آشنایی با مراحل رشد کودک

متخصصان تعاریف مختلفی از رشد ارائه نموده اند، ویکی ازاین تعاریف جامع عبارتنداز: « همه ی تغییرات وتحولاتی که از زمان تشکیل سلول تخم تا هنگام مرگ در انسان روی می دهد، رشد حرکتی مستمر، دائمی وپیوسته بعلاوه گامی آهسته وزمانی همراه با جوش وخروش است.

 با این تعریف از رشد، اکنون به بررسی رشد جسمانی، شناختی، عاطفی واخلاقی کودک از تولد تا اواخر کودکی ۱۲-۱۱ سالگی می پردازیم.

الف) رشد از تولد تا پایان کودکی

دوره ی نوزادی حدود یکی دوهفته اول زندگی است. دراین مدت نوزاد خود را با اوضاع جدید زندگی سازگار می کند وبا وجود آنکه وابستگی مستقیم جسمانی او با مادر قطع می شود، برای رفع بسیاری از نیازهای خود وابسته به او باقی می مانند. نوزاد انسان در ابتدا نمی تواند ازخود مراقبت کند وبرای زنده ماندن و حفظ تعادل محیط داخلی نیازمند به دیگران است.

البته بدیهی است که نوزاد برای سازگارشدن با محیط قابلیت های بسیاری دارد، او می تواند ببیند، بشنود، نسبتا به بو ومزه واکنش نشان می دهد و نسبت به درد، لمس وتغییر جا از خود حساسیت هایی بروز می دهد.

درطی این دوره حرکات نوزاد کاملا ناهماهنگ است وانرژی بسیاری صرف آن می شود. دربیشتر بازتابهای نوزاد، تمام تنه وپاها به حرکت در می آید. حرکت سر، در مقایسه با بدن بسیار کم است. حرکات اختصاصی که به قسمت های محدود مربوط می شود،  بیشتر بازتابی است.
در دوره جنینی، بیشتر حرکات بدن جنین، بازتابی وتابع فعالیت نخاع شوکی وساقه مغز است. اهمیت بازتاب ها در ابتدا بسیار حیاتی است. زیرا زندگی نوزاد بدان وابسته است. اما با رشد کودک وسیستم عصبی او اهمیت این بازتاب ها رفته رفته کم می شود.

 دستگاه عصبی انسان به اعتقاد عصب شناسان به سه شکل فعالیت می کند:

۱ -فعالیت های ساده بازتابی در سطح نخاع شوکی وساقه ی مغز.
۲- فعالیت های کمی پیچیده تر مانند راه رفتن و ایستادن وغیره که با کمک مخچه وپل مغز صورت می گیرد.
۳- فعالیت های پیچیده مانند ادراک، حافظه و تفکر که با کمک قشر مغز ودستگاه ارتباطی پیچیده ی مغز انجام می شود.
براین اساس، رفتارهای نوزاد در ابتدا با کمک ساقه های مغز کنترل می شود، نه به وسیله ی کرتکس. ساقه ی مغز درقشر زیرمغز(کرتکس) قرار دارد وشامل قسمت هایی است که مسئول انجام زیستی اساسی مانند تنفس و بازتاب ها است.
در طی این دوره نوزاد نیازهای اساسی از قبیل اکسیژن، غذا وخواب را دارا است  که اطرافیان برای وی تهیه می کنند.

 رشد جسمانی

با توجه به دگرگونی بسیار دراندازه های بدنی نوزادان در هنگام تولد و میزان  رشد آنها، استفاده از میانگین یا فرم فقط یک تصویر کلی از رشد به دست می دهد. بطور متوسط وزن یک نوزاد طبیعی که پس از دوره ی کامل حاملگی به دنیا آمده است، در لحظه تولد، حدود سه تا سه ونیم کیلوگرم و قد او به طور متوسط بین ۵۰ -۴۸ سانتی متر است.

