اسپلوندیلیت آنکیلوزانت

اسپوندیلیت مهره ها یک بیماری التهابی می باشد که بر مفاصل ستون فقرات شما تاثیرگذار است. در حقیقت اسپوندیلیت به معنای التهاب ستون فقرات است.

در این بیماری، کلسیم در جایی که عضلات به مهره ها متصل شده اند رسوب کرده و این امر از میزان انعطاف پذیری کمر شما می کاهد در نتیجه استخوان های متعلق به ستون فقرات ممکن است به هم نزدیک شوند و حالت جوش خوردگی در مهره ها و دیسک ایجاد شود. این پدیده انکیلوزین Ankylosis)) نامیده می شود.


 

اسپلوندیلیت آنکیلوزانت بین افراد مختلف متفاوت است – علائم شما ممکن است آنقدر خفیف باشد که تقریبا وضعیت خود را فراموش کنید، اما اگر علائم بسیار وخیم باشد می تواند تاثیر بزرگی بر کیفیت زندگی شما بگذارد.
اسپوندیلیت آنکیلوزانت جز دسته بیماری های تحت عنوان اسپوندیلوآرتروپاتی می باشد که دارای تظاهرات بالینی و آزمایشگاهی مشابهی می باشند. سپوندیلوآرتروپاتی در واقع سر دسته این بیماری ها می باشد.

در مرحله ی اول، اسپوندلیت مهره ها ممکن است بصورت زیر تظاهر نماید.

·         کوفتگی عضلات و خشکی در مهره کمر

·         احساس درد در نشیمنگاه و بعضی اوقات در پشت ران ( مانند بیماری سیاتیک)

ممکن است اولین آگاهی شما از علائم بعد از درد و فشار سخت عضلانی باشد، درنتیجه اغلب موارد موجود با کمر دردهای معمولی اشتباه گرفته می شود.

احساس درد ممکن است در گردن، شانه ها، نشیمنگاه و رانهای شما باشد. همچنین برخی افراد درد ،کوفتگی عضلات و تورم در زانوها و قوزک پا دارند، یا در مفاصل کوچک دستها و پاهایشان احساس درد می کنند. برای بعضی افراد، مخصوصا کودکان، اولین نشانه ممکن است احساس درد در نشیمنگاه یا پاهایشان باشد تا کمر آنها.

دیگر علائم که ممکن است در این بیماران وجود داشته باشد عبارت است از:

·         التهاب در استخوان پاشنه ی پا، که ایستادن بر روی سطوح سخت را برای شما ناخوشایند می کنداین حالت بدنبال استراحت تشدید می شود.

·         التهاب در پایین لگن موجب ناراحت کردن نشستن برای شما می شود.

·         درد و تورم در انگشتان یا شست پا - زمانی که کل انگشت ورم کرده باشد با عنوان تورم انگشتان که در این حالت انگشت شکل سوسیسی به خود می گیرد شناخته شده می باشد.

·         احساس درد قفسه ی سینه یا در وضعیتی که ستون فقرات شما متمایل به جلو و عقب شود که نفس عمیق کشیدن را برایتان سخت می کند.

·         التهاب چشم اگر درد و قرمزی در چشمانتان ایجاد شد بلافاصله به پزشک خود مراجعه کنید.

·         خستگی همراه با فعالیت کردن در چنین شرایطی به وجود می آید، کم خونی یا بعضی اوقات افسردگی و احساس نا امیدی و ناکامی مرتبط با وضعیت بیماری است.

·         مشکلات روده با عنوان بیماری التهاب روده (IBD)  یا کولیت گفته می شود.     

مردان ۲ تا ۳ برابر بیشتر نسبت به زنان مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزانت می شوند و سن تقریبی شروع این بیماری ۲۰ تا ۳۰ سال است.

·         ژن به ارث رسیده از والدینتان امکان ابتلا به این بیماری را در شما افزایش می دهد، ولی این وضعیت به طور مستقیم در رخ دادن این بیماری نقشی ندارد. اسپوندیلیت آنکیلوزانت مسری نیست در نتیجه نمی توانید آن را از شخص دیگری بگیرید.

