سردردهای روزانه مزمن

سردردهای گاهگاهی در اغلب مردم وجود داشته و اهمیتی ندارد ، ولی در صورتیکه روزهایی که سردرد دارید بیشتر از روزهایی باشد که سردرد ندارید ، ممکن است به نوعی از سردرد بنام سر درد روزانه مزمن دچار باشید . 

درمان اولیه و قاطع همراه با پیگیری طولانی مدت بیمار می تواند موجب کاهش مدت ، شدت و دفعات حملات سردرد گردد .
بنابراین در صورتیکه سردردها بیشتر از 15 روز در ماه وجود داشته و بیشتر از 3 ماه سابقه چنین سردردهایی داشته باشید بایستی پیگیری پزشکی انجام گردد . در صورتیکه نتیجه پیگیریها ، علت خاصی را نشان ندهد ، به این نوع سردرد ، سردرد روزانه مزمن گویند . این سردردها با توجه به مدت حملات طبقه بندی می گردند . سردردهایی که بیشتر از 4 ساعت طول بکشد به چهار نوع تقسیم می شوند :
1- میگرن مزمن
2- سردرد فشارنده مزمن ( Tensionیا عصبی )
3- سردرد روزانه مداوم
4- سردرد نیمه سرمداوم
1- سردرد میگرن مزمن :
این نوع سردردها همان میگرنهای بدون علائم هشداردهنده aura) می باشند . این سردردها اغلب یکطرفه و ضربان دار بوده و شدت متوسط تا شدید دارند و با فعالیت فیزیکی بدتر می شود . تهوع ، استفراغ یا حساسیت به نور یا سر و صدا نیز وجود دارد .این سردردها اغلب به داروهای تریپتان یا مشتقات ارگو پاسخ می دهند .
2- سردردهای فشارنده مزمن (سردرد عصبی یا Tension):
این سردردها ممکن است بصورت مداوم وجود داشته و یا حملات آن ساعتها بطول انجامد .معمولا بدلیل مزمن شدن و پیشرفت سردردهای حمله ای Tension ایجاد می شوند .این سردردها اغلب دوطرفه بوده و موجب درد خفیف تا متوسط گردیده و اغلب غیر ضرباندار می باشد . معمولا بصورت فشارنده یا انقباض احساس می گردد و توسط فعالیتهای فیزیکی بدتر نمی شود . گاها" حساسیت به نور و صدا و یا تهوع خفیف هم وجود دارد .
3- سردرد روزانه جدید مداوم :
در این نوع سردردها ، سردرد ظرف چند روز پیشرفت کرده و مستقر می گردد . در این حالت سردرد همیشگی و مداوم می گردد . این سردردها اغلب دوطرفه و غیر ضرباندار بوده و بصورت فشارنده یا انقباض احساس می گردد . اغلب موجب درد خفیف تا متوسط گردیده و معمولا توسط فعالیتهای فیزیکی بدتر نمی شود ، معمولا حساسیت به نور یا صدا و یا تهوع خفیف هم وجود دارد .

