وبلاگ شخصی دکتر امیرهوشنگ واحدی

دکتر امیر هوشنگ واحدی متخصص طب فیزیکی و توابخشی، درمان بیماریهای ستون فقرات، عصبی، عضلانی و مفصلی و ... مطب کرج، جهانشهر-روبروی بیمارستان مدنی

وبلاگ شخصی دکتر امیرهوشنگ واحدی

دکتر امیر هوشنگ واحدی متخصص طب فیزیکی و توابخشی، درمان بیماریهای ستون فقرات، عصبی، عضلانی و مفصلی و ... مطب کرج، جهانشهر-روبروی بیمارستان مدنی

کیفوز (قوز)‏

کیفوز چیست؟

کیفوز یک اختلال ستون فقرات است که در کودکان یا بزرگسالان رخ می دهد. این اختلال باعث پشت بر آمده یا کوهان دار می شود.

کیفوز به صورت افزایش انحنا در طول ستون فقرات یا به صورت انحنای شدید و موضعی (بد شکلی (Gibbus رخ می دهد. کیفوز معمولاً در ناحیه ی مهره های سینه ای و ناحیه ی اتصال سینه ای – کمری رخ می دهد؛ اما گاهی در ناحیه ی گردنی نیز اتفاق می افتد.

 علل کیفوز:

  • پشت گرد وضیعتی
  • بیماری شوئرمن
  • کیفوز مادرزادی
  • کیفوز ناشی از بیماریهای عصبی – عضلانی
  • کیفوز ناشی از ضربه، تومور، عفونت و بیماری های روماتولوژی

انحناهای طبیعی ستون فقرات، سر را روی مرکز لگن حفظ می کنند و باعث جذب متناسب نیروهای وزنی و ضربه ها می شوند. در ناحیه ی سینه ای افزایش بیش حد کیفوز و در ناحیه ی گردنی و کمری کاهش لوردوز می‌تواند عامل وضیعت بد بدن و تعادل سر روی لگن گردد.

 کیفوز وضعیتی و ساختمانی

کیفوز به انواع وضعیتی و ساختمانی تقسیم می شود. کیفوز وضعیتی به وضعیت قرارگیری بد بدن مربوط است که یک انحنای نرم در طول ستون فقرات سینه ای ایجاد می کند و خود بیمار می‌تواند آن را اصلاح کند. کیفوز ساختمانی ناشی از اشکال در استخوان، دیسک بین مهره ای، اعصاب، لیگامان ها یا عضلات است. کیفوز ساختمانی به برخورد پزشکی نیاز دارد چرا که کنترل آن از دست بیمار خارج است.

بدشکلی Gibbus

این بدشکلی نوعی از کیفوز است که انحنای کیفوز و قوز، بسیار تیز و موضعی است. این بدشکلی ایجاد قوز می کند و در خمیدگی به جلو نیز برجسته تر می شود.

کیفوز بیش از حد Hyperkyphosis

این اصطلاح به انحنای کیفوز سینه ای بیش از حد نرمال گفته می شود. یکی از علل شایع آن پوکی استخوان است که معمولاً چندین مهره را درگیر می کند.

کیفوز مادرزادی

به مواردی گفته می شود که اختلال در ستون فقرات وجود دارد و باعث کیفوز شده است.

بیماری شوئرمن

بیماری شوئرمن کیفوز سینه ای در جوانان است. علت آن نامشخص است؛ اما گاهی با سابقه ی خانوادگی رخ می دهد. در این بیماری دیسک بین مهره ای کاهش ارتفاع پیدا می کند و مهره ها نیز کوهی شکل می شوند که در مجموع باعث کیفوز انعطاف پذیر می شود. در تعریف نوع تیپ آن حداقل کوهی شدن سه مهره مجاور بیش از پنج درجه لازم است. سر و گردن در وضیعت غیر طبیعی و رو به جلو قرار می گیرند. شروع بیماری بین ۱۲ تا ۱۵ سالگی است؛ اما در هر سنی از نوجوانی می‌تواند رخ دهد. شیوع آن در دختران بیش از پسران است. در بسیاری از بیماران درد شکایت اصلی است.

تشخیص

شکایت بیماران، درد و بدشکلی است. بسیاری از والدین به علت قوز کردن فرزند خود به هنگام مطالعه یا غذا خوردن وی را نزد پزشک می برند. مراجعه ی به موقع در کنترل انحنا و جلوگیری از عوارض آن بسیار مهم است. در بسیاری از موارد علت دردهای گردن و شانه نیز مربوط به کیفوز بیماران است که باید به آن توجه شود.

 معاینهی فیزیکی

یک معاینه ی کلی از سلامتی بیمار و سایر قسمت های بدن ضروری است. معاینه ی کامل در ارزیابی نوع کیفوز و نحوه ی برخورد با آن ضرورت دارد.

مشاهدهی بیمار:

مشاهده ی بیمار از بغل، انحنا را نشان می دهد. از پشت که به بیمار بنگرید نیز انحنای اسکولیوز همراه ممکن است وجود داشته باشد. به شکل قرارگیری سر روی تنه نیز باید دقت کرد.

 تست خم شدن رو به جلوی آدامز: بیمار از کمر به طرف جلو خم می شود. به این ترتیب انحنای کیفوز بهتر مشخص می گردد.

لمس: لمس عضلات پاراورتبرال و ناهنجاری های ستون فقرات در تشخیص، کمک کننده است. گاه در بیماران شوئرمن درد در لمس وجود دارد و گاه سفتی عضلات پنجه غازی پا نیز مشهود است.

حرکت: حرکت در جهات مختلف ستون فقرات بررسی می شود. به حرکت غیر مترقبه توجه می شود و بدشکلی کیفوز و میزان سفتی انحنا نیز در همین حرکات مشخص می شود.

معاینهی عصبی: یک معاینه ی عصبی کامل در بیمار ضروری است. باید به درد، بی حسی، کرختی و سوزن، سوزن شدن اندام باید توجه کرد. حس اندام و عملکرد حرکتی، اسپاسم عضلانی، تغییرات اداری و مدفوعی نیز باید بررسی شود.

تصویر برداری: رادیوگرافی بیمار باید در حالت ایستاده انجام شود. به شکلی که سر مستقیم، دست ها خم شده و آرنج رو به جلو قرار گیرد. گاه برای بررسی انعطاف کیفوز از رادیوگرافی خوابیده یا به صورت خمیده به عقب استفاده می شود. با روش زاویه cobb میزان کیفوز اندازه گیری می شود. در صورت شک به مشکلات نخاعی یا در صورت نیاز به جراحی، MRI درخواست می شود.

سلامت ستون فقرات خود را حفظ کنید

درد گردن و کمردرد آنقدر شایع اند که هر فردی حداقل یک بار آن را تجربه می‌کند.

آیا راهی برای پیشگیری وجود دارد؟ آیا وقتی درد شروع شد همیشگی خواهد بود؟ پاسخ به خود شما بستگی دارد.

