیران دیوین، مدیرعامل مک‌میلان، فعالیت فیزیکی در روند بهبود و افزایش طول عمر در سرطان بسیار مهم است.

آقای دیوین می‌گوید: “بیماران سرطانی اگر بدانند که فعالیت جسمی تا چه حد می‌تواند بر بهبود آنها و سلامتشان در بلند مدت تاثیر داشته باشد، شگفت‌زده می‌شوند… فعالیت جسمی، لازم نیست شدید باشد، مثلا باغبانی، راهپیمایی تند یا شنا کردن هم به عنوان فعالیت فیزیکی قابل قبول است.”

پیش از این به صورت سنتی به بیماران سرطانی توصیه می‌شد که بعد از درمان استراحت کنند، اما گزارش مک‌میلان می‌گوید که این رویکرد می‌تواند بیمار را در معرض خطر قرار دهد.

 منبع : پزشکان بدون مرز

پرسش و پاسخ در مورد کاربرد طب مکمل و جایگزین در درمان سرطان

  طب مکمل و جایگزین (CAM) مجموعه ای از طب های گوناگون و سیستم های مراقبت از سلامتی ، تجربیات و فراورده هایی است که تا به حال به عنوان قسمتی از طب مرسوم مطرح نشده است. (سئوال 1 را ملاحظه بفرمایید) .

این مطلب مهم می باشد که همان روش علمی که برای ارزیابی روشهای رایج استفاده می شود برای ارزیابی طب مکمل و جایگزین مورد استفاده قرار گیرد.

  موسسه ملی سرطان و مرکز ملی طب مکمل و جایگزین مسئولیت حمایت از انواع مختلف آزمایشات بالینی (تحقیقات بوسیله مردم ) را برای مطالعه طب مکمل و جایگزین برای سرطان بر عهده دارد. (سئوال 5 ).

  آگاهی و تفکر  بیماردر مورد مراقبتهای دریافتی برای سلامتی توسط سرویس دهندگان هر طبی که در حال حاضر استفاده می کند بسیار مهم می باشد.  ایجاد اطمینان برای دریافت یک روش مراقبتی ایمن و هماهنگ شده نیز حق مسلم  هر فرد می باشد.

1.       طب مکمل و جایگزین چیست ؟

   طب مکمل و جایگزین (CAM) همانطوریکه توسط مرکز ملی طب مکمل و جایگزین NCCAM  تعریف شده است ، گروهی از انواع مختلف طب و سیستمهای مراقبتی سلامتی و تجربیات و فراورده هایی می باشد که در حال حاضر به عنوان بخشی از طب مرسوم تعریف نشده است.

  طب مکمل به همراه طب رایج استفاده می شود و طب جایگزین به جای طب رایج مورد استفاده قرار می گیرد.طب رایج طبی است که به وسیله دکتر طب (M.D.)  یا دکتر استئوپاتی(O.S.)   و همکاران دیگر حرفه بهداشت و سلامتی مانند فیزیکال تراپیستها ، روانشناسان و پرستاران دارای مجوز رسمی کار  به آن پرداخته می شود. نامهای دیگر طب رایج شامل معالجه بیماریها با استفاده از ضد آنAllopathy)) ، طب غربی ،طب مرسوم ، طب معمول و طب زیستی (  (Biomedicine می باشد. بعضی از شاغلین در طب رایج ، در طب مکمل و جایگزین نیز فعال می باشند.

   این قسمت به بعضی از سئوالاتی که در مورد طب (CAM) به طور متناوب تکرار می شود از جمله این سئوال همگانی که     چگونه روش (CAM) ارزیابی می شود پاسخ می دهد.

2.       آیا طب مکمل و جایگزین به طور گسترده استفاده می شود ؟

  نتایج مطالعات در مورد استفاده از (CAM) متناقض است . یک مطالعه با مقیاس بزرگ که در تاریخ 11 نوامبر 1998 در روزنامه انجمن طب آمریکا چاپ شد نشان داد که استفاده از (CAM) در میان عموم مردم از 33.8 درصد در سال 1990 به 42.1 درصد در سال 1997 افزایش یافته است.

    به هر صورت آنالیز داده های آماری سال 1999 که National Health Interview Survey منتشر کرد نشان داد که فقط 28.9 درصد از افراد بالغ ( بالای 18 سال در آمریکا حداقل از یک روش (CAM) در سال گذشته استفاده کرده اند. این نتیجه در روزنامه "خدمات پزشکی" ((Medical care  در سال 2002 به چاپ رسید. تعدادی مطالعات در مورد کاربرد طب مکمل و جایگزین توسط بیماران مبتلا به سرطان نیز  با جمعیت نمونه محدود انجام گرفته است .

   یک مطالعه که در فوریه سال 2000 در روزنامه:"سرطان"(‍ (Cancer  انتشار یافت ، گزارش داد که 37 درصد از 46 بیمار با سرطان پروستات از یک یا چند روش (CAM) به عنوان بخشی از معالجه سرطان استفاده کرده اند. این درمانها شامل طب گیاهی ، ویتامینها و رژیم غذایی مخصوص می شد.