4- سردرد نیمه سر مداوم :
این سردردها یکطرفه بوده و همیشه در همان طرف بروز می نماید . سردردها روزانه و مداوم بوده و زمان بدون سردرد وجود ندارد . سردرد شدت متوسط داشته و ممکن است حملات شدید گاهگاهی هم وجود داشته باشد . گاهی بقدری شدیدمی گردد که شبیه میگرن می گردد . این سردردها به ایندومتاسین پاسخ می دهد .
ضمنا این سردرد حداقل موجب یک از موارد زیر می گردد :
- اشک ریزش یا قرمزی چشم در طرف مبتلا
- افتادگی پلک یا انقباض مردمک چشم
- احتقان بینی یا آبریزش بینی
چه موقعی بایستی به پزشک مراجعه نمود :
سردردهای گاهگاهی شایع بوده و احتاج به ویزیت پزشک ندارند . ولی در صورتیکه موارد زیر دیده شود بایستی این نوع سردرد ها را جدی گرفته و به پزشک مراجعه نمود :
- سردردها دو بار در هفته یا بیشتر اتفاق بیافتد
- مصرف تقریبا روزانه قرص مسکن جهت کنترل سردرد
- مصرف بیش از حد توصیه شده داروهای مسکن جهت رفع سردرد
- تغییر نمودن کیفیت سردردها
- بدتر شدن سردردها در طی یک دوره زمانی
ضمنا در صورتیکه موارد زیر دیده شود بایستی سریعا به پزشک مراجعه نمود :
- سردرد شدید ناگهانی
- همراه بودن با علایمی مثل تب ، سفت بودن گردن ، اختلال درک زمان و مکان ، تشنج ، دو بینی ، ضعف ، بیحسی یا اختلال تکلم
- متعاقب ضربه مغزی
- بدتر شدن سردرد با وجود استراحت و مصرف مسکن
علل سردرد روزانه مزمن :
علت بسیاری از انواع آن هنوز کاملا شناخته شده نمی باشد ، ولی کاهش آستانه پاسخ به درد یکی از علل محتمل می باشد . با این حال بایستی موراد زیر را بعنوان علت ثانوی این نوع سردردها ، در نظر داشت .
- التهاب یا اختلال عروق خونی اطراف یا داخل مغز مثل سکته مغزی
- عفونتها مثل مننژیت
- کاهش یا افزایش بیش از اندازه فشار داخل جمجمه
- تومور مغزی
- ضربه مغزی
- سردرد برگشتی : بسیاری از افراد بدلیل استفاده بیش از حد از مسکنها ، دچار سردرد برگشتی ( rebound) می گردند و این به معنی ان است که در مواقع عدم مصرف مسکن ، دچار سردرد می گردند و در حقیقت نوعی عادت به قرص مسکن ایجاد شده است . لذا در صورتیکه بیشتر از 3 بار در هفته یا 9 بار در ماه از مسکن استفاده می شود بابستی مواظب ایجاد سردرد برگشتی بود .
- عوامل خطرزا :
عواملی که موجب تشدید یا شروع سردرد های روزانه می گردند شامل :
- اضطراب
- افسردگی
- اختلال خواب
- چاقی
- خرخر
- مصرف بیش از حد کافئین
- مصرف بیش از حد مسکن
- وضعیت بد سر و گردن که موجب کشش مداوم عضلات و مفاصل آن نواحی می گردد
عوارض :
احتمال افسردگی ، اضطراب ، اختلالات خواب ، و دیگر اختلالات روانی وجود دارد .
آزمایشات :
در صورتیکه پزشک با تاریخچه و معاینه بیمار به تشخیص نرسد و یا احتیاج به اثبات تشخیص داشته باشد از آزمایشات خون یا ادرار و تصویر برداری شامل CT و MRI کمک می گیرد .
درمان:
ابتدائا" بایستی علل ثانویه بررسی و در صورت لزوم رفع شود که درمان علت موجب رفع سردردها نیز می شود . در مواردیکه علت خاصی وجود ندارد ، تمرکز درمان بر روی پیشگیری از شروع سردرد می باشد .
درمان دارویی شامل :
ضد افسردگیها ، پروپرانولول ، داروهای ضد تشنج مثل ( گاباپنتین و والپروات) و تزریق بوتوکس می باشد .

درمان دستی کلاسیک و آکادمیک

آگاهی متخصصین طب فیزیکی از بیومکانیک بدن انسان و نحوه بوجود آمدن اختلالات فیزیکی در سیستم اسکلتی بدن راهکارهای درمانی آنها را نیز از طریق روشهای فیزیکی و حرکتی فراهم نموده است.یکی از این راهکارها استفاده از مانورهای حرکتی روی ستون فقرات توسط دستان ماهر پزشک متخصص طب فیزیکی است. این مانورها یا تکنیک های حرکتی را اصطلاحاٌ درمانهای دستی یا مانیپولاسیون می گوئیم.

نتایج درمان از این طریق گاهی بسیار جالب و معجزه آساست.چرا که بدنبال انجام درمانهای دستی اغلب دردهایی که به وضوح دارای منشاء ستون فقرات هستند بصورت تماشایی بهبود می یابند و حتی برخی از اوقات دردهای که ظاهراً هیچگونه ارتباطی با ستون فقرات ندارند نیز از بین می روند.

در ستون فقرات انسان، مهره ها، دیسکهای بین مهره ای، مفاصل بین مهره ها، لیگامانها، تاندونها، عروق و اعصاب و… همگی با نظم بسیار شگرف و دقیقی در کنار یکدیگر قرار گرفته اند و توانمندی ایستایی انسان را فراهم می آورند. هرگونه بهم خوردگی این نظم ولو در حد خیلی کم موجب بروز اختلالاتی از جمله درد می گردد. این علامت یعنی درد ممکن است در همان منطقه از ستون فقرات احساس شود یا در یک ناحیه دیگر تحت عنوان دردهای راجعه .

علامت شایع دوم ( بعد از درد) محدودیت حرکتی در آن منطقه از ستون فقرات است به عبارتی دامنه حرکتی قطعات درگیر ستون فقرات در اثر بهم خوردگی نظم ما بین آنها از بین می رود و در بررسی بالینی متوجه علائم یا یافته هایی میشویم که دلالت کامل بر این تشخیص می کند و بعد از انجام مانیپولاسیون یا درمانهای دستی موفق این علائم برطرف می شوند.