پژوهش ها نشان داده‌اند که بسیاری از مشکلات ستون فقرات به دلیل وضعیت بد بدنی و مکانیک نامناسب بدن است که ستون فقرات را در معرض فشار قرار می‌دهند. این مشکلات قابل پیشگیری هستند. این فشارهای نامناسب در طولانی مدت باعث تغییرات ساختمانی ستون فقرات، تغییرات نامطلوب دیسک و مفاصل، رباط‌های پایدارکننده ستون فقرات و غضروف‌ها می‌شوند. هر کدام از این تغییرات می‌تواند عامل درد باشد. شما می‌توانید کاری کنید که درد شما به حداقل برسد یا دوره های ایجاد آن به حداقل برسد. (به بدن خود به خصوص به ستون فقرات خود به مثال یک ماشین بنگرید که نیاز به مراقبت و نگهداری کافی برای عملکرد همیشگی دارد.

کلید مراقبت ستون فقرات در سه عنوان خلاصه می‌شود:

  1. وضعیت خوب بدنی را بیاموزید و تمرین کنید.
  2. در طی روز از مکانیک صحیح بدن بهره ببرید.
  3. تمرینات منظم را فراموش نکنید.

وضعیت بدنی (Posture)

اساس مراقبت‌های گردن و کمر، وضعیت بدنی صحیح است. وضعیت بد بدنی از عوامل مهم درد ستون فقرات است که درد را طولانی و تشدید می‌کند. وضعیت بد بدنی همچنین از عوامل سردرد مزمن، اختلال عملکرد مفصل فک و درد شانه می‌باشد. بسیاری از شما در طی کار روزمره مجبور هستید برای مدت طولانی به جلو خم شده یا به طرفین کج شوید.

به روش زندگی، وضعیت بدنی روزمره و فعالیت‌هایتان فکر کنید. اساس وضعیت بدنی خوب، حفظ ستون فقرات طبیعی است. ستون فقرات طبیعی سه انحنا دارد. گودی کوچک گردنی، برآمدگی مختصر ناحیه ی پشتی و فرورفتگی ناحیه ی کمری. در حالی که تغییر موقعیت می‌دهید، حفظ ستون فقرات طبیعی یک فرایند پویا و فعال است. بیایید راستایی صحیح ستون فقرات را در حالت ایستادن بیاموزید.

۱٫ پاها به اندازه ی عرض شانه باز باشد و عضلات ران و زانو را در حالی حفظ کنید که زانو به عقب نرود.

۲٫ گودی مختصر کمری خود را حفظ کنید؛ اما به خصوص در ایستادن طولانی سعی کنید خود را به عقب کج نکنید.

۳٫ استخوان‌های قفسه ی سینه را به بالا بکشید. به این ترتیب تیغه ی شانه به طرف عقب و به دنده‌ها نزدیک می‌شود و نقطه ی ثقل مناسب‌تری نسبت به مفاصل لگن پیدا می‌کنید.

۴٫ چانه ی خود را در وضعیت عرضی حفظ کنید. بالاترین نقطه ی شما باید قسمت پشتی- بالایی سرتان باشد. حتی زبانتان را درون دهان در وضعیت راحت قرار دهید.

کنار دیوار باید دو پشت و باسن را به دیوار بچسبانید و با بالا کشیدن سینه‌ها و به داخل دادن شکم سعی کنید وضعیت بدنی مطلوب در حالت ایستادن را امتحان کنید.

وضعیت صحیح و ناصحیح بدن در ایستادن، در شکل زیر مشخص شده است.

 image038         image040

وضعیت مطلوب نشستن

  1. زمانی که پاها روی زمین قرار می‌گیرد زانوها و مفصل ران در زاویه ۹۰ درجه خم باشد.
  2. قوس کمری را هنگام نشستن حفظ کنید. برای آنکه میزان قوس مناسب را بدانید خود را از وضعیت فرورفته در صندلی به حداکثر وضعیت ایستا و راست تغییر دهید. پانزده درصد از این میزان را کم کنید. قوس مناسب برای نشستن همان است. یک رول کمری یا بالش کمری برای حفظ قوس کمر در مدت طولانی ضروری است. مفصل هیپ را به عقب صندلی بچسبانید و با کمی قوس، رول را پشت کمر جاسازی کنید. طول رول مناسب معمولاً ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر و قطر آن حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر است.
  3. استخوان‌های سینه را بالا بکشید، تصور کنید به دکمه های بالایی پیراهنتان طنابی وصل است و شما را به سقف می‌کشد. به این وسیله، قفسه ی سینه از مفاصل هیپ فاصله می‌گیرند. تیغه‌ی شانه شما باید به پایین کشیده شود، قسمت تحتانی آن به صندلی بچسبد و شما را در وضعیت مطلوب حفظ نماید.
  4. چانه‌هایتان را در وضعیت موازی با سطح نگه دارید، مثل اینکه کتابی را در بالای سر خود حفظ کرده‌اید.

وضعیت صحیح و نا صحیح بدن در نشستن، در شکل زیر مشخص شده است.

  image042    image044

به هر حال باید دانست اگر ستون فقرات مشکل دارد، هیچ کدام از وضعیت‌های نشستن و ایستادن به مدت طولانی توصیه نمی‌شود و بهتر است هر نیم تا یک ساعت وضعیت خود را عوض کنید؛ اما اگر مجبورید به مدت طولانی بنشینید یا بایستید حتماً وضعیت مطلوب شرح داده شده را حفظ کنید.

یک وضعیت بسیار مهم حالت مناسب رانندگی است. گاه دیده می‌شود افراد خود را در صندلی فرو می‌برند که از دور چنین به نظر می رسد که راننده‌ای پشت فرمان نیست یا آنقدر نزدیک به فرمان می‌نشینند که بینی آن‌ها با شیشه ی جلو تماس پیدا می‌کند. نکاتی که هنگام رانندگی باید توجه نمایید به شرح زیر است:

۱-     پشتی صندلی را طوری تنظیم کنید که کاملاً در وضعیت عمود قرار گیرید و سر شما به راحتی روی پشت سری صندلی قرار گیرد و چانه ی شما همسطح افق باشد.

۲-     در حالی که پاها روی پدال قرار دارد، زانو باید در سطح یا کمی بالاتر از مفاصل ران قرار گیرد.

۳-     در حالی که دست‌ها روی فرمان است آرنج‌ها باید کمی خم و در حالت استراحت باشد.

۴-     از افتادگی شانه‌ها هنگام رانندگی خودداری کنید و شانه‌ها را بالا نگه دارید.

وضعیت ناصحیح بدن در رانندگی

image046

وضعیت صحیح بدن در رانندگی

image047

حفظ وضعیت بدنی مناسب هنگام برداشتن اجسام سنگین

image048

در صورت امکان برای برداشتن بار بیشتر از پانزده تا بیست کیلوگرم یا باری که به راحتی جابه جا نمی‌شود، تلاش نکنید. برای برداشتن بارهایی که پایین سطح کمر هستند پاها را در جایی محکم قرار دهید و کمی پاها را از هم باز کنید. ستون فقرات را صاف کنید و زانوها را خم نمایید. عضلات شکم را محکم کنید و سعی کنید بار را با استفاده از قدرت عضلات اندام تحتانی بلند نمایید (آهسته زانوها را باز کنید) هرگز بار را به طرف بدن پرتاب نکنید. به آهستگی بار را به جلو برانید و هرگز اجازه چرخش در کمر را ندهید. بارهایی که روی میز هستند را به لبه میز بکشید و زانوها را هم خم کرده تا به سطح بار برسید و سپس بار را بلند کنید. از برداشتن بارهای سنگینِ بالاتر از سطح کمر خودداری نمایید. در طی عمل آرنج را خم کنید، بار را نگه دارید و به آهستگی قدم بردارید. برای پایین گذاشتن بارها، پاها را محکم و عضلات شکم را سفت نمایید و با خم کردن مفصل زانو بار را روی زمین بگذارید.