  یک مطالعه وسیعتر در همین زمینه که برای بیمارانی با انواع مختلف سرطان انجام شده بود ، در جولای سال 2000  در روزنامه "سرطان شناسی بالینی" (Oncology Clinical) منتشر شد. این مطالعه نشان داد که 69 درصد از 453 بیمار سرطانی حداقل از یکی از روشهای معالجه (CAM) به عنوان بخشی از معالجات سرطان استفاده کرده اند. اطلاعات بیشتر را در مورد استفاده از (CAM) در میان بیماران سرطانی می توان از بررسی مقالات منتشره در سمینارهای غدد شناسی در دسامبر 2002 ، مشاهده کرد.

3.      روشهای (CAM) چگونه ارزیابی می شود ؟

  این نکته بسیار مهم است که روشهای مرسوم برای ارزیابی طب  رایج ، برای ارزیابی طب مکمل و جایگزین نیز بکار گرفته شود. موسسه ملی سرطان (NCI) و NCCAM ، تعدادی از آزمایشات بالینی را در مراکز پزشکی برای ارزیابی معالجات (CAM) برای سرطان انجام دادند. روشهای مرسوم برای معالجات سرطان عموما برای ایمنی و کارآیی در خلال یک فرایند علمی پیچیده که شامل آزمایشات بالینی با تعداد زیادی از بیماران انجام شده است، می باشد .

  تاکنون  اطلاعات کمی در مورد کارآیی و ایمنی روشهای مکمل و جایگزین بدست آمده است. برخی معالجات (CAM) ارزیابی شده است . تعداد کمی از معالجات (CAM) اصولا به عنوان جایگزینی برای معالجات سرطان مطرح شده و در بقیه موارد به عنوان  مکملی که شاید به بیمار کمک کند تا احساس بهتری داشته باشد و زودتر بهبود یابد مورد استفاده قرار گرفته است. یک مثال از این گروه ، طب سوزنی است.

بر اساس موافقت عمومی کنفرانس هیئت عمومی تخصصی انجمن بهداشت ( NIH ) ، در نوامبر 1997 ، طب سوزنی برای مدیریت وضعیت تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی و کنترل درد ناشی از جراحی موثر شناخته شد.

  بهترین برنامه بررسی موارد پراکنده  که توسط NCI  در سال 1991 آغاز شد ، یک راه از روشهای  CAM بود که در تجربیات ارزیابی استفاده می شده است . این برنامه توسط موسسه طب مکمل و جایگزین سرطان OCCAM انجام شده است. متخصصین مراقبت از سلامتی که  خدمات CAM را ارائه می دهند پرونده های پزشکی بیماران و مشخصات وابسته به آن را برای OCCAM فرستادند. OCCAM با بررسی دقیق این پرونده ها مدیریت آن را برای دستیابی به پتانسیل درمانی توسعه داد.

4.آیا  NCI و NCCAM   از آزمایشات بالینی مربوط به طب مکمل و جایگزین حمایت می کنند ؟

NCI   و NCCAM در حال حاضر از تعداد گوناگونی از آزمایشات بالینی که در مورد طب مکمل و جایگزین برای درمان سرطان است حمایت می کنند. بعضی از این آزمایشات بالینی مربوط به تاثیر ات روشهای مکمل که به روشهای مرسوم اضافه می شود است و باقی آزمایشات ، درمان جایگزین را با درمان مرسوم مقایسه می کند .

آزمایشات رایج به شرح زیر است :

·          طب سوزنی برای کاهش علائم مربوط به سرطان پیشرفته روده بزرگ (colorectal) .

·          ترکیب شیمی درمانی به اضافه پرتو درمانی با یا بدون غضروف کوسه ماهی در درمان بیماران مبتلا به سرطان منتشر سلولهای ریه که با جراحی قابل برداشت نیست.

·          درمان با اکسیژن پر فشار  (hyperbaric)برای بیمارانی که بخشی یا کل حنجره آنها طی جراحی برداشته شده است .

·          ماساژ درمانی برای بیماران سرطانی برای رفع حالات خستگی و افسردگی .

·          شیمی درمانی به همراه آنزیم لوزالمعده به علاوه رژیم غذایی مخصوص برای درمان سرطان لوزالمعده .

·          عصاره mistletoe  و شیمی درمانی برای درمان تومورهای سخت.

بیمارانی که تمایل دارند برای درمان در  بخشی از این آزمایشات بالینی شرکت کنند باید با پزشک خود مشورت کنند.

بانک اطلاعاتی NCI ، NCCAM  و  OCCAM  آزمایشات بالینی اعضا و اطلاعات متخصصین بهداشت در مورد مطالعات تحقیقاتی که در آن از CAM استفاده شده را ارائه داده است. نتایج آزمایشات بالینی را می توان با جستجو در اینترنت پیدا کرد :

·          بانک اطلاعاتی آزمایشات بالینی   NCI’s PDQ  که می توان در سایت http://www.cancer.gov/clinicaltrials/ با استفاده از معیارهایی چون نوع سرطان ، نوع آزمایش ، حوزه جغرافیایی ، متولی آزمایش و نام دارو  جستجو کرد. این اطلاعات همچنین با تماس با سرویس اطلاعاتی سرطان NCI قابل دسترس می باشد.

