پوکی استخوان

توده استخوانی هر فرد معمولا در ۳۰ تا ۳۵ سالگی به بیشترین میزان خود می رسد. پس از این سن، کاهش توده استخوان به صورت یک روند طبیعی پیری آغاز می شود. پوکی استخوان وقتی بروز می کند که کاهش توده استخوان بیش از حد سریع باشد. پوکی استخوان موجب درد، رنج و مشکلات دیگری می شود که عبارتند از: شکستگی استخوان که بسیاری از آنها به بستری شدن می انجامد. ناتوانی و وابستگی به دیگران مرگ به علت ناتوانی در بهبودی از آسیب های وارده ممکن است دچار پوکی استخوان شوید، بدون آنکه از بیماری خود اطلاع داشته باشید به همین دلیل است که پوکی استخوان «بیماری بی سر و صدا » نامیده می شود. در مراحل اولیه بروز پوکی استخوان، علایم به ندرت ظاهر می شود، که این امر تشخیص بیماری را دشوار می کند.

پوکی استخوان در مراحل بعدی موجب بروز مشکلات ذیل می شود.

شکستگی مفاصل ران، کمر و ستون مهره ها که غالبا این اولین علامت است.

کمردرد شدیدی در یک نقطه خاص که نشانه یک شکستگی می باشد.

قوز کردن پشت که موجب انحنای پشت یا قوز درآوردن می شود.

کوتاه شدن قد پوکی استخوان در طی سالهای متمادی ایجاد می شود. اگر از علایم هشداردهنده فوق در شما بروز نکرده باشد، ممکن است مبتلا به پوکی استخوان شده باشید. گرچه پوکی استخوان را نمی توان به طور قطعی درمان کرد، ولی درمان نسبی آن امکانپذیرست. عوامل مستعد کننده پوکی استخوان کدامند؟

عوامل مستعد کننده ای که قابل کنترل نیستند.

جنسیت:

خانمها بسیار بیشتر از آقایان دچار پوکی استخوان می شوند.

سن:

با افزایش سن احتمال بروز پوکی استخوان بیشتر می شود.

شروع یائسگی:

استروژن هورمون زنانه ای که از کاهش توده استخوان جلوگیری می کند.

سابقه خانوادگی:

وراثت بر میزان استخوانهای شما و سرعت از دست رفتن آنها تاثیر دارند.

استخوانهای کوچک:

بانوانی که دارای استخوانهایی کوچک بوده یا کوتاه قد و یا لاغر هستند به خاطر وجود توده استخوانی کمتر، به بروز پوکی استخوان مستعد ترند.

پیشنیه قومی:

بانوان اروپای شمالی یا آسیایی تبار بیشتر در معرض ابتلاء به پوکی استخوان هستند.

بعضی بیماریها:

بیماریهایی نظیر تیروئید، کلیه و برخی سرطانها ممکن است به پوکی استخوان منتهی شوند.

عوامل خطری که می توانید کنترل کنید:

ورزش نکردن:

نداشتن فعالیت، کاهش توده استخوان را تسریع می کند. ورزش مناسب به افزایش مقدار استخوان و سلامتی بیشتر شما کمک می کند.

کمبود کلسیم در برنامه غذایی:

کلسیم استخوانها را قدرتمند می کند. اگر به قدر کافی کلسیم مصرف نمی کنید بدن شما سلولهای استخوانی را تخریب می کند تا کلسیم مورد نیاز خود را به دست آورد.

سایر عوامل خطر:

این عوامل عبارتند از:

بعضی داروهای تجویزی نظیر کورتیکواستروئیدهای خوراکی که معمولا برای درمان آسم و آرتروز مصرف می شود.

کمبود ویتامین D (ویتامین D به بدن شما کمک می کند تا از کلسیم برای ساختن استخوانهای محکم استفاده کنید).

آیا می توان پوکی استخوان را تشخیص داد؟ معاینه جسمانی و سابقه پزشکی شما کمک می کند تا مشخص شود آیا در معرض خطر پوکی استخوان قرار دارید یا نه. پزشک تان می تواند به شما کمک کند تا یک برنامه پیشگیری را برای خود تعیین کنید.

آزمایشهای سنجش تراکم استخوان:

این آزمایشها برای تشخیص و پیگیری درمان پوکی استخوان، دقیق تر از عکسبرداری با اشعه هستند. پرتوهای X معمولا برای تشخیص پوکی استخوان مورد استفاده قرار نمی گیرند. این پرتوها که به دلایل دیگری استفاه می شود ممکن است پوکی استخوان را نیز در حالتی که حدود ۲۵ تا ۴۰ درصد توده استخوان از بین رفته باشد نشان دهد. بله ولی این امر دشوار است در بیشتر موارد پوکی استخوان تشخیص داده نمی شود تا این که فرد دچار شکستگی استخوان شود.

در صورتی که دچار پوکی استخوان باشید درمان معمولا عبارتست از:

افزایش مصرف کلیسم:

بانوانی که دچار پوکی استخوان هستند روازنه ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی گرم کلسیم نیاز دارند.

حفظ سلامتی خود:

به طور منظم به دکتر مراجعه کنید. به قدر کافی کلسیم و ویتامین D مصرف کنید.

یک برنامه غذایی متعادل سالم داشته باشید.

سیگار نکشید. از زمین خوردن پیشگیری کنید.

