استخوان چگونه جوش می خورد؟

اصطلاح جوش خوردن استخوان که عموما در حین ترمیم شکستگی به کار می رود، در حقیقت به معنای چسبیدن دوباره دو قطعه از استخوان است.استخوان در مقیاس میکروسکوپی، حاوی بافت های ریز زیادی شبیه حلقه های در هم کامواست، اما برخلاف کاموا این حلقه ها بسیار سخت و بادوام هستند و نوعی بافت مشبک را تشکیل می دهند. در هنگام رشد، این بافت های استخوانی به رشد و تکثیر خود ادامه می دهند و مدام استخوان ها را بلندتر و بزرگ تر می کنند. وقتی فردی به حداکثر رشد خود می رسد، این روند رشد کند و کندتر شده و سرانجام متوقف می شود، اما در مواقع لزوم مانند شکستن استخوان ها، بدن می تواند یک بار دیگر بافت استخوانی جدیدی تشکیل دهد...

آیا استخوان شکسته محکم تر از قبل جوش می خورد؟

اگر همه چیز به خوبی پیش برود، یک استخوان شکسته پس از یک یا چند ماه جوش خورده و استحکام کامل خود را باز می یابد، اما شواهدی وجود ندارد که استخوانی که قبلا شکسته است پس از جوش خوردن استحکام بیشتری از قبل دارد. هر چه بیشتر در مورد رشد، تکامل و ترمیم استخوان بخوانید، بیشتر از عملکرد این ارگان پیچیده تعجب خواهید کرد. بیشتر مردم آن گونه که باید از توانایی استخوان برای ترمیم و پاسخ به استرس آگاهی ندارند و به همین دلیل ممکن است در این زمینه دچار بدفهمی هایی شوند. عمل به این توصیه پایانی دشوار به نظر نمی رسد: بیشتر بیاموزید، مقدار کافی کلسیم و ویتامینD مصرف کنید، به طور منظم ورزش کنید، مدتی را زیر نور آفتاب سپری کنید (نه زیاد)! و در صورت لزوم با پزشک خود در مورد انجام آزمون تراکم استخوان مشورت کنید.

آیا پس از تشکیل کامل استخوان دیگر هیچ تغییری در آن رخ نمی دهد؟

تصور بیشتر مردم از استخوان های بدن شبیه اسکلت انسان است که در کلاس علوم دیده اند، اما در انسان زنده اسکلت یک ساختار زنده است که به طور پایدار در حال بازسازی است. سلول های استخوانی که استئوبلاست نام دارند، به طور مداوم در حال استخوان سازی هستند و اگر استرسی به استخوان وارد شود، استخوان سازی تشدید می شود. برای مثال، ورزش هایی که با اتکا به وزن انجام مـی گـیـرنـد (مانند پیاده روی یا دویدن آهسته) باعث تحریک استئوبلاست ها برای ساخت استخوان بیشتر می شوند. این یکی از علت هایی است که تمرین های متکی به وزن برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان توصیه می شود. از دیگر سلول های استخوانی که استئوکلاست نام دارند، باعث برداشت (بازجذب) استخوان می شوند. این فرآیند با تشکیل استخوان، ارتباط نزدیکی دارد. در حقیقت، استئوبلاست ها و استئوکلاست ها اغلب در کنار یکدیگر یافت می شوند. با این همه نوسازی که در استخوان اتفاق می افتد، داشتن استخوان هایی سالم در گروی حفظ تعادل بین ساخته شدن و بازجذب استخوان است به طوری که میزان بافت استخوان در هر زمان در حد مطلوب باشد.

جوش نخوردن استخوان ها

در صورتی که تاخیر طولانی در جوش خوردن به مدت چند ماه، تغییرات رادیولوژیک خاص روی می دهد که علامت عدم جوش خوردگی دایمی است. انتهای استخوان در محل شکستگی گرد و متراکم می شود و خط شکستگی واضح تر دیده می شود. فاصله بین استخوان ها به جای کال به وسیله بافت فیبروز پر می شود. گاهی حفره ای در این بافت فیبروز ایجاد می شود که علامت تلاش برای ایجاد یک مفصل کاذب است.