·          سایت مربوط به آزمایشات بالینی NCCAM می تواند بوسیله نوع معالجه بیماری در سایت http://nccam.nih.gov/clinicaltrials/ در اینرنت جستجو شود.

·          ارتباط سایت آزمایشات بالینی OCCAM به بانک اطلاعاتی آزمایشات بالینی NCI در اینترنت http://www.cancer.gov/cam/clinicaltrials_intro.html می باشد.

6  – بیمارانی که از طب مکمل و جایگزین استفاده می کنند چه روشی را باید در پیش بگیرند؟

  بیماران سرطانی که در نظر دارند از طب مکمل و جایگزین استفاده کنند باید با پزشک یا پرستار خود در این مورد گفتگو کنند تا به روش معالجه دست پیدا کنند. تعداد معدودی از درمانهای مکمل یا جایگزین ممکن است در کار درمان استاندارد اختلال ایجاد کند یا ممکن است وقتی به همراه درمان مرسوم استفاده می شوند مضر باشند . همچنین اگر در مورد نتایج مطالعاتی که ادعاهای موجود را پشتیبانی می کند آگاه باشیم بسیار مفید است. بعضی از منابع برای دستیابی به این اطلاعات در سئوال 8 تهیه شده است.

7   – در زمان بررسی طب مکمل ، بیمار چه سئوالاتی را باید از مهیا کنندگان مراقبتهای سلامتی بپرسد ؟

·    چه منفعتی می توان از آن انتظار داشت ؟

·    چه مخاطراتی ممکن است همراه این درمان وجود داشته باشد ؟

·    آیا سودهای شناخته شده آن از ضررهایش بیشتر می باشد؟

·    چه اثرات جانبی متصور می باشد ؟

·    آیا این درمان با درمان مرسوم تداخل ایجاد نمی کند ؟

·    آیا این درمان بخشی از آزمایشات بالینی است ؟ اگر جواب مثبت است چه کسی آن را حمایت می کند ؟

·    آیا این درمان تحت پوشش بیمه درمانی می باشد ؟

اطلاعات بیشتر در مورد ارزیابی درمان CAM و پزشکان آن در NCCAM  در دسترس می باشد.

8- کدام منابع می توانند اطلاعات بیشتری در مورد درمانهای CAM مهیا کنند ؟

  بیماران ، وابستگان و مهیا کنندگان مراقبتهای بهداشتی می توانند در مورد درمان CAM از نمایندگان دولتی و منابع زیر اطلاعات را کسب کنند :

NCCAM  اتحادیه نمایندگی دولتی ایالات متحده برای ارائه تحقیقات علمی مربوط به CAM می باشد. NCCAM برای اکتشافات در طب مکمل و جایگزین و آزمایشات در زمینه علوم مربوطه ، کارآموزی تحقیقات CAM و انتشار اطلاعات معتبر برای عموم و متخصصین اختصاص داده شده است.

موسسه NCCAM اطلاعات مربوط به NCCAM و   CAM در ایالات متحده را شامل مقالات در مورد حقایق این درمانها و دیگر نشریات و تحقیقات در قالب یک بانک اطلاعاتی یکپارچه علمی و پزشکی ارائه کرده است .این انتشارات عبارتند از :

·    تصمیم به استفاده از طب مکمل  http://nccam.nih.gov/health/decisions

·    انتخاب درمانگر طب مکمل و جایگزین : http://nccam.nih.gov/health/practitioner

·    مصرف کنندگان در طب مکمل و جایگزین : http://nccam.nih.gov/health/

این موسسه ، مشورت پزشکی و اظهار نظر در مورد درمان یا مراجعه به پزشک ارائه نمی دهد.

منبع : سایت ملی طب مکمل ایران

ورزش و سرطان

 در این مقاله می خوانید

• اطلاعات عمومی در مورد سرطان
• تأثیر ورزش در پیشگیری از سرطان
• چگونه ورزش کنیم تا برای پیشگیری از بیماری‌ها و سرطان مؤثر باشد
• جایگاه ورزش در درمان بیماران سرطانی و چگونگی انجام ورزش توسط این بیماران
• سرطان‌هایی که نقش ورزش در آنها به اثبات رسیده
• آیا ورزش می‌تواند عاملی برای بیماری سرطان باشد؟

 امروزه ورزش جایگاه ویژه ای در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماریها دارد،سرطان هم جزو بیماریهایی است که ارتباط نسبتاً زیادی با شیوه زندگی افراد دارد. صنعتی شدن جوامع باعث افزایش بروز این بیماری شده است، در این مقاله ابتدا مطالب مهمی در مورد سرطان گفته می شود و سپس نقش تحرک و ورزش در کاهش بروز سرطان بررسی شده و سپس طریقه ورزش کردن مؤثر آموزش داده می شود . ورزش در بیماران مبتلا به سرطان و جایگاه آن در درمان این بیماران هم جزو دیگری از این مقاله است.

