پیشگیری و رهایی از اسکولیوز

غربالگری کودکان در دبستان و مدارس راهنمایی می‌تواند به تشخیص زودرس کمک کند. اسکولیوز به ندرت دردناک است؛ لذا گاه بسیار دیر تشخیص داده می‌شود. والدین گاه، هنگام برهنه بودن بچه و تعویض لباس فرزندشان به علائم اسکولیوز توجه می‌کنند. بعضی از علائمی که والدین باید به آن توجه کنند عبارتند از:

1. برجستگی یکی از شانه‌ها یا غیر قرینگی شانه‌ها؛
2. غیر قرینگی ناحیه ی کمری و بالا بودن یک طرفه خط کمربند؛
3. بالاتر بودن مفصل ران یک طرف نسبت به طرف دیگر؛
4. لباس‌ها متناسب تن نیستند، خط لباس غیر قرینه می‌ایستد یا پاچه های شلوار غیرقرینه‌اند.
5. فرد به یک طرف خود را خم می‌کند یا به شکل غیر طبیعی حرکت می‌کند.

به هر حال اگر هرکدام از موارد فوق را مشاهده کردید فوراً به پزشک جراح ستون فقرات مراجعه نمایید تا کودک شما را بررسی کند.

کمر درد

تقریباً همه ی افراد ، کم و بیش در نقاطی از کمر خود احساس درد دارند. اغلب ما هنگام انجام فعالیت هایی نظیر نصب دستگاه تهویه، جابجا کردن جعبه های بزرگ و بلند کردن کودکان، کمردرد خود را جدی نمی گیریم. ما به این مسئله توجه نداریم که کمردردها در نتیجه صدماتی است که با رفتارهای روزانه ما تشدید می شود. اکثر ما هنگام ایستادن، نشستن و خم شدن ، وضعیت های نامناسبی در بدن خود ایجاد می کنیم. ما هنگام بلند کردن اشیاء به جای خم کردن زانو، کمر خود را خم می کنیم. انجام کارهایی که برای سلامتی ما مضر است و پدر و مادر ما را از آن منع می کردند، بعد از سالها موجب می شود کمردرد ما شروع شود. وارد آمدن فشار زیاد به عضلات کمر و به اصطلاح رگ به رگ شدن رباط های کمری که نگه دارنده مهره ها هستند باعث کمردرد می شود. عضلات کمر برای مقابله با این فشار دچار گرفتگی و انقباض می شوند تا بتوانند کمر را از صدمه بیشتر محافظت کنند و این حالت ، خود باعث تشدید درد کمر است. در واقع این سیکل درد، سفتی و انقباض عضلانی درمان نمی شود مگر این که شما فعالیت خود را کم کنید ، به کمر خود استراحت دهید و به تدریج ازعضلات خود استفاده نمایید.

در گذشته ، پزشکان استراحت طولانی مدت در بستر را توصیه می کردند اما اکنون به این نتیجه رسیده اند که استراحت بیش از حد باعث طولانی شدن درمان کمردرد است. این مسئله در مورد رگ به رگ شدن عضلات هم صدق می کند. به همین دلیل امروزه شما کمتر مشاهده می کنید که از گردن بندهای مخصوص درد گردن استفاده شود.

در حال حاضر کمردردهای شدید، حداکثر با چند روز استراحت و پس از آن با شروع فعالیت های سبک و کشش آرام عضلات درمان می شوند، این طریقه درمان باعث افزایش قدرت خم شدن بدن و توان حرکت خواهد شد.

سایر علل کمردرد در بروز آرتروز و فتق دیسک کمر (غضروف بین مهره ها) مشاهده می شود. فتق دیسک در بین عوامل کمردرد شیوع کمتری دارد ولی بهتر شناخته شده است. دیسک بین مهره ها ، فضای نرمی را بین مهره ها ایجاد می کند، گاه این دیسک متورم شده و به اعصاب ناحیه فشار وارد می آورد. اغلب اعصابی که از ران و بازو می گذرند تحت فشار قرار گرفته و گاه بی حسی، ضعف و مشکلاتی در کنترل ادرار ایجاد می کنند.