علل عدم جوش خوردن عبارت اند از :

۱) عفونت استخوان

۲) عدم کفایت جریان خون یک یا دو قطعه شکسته

۳) حرکات جداکننده شدید بین قطعات شکسته

۴) قرار گرفتن بافت نرم بین قطعات

۵) عدم تقابل قطعات

۶) حل شدن هماتوم شکستگی به وسیله مایع سینوویال در شکستگی داخل مفصلی

۷) مجاورت فلز تحلیل برنده با محل شکستگی

۸) تخریب استخوان مثلا توسط یک تومور

تاخیر در جوش خوردن

اگر ۳ تا ۴ ماه بعد از شکستگی، قطعات استخوان آزادانه حرکت کنند، احتمالاً تاخیر در جوش خوردگی وجود دارد. در تاخیر جوش خوردگی هیچ نوع تغییر استخوانی مبنی بر جوش نخوردن وجود ندارد اما در عدم جوش خوردگی تغییرات رادیولوژیک مشخصی وجود دارد که نشان می دهد شکستگی هرگز جوش نخواهد خورد.

علل تاخیر در جوش خوردگی همان علل عدم جوش خوردن است که خفیف تر عمل می کنند.

بد جوش خوردن

بد جوش خوردن به معنی جوش خوردن قطعات در یک وضعیت ناکامل است. بنابراین قطعات ممکن است در این حالت به صورت زاویه دار، با چرخش، فقدان تقابل انتها به انتها، یا روی هم افتادن و در نتیجه کوتاه شدگی، به همدیگر جوش می خورند. معمولاً پیشگیری از بدجوش خوردن، با درمان صحیح اولیه امکان پذیر است ولی در بعضی موارد با وجود دقت زیاد، درجاتی از اختلال وضعیت به وجود خواهد آمد.

آیا شکستگی استخوان های بچه ها سریع تر از افراد بزرگسال ترمیم می شوند؟

بله. در واقع استخوان شکسته کودک معمولا اگر فقط در یک قالب مناسب و بی حرکت قرار گیرد، به خوبی بهبود خواهد یافت، در حالی که افراد بزرگسال غالبا برای ترمیم آن منطقه به جراحی نیاز دارند. البته اگر شکستگی استخوان کودک در محل صفحه رشد استخوان قرار داشته باشد (جایی که سلول های جدید استخوانی تولید می شوند)، ممکن است مشکلات درازمدت رشدی ایجاد نماید. در این صورت پزشک از شما خواهد خواست که این منطقه را برای مدت یک سال یا بیشتر مورد نظارت قرار دهد تا مطمئن شود که روند بهبود به خوبی طی می شود.

ترمیم استخوان به کمک کرم ها

کرم هایی موسوم به «کرم های قلعه شنی» وجود دارند که در کناره های ساحلی شنی دریاها، زندگی جالب توجهی دارند تا آنجا که گفته می شود زندگی آنها قوای تخیل و آینده نگری دانشمندان را تحریک کرده تا با الهام گرفتن از ساختار زندگی شان، تحولی نوین در دانش پزشکی جهان ایجاد کنند. این کرم ها با استفاده از چسب مخصوص خود، شن های ساحلی و پوسته ای که دارند، خانه های لوله ای شکلی ایجاد می کنند که از حیث استحکام مثال زدنی هستند. اکنون مهندسان زیست شناسی دانشگاه یوتا موفق به ارایه نسخه ترکیبی از این چسب فوق العاده مستحکم شده اند و امیدوارند در آینده ای نه چندان دور از آن برای ترمیم استخوان ها، مفاصل و حتی استخوان های در هم خرد شده صورت استفاده کنند. کرم قلعه شنی بالغ موجودی است که تنها ۵/۲ سانتی متر طول دارد اما خانه های لوله ای شکل بسیار مستحکم و چند برابر خودش می سازد. این کرم ها هرگز از خانه های خود خارج نمی شوند. این موجودات جالب توجه دارای ریزشاخک هایی هستند که با استفاده از آنها تغییرات محیطی را زیرنظر دارند. چسبی که این موجود از خود ترشح می کند، تنها پس از ۳۰ ثانیه مستحکم می شود و به کارایی مورد نظر حیوان می رسد. این موجودات خانه های خود را در امتداد یکدیگر می سازند تا به این ترتیب کلونی بزرگی را تشکیل دهند. به نظر می رسد این موجود جالب توجه و چسب فوق العاده قدرتمندی که تولید می کند، کمک زیادی به دانش پزشکی انسانی کند و در زمینه ترمیم استخوان ها و مفاصل به عنوان یاری رسان جدیدی وارد عمل شود.