اطلاعات عمومی و مهم در مورد سرطان :

1.  کاربرد روشهای رایج (جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی و درمانهای بیولوژیک) موجب علاج قطعی بیش از 50 درصد بیماران مبتلا به سرطان می‌شود با این وجود بیماران تشخیص سرطان را از دردناکترین و منقلب کننده ترین رخدادهای زندگی خود می‌دانند
2.  سن مهمترین عامل خطرساز در ابتلا به سرطان است به طوری که 
3. گروه درمانی سرطان شامل : پزشک مراقبت های اولیه – متخصص انکولوژی – جراح انکولوژی – متخصص پرتوتابی – پرستار انکولوژی – داروساز- مددکار اجتماعی – متخصص بازتوانی و مشاوران آنها هستند.
4. اگر سرطان در غربالگری تشخیص داده شود(این کار در مراکز بهداشتی درمانی سراسر کشور برای بعضی از سرطان‌ها انجام می‌شود) هر چه تشخیص در مراحل اولیه و زودرس باشد نتیجه درمان بهتر است، ولی اکثر سرطان‌ها بعد از ظهور علائم تشخیص داده می‌شوند(این علائم به خاطر اثر توده‌ای یا فشاری تومور و یا تغییرات ناشی از تولید سایتوکین‌ها و هورمون‌های تولیدی تومور است).
5.  در مردان سرطان پروستات و در زنان سرطان سینه شایعترین سرطان می‌باشد 
6. سرطان دومین عامل مرگ و میر در کشورهای توسعه یافته و سومین در کشورهای در حال توسعه و ایران و البته در کشور ایران اولین عامل مرگ و میر بیماری‌های قلبی،عروقی و در مقام دوم تصادفات قرار دارد.
7. سرطان سومین عامل مرگ و میر در ایران است سالانه 30 هزار نفر می‌میرند و 70 هزار مورد جدید اضافه می‌شوند پیش بینی می‌شود عدد درست سرطان در ایران 100 هزار نفر در سال باشد.
8. اجتناب از نور خورشید: استفاده از کرم‌های ضد آفتاب خطر سرطان سلول سنگفرشی را کم می‌کند ولی خط ملانوم را ممکن است افزایش دهد البته باید توجه کرد کسانی که از کرم‌های ضد آفتاب استفاده می‌کنند معمولاً مدت بیشتری در معرض نور آفتاب قرار می‌گیرند که این می‌تواند خطرناک باشد.
   مردی که روزی 2 بسته سیگار به مدت بیست سال می‌کشد نسبت به یک غیر سیگاری 60 تا 70 بار بیشتر مبتلا به سرطان می‌شود
9. سه تاریخ مهم زندگی هر زن که اثر عمده ای بر میزان بروز سرطان پستان دارد:
   1. اولین قاعدگی : خطر در زنانیکه اولین بار در سن 16 سالگی قاعده شوند فقط 50 تا 60 درصد زنانی است که در سن 12 سالگی قاعده شده‌اند (قاعدگی زودرس خطر سرطان را افزایش می‌دهد)
   2. اولین حاملگی فول ترم : زنانی که اولین حاملگی فول ترم را تا سن 18 سالگی تجربه کنند 30 تا 40درصد کمتر از زنانی که اولین حاملگی خود را در سنین بالاتر تجربه می‌کنند به سرطان مبتلا می‌شوند.
   3. سن یائسگی : یائسگی زود هنگام خطر سرطان را 35 درصد کمتر می‌کند.
   4. مدت زمان شیردهی : ریسک سرطان سینه را به مقدار زیادی کاهش می‌دهد در مطالعات ثابت شده زنانی که مجموعاً به مدت 40 ماه به فرزندان خود شیر داده‌اند، ریسک سرطان را در خودشان بسیار کاهش داده‌اند.
10. سه شعار مهم آموزشی در مورد سرطان :
    • آموزش و شناخت عوامل خطرساز سرطان ، راهی برای تندرستی است.
    • اکثر سرطانها قابل درمان هستند.
    • در اثر آموزش و بالا بردن سطح اطلاعات مردم زمان و سیکل درمان هم کوتاهتر می‌شود

تأثیر ورزش در پیشگیری از سرطان

نگاهی به وضعیت جوامع انسانی در کل جهان نشان می‌دهد که زندگی بشری نسبت به سالهای گذشته پیشرفت چشمگیری داشته و در مقابل این پیشرفتها یک تغییر مهم در زندگی ایجاد شده که عبارت است از کاهش بکارگیری بدن به دلیل افزایش امکانات و تسهیلات زندگی می‌باشد. کم تحرکی و بی‌تحرکی امروزه یکی از مشکلات اساسی بشر می‌باشد

در پیشگیری و کنترل سرطان باید به یک نکته اساسی توجه کرد و آن این که سرطان تنها یک اتفاق لحضه‌ای نیست بلکه فرایندی از انواع تغییرات سلولی است که باعث می‌شود سلول بیشتر و بیشتر خود مختار شود. 