در نهایت بگذارید چند نکته ی خوب در مورد وضعیت خوابیدن گوشزد کنیم.

۱٫ در حالت خوابیده راحت‌ترین حالت آنست که وضعیت طبیعی ستون فقرات حفظ گردد. تشک‌هایی که بدن در آن‌ها فرو می‌رود و گذاشتن دو بالش زیر سر باعث می‌شود که وضعیت طبیعی ستون فقرات از بین برود. گذاشتن یک بالش مناسب زیر سر و استفاده از تشک‌های سفت که بدن در آن‌ها فرو نرود و البته باعث فشار و خستگی عضلانـــــی نشود باعث حفظ وضعیت طبیعی ستون فقرات می‌گردد.

۲٫ افرادی که مشکلات پشت و کمر دارند در وضعیت خوابیده به پهلو راحت‌تر هستند. گذاشتن یک بالش بین دو زانو، به حفظ وضعیت طبیعی ستون فقرات کمک می‌کند، اگر بین دو زانو در این وضعیت بالش گذاشته نشود، زانوی بالایی به جلو آمده و پایین می‌افتد و بدین ترتیب وضعیت طبیعی ستون فقرات را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد و این باعث ایجاد درد می شود.

چه به پشت بخوابید، چه به پهلو، گذاشتن یک رول به حفظ انحناهای ستون فقرات گردن و کمر کمک می کند. رول گردنی به حفظ وضعیت انحنای گردنی کمک می کند. رول گردنی ۵/۷ سانتیمتر قطر و ۳۵ سانتیمتر طول دارد و در لبه ی تحتانی بالش قرار گرفته یا به شکلی داخل بالش تعبیه می‌گردد. این رول بین سر و شانه قرار می‌گیرد و در وضعیت خوابیده به پشت باعث حفظ انحنای گردن و در وضعیت خوابیده به پهلو باعث حفظ راستایی گردن می‌شود.

رول کمری مناسب خواب را نیز می‌توانید تجربه و در خانه تهیه کنید. این رول باریک در ناحیه ی قوس کمری قرار داده می‌شود. حدوداً ۱۰ سانتیمتر قطر دارد و از رول مورد نیاز نشستن کوچک‌تر است. برای تهیه آن در منزل به شکل زیر عمل کنید.

  1. یک حوله حمام را روی هم رول کنید.
  2. آن‌را داخل یک پاچه از شلوار قدیمی قرار داده و با طناب یا نوار پارچه ای باریک آن‌را سفت کنید.
  3. آن‌را در ناحیه ی قوس کمر به صورت دور تا دور قرار دهید. این رول، اگر به پشت بخوابید باعث حفظ قوس کمری می‌شود و اگر به طرفین بخوابید باعث می‌شود ستون فقرات افتادگی پیدا نکند. به خصوص در خانم‌هایی که ناحیه لگن آن‌ها بسیار بزرگ‌تر است، این رول به حفظ راستایی ستون فقرات کمک می کند.

وضعیت ناصحیح گردن در خوابیدن

image051

وضعیت صحیح گردن در خوابیدن

image053

وضعیت صحیح بدن در خوابیدن

image055

در نهایت آنکه کلید یک وضعیت خوب بدنی آگاهی و به اجرا گذاشتن این آگاهی است. ترک عادت غلط قدیمی ساده نیست و تغییر این عادات به شرایط مطلوب هم سریع رخ نمی‌دهد؛ اما اگر به وضعیت بدنی خوب دست پیدا کنید بدن شما آسان‌تر آن را حفظ می‌کند و آنگاه وضعیت غلط بدنی است که برای شما دشوار خواهد شد و این یعنی موفقیت در رسیدن به وضعیت بدنی مطلوب.

یک نکته بسیار ظریف نیز آن است که اگر شما وضعیت بدنی مطلوب را در ایستادن و نشستن رعایت کنید بسیار لاغرتر و بسیار جوان تر به نظر خواهید آمد.

از همین حالا دستورات بالا را اجرا کنید و از سلامت ستون فقرات و زیبایی حاصل از آن لذت ببرید. به امتحانش می‌ارزد.

منبع:سایت فوق تخصص ستون فقرات

ورزشهای پیشنهادی جهت درمان کیفوز


تقویت عضلات فلکسور عمقی گردن  (Cervical retraction)

برای انجام این ورزش لازم است چانه به سمت عقب برده شود. حفظ این وضعیت به مدت هشت ثانیه توصیه می‌شود.

image019

 تقویت عضلات پشتی ستون فقرات (Para vertebral Muscles))

در حالت سجده قرار گرفته و دست‌ها را پشت سر بگذارید. سپس برای انجام ورزش لازم است که سر، گردن و تنه را تا حدی بالا بیاورید که با لگن در یک سطح قرار بگیرند.

image021             image023

 کشش عضلهی سینهای بزرگ ( (Pectoral’s Major

گوشه ی اتاق ایستاده و دست‌ها را به دیوارها تکیه دهید. سپس سعی کنید که تنه ی خود را به سمت جلو برده و این وضعیت را برای چند ثانیه حفظ نمایید.

image025

 تمرینهای تنفسی (Respiratory Exercises)

یک دست را روی دنده‌ها و یک دست را روی شکم قرار داده و تلاش نمایید که در حین دم و بازدم، زیر دست بالایی انقباضی حس نشود. به این ترتیب تنفس فقط عضله ی دیافراگم (یعنی زیر دست پایینی) تنفس انجام می دهد.

image027

 تقویت عضلات تراپز تحتانی و سراتوس قدامی (strengthening of lower trapeziums & serrate anterior)

روی تخت (با تشک سخت) نشسته و دو مکعب در طرفین خود قرار دهید، سپس دست‌ها را روی مکعب‌ها گذاشته و سعی نمایید تنه را به سمت بالا ببرید طوری که باسن از زمین جدا شود. حفظ این وضعیت به مدت هشت ثانیه توصیه می‌شود.

image029

 تمرینهای موبیلیزاسیون داخل منزل  (Self mobilization)

روی زمین دراز کشیده یا اینکه ایستاده و به دیوار تکیه نمایید. یک رول از جنس فوم یا غیره را در محلی که بیشترین قوس حس می‌شود قرار دهید و سعی نمایید که این فوم را محور قرار داده و قسمت بالای تنه را حول این فوم به عقب ببرید.

image030                              image032

تقویت عضلات رومبوئید و تراپز (Rhomboids & Trapeziums strengthening)

این ورزش به صورت نشسته روی صندلی یا ایستاده انجام داده می شود. لازم است که دست‌ها را در امتداد شانه قرار داده و با استفاده از طناب‌های پلاستیک دست‌ها را به عقب حرکت دهید.

image034                                  image036



منبع:سایت فوق تخصص ستون فقرات

درمان وپیشگیری از کمر درد


ستون فقرات، محور اصلی بدن انسان است و به همان اندازه در استحکام و ثبات بدن اهمیت دارد که ستون های محکم برای استحکام یک ساختمانو  اعضاء دیگر از جمله سر، دستها، لگن و پاها و .... بر روی این ستون استوار هستند و ستون فقرات با طرز قرار گرفتن خود به صورت قوسهای متعدد با زوایای معین و استحکام آنها توسط دیسکهای بین مهره ای، لیگامانها و عضلات، قدرت تحمل این بار سنگین را می یابد.

