وبلاگ شخصی دکتر امیرهوشنگ واحدی

دکتر امیر هوشنگ واحدی متخصص طب فیزیکی و توابخشی، درمان بیماریهای ستون فقرات، عصبی، عضلانی و مفصلی و ... مطب کرج، جهانشهر-روبروی بیمارستان مدنی

وبلاگ شخصی دکتر امیرهوشنگ واحدی

دکتر امیر هوشنگ واحدی متخصص طب فیزیکی و توابخشی، درمان بیماریهای ستون فقرات، عصبی، عضلانی و مفصلی و ... مطب کرج، جهانشهر-روبروی بیمارستان مدنی

خرابی دیسک بین مهره ای چیست و چگونه ایجاد می شود


خرابی یا دژنرسانس دیسک بین مهره ای Degenerative disc disease یکی از شایعترین علل کمردرد است. خراب شدن دیسک در واقع یک بیماری نیست بلکه یک روند طبیعی است که با بالا رفتن سن در همه افراد ایجاد میشود. همانطور که با بالا رفتن سن افراد، پوست چروکیده میشود، موی سپید میشود، استخوان ها تراکم خود را بتدریج از دست میدهند، در دیسک بین مهره ای هم کم کم تغییراتی ایجاد میشود که موجب اختلال در عملکرد آن میگردد. به همین علت نام آن تغییرات را خراب شدن یا دژنرسانس میگذارند. دژنرسانس از لحاظ لغوی به معنی پیر شدن است. این خراب شدن در اثر کار زیاد دیسک است. ضربات مکرری که در طول زندگی به دیسک وارد میشود بتدریج ان را فرسوده و پیر و خراب میکند.

پس خراب شدن یا پیر شدن دیسک بین مهره ای یک روند تدریجی و طبیعی است با این حال در بعضی افراد این روند سریعتر و در سنین پایین تر بوجود میاید و در بعضی دیگر دیرتر. همچنین بعضی ضربات و آسیب هایی که به ستون مهره وارد میشود میتواند موجب تسریع این روند شود. بعضی فعالیت های سنگین بدنی میتوانند فشار زیادی را بر دیسک وارد کرده و موجب خراب شدن زودرس آن شوند. مصرف سیگار میتواند خرابی دیسک را سرعت دهد. همچنین در بعضی خانواده ها زمینه ژنتیکی وجود دارد که موجب میشود دیسک در سنین پایینتری خراب شود.

 

   2318 3
                            کاهش ارتفاع دیسک بر اثر خراب شدن آن

دیسک چگونه خراب میشود

دیسک بین مهره ای ساختارهایی به شکل یک استوانه کم ارتفاع (دیسک) هستند که در بین مهره ها قرار میگیرند. دیسک دو قسمت دارد. یک قسمت مرکزی که به آن نوکلئوس یا هسته میگویند و یک حلقه مدور در دور که به آن آنولوس یا حلقه میگویند. نوکلئوس یا هسته قابلیت الاستیک و ارتجاعی داشته و خاصیت اصلی دیسک که مانند یک فنر ضربه گیر عمل میکند به علت عملکرد همین هسته است. آنولوس یا حلقه اطراف هسته وظیفه حفظ و نگهداری هسته را دارد و آن را سرجای خود درست در بین مهره های بالا و پایین نگه میدارد.

روند خراب شدن و پیر شدن دیسک بین مهره ای یک توالی تقریبا ثابت را طی میکند. در ابتدا نوکلئوس یا هسته مرکزی دیسک توانایی جذب آب را از دست داده و درصد آب آن کاهش پیدا میکند. سپس این هسته کلفت و سفت شده و مانند حلقه دور خود یعنی همان آنولوس میشود. بدنبال این تغییرات توانایی جذب ضربه که از خواص مهم دیسک بین مهره ای است کاهش پیدا میکند و ضربات به عوض اینکه در دیسک مستهلک شوند مستقیما به مهره وارد میشوند.

این روند موجب میشود که نه تنها مهره و مفاصل بین آنها زودتر خراب شده و دچار آرتروز شوند بلکه موجب میگردد فشار بازهم بیشتری به دیسک وارد شود. بتدریج در آنولوس پارگی های کوچکی ایجاد میشود. این پارگی ها کم کم بزرگتر و بیشتر شده و موجب ضعیف شدن دیسک میشوند. بتدریج اندازه دیسک کوچک میشود. ارتفاع آن کم شده و قابلیت ارتجاع آن کاهش میابد.

    2318 2
     دیسک های پایینی خراب شده اند

کم شدن ارتفاع دیسک موجب نزدیک تر شدن مهره ها به هم میشود و این نزدیکی موجب میگردد مفاصل بین مهره ها یا همان فاست ها بیشتر به هم فشرده شوند و نتیجه این فشردگی بروز ساییدگی و آرتروز است. آرتروز در مفاصل بین مهره ای خود موجب بروز درد میشود.