راههایی که ورزش از طرق آن سبب کاهش بیماری ها و سرطان در انسان می‌شوند را به 10 گروه تقسبم می‌کنیم:

 1 : بهبود وضعیت سیستم ایمنی :

در سالخوردگی سیستم ایمنی بدن به طور چشم گیری کاهش می‌یابد(بخصوص ایمنی سلولی)، به نظر می‌رسد که این تغییر سیستم ایمنی سبب شیوع بیشتر سرطان باشد ورزش با بهبود وضعیت سیستم ایمنی خصوصاً در افراد سالمند می‌تواند در پیشگیری از سرطان مؤثر باشد.

2 : نقش ورزش در کاهش استرس :

• تمرینات بدنی موجب کاهش استرس می‌شوند زیرا از یک طرف سبب تخلیه انرژی شده و اجازه می‌دهند که بدن از انجام آنها به ثبات برسد و از طرف دیگر امکان تمرکز را به فرد می‌بخشد و به او آرامش می‌دهند و به هر حال باعث کاهش فشارهای روانی می‌شوند.
• تغییرات هورمونی در طی فعالیت فیزیکی باعث بهبود خلق می‌شود و استرس را کاهش می‌دهد.
• ورزش باعث افزایش آمادگی جسمانی و احساس مثبت نسبت به شرایط جسمانی در خود فرد می‌شود.
• مطالعات نشان داده نگرش فرد به خود و زندگی خود موجب کند شدن و یا سرعت بخشیدن به تکثیر سلولهای خطرناک و ظهور سرطان می‌گردد.
  
• فواید روانی شیوه زندگی فعال در مطالعات زیادی تأیید شده است.
• فشار روانی در افراد ورزشکار به طور معنی داری کمتر از افراد غیر ورزشکار است.
• ورزش افراد را در یک وضعیت ایده‌ال شخصیتی و روانی قرار می‌دهد.
• استرس سطح ایمنی بدن ( سلول‌های مسئول ایمنی) را کاهش می‌دهد.
• تجارب فشارآور روانی، حالات عمیق تنشی و اضطرابی، ناکامیهای شدید، افسردگی طولانی، محرومیت از خواب به طور مکرر، داغدیدگی، سوگواری و سایر حالات هیجانی منفی می‌تواند موجب کاهش مؤقت یا طولانی مدت حساسیت دستگاه ایمن سازی بدن شده و شخص را در معرض انواع بیماریها و سرطان قرار دهد ورزش با افزایش ذخایر فیزیولوژیک بدن انسان را در برابر این فشارها مقاوم می‌سازد.

3 : نقش ورزش در کاهش افسردگی :

•  
  •  امروزه افسردگی به عنوان یکی از دلایل مهم ابتلا به سرطان اعلام شده و در طی درمان هم وضعیت روحی و روانی فرد درمان گیرنده و طول عمر آنرا مشخص می‌کند.
  • سرطان مخصوصاً با دو ویژگی عمده شخصیت همراه است که یکی عبارت است عدم ظهور هیجان و یا سرکوبی هیجان ، دیگری تمایل به ظهور احساسات بی پناهی و ناامیدی در مواجهه با استرس به عنوان مثال افراد پرخاشگر مستعد ابتلا به بیماری عروق کرونری قلب و در حالی که در افراد مستعد ابتلا به سرطان این موضوع برعکس است.
  •  افسردگی به میزان فراوانی توسط ورزش رفع می‌شود.
  • ورزش بیشتر انواع افسردگی را با اثراتی مشابه داروهای درمانی می‌تواند از بین ببرد.
  •  مطالعه 1999 Blumenthal و همکاران 3 گروه مبتلا به افسردگی را بررسی کردند:
    گروه 1 : درمان 4 ماه فقط با فعالیت ورزشی هوازی
    گروه 2 : درمان فقط استفاده از داروهای ضد افسردگی
    گروه 3 : درمان ترکیبی دارو و ورزش هوازی
    نتیجه : شروع اثر درمان با دارو(گروه اول) سریع‌تر بوده اما بعد از 4 ماه تفاوتی بین 3 گروه از نظر علائم افسردگی وجود نداشته ولی بعد از 6 ماه : عود بیماری در کسانی که فقط از ورزش استفاده کرده بودن خیلی کمتر از دو گروه دیگر بوده است.

4 :نقش ورزش در تصحیح شیوه زندگی :

•  
  • افرادی که ورزش می‌کنند معمولاً کمتر سیگار می‌کشند اعتیاد به مواد مخدر و الکل در ورزشکاران بسیار کمتر از دیگر افراد می‌باشد و امروزه ثابت شده که سیگار، مواد مخدر و الکل از عوامل مهم ابتلا به سرطان می‌باشند.
  • تغییرات کوچک در شیوه زندگی روزمره به ما کمک می‌کند که شانس ابتلا به سرطان را کاهش دهیم.