لازم است بدانید که حتی اگر از نعمت داشتن دو پا نیز محروم باشید، قادر به زندگی پویا و حتی راه رفتن خواهید بود، اگر ستون فقرات سالمی داشته باشید، در واقع همه ما روی ستون فقراتمان راه می رویم نه روی پاها، بدیهی است هر چه دانش خود را در مورد ستون بدنمان افزایش دهیم، توانایی ما در حفظ سلامت آن بیشتر خواهد بود.

وظایف ستون فقرات عبارتند از :

  • انتقال وزن سر، گردن، اندام فوقانی و تنه به لگن

  • ایجاد کانالی جهت حفاظت از نخاع یا مغز الحرام

  • ایجاد قفسه ای محکم و استخوانی به کمک دنده ها و استخوان جناغ جهت حفاظت از قلب و ریه ها

  • تکیه گاهی جهت عضلات تنه و تعدادی از عضلات اندام فوقانی و تحتانی

  • ایجاد هماهنگی بین اعضاء و اندام های بدن

کمرد درد :

تعریف و انواع کمر درد

کمر درد یکی از شایعترین علل مراجعه بیماران به مراکز درمانی می باشد بطوریکه بعد از سرماخوردگی و ضربه های کوچک، شایعترین بیماری در انسان است. کمر درد نخستین علت مراجعه بیماران به متخصصین ارتوپدی و جراحی مغز و اعصاب و بطور کلی سومین علت مراجعه بیماران به پزشک می باشد.

درد کمر بیش از 90درصد  افراد را در طول زندگی حداقل یکبار دچار می سازد. و بیش از 50 درصد  از افراد بیش از یک مرتبه دچار آن     می شوند. علل بسیار متفاوتی می توانند سبب ایجاد کمر درد شوند. تقریبا" در 85 درصد از افرادی که برای کمر درد معاینه و بررسی می شوند علت خاصی پیدا نمی شود. کمر درد بعد از سرماخوردگی دومین عاملی است که سبب می گردد افراد در سرکار حاضر نشوند و نیز یکی از علل شایع ویزیت توسط پزشک می باشد بیش از 90 درصد  افرادی که دچار کمر درد میشوند طی 2 ماه بهبود می یابند. طبق آمار مختلف، کمردرد، در بین بیماریهایی که باعث از کارافتادگی، ناتوانی از کار و مرخصی ناشی از آن در افراد زیر 45 سال می گردند، مقام اول را دارد.

کمر درد، درد آزار دهنده ای است که شخص را از انجام کارهای روزمره اش باز داشته و به استراحت در بستر وادار می کند. بنابراین، می تواند علاوه بر مشکلات جسمی، موجب مشکلات روحی و روانی شده و اثرات منفی بر اقتصاد خانواده و جامعه بگذارد. تا حدود 20 سال قبل، اکثر افرادی که برای درمان دردهای عضلانی اسکلتی به درمانگاههای فیزیوتراپی و ارتوپدی مراجعه می کردند، افراد بالای 55 تا 60 سال بودند و در واقع تخریب غضروف مفصلی در سنین بالا شروع می شد، ولی امروزه این سن به 30 سال کاهش پیدا کرده و پزشکان شاهد مراجعه بیمارانی با سنین 30 تا 50 سال با دردهای گردن، زانو، کمر  و مفاصل مختلف به مراکز درمانی هستند.

امروزه با پیشرفت زندگی مدرن، شیوع کمر درد نه تنها کمتر نشده بلکه زیادتر هم شده است. و عجیب اینکه حتی سرعت بالا رفتن آن، از رشد جمعیت هم بیشتر بوده است. در ایالات متحده آمریکا همین کمر درد، دومین عامل غیبت از کار بوده و معادل 30 تا 80 میلیون دلار در سال از تولید کم کرده! حدود 90 درصد افراد در عمر خود کمر درد را یک بار هم که شده حس کرده و 50 تا 70 درصد  مردم دوره های مکرر کمر درد را در طول زندگی شان تجربه می کنند. این آمار البته در کشورهای صنعتی بیشتر است. اما متاسفانه این درد حتی کودکان مدرسه ای را هم گرفتار   می کند، بطوری که آمار نشان می دهد 60درصد  کودکان 15 تا 16 ساله هم دچار آن هستند. با تمام این احوال، از پیشگیری و درمان این درد عذاب دهنده ناامید نشوید.

بروز کمر درد در مردان 25 تا 55 ساله بیشتر است ولی در خانم ها بعد از 50 سالگی شروع می شود. متاسفانه معاینات بالینی نمی تواند بروز کمردرد را پیشگویی کند چون زیادند افرادی که آرتروز ستون فقرات یا بیرون زدگی دیسک کمر دارند اما درد ندارند.

کمر درد از نظر ماهیت درد به سه دسته تقسیم می شود:

1- کمر درد گذرا : دردی ناگهانی و شدید در ناحیه کمر و ناشی از انجام حرکات نامناسب و یا کشیدگی بیش از حد ستون فقرات است. هر چند که این درد گذرا است اما هیچگاه نباید کم اهمیت شمرده شود، چرا که میتواند اخطاری برای عود مجدد آن باشد و سریعا" باید جهت جلوگیری از تکرار آن اقدام شود.

2- کمر درد حاد: یک درد حاد در ناحیه کمر است که در اثر قرار گرفتن در وضعیتهای غلط، خم شدنهای مکرر و به مدت طولانی و یا ضربه به ستون فقرات کمری ایجاد می شود. کمر دردی که کمتر از یکماه از شروع آن     می گذرد را حاد می نامند. نشانه وقوع آسیب بافتی بوده و بدرجات مختلفی در فرد ایجاد ناتوانی می کند. هر چند که آسیب کوچک باشد ولی باید مراقب بود و از تکرار آن جلوگیری کرد. برای این منظور در وهله اول باید درمان علامتی جهت کنترل درد انجام شده و سپس در مورد بهبودی کامل اقدام و تمامی فعالیتهای طبیعی ستون فقرات را به شکل اولیه خود بازگرداند. البته اولین وقوع حمله حاد کمر درد، نیازی به نگرانی ندارد و لیکن باید پیامدهای آن را در نظر گرفت و هر چه زودتر برای رفع آن اقدام نمود در غیر اینصورت صدمه و جراحت شدت پیدا کرده و دوره ناتوانی ادامه خواهد یافت . به طوریکه طبق آمار، شانس بازتوانی موفق در بیمارانیکه کمر درد آنها بیش از 6 ماه مقاومت می کند کاهش یافته و حتی پس از سه ماه مقاومت درد، وضعیت روحی و روانی بیمار تغییر خواهد کرد. پس به طور جدی با تکرار یک حمله شدید کمر درد مقابله کنید.

3- کمر درد مزمن: کمر دردی  که بیش از یکماه از بروز آن می گذرد را مزمن می نامند. کمر درد مزمن در واقع در اثر عدم درمان و یا مقاومت به درمان کمر درد حاد ایجاد می گردد. بدیهی است که درمان به موقع و مناسب درد حاد، همواره درد مزمن را به حداقل می رساند، درد مزمن کمر باید به عنوان یک علامت جدی تلقی شده و کلیه معاینات بالینی و آزمایشات پاراکلینیکی جهت بیماریهای سیستمتیک انجام گردد. به هر صورت درد کمر مستلزم یک بررسی دقیق و درمان مناسب توسط گروهی درمانگر، متشکل از پزشک، متخصص فیزیوتراپی ، متخصص روانپزشکی و.... میباشد.