وزن نوزاد طبیعی برای سازگار شدن  با محیط در ده روز اول تا سیصدگرم وزن خود را ازدست می دهد. اگر مقدار انرژی را که  نوزاد در رویارویی با محرک های مختلف از دست می دهد، درنظر بگیریم، از دست دادن وزن تعجب آور نخواهد بود. کمبود وزن از هفته دوم جبران می شود واز زمانی که کودک بتواند به خوبی شیر بخورد وآن را هضم کند، بروزنش اضافه می شود تا اینکه در ۶ ماهگی وزنش به دوبرابر وزن هنگام  تولد می رسد، تا حدود ۱ سالگی وزن کودک تقریبا به سه برابر وزن وی هنگام تولد می رسد وسرانجام وزن وی در پایان ۲ سالگی به حدود ۱۴ برابر وزن هنگام تولد ۱۲ – کیلوگرم – خواهد رسید. سرعت رشد وزن درهر سال اول زندگی وهمچنین در دوران بلوغ به حداکثر خود می رسد.

  قد

 تغییرات قد نیز مانند وزن قابل توجه است. رشد سر در دوسال اول  زندگی در مقایسه با قد و وزن کودک کندتر است.

اگرچه بین کودکان همسن ازنظر قد تفاوت وجود دارد ولی نمونه ای یافت می شود که تمام کودکان در آن حدود، با یکدیگر مشترک هستند. قد نوزاد هنگام تولد۴۰ تا۴۵ سانتی متر است. پس از چهارماه اول تولد، قد نوزاد به طور متوسط از ۵۷ تا۶۰ سانتی متر، در۸ ماهگی بین ۶۰ تا۶۸ سانتی متر ودر ۱ سالگی ۶۸ تا۷۳ سانتی متر است. در۲ سالگی این میزان به ۷۸ تا۸۳ سانتی متر افزایش می یابد.

مشخصه اولین سال زندگی کودک رشد جسمانی سریع اوست. کودکان سالمی که خوب تغذیه شده اند، از تولد تا ۱سالگی ۵۰درصد به قدشان و ۲۰۰درصد به وزنشان اضافه می شود. میزان رشد در شش ماهه اول زندگی سریعتر از بقیه ی سال های زندگی است ولی همه ی قسمت های بدن به یک میزان رشد نمی کنند ولزوما هیچ رابطه ای بین رشد اندازه ی سر و رشد ماهیچه ها وجود ندارد.

رشد دندان ها

 بعداز تولد نوزاد و مدتها قبل ازاینکه دندانها نمایان شود، دندانها در لثه وجود دارد، نخستین دندان کودک حدود ۶ ماهگی تا ۸ ماهگی بیرون می آید. البته دندان پیشین در فک تحتانی و سپس در فک فوقانی چهار دندان پیشین می روید. اولین دندان آسیا بین ۱ تا ۱/۵ سالگی و دندانهای طرفی بین ۱/۵ تا ۲ سالگی می روید بطوریکه کودک درپایان سال دوم جمعا بیست دندان خواهد داشت. زمان رویش دندانها در کودکان باهم فرق می کند ودیریا زود درآمدن دندان ها هیچ ارتباطی با کم هوشی یا با هوشی کودک ندارد.

نشستن

حدود سه ماه طول می کشد تا عضلات گردن قوی شده، کودک بتواند سرخود را راست نگه دارد، همچنین درسه ماه اول زندگی، رشته های عصبی زیادی از میلین پوشیده می شود که قادر به حرکت بهتر تحریکات عصبی هستند. کودک به طور متوسط می تواند در ۵ ماهگی با کمک دیگران به مدت یک دقیقه بنشیند. البته هیچگاه نباید کودک را مجبور به نشستن کرد، مگر وقتی که ستون فقرات او طاقت نگهداری بدن را داشته باشد. کودک در ۷-۸ ماهگی می تواند بدون کمک دیگران  یا در ۹ ماهگی به تنهایی در ده دقیقه یا حتی بیشتر بنشیند.