از طرف دیگر بتدریج در اطراف دیسک خراب شده و در اطراف مفاصل بین مهره ای استخوان های اضافه ای به نام استئوفیت بوجود میاید. در صورتی که این استئوفیت ها به درون کانال نخاعی رشد کنند فضای آن را تنگ کرده و موجب تنگی کانال نخاعی و بروز علائم مربوط به ان میشوند.

وقتی که آنولوس یا حلقه اطراف دیسک خراب و ضعیف میشود ممکن است با وارد شدن یک فشار ناگهانی کاملا پاره شده و بدنبال این پارگی محتوای نوکلئوس یا هسته به بیرون جابجا میشود. به اصطلاح میگویند دیسک دچار هرنی یا فتق شده است. این دیسک جابجا شده میتواند بر روی ریشه های عصبی که از نخاع خارج میشوند فشار وارد کرده و موجب بروز علائم سیاتیک شوند.

پس دیده میشود که منشا بسیاری از بیماری های ستون مهره که در نهایت منجر به کمردرد میشوند خرابی دیسک بین مهره ای است. خود خرابی دیسک میتواند موجب درد و بروز کمردرد شود. بیماری هایی هم که بدنبال آن ایجاد میشوند یعنی آرتروز مفاصل بین مهره ای، تنگی کانال نخاعی، فتق یا هرنی دیسک هم میتوانند بطور جداگانه موجب درد شوند.

منبع:ایران ارتوپد

علائم و درمان خرابی دیسک بین مهره ای چیست


خرابی دیسک در غالب اوقات بدون علامت است. این بدان معنی است که بسیاری از افرادی که از هیچ مشکلی در کمر شکایت ندارند در صورتی که با روش های تصویربرداری مانند رادیوگرافی و یا ام آر آی بررسی شوند دیسک خراب دارند. در صورتیکه خرابی دیسک علامت دار شود مهمترین علامت آن درد است. این درد میتواند فقط در کمر احساس شود و یا ممکن است به پشت لگن و به پشت ران تیر بکشد.

کمردرد ناشی ار خرابی دیسک معمولا بعد از انجام کار سنگین و یا بعد از نشستن و یا بیحرکتی طولانی در یک وضعیت مشخص ایجاد میشود. کمردرد این بیماران با خم شدن یا چرخیدن کمر بیشتر میشود. این بیماران با راه رفتن احساس بهتری دارند تا وقتی یک جا ایستاده یا نشسته اند. آنها وقتی که برای مدت طولانی یک جا نشسته اند سعی میکنند مرتبا وضعیت و موقعیت خود را عوض کنند.

     2318 1


فرد ممکن است در کمر خود احساس خشکی کند.

درد این بیماران معمولا با استراحت خوب میشود. این درد معمولا چند روز طول میکشد و خودبخود خوب میشود.این کمردرد معمولا در طول سالها با شدت و ضعف وجود دارد. در ابتدا ممکن است شدت درد کم بوده و با چند روز استراحت و یا مصرف کمی مسکن خوب شود ولی در سال های بعد و با خراب تر شدن دیسک شدت درد بیشتر شده و به راحتی درمان نمیشود.


تشخیص خرابی دیسک بین مهره ای چگونه است

تشخیص قطعی خرابی دیسک به توسط رادیوگرافی و ام آر آی داده میشود. در رادیوگرافی کاهش ارتفاع دیسک بین مهره ای و نزدیک شدن دو مهره مجاور نسبت به هم دیده میشود. در ام ار ای هم تغییراتی که در شکل و محتوای آب دیسک اتفاق افتاده است قابل مشاهده است.

درمان خرابی دیسک چگونه انجام میشود

دیسک خراب شده را نمیتوان درست کرد پس مهمترین هدف درمان این بیماران از بین بردن درد است.

اولین اقدام در کاهش و از بین بردن درد بیمار استراحت است. استراحت حداکثر باید 3-2 روز باشد و استراحت بیش از این مقدار موجب ضعیف شدن عضلات کمر میشود که نتیجه آن افزایش درد است. پس بعد از حداکثر دو سه روز استراحت حتی اگر درد کمی باقی مانده بود باید دوباره ایستاد و راه رفت و فعالیت های روزمره را شروع کرد.

     2318 4
         خشک کردن یا فیوژن دیسک بین مهره ای

درمان دیگر استفاده از کمربندهای طبی است. این کمربندها با محدود کردن حرکات کمر موجب کاهش درد میشوند. نکته مهم در استفاده از این کمربندها اینست که نباید استفاده از آنها بیش از 4 روز ادامه یابد وگرنه موجب ضعف عضلات کمر شده که نتیجه ان افزایش درد است.

فیزیوتراپی و استفاده ار گرمای موضعی هم میتواند از شدت درد بکاهد. پزشک معالج داروهایی را تجویز میکند تا به کمک آنها از شدت درد بیمار کم کند. مهمترین این ها داروهای ضد التهاب و داروهای شل کننده عضلانی است.

