درمانی جدید و موثر برای درد آرتروز زانو

استئوآرتریت شایعترین بیماری مفصلی است که در اثر بالارفتن سن و آسیب های مفصلی ایجاد شده و باعث درد و خشکی در مفاصل می شود. زانو یکی از شایعترین مفاصلی است که در این بیماری درگیر می شود.

علل، شیوع و عوامل خطرساز:

استئوآرتریت، نتیجه طبیعی پیر شدن است. غضروف مفصلی بافت نرمی است که در داخل مفصل، و در فاصله بین استخوانها قرار میگیرد و اگر آسیب ببیند، استخوانها بر روی یکدیگر ساییده میشوند و خار های استخوانی یا استخوان اضافه در اطراف مفصل ایجاد میشود. در نهایت، لیگامانها و ماهیچه های اطراف مفصل باریک و ضعیف میشوند. علت بروز استئوآرتریت اغلب ناشناخته است ولی بیشتر مرتبط با افزایش سن میباشد. علایم این بیماری معمولا در میانسالی شروع میشوند و تقریبا همه افراد تا سن ۷۰ سالگی علایم از این بیماری را دارند؛ گرچه ممکن است شدت علایم کمتر باشد. تا قبل از ۵۵ سالگی، بروز آن در مردان و زنان یکسان است؛ ولی پس از این سن، زنان بیشتر به این عارضه مبتلا میشوند.

فاکتورهای متعددی می توانند خطر اوستئوآرتریت زانو را بیشتر کنند که مهمترین آنها عبارتند از :

• خانم ها،

• داشتن اضافه وزن،

• داشتن سابقه خانوادگی استئوآرتریت،

• سابقه شکستگی یا هر گونه آسیب مفصلی،

• کارهایی که نیاز به زانو زدن یا چمباتمه زدن بیش از ۱ ساعت در روز دارند (مهمترین عامل خطرساز)

• کارهای همراه با بلند کردن اجسام سنگین، بالا و پایین رفتن از طبقات یا راه رفتن زیاد

• ورزشهای همراه با فشار مستقیم (فوتبال آمریکایی)، پیچش و چرخش شدید و ناگهانی (بسکتبال و فوتبال) مفصل، یا پرتاب ها موجب افزایش خطر استئوآرتریت میشوند.

برخی بیماریها نیز موجب استئوآرتریت میشوند. مانند:

• بیماریهای خونریزی دهنده که موجب خونریزی در مفصل میشوند مانند هموفیلی

• اختلالاتی که موجب کاهش خونرسانی به مفصل میشوند مانند نکروز آواسکولار

• سایر انواع آرتریت ها مانند نقرس و آرتریت روماتویید

علایم

علایم اصلی در استئو آرتریت عبارتند از:

• درد، که بخصوص با حرکت زانو ایجاد می شود و با فعالیت و وارد کردن فشار روی زانو بدتر؛ و با استراحت، بهتر میشود. پس از مدتی، با افزایش شدت بیماری درد در هنگام استراحت نیز کاهش نمی یابد.

• خشکی صبحگاهی مفصل، که اغلب بعد از چند دقیقه (معمولا کمتر از ۳۰ دقیقه) فعالیت و گرم شدن مفصل کاهش مییابد.

• کاهش دامنه حرکت مفصل

• احساس ساییده شدن دو سطح زبر روی یکدیگر

• تورم مفصل

• در برخی بیماران علیرغم مشاهده تغییرات در عکس رادیولوژی، علامتی وجود ندارد.

درمان

درمان قطعی برای استئو آرتریت وجود ندارد و این بیماری به مرور زمان بدتر میشود. ولی درمانهای متعددی وجود دارند که کمک می کنند درد شما کاهش یابد و مانع از پیشرفت بیماری مفصلی شما می شود.

• درمان های دارویی:

ضد درد ها (داروهای آنالژزیک): اغلب اولین داروی پیشنهادی، استامینوفن است؛ چون تاثیر کافی دارد و به نسبت سایر دارو ها، عوارض جانبی کمتری دارد. اگر درد بیمار کاهش نیابد، داروی بعدی، ضد التهاب های غیر استروییدی (NSAIDs) مانند آسپیرین، ایبوپروفن و ناپروکسن یا مهارکننده های COX ۲ مانند سلکوکسیب است.