 خزیدن

 گرچه درمورد سنی که کودکان به مراحل مختلف خزیدن می رسند، تفاوت های فردی بسیاری وجود دارد، اما معمولا کودکان مراتب یکسانی را طی می کنند. کودک دربین ماههای سوم وششم زندگی با حرکات متقاطع سینه خیز می رود. این حرکات برفعالیت پل مغز ومغز میانی متکی است. او دربین ماه های ششم و نهم زندگی سینه را بلند می کند وچهاردست وپا راه می رود. این حرکات برفعالیت مغز میانی ونیمکره مغز ومخچه متکی است. دربین ماه های نهم و پانزدهم کودک بتدریج می ایستد و راه رفتن آغاز می شود.

 ایستادن و راه رفتن

 راه رفتن آثار بسیار چشمگیری بررشد کودک دارد وتحول عمیقی در زندگی او بوجود می آورد. توانایی راه رفتن به طور مستقل، به تدریج بعداز پیشرفت های مقدماتی خزیدن، ایستادن ومانند اینها شکل می گیرد. کودک اولین بار در ۸ تا ۹ ماهگی می تواند با گرفتن صندلی و… بایستد. دراین مرحله کودک قادر به نشستن از حالت ایستاده نیست ونیازمند کمک است. کودک ۱ساله می تواند تا چند قدم راه برود، ولی برای کسب مهارت در راه رفتن فرصت لازم است. در۱۸ ماهگی، کودک می تواند از پله بالا و پایین برود. پایین آمدن از پله ها دیرتر حاصل می شود. در ۲ سالگی توانایی دویدن حاصل می شود ودر مهارت های حرکتی، پیشرفت های چشمگیری حاصل می شود.

ابتدای تولد: بیشتر اوقات خوابیده است می تواند شیر بخورد با هر چیز ناراحت کننده ای گریه می کند.

۶هفتگی:

اشیا؛ را نگاه می کند. وقتی با او صحبت می کنیم شروع به تبسم می کند. روی شکم می خوابد. وقتی او را از حالت خوابیده می نشانیم، گردن خود را نمی تواند راست بگیرد (گردن نمی گیرد)

۳ماهگی:

خود به خود می خندد. چیز متحرک را با چشم دنبال می کند. گردن می گیرد. وقتی چیزی در دست او می گذارید آنرا می گیرد.

۶ماهگی:

با کمک می نشیند. چیزی را از دست به دست دیگر می دهد.

۹ماهگی:

به خوبی می نشیند. می خزد و تلاش می کند که بایستد و ماما و بابا میگوید. با دست بای بای می کند. بطری شیر خود را می تواند با دست بگیرد و نگه دارد.

یک سالگی:

وقتی دست او را می گیرید راه می رود. چند کلمه می گوید. کمک می کند تا به او لباس بپوشانید.

۱۸ ماهگی:

خوب راه می رود. از پله ها بالا می رود. کتاب را به صورت چند برگی چند برگ ورق می زند (البته پاره هم می کند.) می تواند حدود ۱۰ کلمه را بگوید تا اندازه ای خودش غذا می خورد.

دو سالگی:

خوب می دود به تنهایی از پله ها بالا و پایین می رود. کتاب را یک برگ یک برگ ورق می زند. لباسهای ساده را خودش می پوشد و جملات دو یا سه کلمه ای می سازد. نیاز به دستشوئی را می گوید.

۳ سالگی:

سه چرخه سوار می شود. خودش لباس می پوشد ولی دکمه ها را نمی تواند ببندد. تا ۱۰ شماره می شمارد کلمات جمع را می تواند بکار برد. سئوال می کند. خودش غذا می خورد.

۴سالگی:

با پاهای متناوب از پله ها بالا و پایین می رود (قبلا“ یک پا یک پا این کار را می کرده است.) یک توپ را می تواند بالا بیندازد روی یک پا می ایستد (لی لی می کند.) یک رنگ را حد اقل می شناسد. دست و صورت خود را خودش می شوید. برای شستشو در دستشوئی کمک می گیرد.