فتق دیسک مانند سایر علل کمردرد، خود به خود بر طرف می شود و اغلب نیازی به عمل جراحی نیست. در حقیقت سی درصد مردم مبتلا به فتق دیسک هستند و هرگز برایشان مشکل جدی ایجاد نمی شود.
درمان

برای برطرف کردن کمردرد، به پشت بخوابید، یک بالش زیر زانوهایتان قرار دهید. (در حالی که زانوهایتان را جمع کرده اید). این طریقه خوابیدن فشار را از کمر شما بر می دارد. درمان اصلی همه کمردردها کم کردن فعالیت است. البته این کاهش فعالیت همان طور که قبلاً گفته شد فقط برای چند روز پیشنهاد می شود و پس از آن با نرمش های مخصوص پایین کمر و «عضله چهار سر ران» می توان کمردرد را درمان کرد.

در اولین روزها برای کاهش التهاب می توان از یخ در موضع درد استفاده کرد و بعد از چند روز می توانید از گرمای موضعی کمک بگیرید تا انقباض مقاوم عضلات را برطرف کنید. همچنین داروهای ضد التهاب مثل ایبوبروفن، کتو بروفن و ناپروکسن در بر طرف کردن درد و التهاب مؤثر هستند. اگر یک دارو اثر نکرد، نوع دیگری از دارو را مصرف کنید؛ زیرا افراد مختلف نسبت به داروها عکس العمل متفاوتی دارند. به خاطر داشته باشید که داروهای ضد التهاب را حتماً همراه غذا میل کنید تا باعث ایجاد زخم معده شما نشوند.

داروهای جدید و گران قیمت « ویوکس» و « سلیرکس» بهتر از داروهای قدیمی عمل نمی کنند ولی تحریکات معده در آنها کمتر است و به طور کلی برای درمان دردهای طولانی مدت و در افرادی با سابقه زخم معده مصرف می شوند.

استامینوفن نمی تواند کمک به رفع التهاب کند. ولی می تواند درد را بر طرف سازد. هم چنین بر روی معده نیز اثری ندارد. استامینوفن بی خطرترین دارو در درمان های طولانی مدت است ولی نباید بیش از 2 تا 3 هزار میلی گرم در روز مصرف شود؛ زیرا مصرف زیاد دارو ، کبد  را تحت تأثیر قرار می دهد.

داروهای شل کننده عضلات توصیه نمی شوند؛ زیرا بر کاهش درد کمر تأثیری ندارند.

آیا نیازی به گرفتن عکس هست؟

اکثر مردم سؤال می کنند آیا عکس برداری معمولی یا «ام. آر.آی» لزومی دارد؟ باید گفت همه کمردردها نیاز به عکس برداری ندارند. در مواردی که مشکوک به صدمات استخوانی مثل صدمه به مهره ها در اثر ضربه، پوکی استخوان یا سرطان هستید عکس برداری می تواند مفید باشد. ولی عکس ها بافت های نرم عضله و رباط ها و دیسک ها را نشان می دهند.

زمانی که تصمیم به جراحی داریم و یا در تشخیص علت دردهای بهبود ناپذیر ، انجام «ام.آر.آی» توصیه می شود. انجام ام.آر.آی برای فتق های دیسک ضروری نیست؛ زیرا درمان را تغییر خواهد داد.
درمان در زمانی که کمردرد بهبود نمی یابد

جابجا کردن ستون فقرات ، طب سوزنی ، یوگا ، ماساژ درمانی و تزریق استروئید اپیدورال (کمری) بستگی به نوع درد کمر دارد. ماساژ درمانی در مواردی که علت کمردرد ناشناخته است مؤثر می باشد. بعضی از پزشکان با برگرداندن مهره ها و جابجا کردن آن موافق نیستند؛ زیرا معتقدند استخوان های کمر توسط عضلات حمایت می شوند و اگر درمانی صورت می گیرد باید روی عضلات انجام شود.

