وبلاگ شخصی دکتر امیرهوشنگ واحدی

دکتر امیر هوشنگ واحدی متخصص طب فیزیکی و توابخشی، درمان بیماریهای ستون فقرات، عصبی، عضلانی و مفصلی و ... مطب کرج، جهانشهر-روبروی بیمارستان مدنی

وبلاگ شخصی دکتر امیرهوشنگ واحدی

دکتر امیر هوشنگ واحدی متخصص طب فیزیکی و توابخشی، درمان بیماریهای ستون فقرات، عصبی، عضلانی و مفصلی و ... مطب کرج، جهانشهر-روبروی بیمارستان مدنی

دانسته هایی ضروری در خصوص طب سوزنی


طب سوزنی، وارد کردن سوزن هایی بسیار نازک در نقاط استراتژیک و خاصی از بدن است. منشأ آن منسوب به کشور چین است و قدمتش به هزاران سال می رسد. اما این طب در دهه های اخیر، به میزان قابل توجهی از محبوبیت در ایالات متحده و اروپا رسیده است.

200550450-001-salemzi.jpg

بر طبق نظریه سنتی چینی، طب سوزنی روشی است که توسط آن، جریان انرژی یا نیروی زندگی که به qi یا Chi معروف است، در بدن به توازن می رسد. طب سوزنی کانال ها و مجراهای عبور انرژی را تنظیم و منجر به تعادل انرژی در بدن می شود.

در مقابل، پزشکان غربی، طب سوزنی را روشی مفید و موثر برای تحریک اعصاب و بافت های همبند می دانند. پزشکان غربی معتقدند که این تحریکات، بر افزایش مسکن های طبیعی بدن و روان تر شدن جریان خون، تاثیر شایانی می گذارد.

طب سوزنی در چه مواردی موثر است؟
تاثیرگذاری طب سوزنی برای این دردها و بیماری ها بیشتر است:

-تهوع ناشی از شیمی درمانی
-سردرد
-فیبرومیالژی (درد مزمن در نقاط اتصال عضلات)
-درد زایمان
-درد کمر
-قاعدگی دردناک
-میگرن
-آرتروز
-درد دندان
-بیماری آرنج تنیس بازان

هنوز به طور دقیق مشخص نشده که طب سوزنی چرا و چگونه میزان درد را کاهش می دهد. مطالعات متعدد نشان داده است که طب سوزنی بر روی برخی از افراد، اثری کم دارد و یا بی اثر است. هر چند که نوع درمان استفاده شده برای برخی از افراد موثر نیز بوده است.

خطرات و ریسک ها

چنانچه شما برای شروع درمان با طب سوزنی، نزد یک دکتر متخصص بروید، خطرات استفاده از این روش درمانی بسیار پایین است. اما لازم است از برخی از خطرات و عوارض جانبی احتمالی نیز آگاه باشید:
-درد، خونریزی یا کبودی در بخش هایی سوزن خورده
-صدمه به اعضای داخلی همچون ریه (در صورتی که سوزن با فشار و به صورت عمیق وارد شود)
-بیماری های عفونی مانند هپاتیت و ایدز (در صورت استفاده از سوزن های مستعمل)

110401511-salemzi.jpg

بدن هر فرد، برای درمان، به نوع خاصی از طب سوزنی پاسخ مثبت می دهد. اما شرایطی وجود دارد ممکن است عوارض را در بعضی افراد افزایش دهد:
-چنانچه از دارو های رقیق کننده خون استفاده می کنید، ممکن است کبودی بیشتری داشته باشید و حتی دچار خونریزی شوید.
-در برخی از انواع طب سوزنی، پالس های خفیف الکتریکی از طریق سوزن ها به بدن منتقل می شود که ممکن است در عملکرد قلب برخی افراد که از ضربان ساز استفاده می کنند، تداخل و اشکال ایجاد کند.
-زایمان زودرس، عارضه ای است که در اثر تحریکات برخی از انواع طب سوزنی بر خانم های باردار ظاهر شده است.

چگونه آماده شویم؟
در واقع قبل از آغاز طب سوزنی، هیچ آمادگی خاصی لازم نیست. اما موارد هستند که لازم است قبل از اقدام باید بدانید.

-باید به پزشک اعتماد داشته باشید.
-از گواهینامه پزشک جهت انجام طب سوزنی، اطمینان حاصل کنید. ممکن است افرادی هم با وجود عدم تخصص پزشکی، گواهی معتبری جهت انجام طب سوزنی داشته باشند.
-از پزشک در خصوص زمان درمان، میزان درد و هزینه انجام آن سوال کنید.
-آیا هزینه های این درمان تحت پوشش بیمه شما قرار دارد؟ از این نکته نیز آگاهی حاصل کنید.