۵ سالگی:

از شکل یک مثلث می تواند کپی کند و آنرا رسم کند. توپ را می گیرد و پرت می کند، چهار رنگ را می شناسد. بدون کمک لباسهایش را می پوشد و درمی آورد.

 منبع : پزشکان بدون مرز

چگونه به تکلم کودمان کمک کنیم

میزان یادگیری تکلم کودکان همانند سایر ابعاد رشدیشان تا حدود بسیاری با یکدیگر متفاوت است . این توانایی به عواملی از قبیل طبیعت و رشد جسمی قسمت هایی از بدن که در امر تکلم دخالت دارند و نیز توانایی هوشی و یا وجود انگیزه از سوی محیط بستگی دارد

 فرزند شما از همان دوران جنینی ‌به صدایتان گوش می دهد. در این مرحله ابتدایی او شروع به شناخت و بخاطر سپردن هجاها می کند. و هر چه بزرگتر می شود ،‌علاقه اش به صداها بیشتر و بیشتر می گردد. شما برای تبدیل این علاقه به شناخت زبان و برقراری ارتباط کارهای زیادی می توانید بکنید.

یشرفت تکلم کودک در ۲ سالگی، با ادای جملات ۲-۳ کلمه‌ای است

پسر شما ۲ ساله شده و هنوز نمی‌تواند حرف بزند. فقط ۲ تا ۳ کلمه بلد است و بس! پیش خودتان که او را با هم سن و سال‌های خودش مقایسه می‌کنید، فکر می‌کنید که کمی از آنها عقب‌تر است، و یا به خاطر می‌آورید که خواهرش که توی این سن بود، کامل جمله‌بندی می‌کرد و حرف می‌زد؟ با وجود همه این چیزها، به امید اینکه نباید نگران بود و او هم حرف زدنش درست می‌شود، رفتن پیش دکتر را عقب می‌اندازید، پیش خودتان می‌گویید بعضی بچه‌ها زود راه می‌افتند، بعضی‌ها هم زود حرف می‌زنند، بچه ما سالم است و جای نگرانی نیست.

این، داستان بسیار شایعی است که برای اغلب پدر و مادرهایی که بچه‌هایشان خوب حرف نمی‌زنند پیش می‌آید و به جز در مواردی که پدرومادر متوجه کندی رشد بچه در بقیه زمینه‌ها هم بشوند، اغلب خیلی دیر به فکر درمان این مسئله می‌افتند. دانستن این موضوع که در تکلم و یادگیری زبان، چه چیزهایی طبیعی و چه چیزهای غیر طبیعی هستند، به پدر ومادرها کمک خواهد کرد که بفهمند روند تکامل کودکشان خوب است یا نه و چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنند.
قبل از ۱۲ ماهگی

برای بچه‌های این سن، مهم‌ترین مسئله‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد، استفاده از صدا برای برقراری ارتباط با محیط اطراف است. صدا درآوردن و اغوپغو کردن، شروع این ماجراست. هرچه بچه بزرگتر می‌شود یعنی درحدود سن ۹ ماهگی، شروع به ادای اصوات تکراری می‌کند و می‌تواند کلماتی مثل <ماما> را ادا کند. البته ممکن است در این سن متوجه معنی کلمه نشود. در این سن کودک باید نسبت به صدا، عکس‌العمل نشان دهد. بچه‌هایی که با دقت و توجه اطرافشان را نگاه می‌کنند ولی نسبت به صدا عکس‌العمل نشان نمی‌دهند، باید از نظر مشکلات شنوایی بررسی شوند.
۱۲ تا ۱۵ماهگی

در صداهایی که بچه‌های این سنین تولید می‌کنند، اصوات مختلفی شنیده می‌شود و علاوه بر آن، کودک باید بتواند، حداقل ۱ یا ۲ کلمه را به طور صحیح ادا کند(البته به جز ماما و دد.) در اغلب موارد بچه ادای <اسم اشیاء> را زودتر یاد می‌گیرد مثل توپ. در این سن کودک باید صحبت اطرافیان را متوجه شود و دستورهای یک مرحله‌ای مثل <عروسک را به من بده>، <بنشین>، .<بیا> و…را اجرا کند.
۱۸ تا ۲۴ماهگی