اگر کمردردی دارید که بعد از هفته ها درمان نشده است به پزشک خود مراجعه کنید. اگر ضعف یا سستی در بازو یا ران خود احساس می کنید آن را جدی بگیرید.
یوگا تمرین کنید

بعضی از پزشکان معتقدند یوگا بهترین درمان دردهای مزمن کمر است؛ زیرا حالت مناسب را در بدن ایجاد می کند و با تنفس مناسب، کشش و فشار روی عضله را کم می کند. خیلی از بیمارانی که از درمانهای دیگر نتیجه نگرفته اند می گویند یوگا در درمان آنها مؤثر بوده است.بعد از بهبود کمردرد، تمرینات نرمشی را ادامه دهید، وزن خود را کم کنید و به اصلاح حالت و کشش عضلات اهمیت دهید. نرمش عضلات مربوط به شکم را انجام دهید تا از کمردردهای آینده پیشگیری شود.

اگر در قسمت بالای کمر خود احساس ناراحتی می کنید، تمرینات خم شدن به سمت پایین و تمرینات نرمشی شانه ها را انجام دهید (شانه ها را به طرف یکدیگر کشیده و چند ثانیه نگه دارید سپس بر عکس عمل کنید).

بهترین تمرین برای اصلاح حالت کمر این است که با فاصله 30 سانتیمتر از دیوار و در مقابل آن تکیه دهید شکم خود را به داخل بکشید، سینه را بیرون دهید بعد از چسباندن کمر به دیوار، سر، شانه ها و پشت و لگن همه در یک ردیف قرار می گیرند و به این طریق گودی کمر از بین می رود. این حالت شبیه حالت ایستادن سربازان است. صدها سال قبل این طور گفته می شد که سربازان می توانند ساعت ها بدون احساس کمردرد روی پا بایستند مشروط به اینکه حالت ایستادن آنها درست باشد. آیا شما طور دیگری فکر می کنید؟ البته همه پدر و مادرها به نحوه صحیح ایستادن و نشستن فرزندان تأکید دارند ولی آنها نمی توانند تمام اوقات همراه فرزندان خود باشند و آنها را کنترل کنند! درست ایستادن و درست نشستن باید برای ما به صورت عادت درآید.

گزگز، بی‌حسی و خواب رفتگی پاها از علایم دیسک کمر

یک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی با بیان اینکه در بعضی از موارد درد دیسک کمر می‌تواند همراه با احساس گزگز، بی‌حسی و خواب رفتگی در ناحیه پا باشد، گفت: در مواردی که آسیب به رشته‌های عصبی شدید باشد می‌تواند احساس ضعف و کاهش قدرت در عضلات پاها و یا اختلال در راه رفتن همراه این علائم مشاهد شود.

 بیرون زدگی و فتق دیسک بین مهره‌های کمری معمولا با احساس درد همراه است. این درد می تواند به طور ناگهانی و شدید شروع شود و یا در بعضی از موارد دردی است که به طور مزمن و تدریجی شدت آن افزایش پیدا می‌کند.

وی گفت: معمولا این درد همراه با احساس خشکی در ناحیه کمر است و در بعضی از موارد با اسپاسم عضلات اطراف کمر هم ممکن است همراه باشد.

این متخصص طب فیزیکی و توانبخشی گفت: درصورتی که فتق دیسک بین مهره‌های کمری باعث وارد شدن فشار و آسیب به رشته‌های عصبی نخاع در ناحیه کمر شود این بیماری می‌تواند همراه با احساس درد تیر کشنده به ناحیه باسن، پشت ران‌ها، پشت ساق و حتی کف پاها بروز کند.

در بعضی از موارد این دردها می توانند همراه با احساس گزگز، بی‌حسی و خواب رفتگی در ناحیه پا باشند و در مواردی که آسیب به رشته های عصبی شدید باشد، می تواند احساس ضعف و کاهش قدرت در عضلات پاها و یا اختلال در راه رفتن همراه این علائم مشاهد شود.

این متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در خصوص درمان های فتق دیسک کمر گفت: درمان براساس شدت بیماری دیسک کمر فرق می کند. در موارد شدید که بیرون زدگی دیسک بزرگ است و سبب فلج اندام های تحتانی و یا بی اختیاری در دفع ادرار یا مدفوع می شود، جراحی باید به سرعت انجام شود.