ترسی از پرسش در خصوص این روش درمانی از پزشک مربوطه نداشته باشید. ممکن است او در خصوص میزان تاثیر طب سوزنی بر شما و بیماری تان بگوید. بهتر است قبل از انجام آن، این موارد را بدانید.

همچنین قبل از شروع درمان، لازم است از اینکه سوزن های استریل و یک بار مصرف برای شما استفاده می شود، اطمینان حاصل کنید.

زمان کافی برای درمان چقدر است؟
روش ها و متدهای هر کس در انجام طب سوزنی منحصر به فرد است. معمولاً ترکیبی از جنبه های شرقی و غربی در نوع انجام طب سوزنی موثر است.

تعیین نوع درمان برای شما نیاز به بررسی پزشک دارد. وی ممکن است سوالات زیادی در خصوص نشانه ها و شیوه زندگی شما بپرسد. سوالات و معایناتی از این قبیل:
-چه بخش هایی از بدن شما دچار درد است؟
-بررسی شکل، پوشش و رنگ زبان شما
-بررسی رنگ و روی صورت و چهره
-قدرت، ریتم و کیفیت نبض

این ارزیابی ممکن است تا یک ساعت به طول بیانجامد. البته در قرارهای بعدی این زمان ممکن است به نیم ساعت کاهش یابد.

معمولاً طرح درمان بین ۶ تا ۱۲ جلسه تعیین می شود که ممکن است چند ماه به طول بیانجامد. پس از درمان نیز جلساتی تا یک سال برای مراقبت و بررسی تاثیرات درمان، توصیه می شود.

در طب سوزنی، سوزن ها ممکن است در تمام نقاط بدن واقع شوند. گاهی حتی در نقاطی بسیار دورتر از نقاط درد، سوزن زده می شود. این امکان وجود دارد که بخاطر سوزن زدن در بخش های مختلف، لازم باشد اغلب لباس های خود را در آورید. پس از آن بر روی تختی دراز می کشید و سپس کار وارد کردن سوزن ها به پوست شروع می شود.

200532532-001-salemzi.jpg

وارد کردن سوزن: سوزن های طب سوزنی بسیار باریک هستند و پس از وارد شدن به پوست، درد زیادی ایجاد نمی کنند. در هر جلسه از درمان، معمولاً بین ۵ تا ۲۰ سوزن مورد استفاده قرار می گیرد.

MEL_003-salemzi.jpg

دستکاری سوزن ها: ممکن است برخی اوقات، پزشک نسبت به حرکت و یا چرخاندن سوزن ها اقدام کند. همچنین این امکان وجود دارد که سوزن های وارد شده گرم شوند و یا پالس خفیفی از الکتریسیته بر روی آنها اعمال شود.

103761261-salemzi.jpg

برداشتن سوزن ها: معمولاً در حالیکه شما دراز کشیده اید و مشغول استراحت هستید، سوزن ها برای ۱۵ تا ۳۰ دقیقه بر در محل وارد شده باقی می مانند. در این زمان معمولاً شما ناراحتی و دردی را بخاطر وجود سوزن ها تجربه نمی کنید. پس از آن سوزن ها ممکن است برداشته شده و یا سوزن های دیگری در سایر نقاط جایگزین شوند. در این صورت دقت کنید که از یک سوزن برای دو بار استفاده نگردد؛ چرا که ممکن است منجر به ایجاد عفونت شوند.

مرحله آخر
پس از اتمام کار، برخی از افراد احساس آرامش می کنند. عده ای دیگر نیز ممکن است انرژی بیشتری در خود حس کنند. البته همه به یک میزان نسبت به طب سوزنی واکنش نشان نمی دهند. در صورتی که پس از چند هفته از شروع درمان، احساس بهبود و کاهش درد داشته باشید، می توان گفت که طب سوزنی برای تان موثر است.

نتیجه
اثرات طب سوزنی در افراد مختلف ممکن است متفاوت باشند. اما بسیاری از مردم از آن به عنوان یک عامل موثر و مثبت یاد می کنند.

به هر حال، مطالعات مختلف نشان داده اند که طب سوزنی تاثیرات مطلوبی دارد. همچنین این درمان برای افرادی که صبر بیشتری برای دریافت جواب دارند، جواب بهتری می دهد.

از آنجا که عوارض جانبی طب سوزنی بسیار کم است، امتحان کردن آن به شما توصیه می شود. چنانچه دچار درد یا بیماری هایی که توضیح داده شد هستید، شاید بد نباشد این روش را هم برای تسکین دردها و آرامش بیشتر امتحان کنید.