در سن ۱۸ ماهگی، کودک باید دامنه لغاتی در حد ۲۰ لغت و در سن ۲ سالگی در حد ۵۰ لغت داشته باشد. پیشرفت تکلم کودک در ۲ سالگی، با ادای جملات ۲-۳ کلمه‌ای است. در این سن کودک به راحتی جمله می‌سازد و مفاهیم و خواسته‌های خود را با جملات ترکیبی بیان می‌کند، به طوری‌که افراد غریبه که با حرف زدن کودک آشنایی ندارند، حداقل نصف حرف‌های کودک را متوجه می‌‌شوند (اطرافیان نزدیک ممکن است اکثر حرف‌های کودک را بفهمند) علاوه بر این در این سن، کودک قادر است دستورات ۲ مرحله‌ای را هم اجرا کند مثل <عروسکت را زمین بگذار و توپ را بردار>!

2 تا ۳سالگی
در این سن دامنه لغات کودکی بسیار افزایش می‌یابد و از حد شمردن می‌گذرد، کودک می‌تواند به راحتی، چند کلمه را با هم ترکیب کند و جمله بسازد. افراد غریبه می‌توانند در حدود سه‌چهارم صحبت‌های کودک را متوجه شوند. در این سن قدرت فهم و درک مطلب کودک هم افزایش قابل توجهی پیدا می‌کند و به طور مثال کودک به راحتی مفهوم دو جمله <توپ را روی میز بگذار> و یا <توپ را زیر تخت بگذار> را می‌فهمد. در این سن، کم‌کم شناخت رنگ‌ها آغاز می‌شود و کودک مفاهیم بزرگ و کوچک را هم یاد می‌گیرد و فرق توپ بزرگ و کوچک را می‌فهمد.
تاخیر در تکلم، چرا و به چه علت است ؟

عوامل متعددی می‌توانند باعث ایجاد اشکال در تکلم کودک شوند. تاخیر تکلم در بچه‌ای که از جهات دیگر سالم است و رشد طبیعی دارد ممکن است به علت مشکلاتی در دهان مثل اختلالات زبان و یا کام باشد. در برخی از بچه‌هایی که دچار اختلال تکلم هستند، مشکلاتی در اعصاب حرکتی وجود دارد و کودک در استفاده از لب‌ها، زبان و فک برای صحبت کردن دچار مشکل است. در این بچه‌ها ممکن است اختلال تکلم به تنهایی یا همراه با سایر اختلالاتی مثل اشکال در تغذیه باشد.
مشکلات شنوایی، هم یکی از دلایلی هستند که به طور شایع باعث اختلال تکلم می‌شوند. به همین جهت هرگاه درباره حرف زدن کودک نگرانیم و فکر می‌کنیم که در این زمینه مشکل دارد باید حتما برای بررسی شنوایی کودک به متخصص مراجعه کنیم. در این زمینه دقت به عفونت‌های گوش کودک بسیار اهمیت پیدا می‌کند. عفونت‌های ساده‌ای که به طور صحیح درمان شوند تاثیری بر روی شنوایی نخواهد داشت ولی عفونت‌های تکرارشونده و علی‌الخصوص مزمن که مورد توجه واقع نشوند می‌توانند باعث کاهش شنوایی و در نهایت اختلالات تکلم شوند.