وی همچنین افزود: در مواردی که با فتق دیسک کمر فلج مختصری ایجاد شده است، اما به تدریج میزان فلج رو به افزایش است نیز باید فوری جراحی صورت گیرد. در سایر موارد بیماران دیسک کمر، معمولا با استراحت نسبی به مدت یک هفته تا 10 روز، بهبودی حاصل می شود.

راه رفتن در قسمت کم عمق استخر، موجب بهبودی دیسک کمر می‌شود

این متخصص طب فیزیکی و توانبخشی یادآور شد: طی این مدت بیمار باید حتی الامکان از نشستن پرهیز کند و از خم و راست شدن و برداشتن اشیای سنگین یا رانندگی نیز دوری کند. طی این مدت به بیمار داروهای مسکن تجویز می شود.

دکتر بیدکی گفت: اغلب بیماران مبتلا به دیسک کمر طی این مدت 10 روزه، بهبود قابل توجهی پیدا می کنند. بیمار می تواند پس از 10 تا 14 روز از زمان شروع بیماری دیسک کمر، ورزش های مخصوصی مانند آب درمانی و راه رفتن در آب در قسمت کم عمق استخر را انجام دهد، انجام نرمش‌های کششی برای عضلات کمر و شکم نیز برای بیماران مبتلا به دیسک کمر مفید است.

وی افزود: بر اساس تجویز پزشک معالج، فیزیوتراپی نیز در بیماران مبتلا به فتق دیسک کمر سودمند است. تأثیر روش های درمانی نظیر طب سوزنی، حجامت، استفاده از زالو و داغ کردن ثابت نشده است.

دکتر بیدکی در خاتمه خاطرنشان کرد: روش های درمانی «کایروپراکتیک» در دیسک کمر ممکن است خطرناک باشد و در تعداد کمی از بیماران ممکن است سبب تشدید علایم شود. اگر 4 تا 6 هفته از درمان بیمار مبتلا به فتق دیسک کمر بگذرد و بیمار همچنان درد شدیدی بخصوص در پاها احساس کند یا فلج خفیف، اما پایداری در اندام تحتانی وجود داشته باشد به طوری که بیمار نتواند فعالیت‌های روزمره خود را به خوبی انجام دهد، انجام جراحی توصیه می‌شود.