انواع درد کمر :

1- درد موضعی : درد موضعی، دردی است که در اثر آسیب وارده به ناحیه کمر ایجاد شده و در همان منطقه احساس می گردد و معمولا" فرد قادر به درک محل دقیق آن است.

2- درد راجعه : عبارتست از دردی که از یک ناحیه به ناحیه دیگر سرایت می کند. همه کمر دردها لزوما" به دلیل ناهنجاری ستون فقرات نیستند، بلکه می توانند بدلیل ضایعات احشایی باشند که درد آنها به ناحیه کمر ارجاع می شود. در نتیجه، بررسی و معاینه بالینی دقیق این مناطق توسط پزشک ضرورت دارد.

3- درد انتشاری : غیر از درد انتشاری عصب سیاتیک که در بالا توضیح داده شده، ممکن است درد، منشاء عصب سیاتیک نداشته باشد و از نقاط دیگر به مسیر این عصب انتشار یابد. مهمترین منشاء دردهای انتشاری عبارتند از : مفاصل بین مهره ای، رباطهای مربوطه، رباطهای خلفی که مهره های کمری را به یکدیگر متصل می کنند و بالاخره عضلات اطراف آنها و عضلات ثبات دهنده لگن.

علل کمر درد :

بطور کلی کمر درد را می توان بر حسب علت به دو دسته عمده تقسیم بندی نمود: علل مکانیکی و علل غیره مکانیکی

کمر درد مکانیکی :

شامل آن دسته از بیماریهایی هستند که در اثر و یا به واسطه یک عامل مکانیکی مانند ضربه، حرکات فیزیکی نامناسب، کم بودن قوام عضلات و یا فشار بیش از حد به ناحیه ستون فقرات کمری و در اثر بد قرار گرفتن وضع بدن در حالت نشسته و ایستاده ایجاد می گردند. این دسته از بیماریها 90% از علل کمر درد را تشکیل می دهند و نکته جالب اینکه براحتی قابل پیشگیری هستند.

دو سری از عوامل می توانند سبب آسیب پذیری ستون فقرات کمری و وقوع کمر دردهای مکانیکی گردند.

الف ) عوامل پیش زمینه ای یا مستعد کننده شامل :

  1. قرار گرفتن در وضعیت های نامناسب

  2. کاهش تحرک در نتیجه عدم استفاده و بهبود ناکافی

  3. استرس ناشی از کار

  4. چاقی

ب ) عوامل آشکارساز شامل :

  • استفاده جدید ( New Use )

  • استفاده نادرست ( Misuse )

  • استفاده بیش از حد ( Over Use )

  • ضربه ( Trauma,Abuse )


علل غیر مکانیکی :

علل غیر مکانیکی شامل آن دسته از علل طبی و یا بیماریهای سیستمی هستند که در سیر بیماری به طرق مختلف ممکن است باعث کمردرد شوند و تشخیص و درمان این بیماریها تماما" به عهده پزشک معالج شما می باشد.

- شایعترین علل طبی عبارتند از : بیماریهای التهابی، بیماریهای عفونی، سرطانها، و بیماریهای متابولیکی و مسمومیت با فلزات سنگین رادیوم

- و .... که تشخیص و درمان همه آنها همانطور که گفته شد بر عهده پزشک معالج شما می باشد.

عوامل زمینه ساز برای علل طبی کمر درد:

1- سن بالای 45 سال، بخصوص در بیماریهای غیر التهابی و بیمارانیکه  سابقه ای از عوامل مکانیکی را ذکر نمی کنند.

2- کمر دردهای شبانه که با استراحت نیز بهبود نمی یابند.

3- وجود علائم و نشانه های همراه کمر درد مانند: تب، تعریق، کاهش وزن، ضعف و خستگی مزمن که با کنترل درد نیز بیمار احساس سلامتی نمی کنند.

در بسیاری از موارد به رغم معاینه فیزیکی دقیق و انجام آزمایشات مختلف، علت مشخصی برای کمر درد پیدا نمی شود . بهتر است بدانید سیگار با کاهش سطح اکسیژن در بافت نخاع موجب تاخیر در بهبود این درد می شود. بعضی مشاغل هم می توانند انسان را مستعد ابتلا به کمردرد کنند، مانند شغل هایی که نیاز به رانندگی طولانی دارد و راننده را در معرض لرزش وسیله نقلیه قرار می دهد؛ شغل هایی که نیاز به ایستادن و نشستن طولانی دارد؛ کسانی که باید بارهای سنگین را به دفعات جابه جا کنند . بنابراین اگر شغل شما چنین حرکاتی را ایجاب می کند بهتر است بیشتر به فکر خود باشید. کمر درد علاوه بر عوامل غیر مکانیکی مانند عفونت و سرطان و..... که خیلی شایع نیستند، علل دیگری هم دارد؛ مانند گرفتگی های عضلانی ( اسپاسم ) کشیدگی و آسیب ّ رباط ها، آرتروز، فتق دیسک های بین مهره ای، پوکی استخوان و ... اما فارغ از اسم های متفاوتی که این بیماری ها دارند مشکل اصلی در اغلب آنها فشار بیش از حدی است که به ستون مهره ها و اجزای دور و بر آن مانند عضلات و  رباط ها وارد می آید.

عامل این فشارها زندگی پر از حرکات نامناسب است. منظور دقیقا" همان حرکاتی است که شایسته یک بدن سالم نیستند؛ مانند بد نشستن روی صندلی ، قوز کردن هنگام رانندگی، بد ایستادن و...... استفاده از عضلات کمر در حرکاتی که پیش از این انجام نمی داده اید، مانند بلند کردن یک مبل سنگین !

 

بطور کلی علل کمر درد عبارتند از :

  • تحت فشار قرار گرفتن ریشه های عصب نخاعی که به اندام تحتانی می روند .

  • کمر درد ناشی از کشیدگی ماهیچه ای یا رباط های کمر

  • درد ناشی از عفونتهای ستون مهره

  • درد ناشی از تومورهای ستون مهره

نشانه های درد ناشی از آسیب کمر :

دردی که امکان دارد به جلو، کناره ها یا عقب ساق پا تیر بکشد یا محدود به ناحیه تحتانی کمر باشد.

دردی که با فعالیت بدتر شود.

دردی که در شب یا در نتیجه نشستن طولانی مدت مثلا" رانندگی طولانی بدتر شود.

دردی که همراه با گزگز شدن یا ضعف در بخشی از پا باشد.

پیشگیری از کمر درد :

انجام ورزشهائی مثل شنا، پیاده روی و دوچرخه سواری با افزایش میزان تناسب و توان می توانند در کاهش ابتلا به کمر درد مفید باشند.

 

تقویت عضلات شکم میزان ابتلا به کمر درد و در موارد وجود کمر درد شدت آنرا کاهش می دهد.

افرادی که کار آنها مستلزم بلند کردن اجسام سنگین است یا ورزشکارانی که سروکارشان با وزنه سنگین است باید هرگز از کفشهای پاشنه بلند بمدت طولانی استفاده نکنید. حتما" از کمربندهای پهن محافظ کمر استفاده کنند. در هنگام ایستادن طولانی مدت هر از گاهی به روی یک تکیه گاه یا دیوار تکیه کنید تا از فشار بر روی کمر کاسته شود نمائید. هم تشک های خیلی نرم و هم تشکهای ست سبب کمردرد می شوند لذا از تشک مناسب استفاده کنید.