●  پدرومادر چه نقشی دارند؟

مثل بسیاری از جنبه‌های مختلف رشد کودک، تکلم هم جزئی از رشد است که هم به ژنتیک کودک و هم به محیط اطراف او بستگی دارد، بنابراین میزان تحریکی که از محیط اطراف به کودک می‌رسد نقش بسیار مهمی در شروع تکلم در کودک بازی می‌کند. علاوه بر این، وقتی که مشکلات شنوایی، زبان و تکلم، یا مشکلات تکاملی در کودک وجود دارد، مداخلات سریع درمانی، نقش موثری در بهبود کودک و رشد توانایی‌های او خواهد داشت و اینجاست که نقش پدرومادر پررنگ‌تر می‌شود. والدین به محض اینکه متوجه اختلالی در کودک می‌شوند و یا حتی به آن شک دارند، باید با پزشک مشورت کنند تا تشخیص مشکلات کودک و به دنبال آن درمان به تاخیر نیفتد. علاوه بر این وقت گذاشتن برای کودک بسیار مهم است. سعی کنید با کودک خود ارتباط برقرار کنید و حتی در زمان نوزادی که کودک متوجه صحبت شما نمی‌شود، با او حرف بزنید و برایش آواز بخوانید و … با این کار محرک‌های محیط را برای کودک افزایش دهید و روند تکامل زبان را در او سرعت می‌بخشید. در حدود سنین ۶ ماهگی می‌توانید کتاب خواندن را برای کودک آغاز کنید.

البته لازم نیست که از همان ابتدا، یک کتاب را به طور کامل برای او بخوانید، باید به حوصله کودک هم توجه کنید. از کتاب‌های ساده با نوشته‌های کم و عکس‌های جذاب و آشنا استفاده کنید و با بزرگتر شدن کودک از او بخواهید که اشیاء آشنا را در کتاب به شما نشان بدهد: مثلا بگویید <توپ کو؟> یا <جوجو کو؟> بچه‌های کوچک گاهی حتی داستان‌ها و شعرهای مورد علاقه‌شان را حفظ می‌کنند و وقتی که کمی بزرگ‌تر شدند، آنها را برای شما تعریف می‌کنند و می‌خوانند

●  به تکلم کودک کمک کنید :

●  صحبت کردن

مسلما قدم اول صحبت کردن با کودکتان است. هر چه بیشتر با او صحبت کنید، او آشنایی و اعتماد بیشتری نسبت به کلمات و جملات پیدا می کند. و زودتر به کشف معنی آنها می پردازد. حتی در زمانی که فرزندتان خیلی کوچک است، ‌این کار موثر می باشد. نوزادان، معمولا از گوش دادن به صدای شما خوشحال می شوند. آنان صدایتان را از زمان قبل از تولدشان می شناسند. و کلمات شما را همچنان به عنوان منبعی آرامش بخش تجربه می کنند.

در صورتی که نمی دانید به فرزندتان چه بگویید، می توانید با نامبردن اشیا اطرافتان و شرح آنچه انجام می دهید، شروع کنید. مثلا « حالا ما تو اتاقتیم . این تختته که الان می خوای بری توش بخوابی. اما اول بابا پوشکتو عوض می کنه ». اهمیتی ندارد که او از آنچه می گویید چیزی‌نمی فهمد.

●  سوال کردن

می توانید با سوال کردن از کودکتان در حین گفتگو او را نیز فعال کنید. مثلا « دوست داری بریم حمام؟ » ، «چه هوای‌خوبی ، می خوای بریم قدم بزنیم ؟‌ » وقتی از او سوال می کنید به او نگاه کنید و چند لحظه برای شنیدن جواب منتظر بمانید. تا زمانی که او جواب نمی دهد ،‌می توانید خودتان جواب بدهید. بالاخره روزی می رسد که او چیزی در جواب می گوید.

●  گوش کردن

دومین قدم در کمک به پیشرفت زبان فرزندتان گوش کردن است. مشخص شده که فرزندان والدینی که با فرزندشان صحبت می کنند زودتر از فرزندان والدینی که تنها آنها را مخاطب قرار می دهند، به حرف می افتند. به فرزندتان این امکان را بدهید که بتواند چیزی بگوید.

●  تقلید کردن

از این طریق می توانید خیلی زود با فرزندتان گفتگو کنید. اگرصداهای نوزاد را تقلید کنید ، برایش جالب خواهد بود. به این وسیله به او می فهمانید که به اصواتی که او در می آورد علاقمندید. می توانید این کار را به شکل بازی در آورید. برای خودتان نیز جالب خواهد بود که او متوجه شود تقلیدش را می کنید. در نهایت او نقشها را تغییر می دهد و کلمات شما را تقلید می کند.