علاوه بر درمان های دارویی خوراکی، درمانهای دیگری که به بیمار کمک می کنند عبارتند از:

o تزریق استرویید ها (کورتون) به داخل مفصل برای کاهش درد و التهاب که در سال های دور انجام میگرفت و با پیدایش درمان های جدیدتر و مؤثرتر، به ندرت انجام میشود.

o تزریق مایع مفصلی مصنوعی (اسید هیالورونیک) به داخل مفصل که به مدت ۳ تا ۶ ماه موجب کاهش درد بیمار میشود.

o پماد فلفل (Capsaicin) برای تسکین درد

o فیزیوتراپی: اگر پس از ۶ تا ۸ هفته موجب بهبود درد نشود، احتمالا ادامه آن نیز موثر نخواهد بود.

• تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) به داخل مفصل: این درمان، جدیدترین درمان پیشنهاد شده برای کاهش درد و کمک به بازسازی غضروف مفصلی آسیب دیده است و خوشبختانه در مدت ۵ سال اخیر، نتایج بسیار خوب و امیدوار کننده ای برای درمان درد در بیماران مبتلا به استئوآرتریت (بویژه زانو) داشته است. در این روش مقداری (در حدود ۳۰ میلی لیتر) از خون بیمار بوسیله کیت استریل PRP گرفته شده و سپس به وسیله دستگاه سانتریفوژ، گلبول های قرمز خون از پلاسما جداسازی شده و پلاسمای بدست آمده بوسیله ست تزریق استریل، به داخل مفصل زانو تزریق میشود و با چندبار حرکت زانو به پخش شدن بهتر پلاسما کمک میشود. به بیمار توصیه میشود به مدت ۲۴ ساعت استراحت نسبی (فعالیت معمول روزانه در داخل خانه) داشته باشد و تا ۱ هفته نیز فشار زیادی به زانوی خود وارد نکند. ممکن است در ۱ تا ۲ هفته اول به علت آغاز روند ترمیم سلولی، درد بیمار کمی بیشتر شود ولی پس از این مدت تغییر بارزی در علایم بیمار مشاهده شده است. در موارد پیشرفته ممکن است برای رسیدن به نتیجه مناسب نیاز به ۲ تا ۳ تزریق به فاصله ۱ ماه باشد.

• جراحی: آخرین درمان در بیماران استئوآرتریت پیشرفته، انجام عمل جراحی تعویض مفصل زانو است که توسط همکاران محترم متخصص ارتوپدی و فوق تخصص زانو انجام میشود. در این روش مفصل زانوی تخریب شده بریده شده و بجای آن مفصل زانوی مصنوعی از جنس پلاتین گذارده میشود.

نکاتی برای تغییر روش زندگی:

o کنترل وزن : وزن اضافه، فشار بیشتری به زانو وارد می کند و علاوه بر آن خطر پیشرفت استئوآرتریت را افزایش می دهد. کاهش وزن حتی به مقدار کم باعث کاهش مقدار زیادی از فشار وارده به زانوها می شود. برای بیماران استئوآرتریت، رژیم غذایی خاصی لازم نیست ولی یک رژیم غذایی متعادل، کاهش دریافت کالری غذایی و ورزش منظم میتواند به کاهش وزن کمک کند.

o ورزش: حرکت مفاصل اهمیت بسیار زیادی دارد. شما باید تعادلی بین استراحت و ورزش برقرار کنید. دو نوع ورزش می تواند به شما کمک کند.

o تمرینات کششی: که باعث بهبود قدرت و توان عضلات اطراف زانوشده، از زانو ها حفاظت کرده و درد شما را کم می کند. تمرینات کششی همچنین سفتی عضلات را بر طرف می کند و خطر به زمین افتادن را کاهش می دهد..

o تمرینات هوازی: در طول روز، هنگام نشستن و برخاستن عضله جلوی ران را به طور مرتب سفت کنید و بعد از چند ثانیه شل کنید. با فعالیت مکرر این عضله قویتر خواهد شد. برنامه تمرینات پیشرونده تقویت عضلات اطراف زانو را می توانید از پزشکان متخصص دریافت کنید.

o شنا: برای بیماران مبتلا به آرتروز زانو بسیار مفید است، چون در آب مقداری از وزن بدن کم شده و فشار کمتری به مفاصل شما وارد میشود. ورزش در آب گرم به نرمی و حرکات عضله و مفصل شما کمک می کند.

o استفاده از گرما یا سرما برای کاهش درد یا خشکی مفصل

o محافظت از مفصل در برابر آسیب های بیشتر در زندگی روزانه

o استفاده از مدالیتهTENS برای کاهش درد

o توصیه هایی برای کاهش فشار به مفاصل:

o فعالیت ها و حرکات سریع و خشن انجام ندهید.

o از کفش هایی با پاشنه کوتاه و پنجه نرم و محکم استفاده کنید.

o زانو های مبتلا به آرتروز را برای مدت طولانی خم نکنید.

منبع:aftabir.com