هرگز اجسامی را که برای شما سنگین هستند بلند نکنید. در هنگام بلند کردن اجسام کمر باید عمود بر زمین و نه خم شده به جلو باشد باید اجسام را در حالیکه نزدیک بدن شما هستند با زانوها بلند کنید.

 

 

بارهای سنگین :

  1. به جای بلند کردن اجسام سنگین، از راه های دیگری مانند هل دادن برای جابه جا کردن استفاده کنید ( هل دادن بهتر از کشیدن است . )

  2. تا می توانید از دیگران کمک بخواهید و از بلند کردن وسایل سنگین با خم کردن کمرتان خودداری کنید. بهتر است زانوهایتان را خم کرده و کمرتان را صاف نگه دارید. البته یادتان باشد که پاها را از هم کمی فاصله بدهید.

  3. از بلند کردن یک جسم سنگین و چرخاندن کمرتان بطور همزمان جدا" خودداری کنید.

  4. همیشه هنگام حمل اجسام سنگین، آن را نزدیک بدن نگه دارید.

 

قاعده نشستن:

  1. اگر مجبورید مدت طولانی روی صندلی بنشینید بهتر است هر نیم ساعت به بهانه های مختلف از جا برخاسته و راه رفته یا به بدن خود حرکات کششی بدهید.

  2. از صندلی مناسب با پشتی و با زاویه حدود 100 تا 120 درجه، استفاده کنید و اگر صندلی تان محافظ قوس کمر ندارد، قوس کمر را با یک بالشتک کوچک محافظت کنید.


  3. به جای چرخاندن کمرتان حین کار، از چرخش صندلی استفاده کنید.

  4. وسایل مورد استفاده تان را در دسترس خود روی میز بچینید تا برای استفاده از آنها مجبور به خم کردن کمرتان به جلو نشوید.

 

 

 

 

ایستادن و خوابیدن بدون کمر درد:

  1. هنگام ایستادن خود را به جلو خم نکنید، گوش ها، شانه و لگن را باید در یک امتداد و شکم را تو نگه دارید.

  2. اگر مجبورید مدت طولانی بایستید، یکی از پاها را روی یک پله یا چهارپایه به ارتفاع 20 سانتی متر قرار دهید تا فشار کمتری به کمر وارد شود و هر 10 دقیقه جای پاها را با هم عوض کنید.


  3. بهترین حالت خوابیدن خوابیدن به پهلو در حالی است که زانوها کمی خم بوده و یک بالش کوچک بین دو زانو قرار گیرد. اگر به پشت می خوابید لازم است یک بالش زیر زانوان و یک بالش کوچک زیر گودی کمر قرار دهید.

  4. برای خارج شدن از تختخواب ابتدا به کنار تخت بچرخید و پاهای خود را از تخت آویزان کرده، با کمک دست ها و سفت کردن عضلات شکم بنشینید.

 

تناسب و تعادل :

  1. اگر اضافه وزن دارید، بهتر است برای جلوگیری از کمر درد هم که شده وزنتان را کم کنید.

  2. کیف و کوله پشتی تان را بی جهت سنگین نکنید.

  3. کفش مناسب و راحت با پاشنه 3 سانتی متر یا کمتر به پا کنید.


  4. اگر پوکی استخوان دارید با مصرف ویتامین D و کلسیم کافی طبق تجویز پزشکتان و ورزش کردن، آن را درمان کنید تا دچار شکستگی مهره نشوید.


  5. ورزش های سبک هوازی بطور منظم با بهبود عملکرد عضلات میتواند موجب زیاد شدن قدرت و تحمل کمرتان شود. پیاده روی و شنا هم از ورزش های مناسب برای کمر درد هستند.

 

آیا نیازی به گرفتن عکس یا " ام . آر. آی " هست ؟

اکثر مردم سئوال می کنند آیا عکس برداری معمولی یا ام.آر.آی لزومی دارد؟ باید گفت همه کمر دردها نیاز به عکس برداری ندارند. در مواردی که مشکوک به صدمات استخوانی مثل سرطان هستید عکس برداری میتواند مفید باشد. ولی عکس ها صدمه به مهره ها در اثر ضربه، پوکی استخوان، صدمه به بافت های نرم عضله و رباط ها و دیسک ها را نشان می دهند زمانی که تصمیم به جراحی داریم و یا در تشخیص علت دردهای بهبود ناپذیر، انجام " ام.آر.آی " توصیه می شود. زیرا بر اساس آن درمان را تغییر خواهند داد.

پرستاری از بیمار و کمر درد:

میزان بروز کمر درد، در پرستاران با نوع فعالیت آنها که مستلزم بلند کردن اجسام سنگین و انجام کارهای سخت و ممتد در اورژانس است، ارتباط زیادی دارد. این میزان با محیط پراسترس کاری افزایش می یابد. بطوریکه میزان بروز حمله های حاد کمر درد در پرستارانی که در بخشهای درمانی بیمارستانی کار می کنند بسیار بیشتر از آنهایی است که معمولا" کار اداری و یا اجرایی دارند.

آمار نشان داده است، در بیمارستانهایی که کلاسهای آموزشی جهت پیشگیری و درمان کمر درد، برای پرستاران دایر گردیده، میزان بروز کمردرد، بسیار پایین بوده است. در نتیجه وجود چنین آموزشهایی جهت پرستاران زحمتکش کشور ما نیز ضروری بنظر می رسد، اما از آنجائیکه در این کتاب امکان پرداختن به این مسئله بطور مبسوط وجود ندارد، تنها به ذکر برخی از اصول اولیه آن می پردازیم.

پرستاران عزیز باید تمامی وضعیت های مناسبی را که جهت بلند کردن کشیدن و هل دادن و حمل اجسام در ابتدای این بخش توضیح داده شد رعایت کنند.

همه میزها و یا تختهای بیماران باید ارتفاع قابل تغییر داشته باشند، بطوریکه با اهرم هیدرولیکی یا الکتریکی سطح آنها بالا یا پایین برود و هر شخص با توجه به نیاز خود بتواند آن را تغییر دهد.

هنگام مرتب کردن تخت بیمار و یا تعویض ملحفه آن مواردیکه را که در مورد مرتب کردن تخت خواب توضیح داده شد، رعایت کرده و ترجیحا" دو نفری این کار را انجام دهید.

پرستاران عزیز باید طوری آموزش ببینند که بتوانند بر اساس توانائیهایشان، تجهیزات مناسب و مورد نیاز خود را جهت استفاده مطلوب در محیط کار انتخاب کنند.

محیط کار پرستاری باید از نظر شرایط روانی، سروصدا ، نور، دما، حجم و کار مناسب تا بدین ترتیب از استرس های فزآینده کاسته شود.

در خاتمه لازم به ذکر است که در برخی کشورها جهت بعضی مشاغل خاص مدرسه کمر ( Back School ) اختصاصی دایر می گردد.

( Back School ) صنعتی در بهداشت صنعتی یا مدرسه کمر در بهداشت حرفه ای و یا به عنوان بخشی از برنامه توانبخشی و ... البته در این کتاب جای بحث در مورد همه آنها نیست و امید آنکه توضیحات مختصر این بخش بتواند برای خوانندگان عزیز مفید واقع شده مورد استفاده قرار گیرد.