در این صورت شما خود را در حد او قرار می دهید. وقتی بزرگتر شد و شروع به حرف زدن کرد، نیز می توانید این کار را انجام دهید. با بکار بردن کلمات ساده و جملات کوتاه گفتگو راحتتر خواهد شد. به زبان بچگانه حرف نزنید چون او شکل طبیعی حرف زدن را نمی آموزد.

●  استفاده از صدای بلند

مشخص شده که اغلب نوزادان از صدای بلند بیشتر از صدای آرام خوششان می آید. البته همیشه بچه هایی هستند که سلیقه شان کاملا برعکس است. بنابراین در ماه ها‌ی اولیه تن های مختلف را بکار برید و ببینید فرزندتان چه واکنشی نشان می دهد. آواز خواندن در پیشرفت زبان کودک تاثیر بسزایی دارد. وقتی آواز می خوانید ، صدایتان خودبخود بلندتر می شود. بچه های کوچک عاشق ترانه و ملودیند. اهمیتی‌ندارد که چه می خوانید. اگر ترانه را با حرکات همراه کنید،‌ کودک لذت فراوانی می برد. همچنینن به این طریق بین کلمات و حرکات مربوط به آن رابطه برقرار می کنید.

●  معانی انتزاعی

در صورتی که فرزندتان آماده ادای اولین کلمات است، می توانید شروع به شرح معانی انتزاعی کنید. با توجه کردن به رنگها و تاکید بر تفاوت میان کوچک و بزرگ، دور و نزدیک، بالا و پایین ، خیس و خشک ،‌ گرم و سرد، بیرون و درون و … این امر میسر می شود. در صورتی که این معانی را با مثال همراه کنید او زودتر منظورتان را درک می کند.

بطور مثال :‌« ببین،‌پتوت آبیه ، شلوارتم آبیه ،‌توپتم همین طور. » و « این خرس کوچوله و این یک خرس بزرگ »،‌ « دستت را ببر تو آب، ‌این گرمه و این یکی‌سرد.» او را بالای سرتان بگیرید و دوباره پایین بیاورید و بگویید : « الان بالایی و حالا می آیی پایین » اگر این توضیحات را در قالب بازی ارائه کنید، کودکتان لذت فراوانی از آموزش معانی انتزاعی خواهد برد.

آموزش اعداد را نیز به صورت بازی می توانید انجام دهید. با تفاوت بین یک و زیاد شروع کنید. به او نشان دهید که او یک بیسکویت در دستش دارد اما تعداد زیادی بیسکویت در جعبه است. ترانه ها و اشعاری که در آنها شمرده می شوند، نیز کمک بسیاری به فهم اعداد می کنند. همچنین می توانید با هم انگشتانش را بشمارید یا شمارش پله ها در هنگام بالا یا پایین رفتن از آنها.

کتاب خواندن

کتاب خواندن راه مفیدی برای کمک به پیشرفت زبان فرزندتان است. بچه های بزرگ گوش دادن به قصه را خیلی دوست دارند مخصوصا اگر در هنگام خواندن قصه برای هر یک از شخصیتها صدایی متفاوت بکار ببرید. تصاویر کتاب هم برایشان جالب است. با سئوال کردن از او درباره تصاویر و اتفاقات داستان، او را فعالانه در ماجرا شرکت بدهید.

