خشکی و محدودیت حرکت مفصل زانو بعد از شکستگی استخوان ران

محدودیت حرکتی زانو یکی از عوارض شایع شکستگی های ران است. این محدودیت حرکتی میتواند بصورت ناتوانی بیمار در خم کردن زانو باشد و یا ممکن است بیمار توانایی صاف کردن کامل زانو را از دست بدهد. البته مشکل خم نشدن زانو بیشتر دیده میشود. محدودیت حرکتی مفصل زانو بعد از شکستگی ران بندرت در بچه ها دیده میشود و بیشتر در بزرکسالان است. درمان شکستگی تنه ران در بزرگسالان در اکثریت قریب به اتفاق موارد، عمل جراحی است.

برای بیحرکت کردن قطعات شکسته شده در غالب موارد از میله داخل استخوانی Intramedullary nail استفاده میشود. البته استفاده از پلاک و یا ندرتا اکسترنال فیکساتور هم معمول است.

 مهمترین و موثرترین راه برای ممانعت از خشکی زانو و ایجاد محدودیت حرکتی زانو بعد از شکستگی استخوان ران، شروع خم و راست کردن زانو بلافاصله بعد از جراحی است. مهمترین عاملی که مانع خم و راست کردن زانو توسط بیمار و بعد از جراحی میشود درد محل شکستگی است که با حرکت زانو بیشتر میشود. متاسفانه بسیاری از بیماران به علت عدم آگاهی از لزوم انجام نرمش و حرکات زانو و یا به علت ترس از درد این حرکات را انجام نمیدهند و نتیجه آن چیزی جز خشکی و محدودیت حرکت زانو نیست. در یک هفته اول بعد از جراحی بیمار میتواند به راحتی نرمش ها را تحمل کرده و زانو را خم کند ولی با گذشت یک هفته از عمل جراحی انجام این حرکات مشکل تر میشود. هم اینکه زانو خشک تر میشود و هم درد بیمار در حین انجام حرکات بیشتر میشود. هر چه بیمار بیشتر در انجام حرکات تعلل کند کار وی مشکل تر میشود.

حال اگر از جراحی شکستگی استخوان ران بیمار چند هفته گذشته و بیمار نرمش هار انجام نداده باشد و زانو دچار خشکی شده باشد باید چکار کرد.
اولین قدم در درمان این بیماران شروع هرچه سریعتر نرمش های یاد شده است. گرچه انجام آنها مشکل تر شده است ولی ممکن است هنوز بتوانند تا حد زیادی به بیمار کمک کنند.

اگر بعد از چند ماه تمرین مداوم و مکرر و انجام نرمش ها زانو تا حداقل 90 درجه خم نشد قدم بعدی درمان خم کردن زانو توسط متخصص ارتوپدی زیر بیهوشی عمومی است. معمولا بعد از گذشت 6-3 ماه از عمل جراحی شکستگی استخوان ران انجام نرمش ها دیگر کمک زیادی به بیمار نمیکنند.

خم کردن زانو به توسط متخصص ارتوپدی با فشار زیادی انجام میشود و بسیار دردناک است و به همین خاطر با بیهوشی عمومی انجام میشود. البته این کار ممکن است با عوارضی همراه باشد. احتمال شکستگی مجدد استخوان در محل اولیه یا در مکان های دیگر وجود دارد. شل شدن ایمپلنت های بکار رفته ( مانند پلاک یا نیل) از عوارض دیگر این اقدام است. احتمال موفقیت این روش زیاد نیست بخصوص اگر بیش از شش ماه از جراحی بیمار گذشته باشد.

آخرین قدم در درمان این بیماران عمل جراحی است. در این روش، پزشک جراح ارتوپد مفصل زانو را باز کرده و بافت اسکار و چسبندگی های آن را آزاد میکند. ممکن است نیاز باشد چسبندگی عضلات ران هم آزاد شود. نکته مهم اینست که بعداز این عمل جراحی بیمار باید همان نرمش هایی را که در جراحی اول نکرده بود انجام دهد. اگر بیمار این بار هم نرمش ها را به درستی انجام ندهد خشکی دوباره ایجاد میشود و این بار ممکن است حتی مشکلات بیمار بیشتر شود.

با انجام نرمش های ساده بلافاصله بعد از عمل اول هیچگاه خشکی زانو ایجاد نمیشود. پیشگیری از خشکی مفصلی بسیار راحت تر از درمان آن است.

منبع : ایران ارتوپدی