تصحیح برخی وضعیتهای پرخطر

بلند کردن اشیاء بعد از نشستن طولانی:

برداشتن اشیاء بعد از دوره های طولانی نشستن، می تواند آسیب پذیرترین وضعیت را برای ستون فقرات کمری شما بوجود آورد. این وضعیت در مسافرتهای طولانی بسیار اتفاق می افتد. بطوریکه شما بعد از نشستن بمدت طولانی در قطار ، اتومبیل و یا در هواپیما، در حالت خمیده و دولا شده، اقدام به برداشتن و جابجا کردن چمدانهای سنگین کرده و بدین ترتیب آسیب زیادی به ستون فقرات کمری خود وارد می کنید. چنین وضعیتی می تواند آغاز گر درد کمر از همان لحظه و یا حتی صبح روز بعد باشد.

جهت پیشگیری از  بروز چنین دردهایی شما می توانید بعد از بلند شدن از روی صندلی، به حالت ایستاده قرار گرفته و مطابق شکل گودی کمر را افزایش داده و بدین ترتیب، قوسهای ستون فقرات و رباطهای کمری را که تا بحال خمیده و بی حرکت قرار داشتند، به وضعیت طبیعی خود برگردانید.

غوز کردن پس از ورزش سنگین:

این یک خطر سنگین شگفت آور است که ورزشکاران بدان مبتلا می شوند. پس از یک روز کار سخت و ورزش سنگین و خسته شدن تمام عضلات پس از یک فعالیت پر انرژی  مطمئنا" نیاز به یک استراحت  ایده ال خواهید داشت و بدترین وضعیت، استراحت کامل روی یک راحتی بزرگ و نرم به حالت خمیده است.

بهترین استراحت پس از هر فعالیت طاقت فرسایی، خوابیدن به پشت یا دمر خوابیدن بمدت 10 دقیقه است. ( دمر خوابیدن بهتر است ) .

حالت دیگر این است که مطابق شکل به پشت خوابیده و برای مدت ده دقیقه پاهای خود را روی یک صندلی قرار دهید. همیشه با برگرداندن قوسهای ستون فقرات به حالت طبیعی می توان از بروز چنین دردهایی جلوگیری کرد.

ایستدن طولانی، یک وضعیت خطر است چرا که پس از مدتی عناصر حمایت کننده ستون فقرات ( عضلات و لیگامانها ) که خسته شده و قدرت حفظ قوسهای طبیعی ستون فقرات را نخواهد داشت. این وضعیت منجر به افزایش قوس کمری و بروز کمر درد می شود.

درمانهای رایج کمر درد:

درمانهای دارویی :  درمانهای دارویی شامل داروی اختصاصی برای نوع بیماری و در صورت لزوم تجویز مسکن جهت درمان علامتی درد است. همانطور که گفته، هدف اصلی در درمانهای دارویی، درمان علت بیماری است و چنانچه علت بیماری قابل درمان نبوده و یا جزو علل مکانیکی کمردرد باشد، دارو را می توان به صورت مسکن تجویز نمود که بهتر است غیر استروئیدی و بدون کورتون باشد. بدیهی است در چنین مواردی استفاده از مسکن می تواند به طور موقتی باشد و انجام روشهای فیزیکی مانند فیزیوتراپی و تمرینات درمانی حتما" ضروری است.

درمانهای فیزیکی :

برای معالجه برخی از بیماران مبتلا به کمردرد، علاوه بر درمانهای علامتی توسط داروهای مسکن، لازم است درمانهای فیزیکی نیز انجام شود.

این درمانها، تنوع زیادی دارند و از روشهای بسیار قدیمی کمردرد مانند طب سوزنی ( از چین ) و ماساژ ( از فرانسه ) تا متدهای جدید فیزیوتراپی توسط دستگاههای پیشرفته را شامل می شوند.

برخی از روشهای فیزیوتراپی در درمان کمردرد عبارتند از :

-حرارت درمانی: گرم کردن و یا سرد کردن عضو دردناک جهت کنترل درد از دیرباز توسط بشر استفاده می شده است. گرما درمانی امروزه به دو صورت سطحی ( برای پوست ) و عمقی ( برای مفاصل و یا عضلات ) توسط دستگاههای پیشرفته فیزیوتراپی انجام می شود.

الکتریسیته درمانی:  به تجربه ثابت شده است که طول موج و فرکانسهای خاصی از جریان برق در کنترل درد، ترمیم رخم، تقویت عضلات و بسیاری موارد دیگر موثر بوده و امروزه دستگاههای پیشرفته الکتریکی به این منظور طراحی شده اند.

مانیپولاسیون : این روش که در بین عامه مردم به نام جا انداختن شناخته شده است، در مواردیکه انحراف کوچکی در ستون فقرات ایجاد شده باشد، مورد استفاده قرار گرفته و آن را اصلاح می کند. مانتیپولاسیون حتما" بایستی توسط پزشک متخصص و یا متخصص فیزیوتراپی آموزش دیده انجام گردد، در غیر این صورت بسیار خطرناک بوده و ممکن است سبب آسیب به نخاع شده و یا افرادی که مبتلا به پوکی استخوان هستند سبب ایجاد شکستگی مهره ها شود.

لیزر درمانی: استفاده از لیزرهای کم توان نظیر لیزر آرگون هلیم و یاقوت با هدف کاهش درد افزایش روند ترمیم زخم ها، کاهش التهاب و بسیاری از موارد دیگر موثر بوده و امروزه توسط فیزیوتراپیست ها استفاده می شود.

آب درمانی: شامل یکسری حرکات ورزشی داخل آب می باشد و از آنجائیکه در این وضعیت بیمار درد کمر را کمتر احساس می کند بسیار مفید است.

تمرینات درمانی :

یکی از مفیدترین روشهای درمانی کمر درد است و در صورت استمرار بطور موثری از عود کمر درد نیز جلوگیری می کند. تمرینات درمانی انواع مختلفی دارند و بسته به محل درد علت درد و وضعیت ستون فقرات ( از جمله میزان انحناهای آن ) نوعی از تمرین قابل توصیه است.

درمانهای ارتوپدی:

درمانهای ارتوپدی فنی شامل یکسری ابزارهای کمکی است که توسط کارشناس ارتوپدی فنی جهت بیمار ساخته می شود.

مانند: کرستهای ستون فقرات ( کرستهای کمر و گردن ) که بطور شایع استفاده می شوند. این وسایل می توانند بطور موقت در کاهش درد و اسپاسم عضلات مفید باشند ولی استفاده طولانی مدت و مستمر آنها مضر است و سبب آتروقفی ( لاغر شدن ) عضلات حمایت کننده شده و پس از مدتی نتیجه معکوس می دهد.

درمان جراحی :

درمان جراحی، آخرین روش جهت کنترل درد ستون فقرات و آنهم در شرایط خاصی می باشد و در شرایط معمول به هیچ وجه قابل توصیه نیست.   طبق آمار، امروزه در مورد فتق دیسک بین مهره ای تنها در 15-5 درصد موارد جراحی توصیه می شود که شامل موارد زیر است:

  1. دردر بیمار آنقدر شدید می باشد که با استراحت بهبود نیافته و به دارو جواب ندهد و موجب اختلال جدید در فعالیتهای روزمره و یا اجتماعی بیمار گردد.

