فلج مغزی (Cerebral Palsy)

فلج مغزی (Cerebral Palsy) یک اصطلاح کلی است که گروهی از ضایعات مزمنی که کنترل حرکتی فرد را مختل می کنند، شامل می شود. این اختلال در اصطلاح فلج Upper Motor Neuron نیز گفته می شود که در اثر یک آنسفالوپاتی غیر پیشرونده استاتیک ناشی از تکامل غیر طبیعی مغز یا صدمات مغزی در زمان قبل، حین یا سال های اولیه بعد از تولد است. تظاهرات این بیماری معمولا به صورت اختلالات حرکتی ظاهر می شود و علی رغم ثابت بودن درصد آسیب مغزی و عدم پیشرفت بیماری میزان این اختلالات در حال تغییر می باشد. 

شناخت این بیماری به دوران قدیم برمی گردد و حتی در مجسمه های مصر باستان اشکالی از مبتلایان به فلج مغزی دیده شده، ولی اولین بار توسط یک جراح ارتوپد به نام «لیلتل» در حدود 150 سال پیش شرح داده شده است. میزان شیوع فلج مغزی در جوامع مختلف، متفاوت بوده ولی به طور متوسط درصد آن را 2 در 1000 تولد ذکر کرده اند. همچنین تعداد مبتلایان در بین مردان بیش از زنان و در بین سفید پوستان بیش از سیاه پوستان است. 
علل علل ایجاد فلج مغزی با توجه به زمان بروز عبارتند از: 
• قبل از تولد (آبستنی تا تولد): نقایص ژنتیک، معلولیت های مادرزادی، عفونت ها، آنومالیتی های اولیه جنینی و سکته های مغزی 
• هنگام تولد (در حین زایمان): ضربه زایمانی به جنین سالم 
• نوزادی (0 تا 28 روزگی): عفونت ها، بیماری های متابولیک حاد و ناسازگاری های گروه خونی 
• پس از تولد (1 تا 24 ماهگی): عفونت های مغزی، ضربه مغزی، عفونت های دستگاه عصبی مرکزی و خون ریزی های ساب دورال یا داخل بطنی 
علائم 
- بروز مشکل در مکیدن نوک پستان یا شیشه شیر در همان اوایل شیرخوارگی 
- فقدان تون عضلانی طبیعی(در مراحل اولیه) 
- کندی رشد و نمو (راه رفتن، صحبت کردن و …) 
- سفتی و اسپاسم عضلات 
- درجات متغیری از عقب ماندگی ذهنی 
- مشکل در هماهنگی و تعادل بدن 
- ژست های غیرطبیعی بدن 
- تشنج 
انواع دو نوع از طبقه بندی هایی که بیش از همه مورد قبول قرار گرفته اند ، طبقه بندی هایی هستند که طبق نظر "دنهوف" براساس تونوسیته عضلانی و قسمت های آسیب دیده صورت گرفته است. این طبقه بندی نه تنها فلج مغزی را شامل می شود، بلکه تمام انواع مربوط به ناتوانی های حرکتی یا فلج ها را در بر می گیرد. 
انواع فلج مغزی براساس تونوسیته عضلانی و درگیری سایر قسمت های مغز (فیزیولوژیکال)؛ 
• اسپاستیک (Spastic): سفتی عضلات است که در برابر کشش به شدت مقاومت می کند. 
• آتتوئید (Athetoid): حرکتی است آهسته و پیچ و تابی که اغلب با اختلالات تون عضله همراه می باشد. 
• آتاکسی (Ataxic): ناهماهنگی حرکت یا اختلال تعادل است و با تون عضلانی پایین همراه می باشد. 
• آمیخته (Mixed): ترکیبی از کلیه اختلالات می باشد. 
انواع فلج مغزی براساس درگیری قسمت های مختلف(توپوگرافیکال)؛ 
• کوادری پلژی(Quadriplegia): درگیری هر چهار اندام 
• دی پلژی(Diplegia): درگیری هر چهار اندام، اما درگیری اندام تحتانی شدیدتر از اندام فوقانی 
• همی پلژی(Hemiplegia): درگیری هر اندام یک طرف، اما درگیری اندام فوقانی شدیدتر از اندام تحتانی 
• تری پلژی(Triplegia): درگیری سه اندام، معمولا دو دست و یک پا 
• منوپلژی(Monoplegia): درگیری یک اندام، معمولا یک دست 

منبع : پایگاه جامع اطلاع رسانی معلولان ایران