·         اکثر افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزانت ژنی به نام HLA-B27 را دارند که با آزمایش خون قابل شناسایی است، ولی داشتن این ژن به معنای ابتلای شما به بیماری مذکور نیست. حتی اگر در خانواده ای یک نفر اسپوندیلیت آنکیلوزانتداشته باشد، خواهر یا برادری وی ممکن است ژن HLA-B27 را دارا باشند و هرگز دچار این بیماری نشوند.

علت اکثر کمر دردها اسپوندیلیت آنکیلوزانت نیست. اگرچه علائم این بیماری در مراحل اولیه بسیار شبیه به بیشتر کمر دردهای معمولی است. به دلیل همین مسئله مقداری زمان برای تشخیص این بیماری برده می شود و حتی ممکن است این بیماری در ابتدا به درستی تشخیص داده نشود.

چه آزمایشاتی وجود دارد؟

آزمایش خون می تواند التهاب در بدن شما را نشان دهد. احتمال دارد به یکی یا هر دوی این آزمایشها احتیاج داشته باشید:

·         C –reactive protein (CRP)

·         Erythrocyte sedimentation rate (ESR)

دیگر آزمایشات مانند داشتن یا عدم داشتن ژن HLA-B27 کمک موثری به تشخیص می نماید. برای اکثر افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزانتآزمایش HLA-B27 مثبت است، اما بعضی از این افراد در حالی که آزمایش آنها مثبت است مبتلا به این عارضه نمی باشند. آزمایش مثبت احتمال وجود اسپوندیلیت آنکیلوزانترا در افراد با کمر درد مطرح می کند اما تشخیص آن را تائید نمی کند.

بعضی اوقات انجام رادیوگرافی ستون مهره ها و لگن به تائید این تشخیص کمک می کند، اگر چه این تست عموما موردی غیرعادی را در مراحل اولیه نشان نمی دهد. اگر این عارضه پیشرفت کند وجود حالت استخوانی بین مهره ها با عسکبرداری اشعه ایکس قابل رویت خواهد بود.

درمان هایی برای آرام کردن علائم شما موجود می باشد، متحرک و پرجنبش نگه داشتن ستون فقرات برای داشتن یک زندگی طبیعی به شما کمک خواهد کرد. ورزش کردن و توجه زیاد به وضعیت اندامتان برای کاهش اثرات عارضه بسیار مهم است.

داروها

مسکن های غیر کورتیکو استروُیدی مانند ایندومتاسین و دیکلوفناک و غیره و مسکن های ضد التهابی غیر استروُیدی  دردتان را آرام خواهد کرد و به شما کمک می کند تا خواب شبانه ی خوبی داشته باشید. این مسکن ها همچنین عضلات را شل می کنند و ورزش کردن را برای شما راحت می گردانند. احتمال دارد در شرایط سخت تر به قرص احتیاج داشته باشید.

بعضی از این داروهای ضد التهابی اثرات طولانی دارند، بنابراین ممکن است دردهای شبانگاهی و کوفتگی عضلانی در صبح را برای شما قابل تحمل کنند.این دارو ها بعضی اوقات باعث سوزش معده می شوند،اما اگر این قرصها به همراه غذا خورده شوند مشکلات کمتری را به همراه خواهند داشت.

در بعضی موارد پزشک دارو هایی که خاصیت تعدیل کنندگی سیستم ایمنی دارند به شما تجویز می کنند،این دارو ها بیشتر جهت کم کردن التهاب مفاصل شما طراحی شده اند تا تسکین علائم بیماری. این قرصها در دراز مدت موثر هستند و شاهد تائیر فوری آنها نخواهید بود، ولی نتیجه ی آنها در طولانی مدت بسیار چشمگیر می باشد. این قرص ها بیشتر برای علائم در مفاصل شما مفید هستند تا ستون فقراتتان. برخی نمونه های این دارو ها شامل سولفاسالازین( sulfasalazine) و متوتروکسات ( (methotrexate می باشند.

درمان های بیولوژیکی مانند etanercept  و آدالیمومب( adalimumab )برای تزریق زیر پوستی داده می شوند. درمان های بیولوژیکی برای تمامی افراد مناسب نیست و تنها برای بیمارانی با وضعیت سخت در شرایطی  که داروهای ضد التهاب کنترل کننده ی بیماری آنها نباشد توصیه می شوند.