لیزاروف؛ جراح قد!

الیزاروف، ارتوپد مشهور روسی و مبتکر تنها روش جراحی افزایش قد در جهان است. او حدود ۵۰ سال پیش این عمل جراحی را در روسیه انجام داد و نزدیک ۲۰ سال است که این روش به کشورهای ایتالیا، چین، آلمان، فرانسه، آمریکا و به تازگی ایران راه پیدا کرده است. در روش الیزاروف برش ظریفی روی استخوان مثلا ساق پا داده می شود و دستگاه ایلیزاروف را به صورت ثابت از داخل و خارج روی قسمت شکافته شده استخوان قرار می دهند. تکنیک الیزاروف روشی است که از آن برای ترمیم ضایعات استخوانی استفاده می شود.

تکنیک الیزاروف در دهه ۱۹۵۰ از سوی الیزاروف که یک پزشک روسی بود برای ترمیم استخوان های آسیب دیده به کار گرفته شد. در این روش در محلی از استخوان که قرار است استخوان افزایش اندازه پیدا کند فیکساتورهایی بسته می شود و بعد از آن استخوان در آن محل برش می خورد. با استفاده از فیکساتورها دو قسمت استخوان از هم فاصله پیدا می کنند و به تدرج این فاصله با استفاده از سلول های استخوانی که در محل ساخته می شود، پر می شود. با این روش اندازه استخوان تا ۳۰ درصد اندازه اولیه می توان بلند شود. با استفاده از فیکساتورها استخوان ها هر ۲۴ ساعت به اندازه یک میلی متر از هم دور می شوند. در ابتدا این قسمت با لخته خون پر می شود و بعد از آن بافت هم بند آن را پر می کند. بعد از آن با سلول های استخوانی پر خواهد شد. کیفیت نامناسب استخواند تشکیل شده از جمله معایب استخوان تشکیل شده است.

از جمله موارد کاربرد این روش می توان به این موارد اشاره کرد:

۱) به دلایل مختلف یک پا کوتاه تر یا بلندتر از پای دیگر شده است.

۲) اصلاح بعضی از ناهنجاری های مادرزادی

۳) حالت هایی که اندام ها non unions شده است. یعنی به دنبال شکستگی در استخوان این قسمت از استخوان جوش نخورد.

۴) مشکلات و عوارض متعاقب بعضی از شکستگی ها

۵) و رفع آرتریت های مزمن ناشی از ناهنجاری های مادرزادی و یا صدمات مفصلی اندام تحتانی

از جمله عوارضی که می تواند به وجود آید:

احتمال جوش نخوردن استخوان

احتمال بالای عفونت هم در بافت نرم و هم استخوان

احتمال کج جوش خوردن استخوان

ممکن است فرد دچار مشکل در عضلات و رباط های ساق پا شود.

بنابراین استفاده از این روش به عنوان افزایش قد در فردی که هیچ مشکل و بیماری ندارد توصیه نمی شود.

منبع:aftabir.com