5 : نقش ورزش در بازسازی و توانمندسازی منابع بدن :
نقش ورزش در بازسازی منابع بدن بقدری مؤثر و مفید است که در بیماران مبتلا به سرطان دومین عامل مهم بعد از درجه سرطان در نتیجه درمان بیماران، ذخیره فیزیولوژیک آنها است.

6 : نقش ورزش در تغذیه صحیح و تناسب بدنی:

•  
  •  معمولاً کسانی که ورزش می‌کنند دنبال تناسب بدنی هم هستند و پر واضح است که تناسب بدنی در سایه تغذیه صحیح مقدور می‌باشد ، این سه مثل حلقه‌های زنجیر به هم پیوسته هستند. امروزه ثابت شده که سرطان با تناسب بدنی و چربی غذا و خون ارتباط زیادی دارد.
  •  نقش رژیم غذایی پرچرب خطر ابتلاء به سرطان های سینه ، کولون، پروستات و آندومتر را افزایش می‌دهد.
  • فیبر موجود در رژیم غذایی در مقابل ابتلا به پولیپ‌های کولون و سرطان مهاجم کولون اثر محافظتی دارند.
  • عدم تحرک همراه با چاقی می‌باشد، افرادی که وزن‌شان زیاد است مقاومت به انسولین پیدا می‌کنند و سطح انسولین در گردش آنها بالا می‌رود که منتهی به افزایش غلظت فاکتور رشد شبه انسولین می‌شود و به نظر می‌رسد این فاکتور محرک تکثیر مخاط روده‌ای باشد و ورزش مدت زمان حضور این ماده در بدن و تماس آن با روده را کاهش می‌دهد.
  • سرطان کولون و رکتوم با افزایش غلظت کلسترول سرم و مرگ و میر ناشی از بیماریهاس عروق کرونر ارتباط دارد بالا بودن کلسترول سرم خطر ایجاد آدنوم و کارسینوم کولون و رکتوم را می‌افزاید.
  • چاقی ارتباط نسبتاً زیادی با سرطان رحم دارد.

7 :نقش ورزش در افزایش تحرک روده و کولون

• فعالیت فیزیکی بخصوص از نوع تفریحی با احتمال ابتلا به سرطان کولون و رکتوم ارتباط معکوس دارد.
•  فعالیت فیزیکی در سرطان کولون بسیار مؤثر شناخته شده است.
• در یک مطالعه از مبتلایان به سرطان‌های روده‌ای 71% شان برنامه ورزشی و پیاده روی نداشته‌اند.
•  پژوهش یکی از دانشمندان ( Jedrychowski ) نشان داد فعالیت‌های فیزیکی لذت بخش احتمال ابتلا به سرطان کولون را تا 50% کاهش می‌دهد.
•  افرادی که دارای مشاغل کم تحرک مانند قالی بافی و افراد دارای فعالیت سنگین بدون تفریح ریسک بالایی برای ابتلا به سرطانهای کولورکتال را دارند.

8 : نقش ورزش در کاهش عوارض داروها

9 : نقش ورزش در بازسازی بافتهای فرسوده و آسیب دیده بدن

10: نقش ورزش در کاهش ابتلا به سرطان پروستات:


یک پژوهش 14 ساله بر روی 48 هزار مرد نشان داد که 70% از از آقایانى که سنین بین ۶۵سال و بیشتر دارند و حداقل هفته اى سه ساعت ورزش سنگین انجام مى دهند کمتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات قرار دارند و آن عده کمى هم که به این بیمارى مبتلا شده اند، بیماریشان از وخامت زیادى برخوردار نیست و ورزش باعث شده تا روند سرطان پروستات کاهش داشته باشد و حتى میزان مرگ و میر حاصل از این بیمارى نیز کاهش یافته است، بنابراین یک پیوند و رابطه دقیقى بین ورزش و خطر ابتلا به سرطان پروستات وجود دارد


چگونه ورزش کنیم تا در پیشگیری از بیماری‌ها و سرطان مؤثر باشد

چند تعریف در ورزش و فعالیت :

فعالیت جسمانی: هر حرکت بدنی که در نتیجه انقباض عضلات اسکلتی باشد و مصرف انرژی بیشتری را بطلبد: مثل باغبانی- شستشوی اتومبیل یا نظافت خانه
تمرین ورزشی: نوعی فعالیت جسمانی به صورت حرکات بدنی برنامه ریزی شده ، با برنامه ریزی و تکرار منظم که در جهت بهبود یا حفظ  آمادگی جسمانی انجام می‌شود
آمادگی جسمانی: یک مفهوم چند بعدی است و در واقع مجموعه‌ای از خصوصیات ذاتی یا اکتسابی افراد در ارتباط با توانایی انجام فعالیت جسمانی را در بر می‌گیرد و متشکل از سه جزء است:
1. اجزاء وابسته به مهارت : چابکی – تعادل – هماهنگی – سرعت – توان و زمان
2. اجزاء وابسته به سلامت: توانایی انجام شدید فعالیت های روزمره که حاصل استقامت قلبی عروقی، قدرت و استقامت عضلانی، انعطاف پذیری و ....
3. اجزاء وابسته به فیزیولوژیک : وضعیت سیستم‌های متابولیک، محیط بدن، محتوای چربی و توزیع آن در بدن ، سلامت استخوان