از مصرف داروهایی که موجب خواب آلودگی یا گیجی شما می شوند خودداری کنید.

کفشهای محکم بپوشید که دارای پاشنه های کوتاه و کف عاج دار باشد.

مسیرهای و راه پله ها را کاملا روشن نگه دارید.

در کنار دوش و دستشویی دستگیره نصب کرده و از آنها استفاده کنید.

منزل خود را عاری از موقعیت هایی کنید که موجب به زمین خوردن افراد می شوند.

از دستگیره و نرده پلکان استفاده کنید.

از رفتن روی سطوح لغزنده نظیر مسیرهای یخ زده و زمینهای خیس و روغنی شده اجتناب کنید.

بیشتر ورزش کنید. چون استخوانهای شما شکننده اند، درباره نحوه ورزش بی خطر مشورت کنید.

دارو درمانی:

بعضی داروها موجب کند شدن روند کاهش استخوان می شوند. داروهای دیگری نیز هستند که ممکن است پوکی استخوان را درمان کنند، گرچه تاثیربخشی آنها هنوز مورد بررسی می باشد. قبل از آغاز هرگونه دارو درمانی درباره فواید و ضررهای آن با پزشک خود صبحت کنید. کلسیم کافی در برنامه غذایی خود بگنجانید، کلسیم کافی می تواند موجب پیشگیری و درمان پوکی استخوان شود. بهترین راه جذب کلسیم مصرف غذاهای پر از کلسیم است.

این غذاها عبارتند از: لبنیات نظیر شیر کم چرب، پنیر و ماست کم چرب، ماهی های نرم استخوان نظیر کنسرو ماهی آزاد و ساردین. سبزیجات تازه، خشکبار، حبوبات، سویا. از دکتر خود بپرسید که به چه مقدار کلسیم نیاز دارید و در غذاهایی که می خورید چه مقدار کلسیم وجود دارد. ویتامین D برای جذب کلسیم حیاتی است. از منابع خوب ویتامین D که ماهیان چرب و نور آفتاب هستند ( اما نور بیش از حد آفتاب ضرر داشته و موجب سرطان پوست می شود.) پرهیز از مصرف بیش از حد نمک، پروتئین، سلولز (همراه با منابع غذایی پرکلسیم،) ضروری می باشد.

اگر نمی توانید شیر بخورید:

غذاهای لبنی که هضم آسانی دارند مصرف کنید

هورمون درمانی می تواند موجب پیشگیری و درمان پوکی استخوان شود. این درمان شامل مصرف استروژن، گاهی همراه با پروژسترون است.

فواید مصرف استروژن

از دست رفتن استخوان کندتر یا متوقف می شود.

وقوع شکستگی کاهش می یابد.

به طور منظم ورزش کنید. ورزشهایی که با تحمل وزن بدن همراهند مانع از پوکی استخوان می شود.

ورزش هایی که با تحمل وزن بدن همراهند عبارتند از:

راه رفت

راهپیمایی

دوی آهسته

نرمش (ایروبیک)

تنیس.

دقت کنید حتما ورزشی را در برنامه خود بگنجانید که قدری فشار بر پشت و بازوهای شما وارد می آورد، نظیر پاروزدن، تنیس یا حرکت با وزنه. هفته ای ۳ ۵ بار و هر بار به مدت ۲۰ ۶۰ دقیقه ورزش فوایدی محسوس دارد. (قبل از آغاز برنامه ورزشی با پزشک خود مشورت کنید.) فعال باشید، حتی اگر نمی توانید مرتبا ورزش کنید، سعی کنید به مدت ۲۰ دقیقه یا بیشتر فعالیت جسمانی معتدلی در اغلب روزهای هفته، ترجیحا تمام روزهای هفته داشته باشید، حتی یک قدم زدن سریع روزانه به کاهش از دست دادن استخوان کمک می کند. ورزش کمک می کند تا عضلات و استخوانها را تقویت کنند. کارایی قلب خود را افزایش دهید. وزن خود را کنترل کنید. استرس را کاهش دهید. تعادل و چالاکی خود را بهبود بخشید، که می تواند مانع از زمین خوردن شما گردد. سایر اقداماتی که می توانید در مقابله با پوکی استخوان انجام دهید. به قدر مناسب در برابر نور آفتاب قرار بگیرید، بدن شما وقتی ویتامین D می سازد که پوستتان در معرض نور آفتاب قرار گیرد، در برخی از کشورها بسیاری از محصولات لبنی نیز با ویتامین D اضافه غنی شده اند. حتی الامکان از مصرف نوشابه و قهوه خودداری کنید، اگر قهوه می نوشید آن را با شیر مصرف کنید. با پزشک خود مشورت کنید:

از پزشک تان بپرسید آیا دارویی که مصرف می کنید موجب تشدید پوکی استخوان می شود یا خیر. آیا مصرف بیش از حد کلسیم موجب ایجاد سنگ کلیه می شود؟ می تواند موجب آن شود، ولی مردم به ندرت کلسیم بیش از حد مصرف می کنند. از سلامتی خود در برابر پوکی استخوان محافظت کنید.

آگاه شوید:

از عواملی که خطر ابتلاء را در شما افزایش می دهند دقت کنید که حتما هر روز به مقدار کافی املاح کلسیم مصرف کنید اجتناب از سقوط کردن ضروری است. ورزش منظم داشته باشید

منبع:aftabir.com