مهمترین این علائم وجود درد یا حساسیت موضعی در فشار مستقیم بر قطعه درگیر ستون فقرات است و نکته مهم همین دردناک بودن قطعه حرکتی ستون فقرات است (قطعه حرکتی مجموعه ۲ مهره ستون فقرات بهمراه تمامی عناصر و ساختمانهای وابسته به آن دو مهره می باشد) و در مرحله بعد و با درجه اهمیت کمتر ، محدودیت حرکتی مربوط به آن قطعه حرکتی می باشد.

بر اساس مجموعه این یافته ها، اصطلاح تشخیصی “اختلال عملکرد کوچک بین مهره ای دردناک” بکار میرود. این اختلال غالباً در نتیجه ضربه، فشار، حرکات نادرست، وضعیت های بدنی غلط حین کار و حتی نشستن و ایستادن و خوابیدن غلط ایجاد می گردند

.اصطلاح کوچک برای این اختلال از این جهت بکار برده میشود که در رادیوگرافی معمولاً نشانه ای دیده نمی شود. در خیلی موارد نیز اختلالات متعدد و شدید جداگانه ای همچون بیرون زدگی دیسک ما بین مهره ها وجود دارد که در اینمورد قطعاً اختلال عملکرد ما بین مهره ها نیز رخ داده است. تجربیات ما نشان می دهند که اکثر دردهای ستون فقرات ناشی از اختلال عملکرد کوچک بین مهره ای است.

درمان کلاسیک و آکادمیک دستی Manipulation می تواند درمان قطعی بیماریهای زیر باشد:

- دردهای مزمن گردن

- سردردهای با منشأ گردنی

- میگرن گردنی

- گردن درد حاد (ناگهانی و شدید)

- گردن دردهای مکرر

- دردهای تیرکشنده از گردن به پشت کتف ، شانه یا بازوها و دستها

- دردهای مزمن پشت ستون فقرات (پشت قفسه ی سینه)

- دردهای حاد (ناگهانی و شدید) بین دو کتف

- رگ به رگ شدن دنده ها

- کمردرد مزمن

- کمردرد با منشأ دیسک بین مهره ای کمری

- کمردرد با منشأ ستون فقرات پشتی ( پشت قفسه ی سینه ای)

- کمردرد حاد (ناگهانی و شدید)

- درد سیاتیک (پشت ران)

- درد عصب رانی (جلوی ران)

- بی حسی ناحیه ی کنار و جلوی ران

- درد دنبالیچه

- خواب رفتگی اندام های فوقانی

- درد آرنج (با منشأ گردن)

منبع:دکتر بیژن فروغ

مانیپولاسیون (جا اندازی مهره ها Manipulation)

یکی از روشهائی که در برخی از بیماران به درمان درد ستون فقرات کمک می کند، روشهای جا اندازی یا مانیپولاسیون است. این کار توسط متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی انجام می شود. البته افرادی که دوره استئوپاتی یا کایروپراتیک را گذرانده باشند نیز این کار را انجام می دهند اما سبک کاری هر کدام با یکدیگر متفاوت است. متخصصین طب فیزیکی دوره پس از گزراندن دوره پزشکی دوره مانیپولاسیون را می بینند بنابراین در این زمینه آگاهی کاملی به موارد کاربرد و بخصوص موارد ممنوع مانیپولاسیون و تنطیم ستون فقرات دارند.

گاهی در اثر جابجائی مختصر مهره ها که بیشتر در مفاصل فاست دیده می شود درد کمر ایجاد می شود با جااندازی این دررفتگی مشکل بیمار بر طرف می گردد.

باید توجه داشت که این روش بخصوص در مشکلات گردن اگر توسط افراد آموزش ندیده انجام شود می تواند خطرناک باشد و حتی باعث ضایعه در نخاع شود. از طرف دیگر همه بیماران کمر درد یا درد گردن برای مانیپولاسیون مناسب نیستند و پزشک بر اساس نوع بیماری درمان را انتخاب می نمایند.

کایروپراکتیک ها نیز جا اندازی مهره را انجام می دهند. دوره دکتری کایروپراکتیک دوره کوتاه ۵ ساله است علی رغم مفید بودن مانیپولاسیون در برخی از بیماران با توجه به خطرات کایروپراکتیک بخصوص در مهره های گردن، این روش بتدریج با روشهای کم خطر تر در حال جایگزینی است.

منبع : وبلاگ دکتر غلامرضا رئیسی