در انجام ورزش باید به نکات زیر توجه کرد:

فراوانی – شدت – زمان – نوع – کیفیت (گرم کردن و سرد کردن) – اصول پایه تمرین

      فراوانی ورزش :

ورزش به دفعات 3 تا 5 بار در هفته ( 3 تا 5 روز در هفته) مناسب می‌باشد کمتر از 3 بار اثر بخشی ورزش را کاهش می‌دهد و بیش از 5 بار هم فواید بیشتری را برای فرد به ارمغان نمی‌آورد و در بعضی مواقع شاید آسیب رسان هم باشد.
شدت انجام ورزش :
برای اینکه افراد از نظر آمادگی جسمانی و شرایط بدنی متفاوت هستند بنابراین ورزش مناسب در هر شخص بستگی به شرایط جسمی و وجود یا عدم وجود بیماری در شخص دارد.

      مدت زمان انجام ورزش : 

 بر اساس شدت و با توجه به فرمول های آن تنظیم می‌شود .

        نوع ورزش :

فعالیت‌های هوازی یا استقامتی ( شدت کم و مدت زیاد) بیشترین بهبود را در سطح آمادگی قلبی ریوی حاصل می‌کنند ( عضلات بزرگ + مدت طولانی )مثل : پیاده روی،‌کوه پیمایی، دویدن، دوچرخه سواری، قایقرانی، شنا، اسکیت، اسکی، صحرانوردی، طناب زدن ، بازی‌های استقامتی و ...

      اجزای یک جلسه برنامه ورزشی :  

1. گرم کردن ( حدود 5 تا 10 دقیقه) مثل پیاده روی آرام ،‌ به هیچ عنوان نباید از این مرحله صرف نظر کرد خصوصاً آنهایی که سابقه ورزشی ندارند یا بیمارترند و یا سن بالای 55 سال دارند
2.  فاز محرک یا استقامتی(حدود 20 تا 60 دقیقه)
3.  فعالیت های تفریحی( دلخواه)
4.  سرد کردن ( حدود 5 تا 10 دقیقه

اصول پایه تمرینی:

برای به حداکثر رساندن فواید سلامتی و آمادگی و در عین حال تقلیل مشکلات احتمالی و آسیب‌ها باید از اصول پایه در تمرین پیروی شود:
1. اصل اضافه بار ( Overload) : بدن باید از لحاظ فیزیکی در سطحی بالاتر از آنچه به آن عادت دارد فعالیت کند.(فراوانی، شدت و زمان یا مدت)
2. اصل پیشرفت تدریجی ( Progression) : همیشه ابتدا زمان را افزایش دهیم و بعد شدت را
3. اصل ویژگی ( Specificity ) : نوع ورزش ، عضلات درگیر در ورزش ، هوازی و غیر هوازی بودن
4. اصل برگشت پذیری ( Reversibility ) : در صورت توقف طولانی مدت ورزش متأسفانه بهبود آمادگی جسمانی حاصله بسرعت از دست خواهد رفت.

فواید گرم کردن در ورزش:


1. گذر از حالت استراحت به ورزش را تسهیل می‌کند
2. عضلات قامتی را تحت کشش قرار می‌دهد
3. جریان خون را افزایش می‌دهد
4. میزان متابولیسم را زیاد می‌کند
5. استعداد به آسیب را کاهش می‌دهد( افزایش قابلیت اتساع نسج همبند، افزایش دامنه حرکتی و عملکرد مفصلی و افزایش کارایی عضلانی
6. دارای ارزش برای پیشگیری است.
7. گرم کردن بهتر است به مدت 5 تا 10 دقیقه باشد

فواید سرد کردن در ورزش:


1. ایجاد تغییرات مطلوب در گردش خون و نیز بازگشت ضربان قلب و فشار خون به مقادیر نزدیک زمان استراحت را مقدور می‌سازد
2. بازگشت وریدی را بهبود می‌بخشد و باعث کاهش هیپوتانسیون و سرگیجه پس از ورزش می‌شود
3. دفع حرارت بدن را تسهیل می‌نماید
4. موجب برداشت سریع‌تر اسید لاکتیک نسبت به بازیابی در وضعیت ساکن می‌شود
5. با اثرات احتمالی و مضر افزایش کاته کولامین‌های پلاسما پس از ورزش مقابله می‌کند( این امر در بیماران قلبی حائز اهمیت است) 