زمانی که علائم بیماری عود می کند استفاده از استروئید برای درمان کوتاه مدت تجویز می شود. این داروها معمولا برای تزریق در مفصل متورم یا به عنوان تزریق جهت تسکین تدریجی در عضلات استفاده می شوند. بعضی اوقات ممکن است به شما قرص های استروئیدی مانند پردنیزلون  (prednisolone) داده شود. اگرچه این درمانها در بهبودی درد و گوفتگی عضلات بسیار موثر است، اما ممکن است استفاده ی آنها در دراز مدت عوارض جانبی را افزایش دهد.

بعضی از داروهایی هستند که در پیش گیری پوکی استخوان به شما تجویز می شوند مانند آلندرونیت و رزیدرومات و.... ممکن است بعد از دریافت این دارو احساس تسکین درد در ستون فقرات را داشته باشید.

درمانهای فیزیکی

فیزیوتراپی یکی از بخش های مهم در درمان اسپوندیلیت آنکیلوزانتاست. یک فیزیوتراپیست می تواند برنامه ی ورزشی که باعث افزایش قدرت عضلات شما می شود و کمک به نگهداری تحرک ستون فقرات و دیگر مفاصل شما را در کنار یکدیگر قرار دهد. مخصوصا بسیار مهم است که کمر خود را ورزش دهید تا در شرایطی که خم می شوید کمرتان دچار سختی و سفت شدن نگردد.

فیزیوتراپیست همچنین می تواند آب درمانی را به شما پیشنهاد دهد که شامل ورزشهایی خاص در استخر آب گرم است. بسیاری از افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزانت با این راه درمانی احساس بهبودی زیادی می کند.

عمل جراحی

اکثر افراد مبتلا به این بیماری احتیاجی به عمل جراحی ندارند، اگرچه برخی از آنها که مفاصلشان به سختی آسیب دیده به جایگزینی مفاصل لگن و زانو نیاز دارند. این امر می تواند موجب خلاصی از درد و افزایش تحرک بیمار شود. عمل جراحی برای مرتب کردن یا به عبارتی راست کردن ستون فقرات خمیده شده بسیار نادر است و معمولا پیشنهاد نمی شود.

ورزش
ورزش بخش جدائی ناپذیر درمان اسپوندیل آرتریت آنکیلوبانت است . با وجود اینکه ممکن است برای بعضی از اشخاص پیداکردن وقت برای انجام مرتب ورزش سخت باشد ولی هرطور شده بایستی برای انجام ورزش - بعنوان یک کار واجب - وقت در نظر گرفت . ورزش باعث افزایش تحرک شده و به حفظ وضعیت مناسب بدن کمک می کند و در نهایت درد را کاهش خواهد داد.
ورزش های روزانه مفید برای اسپوندیلیت آنکیلوزانت عبارتند از:
نرمش های کششی که توسط فیبیوتراپ برای هر بیمار تجویز شود.ورزش هائی که در مراکز ورزشی و تحت نظر مربی انجام شود. شنا کردن، بدمینتون، راه رفتن و اسکی ورزش های مناسبی هستند ولی از شرکت در ورزش های دسته جمعی که در آن ها احتمال برخورد وجود دارد باید با احتیاط صورت گیرد.
استفاده از دوش آب گرم و سپس حرکات ملایم دست ها و راه رفتن برای گرم کردن بدن قبل از انجام ورزش اصلی باعث می شود که حرکات ورزشی راحت تر انجام گیرد.
قبل از شروع هر برنامه ورزشی با پزشک خود و یا فیبیوتراپ درباره برنامه و نحوه صحیح انجام حرکات مشورت کنید.
اول صبح اگر خشکی وجود داشته باشد انجام ورزش سخت است و شاید ساعات ظر به بعد مناسب تر باشد. اگر لازم باشد ورزش ها را به دو یا سه قسمت تقسیم کنید مثلا در یک نوبت ورزش های در حال خوابیده را انجام دهید و چند ساعت بعد ورزش های کششی گردن و تنفس عمیق برای باز کردن قفسه سینه را انجام دهید. هر روز و بطور مرتب ورزش کنید و همیشه نرمش های گرم کننده را قبل از ورزش اصلی انجام دهید.
یاد بگیرید که چه قسمت از بدنتان احتیاج بیشتری به حرکات ورزشی دارد . شروع هر برنامه ورزشی ممکن است با افزایش اندک درد توام شود. در هرحال نباید پیاده روی کرد و فکر کنید که هرچه بیشتر بهتراست! چنانچه بعد از انجام ورزش درد شدید شود به معنای آن است که بیشتر از حد توان خود ورزش کرده اید.
حفظ وضعیت مناسب بدن
حفظ وضعیت بدن در حالت مناسب یکی از هدف های اولیه درمان اسپوندیلیت آنکیلوزانت است. اگرچه در همه بیماران چسبیدن مهره ها به یکدیگر اتفاق نمی افتد ولی اگر قرار باشد پیشرفت بیماری به این مرحله برسد مسلما بیحرکتی ستون فقرات در وضعیت صاف و بدون خمیدگی بهتر از اینست که ستون فقرات خمیده بدون حرکت گردد. باین دلیل همیشه و درهمه مواقمع یعنی خوابیده نشسته و ایستاده بیمار باید در وضعیت مناسبی قرار گیرد. دستورات بیر را رعایت کنید:
روی یک تشک سخت بخوابید. سعی کنید به پشت بخوابید و اب یک بالش نازک یا بالشی که فقط گودی گردن را پر کند استفاده کنید. هدف این است که گردن بطرف جلو در حالت خمیده قرار نگیرد. هنگام خواب پا های خود را راست نگه دارید و از خم کردن زانو یا مفصل ران و جمع کردن پاها بطرف شکم خودداری کنید. تغییر وضعیت بدن در هنگام خواب کار مفیدی است. 