به نقل از ایسنا

خرابی دیسک بین مهره ای چیست و چگونه ایجاد می شود

خرابی یا دژنرسانس دیسک بین مهره ای Degenerative disc disease یکی از شایعترین علل کمردرد است. خراب شدن دیسک در واقع یک بیماری نیست بلکه یک روند طبیعی است که با بالا رفتن سن در همه افراد ایجاد میشود. همانطور که با بالا رفتن سن افراد، پوست چروکیده میشود، موی سپید میشود، استخوان ها تراکم خود را بتدریج از دست میدهند، در دیسک بین مهره ای هم کم کم تغییراتی ایجاد میشود که موجب اختلال در عملکرد آن میگردد. به همین علت نام آن تغییرات را خراب شدن یا دژنرسانس میگذارند. دژنرسانس از لحاظ لغوی به معنی پیر شدن است. این خراب شدن در اثر کار زیاد دیسک است. ضربات مکرری که در طول زندگی به دیسک وارد میشود بتدریج ان را فرسوده و پیر و خراب میکند. پس خراب شدن یا پیر شدن دیسک بین مهره ای یک روند تدریجی و طبیعی است با این حال در بعضی افراد این روند سریعتر و در سنین پایین تر بوجود میاید و در بعضی دیگر دیرتر. همچنین بعضی ضربات و آسیب هایی که به ستون مهره وارد میشود میتواند موجب تسریع این روند شود. بعضی فعالیت های سنگین بدنی میتوانند فشار زیادی را بر دیسک وارد کرده و موجب خراب شدن زودرس آن شوند. مصرف سیگار میتواند خرابی دیسک را سرعت دهد. همچنین در بعضی خانواده ها زمینه ژنتیکی وجود دارد که موجب میشود دیسک در سنین پایینتری خراب شود.                                کاهش ارتفاع دیسک بر اثر خراب شدن آن دیسک چگونه خراب میشود دیسک بین مهره ای ساختارهایی به شکل یک استوانه کم ارتفاع (دیسک) هستند که در بین مهره ها قرار میگیرند. دیسک دو قسمت دارد. یک قسمت مرکزی که به آن نوکلئوس یا هسته میگویند و یک حلقه مدور در دور که به آن آنولوس یا حلقه میگویند. نوکلئوس یا هسته قابلیت الاستیک و ارتجاعی داشته و خاصیت اصلی دیسک که مانند یک فنر ضربه گیر عمل میکند به علت عملکرد همین هسته است. آنولوس یا حلقه اطراف هسته وظیفه حفظ و نگهداری هسته را دارد و آن را سرجای خود درست در بین مهره های بالا و پایین نگه میدارد. روند خراب شدن و پیر شدن دیسک بین مهره ای یک توالی تقریبا ثابت را طی میکند. در ابتدا نوکلئوس یا هسته مرکزی دیسک توانایی جذب آب را از دست داده و درصد آب آن کاهش پیدا میکند. سپس این هسته کلفت و سفت شده و مانند حلقه دور خود یعنی همان آنولوس میشود. بدنبال این تغییرات توانایی جذب ضربه که از خواص مهم دیسک بین مهره ای است کاهش پیدا میکند و ضربات به عوض اینکه در دیسک مستهلک شوند مستقیما به مهره وارد میشوند. این روند موجب میشود که نه تنها مهره و مفاصل بین آنها زودتر خراب شده و دچار آرتروز شوند بلکه موجب میگردد فشار بازهم بیشتری به دیسک وارد شود. بتدریج در آنولوس پارگی های کوچکی ایجاد میشود. این پارگی ها کم کم بزرگتر و بیشتر شده و موجب ضعیف شدن دیسک میشوند. بتدریج اندازه دیسک کوچک میشود. ارتفاع آن کم شده و قابلیت ارتجاع آن کاهش میابد.          دیسک های پایینی خراب شده اند کم شدن ارتفاع دیسک موجب نزدیک تر شدن مهره ها به هم میشود و این نزدیکی موجب میگردد مفاصل بین مهره ها یا همان فاست ها بیشتر به هم فشرده شوند و نتیجه این فشردگی بروز ساییدگی و آرتروز است. آرتروز در مفاصل بین مهره ای خود موجب بروز درد میشود. از طرف دیگر بتدریج در اطراف دیسک خراب شده و در اطراف مفاصل بین مهره ای استخوان های اضافه ای به نام استئوفیت بوجود میاید. در صورتی که این استئوفیت ها به درون کانال نخاعی رشد کنند فضای آن را تنگ کرده و موجب تنگی کانال نخاعی و بروز علائم مربوط به ان میشوند. وقتی که آنولوس یا حلقه اطراف دیسک خراب و ضعیف میشود ممکن است با وارد شدن یک فشار ناگهانی کاملا پاره شده و بدنبال این پارگی محتوای نوکلئوس یا هسته به بیرون جابجا میشود. به اصطلاح میگویند دیسک دچار هرنی یا فتق شده است. این دیسک جابجا شده میتواند بر روی ریشه های عصبی که از نخاع خارج میشوند فشار وارد کرده و موجب بروز علائم سیاتیک شوند. پس دیده میشود که منشا بسیاری از بیماری های ستون مهره که در نهایت منجر به کمردرد میشوند خرابی دیسک بین مهره ای است. خود خرابی دیسک میتواند موجب درد و بروز کمردرد شود. بیماری هایی هم که بدنبال آن ایجاد میشوند یعنی آرتروز مفاصل بین مهره ای، تنگی کانال نخاعی، فتق یا هرنی دیسک هم میتوانند بطور جداگانه موجب درد شوند. منبع:ایران ارتوپد

علائم و درمان خرابی دیسک بین مهره ای چیست

خرابی دیسک در غالب اوقات بدون علامت است. این بدان معنی است که بسیاری از افرادی که از هیچ مشکلی در کمر شکایت ندارند در صورتی که با روش های تصویربرداری مانند رادیوگرافی و یا ام آر آی بررسی شوند دیسک خراب دارند. در صورتیکه خرابی دیسک علامت دار شود مهمترین علامت آن درد است. این درد میتواند فقط در کمر احساس شود و یا ممکن است به پشت لگن و به پشت ران تیر بکشد.