جایگاه ورزش در درمان بیماران سرطانی و چگونگی انجام ورزش توسط این بیماران

1. نحوه و میزان ورزش در بیماران سرطانی به چند عامل بستگی دارد:
• نوع سرطان
• نوع درمان(رادیوتراپی – شیمی درمانی و یا درمانهای هورمونی)
• مرحله درمان ( فعال یا نگه دارنده)
• اطلاعات و وضعیت پزشکی بیمار
• توانایی فیزیکی بیمار
• و کلاً‌پیشنهاد می‌شود که ورزش از حالت سبک شروع شود و حتماً با پزشک خود مشورت کننند و در موارد زیر هم ضمن احتیاط سریعتر با پزشک خود ارتباط برقرار کنند: ایجاد مشکل تنفسی – سرگیجه - عدم تعادل – درد - درد سینه - درد عضلانی طول کشیده
2. برنامه ورزشی پیاده روی با سهولت کاربرد، نداشتن عارضه جانبی، پایین بودن هزینه و ایجاد شادی و نشاط و مزایای فراوان دیگری که دارد می‌تواند به عنوان یکی از راههای پیشگیری و کنترل خستگی بیماران تحت اشعه درمانی بکار رود.
3. مشکلاتی که بیماران سرطانی در حین درمان با آن مواجه می‌شوند عبارتند از : خستگی(70%)، ضعف، مشکل خواب، تمرکز کمتر، کاهش حوصله، خشکی و سفتی عضلانی، کاهش اشتها
4. خستگی شایعترین عوارض سرطان است( 70% بیماران تحت اشعه درمانی و شیمی درمانی)
5. این خستگی در بسیاری از بیماران آنقدر شدید است که فعالیتهای روزانه آنها را مختل می‌کند
6. بیماران بیان می‌کنند که خستگی مربوط به سرطان با خستگی تجربه شده قبل از سرطان فرق دارد آنها این خستگی را بسیار شدید، مزمن و نا امید کننده توصیف می‌کنند که با استراحت هم برطرف نمی‌شود
7. خستگی ناشی از اشعه درمانی چندین علت دارد: محصولات ناشی از تخریب تومور و یا ناشی از تغذیه رقابتی تومور و همینطور خستگی با دفعات اشعه درمانی افزایش می‌یابد
8. مطالعات جدید نشان داده‌اند که فعالیت جسمی می‌تواند کیفیت زندگی، خلق و انجام فعالیت جسمی بیماران را در طی و بعد از درمان بهبود بخشد
9. در یک بررسی افرادی که تحت درمان اشعه درمانی بودند به دو گروه شاهد و آزمون تقسیم شدند و گروه شاهد به طور معمولی و بدون هیچ ورزش و لی گروه آزمون روزانه با نظارت کارشناس 20 دقیقه پیاده روی منظم داشتند :
a. در هفته اول درمان در هر دو گروه خستگی خیلی قابل ملاحظه نبود
b. بعد از چهار هفته بیشتر افراد گروه آزمون(20 دقیقه پیاده روی) خستگی‌اشان به صورت خفیف بود ولی در گروه شاهد خستگی به صورت شدید و خیلی شدید بود
c. در هفته پنجم این اختلاف خستگی به اوج خودش رسید
10. مطالعاتی هم که روی اثر ورزش در توانبخشی بیماران سرطانی بعد از درمان با دوز بالاب شیمی درمانی و پیوند مغز استخوان کار کرده بودند نشان داد که ورزش هوازی آمادگی بیماران سرطانی را افزایش و به همراه آن خستگی در این گروه بیماران هم کم می‌شود
در مطالعاتی که خانم شوارتز بر روی الگوهای روزانه خستگی و اثر ورزش بر خستگی بیماران سرطانی انجام داده بود همین نتیجه را گرفت که ورزش سطح متوسط و شدید خستگی را کاهش می‌دهد
11. باز هم تکرار می‌کنیم که ورزش در درمان و بازتوانی بیماران سرطانی نقش بسیار ویژه ای دارد، کاهش خستگی، کاهش ضعف، بهبود خواب، تمرکز بهتر، افزایش حوصله، پیشگیری از خشکی و سفتی عضلانی، بهبود اشتهای بیماران و ...

سرطان هایی که نقش ورزش در آنها به اثبات رسیده است

امروزه نقش ورزش در سرطان های کولورکتال ، سینه ، رحم ، تخمدان و پروستات کاملاً شناخته شده است

آیا ورزش می‌تواند عاملی برای بیماری سرطان باشد؟

• متأسفانه در بعضی از مواقع ممکن است ورزش عامل سرطان باشد:
1. دوپینگ و استفاده از مواد نیروزا مثل مصرف استروئیدهای آنابولیک در ورزشکاران باعث افزایش تومورهای کبدی می‌شود
2. ورزشکارانی که تمرینات خود را در زیر نور آفتاب انجام می‌دهند به علت قرار گرفتن زیاد زیر نور آفتاب مستعد به سرطانهای پوستی هستند استفاده از پمادهای ضد آفتاب و تمرین در مواقع که آفتاب نیست بهتر است
3. ورزش در هوای آلوده به دود سیگار سبب می‌شود که کارسینوژنهای بیشتری در تماس با سلولهای ریوی قرار گیرند
4. استفاده از مکمل های غیر استاندارد هم می‌تواند تحدیدی برای ورزشکاران باشد
با اقتباس از:انجمن درمانگران ایران