تنفس عمیق  جهت درگیر کردن عضلات و استخوان های گردن مفید می باشد
درمان مفصل ران
در اسپوندیل آرتریت آنکیلوبانت ممکن است گرفتاری مفصل ران بحدی پیشرفت کند که بخاطر درد و ناتوانی در ایستان و راه رفتن احتیاج به تعویض مفصل ران باشد. عمل جراحی تعویض مفصل در مورد زانو و شانه هم ممکن است لازم شود. اگر خمیدگی ستون فقرات به حدی برسد که بیمار نتواند در حالت ایستاده جلوی خود را ببیند آن گاه عمل جراحی ستون فقرات ممکن است انجام شود. عمل جراحی ستون فقرات در اسپوندیل آرتریت آنکیلوبانت باید توسط جراحان متخصص و ماهر انجام شود.

اکثر بیماران مبتلا به اسپوندیل آرتریت آنکیلوبانت می توانند یک زندگی فعال و پربار داشته باشند. توصیه های زیر نیز می توانند کمک کننده باشند:
- -هنگام رانندگی همیشه کمربند ایمنی را ببندید. صندلی و تکیه گاه سر را با توجه به وضع پشت و گردن خود تنظیم کنید. اگر حرکات گردن محدود شده باشد آینه عقب بزرگ درداخل اتومبیل و آینه های جانبی اضافی درخارج اتومبیل نصب کنید.
- درصورتی که مهره ها بهم جوش خورده باشند بیشتر در معرض آسیب هستید بنابراین از فعالیت هائی که در آن ها خطر افتادن به زمین و یا ضربه های ناگهانی زیاد است خودداری کنید.
- 
سیگار کشیدن اکیدا در این بیماری ممنوع می باشد! 

- در صورت لزوم از وسایلی مانند پاشنه کش با دسته بلند استفاده کنید.
- ترتیبی بدهید که استراحت های کوتاهی در طول روز داشته باشید. به یاد داشته باشید که فاصله انداختن بین فعالیت هایتان در طول روز این امکان را به شما می دهد که وظایف خود را به خوبی انجام دهید.
- گاه بگاه حالت بدن خود را تغییر دهید و دست کم هر یک ساعت کمی راه بروید. بعضی افراد نشستن و ایستادن به تناوب را سودمند می دانند. اگر نشستن برای تان دردناک است از یک کوسن (بالش کوچک) استفاده کنید.
- برای روابط جنسیتان و وضعیت بدنی مناسب را انتخاب کنید. 

- اگر باردار هستید و همچنین قبل از تصمیم به باردارشدن در مورد مصرف داروها در زمان حاملگی و پیش از آن پزشک خود مشورت کنید. بعضی داروها را نباید در زمان حاملگی مصرف کرد.
- اگر شغل فعلی شما مستزم خم شدن طولانی و یا فشار آوردن بر پشت تان است باشد شغل خود را تغییر دهید.



منبع :rheumoc.com