  2. بیماری طوری پیشرفت نماید که منجر به فلج اندام، اختلالات حسی و یا بی اختیاری ادرار باشد.

  3. در حال حاضر 95-85 درصد دیسکهای کمری بدون جراحی و با روشهای درمانی که قبلا" توضیح داده شده بهبود می یابند.


  4. نکته قابل توجه این است که جراحی، درمانی قطعی دردهای کمری ناشی از دیسک نمی باشد و پس از آن، انجام تمرینات درمانی و در بعضی شرایط استفاده از روشهای فیزیوتراپی جهت کاهش درد ضروری است.

ستون فقراتی سالم داشته باشید

هر ساله کمردرد، گریبان گیر میلیون ها نفر در جهان می شود، در نتیجه سطح کیفی زندگی بسیاری از افراد را کاهش می دهد، بسیاری از تفریحات را محدود می کند،‌ روزهای کاری را به هدر می دهد (با استراحت در منزل) و انجام فعالیت های تفریحی – ورزشی را با مشکل مواجه می کند.

با این همه، در این زمینه امیدهای تازه ای نیز وجود دارد.

با چند اقدام ساده، همه ما می توانیم سلامتی ستون مهره ها و گردن خود را افزایش داده و احتمال بروز مشکلات را در آینده به حداقل برسانیم.

از شما می خواهیم تا ۵ نکته زیر را در مورد حفظ سلامتی ستون فقرات بخوانید و امیدواریم که آن ها را در زندگی روزانه خود به کار برید.

مطمئن باشید که از انجام این کارها، هیچ گاه پشیمان نخواهید شد.

۱- سبک و درست بلند کنید.

همه ما روزانه فشارهای شدیدی را در اثر انجام غلط کارها، به ستون مهره های خود وارد می کنیم که از سوار شدن به اتومبیل گرفته تا بلند کردن کودکان، قراردادن خریدهای روزانه در صندوق عقب ماشین و یا کندن علف های هرز درون حیاط است.

در واقع کمر شما روزانه، حملات بسیاری را تحمل می کند. هرگاه شما اشیاء سنگینی را بلند می کنید و یا اجسام را به صورت نادرست بلند می کنید، ستون مهره های خود را در معرض آسیب قرار می دهید.

برای به حداقل رساندن احتمال بروز آسیب به واسطه بلند کردن اشیاء نکات ساده زیر را دنبال کنید:

بلند کردن اشیاء از زمین در کمردرد

* اگر جسمی بسیار سنگین است آن را به تنهایی بلند نکنید و‌ از کسی کمک بخواهید.

* هرگز با بازوها صاف و رو به جلو، چیزی را بلند نکنید. همیشه در هنگام بلند کردن جسم، به آن نزدیک شوید تا آرنج شما خم شود.

* هنگام بالا بردن یا پایین آوردن یک شیئ، لگن و زانوی خود را خم کنید و سعی کنید پشت شما صاف باقی بماند. به این حالت(power position) می گویند.

* هنگام بلند کردن یک شیئ ، هرگز بر روی آن قوز نکنید، بلکه پاهای خود را از ناحیه ی زانو خم کنید و بنشینید، سپس جسم را بلند کنید.

* هنگام بلند کردن یک شیئ، به آرامی این کار را انجام دهید و از انجام حرکات تند و سریع پرهیز کنید.

۲- وضعیت ایستادن صحیح می تواند به ستون مهره های شما کمک کند.

ایستادن غلط می تواند به ستون مهره ها آسیب بزند. قوز کردن ، موجب وارد آمدن فشار غیرطبیعی به ستون مهره ها و ایجاد کمردرد و احساس خستگی شود.

پس اگر می خواهید ستون مهره های  شما سالم باشد و بهتر به نظر آید، از نکات زیر برای یک وضعیت قرار گیری صحیح پیروی کنید:

* مستقیم بایستید: استخوان های شانه ی خود را عقب و پایین نگه دارید. سعی کنید حالت قرارگیری صحیح خود را بیابید. ماهیچه های شکمی خود را منقبض کنید. به گونه ای بایستید که زانوهایتان صاف باشند، ولی سفت نشده باشند.

* سر خود را صاف و بالا نگه دارید.

۳- درست و صحیح کار کنید.

بسیاری از ما، ساعات کاری خود را پشت یک دستگاه کامپیوتر می گذرانیم. اگر میز و صندلی کامپیوتر، به طور غیرعلمی طراحی شده باشند، موجب وارد آمدن فشار زیادی به کمرو گردن شما می شوند.

وضعیت صحیح نشستن هنگام کار با کامپیوتر

 
 

اگر شما روزهای کاری تان را با سردرد یا کمردرد به پایان می رسانید، لطفا به توصیه های زیر عمل کنید:

* آیا به راحتی باکامپیوتر کار می کنید؟

* کمر شما باید توسط پشتی صندلی به خوبی حمایت شود و صندلی زانو یا کمر را نزند.

* پاهای خود را روی زمین قرار دهید، طوری که زاویه ی پشت زانوهایتان از ۹۰ درجه بیشتر باشد.

* مانیتور کامپیوتر شما باید مستقیما جلوی چشم های شما باشد و شما را مجبور به خم شدن به جلو، عقب یا کنار نکند.

* هنگام صحبت کردن با تلفن، صاف بنشینید. هرگز گوشی تلفن را بین گوش و شانه خود قرار ندهید، زیرا این کار می تواند موجب گردن درد یا سایر مشکلات گردنی شود.

۴- تحرک بدنی داشته باشید.

تمرینات ورزشی نقش بسیار مهمی را در حفظ سلامت کمر دارند. حتی انجام چند دقیقه ورزش روزانه می تواند کمک زیادی به کمر وگردن شما کند. می توانید تحت نظر پزشک یا مربی تمرینات ورزشی، یک برنامه روزانه ورزشی که شامل حرکات کششی، تقویتی و هوازی (‌ایروبیک)‌است را تنظیم کنید.

۵- به شکل صحیحی بخوابید.

اکثر افراد یک سوم از زندگی خود را در رختخواب می گذرانند. یک تشک غیر استاندارد یا یک حالت خوابیدن اشتباه، می تواند باعث بروز کمردرد شود.

وضعیت صحیح خوابیدن را برای شما می گوییم:

* به پهلو بخوابید وزانوهای خود را خم کنید و یک بالش در بین پاها و یک بالش در روبروی تان (حالت بغل کرده)‌ قرار دهید. اگر عادت دارید به پشت بخوابید، برای راحتی کمر، یک بالش زیر زانوهای خود قرار دهید.

* از خوابیدن طاق باز، به گونه ای که سر شما به یک طرف قرار گرفته باشد، یا از خوابیدن بر روی یک بالش بزرگ جدا خودداری کنید.

* سعی کنید بالش تان نه خیلی کوتاه و نه خیلی بلند باشد، طوری که ستون مهره های شما صاف قرار بگیرد.

* رختخواب های نرم ، خیلی کم حالت بدن را حفظ می کنند، از طرفی رختخواب بسیار سفت نیز فشارهای شدیدی را به بدن شما وارد می کند و موجب درد نواحی استخوانی بدن شما می شود.

* تشک خود را به طور مرتب پشت و رو کنید، حتی می توانید از یک روکش اضافه استفاده نمایید تا مناسب تر شود.