برگرفته از: Mayo Clinic

درمان های غیر دارویی و طب فیزیکی در سردرد تنشی


درمانهای زیر ممکن است به بهبود سردرد تنشی کمک کند:

طب سوزنی:سردرد گردنی

متخصصین طب فیزیکی و طب سوزنی از این روش برای تسکین سردرد تنشی استفاده می کنند.طب سوزنی ممکن است باعث بهبود موقتی سردرد مزمن شود. در طب سوزنی  بایداز سوزن های ظریف ویکبار مصرف استریل استفاده شود تا خطر انتقال عفونت وجود نداشته باشد.  سوزنها درد وناراحتی اندکی ایجاد می کند. طب سوزنی در سایر سردرد های مزمن مانند میگرن  نیز استفاده می شود.

ماساژ:

ماساژباعث رفع موقتی استرس وتنش می شود. ماساژبخصوص برای رفع سفتی وحساسیت عضلات پشت سر ،گردن وشانه موثر است.در برخی افراد ماساژحتی باعث بهبودی سردرد می شود.فرد باید با نوک انگشتان خود ،به ارامی عضلات سر وگردن وشانه ها را ماساژدهد.می توان از شخص دیگری درخواست  نمود،اینکار را انجام دهد.ماساژتوسط افراد اموزش دیده موثرتر است.

تنفس عمیق وبیوفید بک:

درمان های گوناگون ریلکسیشن یا ارام بخشی برای غلبه برسردرد تنشی سودمندهستند.از  این درمانها می توان بعنوان مثال به  روش تنفس عمیق وبیوفیدبک اشاره نمود.  روش بیوفیدبک توسط متخصص طب فیزیکی برای رفع سردردهای تنشی ،میگرن وسردردهای مزمن بکار می رود. روش تنفس عمیق باعث کاهش تنش عضلانی می شود و تعداد ضربان قلب را کم می کند وبرای خواب هم کمک کننده است.برای انجام ارام بخشی با تنفس عمیق ،دهان رابسته وبه ارامی از راه بینی نفس بکشید.   درهمین حال احساس می کنید ریه هایتان پر از هوا شده و در حالی که دیافراگم به پائین می رود،شکم  هم برامده می شود. نفس خود را برای یک ثانیه تگه دارید وسپس از طریق بینی ظرف چهار ثانیه (4 شماره) هوا را بیرون دهید. روش تنفس عمیق را تا زمانی که احساس  ارامش در بدن  ایجاد شود تکرار کنید.

درمان های رفتاری:

 اگر بیمار دچار اضطراب یا افسردگی باشد ،رفتار درمانی توسط  متخصص روانشناسی  می تواند مفید بوده وبه رفع استرس وتنش ودرد کمک کند.

روشهای کمک درمانی:

 استراحت،استفاده از کیسه یخ،حمام بااب داغ ،ممکن است  برای رفع سردرد تنشی بسیار موثر باشد.روشهای گوناگونی وجود دارد که بدون استفاده از دارو، باعث کاهش تناوب وشدت سردرد تنشی می شود.

این روش ها می توانند در برنامه بهبود ودرمان سردرد تنشی ،نقش اساسی داشته باشند. می توان برخی از روشهای زیر را امتحان کرده و بررسی نمود که کدامیک در مورد سردردتنشی  موثرتر است:

کنترل استرس:

استرس باعث شروع سردرد تنشی می شود. یک روش مقابله با استرس این است که از قبل برنامه کار روزانه برنامه ریزی ومرتب شود. روش دیگر  این است که وقت بیشتری برای ارامش وریلاکس بودن اختصاص داده شود. واگر فرد در موقعیت استرس زا گرفتار شد،  گامی به عقب برداشته واجازه دهد احساسات  فروکش کند.

  استفاده از یخ یا گرما :