در مواردی که درد بیمار با این درمان ها از بین نرود معمولا اقدام به تزریق کورتون در فضای اپی دورال میشود. در صورت عدم پاسخ درمانی مناسب به این روش آخرین راه استفاده از عمل جراحی است. عمل جراحی در موارد پیشرفته بیماری صورت میگیرد و بصورت فیوژن یا اتصال دو مهره مجاور است.

نکته مهم اینست که شدت درد این بیماری بتدریج و در طی چند روز یا حد اکثر یک هفته کم شده و از بین میرود ولی این بیماری در آینده تکرار خواهد شد. راه جلوگیری از تکرار حملات درد در این بیماری انجام نرمش های کششی و تقویتی جهت عضلات کمر و شکم است.




منبع:ایران ارتوپد

درد گردن و سوزش بین دو کتف از علائم دیسک گردن است

درد گردن، سوزش بین دو کتف و احساس کاهش قدرت دست ها از علائم دیسک گردن است.کاربران کامپیوتر و افراد با مشاغلی که سرشان در یک وضعیت ثابت قرار دارد، با انجام ورزش های ایزومتریک گردن می توانند از بروز دیسک گردن جلوگیری کنند.

دیسک گردن، غضروف بین مفصلی دو مهره مجاور گردن را شامل می‌شود.در اثر فشارهای مکانیکی و حرکات ایجاد شده،‌ به تدریج دیسک‌های گردن دچار تغییراتی می گردد که از حالت طبیعی خود خارج شده و در نهایت سبب بیرون زدگی دیسک می‌شود.

علائم دیسک گردن شامل علائم ناشی از فشار بر روی ریشه‌های عصبی و فشار بر روی نخاع می‌باشد.علائم فشار بر روی ریشه‌های عصبی گردن، انتشار یابنده بوده و از گردن و شانه به سمت اندام های فوقانی منتشر می‌شود.



بیمار غیر از درد، احساس بی حسی یا خواب رفتگی در دست دارد و برخی بیماران دچار احساس کاهش قدرت دست ها می‌شوند و از سوی دیگر، بعضی بیماران در اولین بار متوجه اختلال در حرکات ظریف دست ها هنگام نوشتن می‌شوند.

آسیبی که با فشار بر روی نخاع بروز می‌کند، جدی بوده و این بیماران با کاهش قدرت اندام فوقانی مراجعه می‌کنند. همچنین ممکن است به تدریج اختلال در راه رفتن و حرکات پاها ایجاد شود.از آنجایی که برخی بیماران به علائمی مثل فشار بر روی دست چپ مبتلا می‌شوند، لذا تشخیص بیماری قلبی عروقی برای آنان داده می‌شود که باید مراقبت باشند.

کاربران کامپیوتر، حسابداران، خیاطان، آرایشگران و افرادی که امور دفتری دارند، از افراد مستعد ابتلا به به دیسک گردن هستنددرد ناحیه گردن، سپس سر، شانه‌ها و بین دو کتف از دیگر علائم دیسک گردن است.

برای برخی بیماران حرکات گردن به خصوص خم شدن گردن و حرکت سر به عقب بسیار دردناک است و همچنین بعضی بیماران هنگام خم کردن سر به جلو احساس برق گرفتگی در تمام ستون فقرات می کنند.

در بیمارانی که دچار علائم ناشی از فشار بر روی ریشه عصبی می‌شوند، در مرحله اول درمان های طبی شامل استفاده از گردن‌بند، مصرف داروهای ضد التهابی و سرانجام ورزش‌های گردن توصیه می‌شود.

اکثر بیمارانی که دردهای ناشی از فشار عصبی دارند، با این درمان ها بهبود می‌یابند، ولی بیماران مقاوم به این درمان ها نیازمند اعمال جراحی هستند.

در مقابل بیماران دارای علائم فشار بر روی نخاع، بدون قید و شرط نیازمند عمل جراحی هستند که عمل جراحی سبب کاهش فشار بر روی عصب می‌شود.

درمان دیسک گردن

درمان دیسک گردن به دو تکنیک عمل جراحی از جلو و پشت گردن صورت می گیرد که معمولا بر اساس وضعیت دیسک و تجربه و راحتی دست پزشک جراح انجام می‌شود.کاربران کامپیوتر، حسابداران، خیاطان، آرایشگران و افرادی که امور دفتری دارند، از افراد مستعد ابتلا به به دیسک گردن هستند.

از آنجایی که دیسک گردن در این افراد شایع‌تر است، لذا این افراد باید ورزش های گردن به ویژه ورزش های ایزومتریک را به طور مرتب و روزانه انجام دهند تا عضلات گردن و شانه آن ها تقویت شود و از بروز دیسک گردن جلوگیری گردد.

به افراد شاغل که در اکثر مواقع سرشان در یک وضعیت ثابت قرار دارد، توصیه می شود که قبل از ایجاد درد در ناحیه گردن و سوزش بین دو کتف، ورزش کنند.


منبع : دکتر عمادی