کمردرد ناشی ار خرابی دیسک معمولا بعد از انجام کار سنگین و یا بعد از نشستن و یا بیحرکتی طولانی در یک وضعیت مشخص ایجاد میشود. کمردرد این بیماران با خم شدن یا چرخیدن کمر بیشتر میشود. این بیماران با راه رفتن احساس بهتری دارند تا وقتی یک جا ایستاده یا نشسته اند. آنها وقتی که برای مدت طولانی یک جا نشسته اند سعی میکنند مرتبا وضعیت و موقعیت خود را عوض کنند.

فرد ممکن است در کمر خود احساس خشکی کند.

درد این بیماران معمولا با استراحت خوب میشود. این درد معمولا چند روز طول میکشد و خودبخود خوب میشود.این کمردرد معمولا در طول سالها با شدت و ضعف وجود دارد. در ابتدا ممکن است شدت درد کم بوده و با چند روز استراحت و یا مصرف کمی مسکن خوب شود ولی در سال های بعد و با خراب تر شدن دیسک شدت درد بیشتر شده و به راحتی درمان نمیشود.

تشخیص خرابی دیسک بین مهره ای چگونه است

تشخیص قطعی خرابی دیسک به توسط رادیوگرافی و ام آر آی داده میشود. در رادیوگرافی کاهش ارتفاع دیسک بین مهره ای و نزدیک شدن دو مهره مجاور نسبت به هم دیده میشود. در ام ار ای هم تغییراتی که در شکل و محتوای آب دیسک اتفاق افتاده است قابل مشاهده است.

درمان خرابی دیسک چگونه انجام میشود

دیسک خراب شده را نمیتوان درست کرد پس مهمترین هدف درمان این بیماران از بین بردن درد است.

اولین اقدام در کاهش و از بین بردن درد بیمار استراحت است. استراحت حداکثر باید 3-2 روز باشد و استراحت بیش از این مقدار موجب ضعیف شدن عضلات کمر میشود که نتیجه آن افزایش درد است. پس بعد از حداکثر دو سه روز استراحت حتی اگر درد کمی باقی مانده بود باید دوباره ایستاد و راه رفت و فعالیت های روزمره را شروع کرد.

خشک کردن یا فیوژن دیسک بین مهره ای

درمان دیگر استفاده از کمربندهای طبی است. این کمربندها با محدود کردن حرکات کمر موجب کاهش درد میشوند. نکته مهم در استفاده از این کمربندها اینست که نباید استفاده از آنها بیش از 4 روز ادامه یابد وگرنه موجب ضعف عضلات کمر شده که نتیجه ان افزایش درد است.

فیزیوتراپی و استفاده ار گرمای موضعی هم میتواند از شدت درد بکاهد. پزشک معالج داروهایی را تجویز میکند تا به کمک آنها از شدت درد بیمار کم کند. مهمترین این ها داروهای ضد التهاب و داروهای شل کننده عضلانی است.

در مواردی که درد بیمار با این درمان ها از بین نرود معمولا اقدام به تزریق کورتون در فضای اپی دورال میشود. در صورت عدم پاسخ درمانی مناسب به این روش آخرین راه استفاده از عمل جراحی است. عمل جراحی در موارد پیشرفته بیماری صورت میگیرد و بصورت فیوژن یا اتصال دو مهره مجاور است.

نکته مهم اینست که شدت درد این بیماری بتدریج و در طی چند روز یا حد اکثر یک هفته کم شده و از بین میرود ولی این بیماری در آینده تکرار خواهد شد. راه جلوگیری از تکرار حملات درد در این بیماری انجام نرمش های کششی و تقویتی جهت عضلات کمر و شکم است.

منبع:ایران ارتوپد