 استفاده از یخ یا گرما برای رفع درد عضلانی می تواند به بهبودی سردرد تنشی کمک کند. استفاده از گرما یا یخ  در درمان سردرد تنشی واینکه کدامیک برای  موثراست  ، بستگی به  چگونگی پاسخ بدن  دارد. برخی مردم گرما را موثر می دانند وبرخی هم می گویند که استفاده از کیسه یخ باعث بهبودی انها می شود.اگر گرما برای درمان موثر باشد میتوان از یک  تشک کوچک  یا پد گرما زا استفاده نمود. پد گرما زا را روی کمترین درجه ان تنظیم کنید که اسیبی به بدن  نرساند.میتوانید از یک بطری اب داغ روی عضلات دردناک استفاده کنید،بطری را لای پارچه یا حوله بپیچید که گرمای زیاد ،اسیبی به     پوست وارد نکند.  از بطری اب داغ بیش ا ز  15تا20دقیقه در هر ساعت استفاده نکنید زیرا باعث اسیب به بافتها واعصاب می شود. همچنین می توانید از یک کمپرس داغ یا حوله داغ استفاده کنید. حمام ودوش  گرفتن بااب داغ نیز می تواند موثر باشد. اگر از  یخ استفاده می شود،کیسه  یخ را لای پارچه یا حوله ای بپیچید تا به پوست   اسیبی وارد نشودو بعد  انرا استفاده نمائید. بهتر است برای پر کردن کیسه یخ از قطعات کوچک یخ استفاده شده باشد. کیسه یخ را بیش از زمان 15  تا 20 دقیقه در یک ساعت استفاده نکنید زیرا به اعصاب وسایر بافت ها  اسیب وارد می شود.

 داشتن وضعیت قامت مناسب:

قامت مناسب می تواند به رفع تنش از عضلات کمک کند وباعث می شود فشار اندکی به عضلات ،رباط ها(لیگامانها) تاندون ها واستخوان ها وارد گردد.  وضعیت قامت مناسب از تمامی قسمت های بدن  حمایت بعمل اورده وباعث راحتی حرکات      می شود. در هنگام ایستادن  بایدشانه های را عقب وسر  رابالا  نگه داشت. شکم وباسن  را تو داده و چانه  هم ،در وضعیت مناسب و تو باشد. هنگام نشستن، باید را ن ها  موازی زمین بوده وسر افتاده به جلو نباشد. می توان با متخصص طب فیزیکی در مورد درمانهای بهبود دهنده وضعیت و در صورت لزوم استفاده از بریس مشورت نمود.

درمانهای نوین مثل بیوفیدبک در درمان انواعی از سردرد مثل سردرد تنشی و میگرن توسط متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی بکار می رود. از طرف دیگر اختلال ستون فقرات می تواند باعث ایجاد و تشدید سردرد شود. در حال حاضر درمان سردرد های مقاوم بصورت چند تخصصی انجام می شود که متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی نیز از اعضای اصلی تیم درمان می باشند.

 سردرد تنشی معمولا یک سردرد منتشر،  با شدت ملایم تا متوسط است که اغلب بصورت یک نوار  فشاری محکم دورتادور سر توصیف  می شود.  سردرد تنشی یا انطور که پزشکان انرا می شناسند "سردرد تیپ تنشی"،  شایعترین نوع سردرد است وهنوز علت دقیق ان شناخته شده نیست.

سردرد تنشی این تصور را در بیمار ایجاد می کند که انقباض عضله  مسئول  ان است وبه همین علت سردرد تنشی نامیده می شودامامتخصصان تصورنمیکنند که علت ایجاد ان انقباضات عضلانی سر باشد.

خوشبختانه، درمان موثر برای سردرد تنشی وجود دارد.  درمان سردرد تنشی اغلب با تعادل بین عادات سالم و یافتن درما ن موثر غیر داروئی ونیز استفاده از دارو امکان پذیر است.

علائم:

علائم سردرد تنشی شامل موارد زیر است:

1-درد مبهم در سر

2-حس تنگی وفشار در  تمامی جلو سر یا در دوطرف وپشت سر

3-حساس بودن  پوست فرق سر، گردن وعضلات شانه

4- گاهی اوقات بی اشتهائی

سردرد تنشی میتواند از30 دقیقه تا یک هفته کامل طول بکشد.   ممکن است گاهی اوقات  یا تقریبا همیشه دچار این نوع سردرد باشید.  اگر سردرد های  بمدت 15 روز یابیشتر در یک ماه وحداقل برای 3 ماه طول بکشد، دراین صورت سردرد مزمن،  نامیده می شود.  اگر سردرد  کمتر از 15 بار در یک ماه تکرار شود ، به آن سردرد اپیزودی  گفته می شود.  با این همه افرادیکه دچار سردرد اپیزودی هستند ،  بااحتمال بیشتری دچار سردرد مزمن خواهند شد.

شدت سردرد تنشی بصورت ملایم تا متوسط توصیف می شود.  شدت سردرد  از فردی به فرد دیگر متفاوت است و دریک شخص شدت ان از سردردی تا سردرد دیگر در همان شخص نیز فرق می کند.

