زعفران

نام علمی Crocus sativus
 
کلیات گیاه شناسی:
زعفران گیاهی است پایا با ارتفاع تقریبا 30 سانتیمتر که دارای برگهای دراز و سبز مانند تره است . ساقه زیر زمینی آن از دو پیاز تشکیل میشود . این پیازها سخت و مدور و گوشتدار و پوشیده از غشاء های نازک قهوه ای رنگ می باشد . گلهای زعفران ارغوانی ، منظم و شامل لوله ای دراز است که به سه گلبرگ و کاسبرگ منتهی می شود .
زعفران خیلی مرغوب قسمت کلاله گل یعنی قسمت انتهایی خامه است و میله خامه ، زعفران درجه دو و نامرغوب را تشکیل می دهد .
برداشت زعفران بدین ترتیب است که قسمت کلاله هر گل را بر میدارند و بین کاغذ قرار می دهند تا خشک شود و سپس بسته بندی می کنند . استاندارد زعفران که در فرانسه صورت گرفته است اعلام کرد که باید 50 عدد از الیاف زعفران بیشتر از0/277 گرم وزن داشته باشد و درصد رطوبت آن 13 درصد باشد . همچنین هر میلیگرم آن باید بتواند 700 سانتیمتر مکعب آب را بطور محسوس رنگی کند .
ترکیبات شیمیایی:
زعفران دارای مواد چرب ، املاح معدنی ، موسیلاژ و اسانس های فراوان می باشد .رنگ زعفران مربوط به ماده ای بنام کروسین است که در آن وجود دارد پیاز زعفران سمی است و مصرف یبش از حد آن برای حیوانات کشنده است .
خواص داروئی:
زعفران از نظر طبقدیم ایران گرم و خشک است . مهمترین خاصیت زعفران که از قدیم الایام از آن استفاده می شده است درمان افسردگی می باشد . این خاصیت مهم حتی در شعر شاعران نیز انعکاس یافته است . شاهد آن شعر خاقانی است که می گوید :
 

گر کسی را زعفران شاید فزاید گو فزای    ***   چون تو با غم خو گرفتی زعفران کس مخور
 

زعفران دارای بویی قوی و طعمی تلخ می باشد :

1) خوردن چای زعفران باعث هضم غذا می شود .

2) اثر مسکن درد دارد .

3) قاعده آور است .

4) باعث تحریک اعصاب می شود .

5) زعفران خون ساز است و گردش خون را آسان می سازد .

6) مصرف زعفران خونریزی های بعد از زایمان را از بین می برد .

7) قوای جنسی را تقویت می کند .

8) کبد را تصفیه وقوی می سازد .

9) سرفه را رفع و اثر مفید روی درمان برونشیت دارد .

10) کلیه و مثانه را پاک می کند .

11) آرام بخش و خواب آور است .

12) زعفران ضد تشنج است .

13) گاز معده را برطرف می کند .

14) ادرار آور است .

15) و اگر بالاخره می خواهید همیشه شاد و خندان باشید زعفران بخورید .

16) فرمول قدیمی زعفران برای تنظیم عادت ماهیانه خانم ها و بازکردن قاعدگی سال هاست که بکار می رود و اثر بسیار مفیدی دارد .
   16-1 > (تارتارات آهن و پتاسیم 0/5 گرم  - گرد زعفران 0/5 گرم - پودر دارچین 2 گرم - از این مخلوط چهار بار در روز استفاده کنید .)
طرز استفاده: از زعفران می توان به شکل های مختلف استفاده کرد
دم کرده زعفران یا چای زعفران :

2گرم زعفران را در یک لیتر آب جوش ریخته و بمدت نیم ساعت روی آتش بسیارملایم بگذارید تا دم بکشد .
تنطور زعفران:
یک گرم زعفران را سائیده و با 10 گرم الکل سفید 80 درجه مخلوط کزده و در شیشه ریخته و در آنرا ببندید . این شیشه رادر جای تاریکی گذاشته و هر روزه آنرا تکان دهید پس از دو هفته آنرا صاف کرده و از آن استفاده کنید .
گرد زعفران :
زعفران را در فر با حرارت 25 درجه سانتیگرد خشک کرده و سپس آسیاب کنید و از الک خیلی ریز کنید تا گرد نرمی بدست آید .
مضرات :
چون زعفران بر روی سیستم تولید مثل اثر دارد بنابراین زنان حامله باید از خوردن آن احتراز کنند زیرا ممکن است باعث سقط جنین شود . خوردن زیاد زعفران برای کلیه ها مضر است . اشتها را کم می کند و ایجاد سردرد می کند و باعث اختلال حواس می شود .
زعفران را باید در شیشه های دربسته و دور از نور نگهدری کرد زیرا عطر و رنگ خود را در اثر نور از دست می دهد

منبع : سایت ملی طب مکمل ایران