 گاهی اوقات امکان افتراق سردرد تنشی از میگرن دشوار است، اما برخلاف برخی انواع میگرن، سردرد تنشی با اختلالات بینائی (نقاط کور یا فلاش وجرقه نور)، تهوع، استفراغ، درد شکم، ضعف یا کرختی در یک سمت بدن یا  اختلال درصحبت کردن همراه نیست. ودر حالی که فعالیت فیزیکی باعث بدتر شدن سردرد میگرنی می شود، در سردرد تنشی فعالیت فیزیکی باعث بدتر شدن سردرد نمی شود. افزایش حساسیت به نور یا صدا میتواند همراه سردرد تنشی روی دهد،  اما این علائم شایع نیستند.

چه زمانی برای درمان سردرد باید به پزشک مراجعه کرد؟

 اگر سردرد تنشی مشکلی در زندگی فرد بوجود اورده و  بیمار ناچاراست بیش ازدو بار در هفته ،دارو برای تسکین درد مصرف کند باید برای درمان به پزشک مراجعه نمود.

اگر  بیمارسابقه سردرد دارد اما الگوی سردرد  تغییر کرده یا سردرد متفاوتی را تجربه می کند باید به پزشک مراجعه نماید.  گاهی اوقات سردرد ممکن است علامت یک بیماری جدی  مانند تومور مغزی یاپارگی عروق بعلت انوریسم باشد، بنابراین اگر سردرد فعلی  با سردرد های قبلی متفاوت است باید بررسی شود.

چه زمانی با سردرد باید  به اورژانس مراجعه کرد؟

هرگاه یکی از علائم زیر دیده شد باید به اورژانس مراجعه کرد یا اورژانس را خبر کرد:

1-سردرد ناگهانی وشدید که مانند رعد وبرق (تندر)است.

2-سردرد همراه تب، سفتی گردن و کدورت ذهنی ویاگیجی، صرع وتشنج، دوبینی، ضعف، کرختی یا دشواری در صحبت کردن

3-سردرد پس از ضربه مغزی، بخصوص اگر سردرد بتدریج بدتر می شود

4-سردرد مزمن وپیشرونده ای که با سرفه، فعالیت، تقلا یا حرکت ناگهانی شدت آن افزایش می یابد

علل سردرد تنشی:

علل یاعلت دقیق سردرد تنشی نامعلوم است. ابتدا تصور می شد تنش عضلاتنی در عضلات سر وصورت و   گردن ، علت سردرد تنشی باشداما بنظر نمی رسد که افزایش قابل توجهی در تنش عضلانی در افراد دچارسردرد تنشی نسبت به سایر افراد روی دهد.

رایج ترین نظریه درمورد علت سردرد تنشی،  مخلوط شدن یا تداخل سیگنالهای راههای عصبی در مغز است که با افزایش حساسیت به درد در افراد دچار سردرد تنشی تظاهر پیدا می کند.

 افزایش حساسیت عضلانی که علامت شایعی در سردرد تنشی است ممکن است درنتیجه بیش فعالی گیرنده های درد بوجود اید.

 چه عواملی باعث شروع سردرد تنشی می شوند؟

احتمال دارد عوامل دیگری بجز انچه گفته شد در شعله ور شدن سردرد تنشی دخالت داشته باشند.  عوامل احتمالی دخیل  درشروع سردرد تنشی شامل موارد زیر می باشند:

1-استرس

2-افسردگی واضطراب

3-وضعیت بد قامت 

4-کار کردن در وضعیت بدنی کج ومعوج یا حفظ یک وضعیت بدن برای مدت طولانی

5-سفت کردن چانه

 عوامل خطر سردرد تنشی:

عواملی که ریسک خطر ابتلا به سردرد تنشی را بالا می برند شامل این موارد است:

جنس مونث.  در یک مطالعه مشخص شد که تقریبا 90 درصد زنان  ودرحدود 70 درصد مردان ، سردرد تنشی را در طول

زند گی شان تجربه می کنند.

میانسال بودن. سردردتنشی در سالهای 40 عمر(دهه پنجم زندگی) شیوع بیشتری دارد، گرچه تمامی سنین می توانند این سردرد را تجربه کنند.

عوارض سردردتنشی:

 از آنجائی که سردردتنشی شیوع زیادی دارد، تاثیر ان برروی فعالیت شغلی وکیفیت کلی زندگی قابل ملاحظه است.  سردرد های متعدد ممکن است باعث شود   بیماردر فعالیتهای اجتماعی وخانوادگی حاضر نشود.

  بیمار دچار سردرد مزمن ممکن است ناچار شود که از سرکار خود غیبت کرده یا هنگام کار اغلب  فقط از قسمتی از توانائی هایش بهره بگیرد.



منبع : وبلاگ دکتر غلامرضا رئیسی