●  حرف زدن جالب است

با گذشت زمان و پس از این که بازیهای کلامی بخشی از زندگی روزمره تان را تشکیل دادند ، کم کم متوجه می شوید که تواناییهای کلامی فرزندتان بیشتر می شود. او نه تنها کلمات متفاوت بیشتری را می فهمد بلکه آنها را برای بیان خواسته هایش بکار می برد. احتمالا سعی کند با شما آواز بخواند و جملاتتان را با زبان خودش تکمیل کند.
در این مرحله بسیار مهم است که او را زیاد تحت فشار قرار ندهید. او را مجبور نکنید که حرف بزند. اگر پس از چند بار سوال کردن باز هم بجای استفاده از کلمات با ایما و اشاره خواسته اش را بیان کرد به سوال کردن ادامه ندهید. چون او در این صورت مایوس می شود. باید مراقب باشید که صحبت کردن برایش همچنان جالب بماند. اگر نشان می دهد که منظورتان را فهمیده است، از او تعریف کنید و تلاشش را برای بیان هر چیزی بستایید. از این راه او بیشتر به حرف زدن ترغیب می شود تا زمانی که به او القا کنید باید حرف بزند. صبور باشید و بدانید که هر کودک با روش و سرعت خودش صحبت کردن را می آموزد.

●  تلفظ کردن

اولین کلمان و جملان بچه ها شباهتی به آنچه باید باشند ، ندارند. اغلب بچه ها برای تلفظ حروف بی صدا مشکل دارند. یا بعضی از کلمات بنظرشان طولانی می آید بنابراین اول یا آخرش را حذف می کنند. البته زبان بچه ها خیلی شیرین است. به مرور او تلفظ صحیح را یاد خواهد گرفت.

بسیار مهم است که سختگیری نکنید. برای تصحیح تلفظش بهترین راه این است که آنچه او می گوید را درست تکرار کنید. به هیچ وجه از او انتقاد نکنید. وقتی با خوشحالی به رادیو اشاره می کند و می گوید: ” ایو ” بجای گفتن ” نه ، این ایو نیست ، رادیوه . تو هم بگو رادیو ” بگویید : “آفرین ، این رادیو ه”

این قانون که باید علاقمند و صبور بمانید ، در تمام مراحل رشد زبان فرزندتان معتبر است . وقتی شما صحبت کردن و فهمیدن را به عنوان یک توانایی جالب و مفید معرفی کنید ، او با علاقه بیشتر ی به یادگیری می پردازد. با او بازی کنید، آواز و شعر بخوانید ، آن وقت می بینید که او با چه شادیی همراهیتان می کند و یاد می گیرد.
ریتم فرزندتان را دنبال کنید. او نشان می دهد که چه موقع از رنگها و اعداد خسته شده و ترجیح می دهد با حیواناتش بازی کند. در این میان فراموش نکنید که از اولین کلمات و تلفظ بامزه زبان بچگانه او لذت ببرید.

همه اینها را یادداشت کنید ،در این صورت می بینید که او چقدر سریع می آموزد. همچنین به این وسیله مدرکی ارزشمند نیز برای بعدها که دوران بچگی به پایان می رسد، تهیه کرده اید.

 منبع : پزشکان بدون مرز

آزمایش حاملگی یا اندازه گیری BetaHCG چیست

آزمایش حاملگی یا اندازه گیری BetaHCG چیست و چرا این هورمون برای حاملگی تست می شود؟

هورمون hCG در حین حاملگی تولید می شود. این هورمون توسط جفت که تخم را پس از لانه گیزی در رحم تغذیه می کند، ایجاد می شود . hCG اولین بار حدود ۱۱ روز پس از لقاح در خون و بین ۱۲ تا ۱۴ روز پس از لقاح در ادرار قابل اندازه گیری است . به طور طبیعی مقدار HCG هر ۷۲ ساعت دوبرابر می شود . سطح این هورمون در هفته های ۸ تا ۱۱ به حداکثر خود رسیده و سپس در ادامه حاملگی کاهش می یابد.

 هورمون های HCG – LH – FSH – TSH همگی از دو بخش یا Sub Unit تشکیل می شوند : آلفا و بتا که بخش آلفا در همه ی این هورمون ها مشابه است و افتراق اینها از هم با بخش بتا صورت می گیرد .

از ملاقات اسپرم واوول تخمک لقاح پیدا میکند. تخمک لقاح یافته به طرف رحم رفته ودر جدار آن لانه گزینی میکند.بین ۱۰-۳روز بعد جفت تشکیل میشود. HCG ( هر دو بخش آلفا و بتا ) توسط سلولهای تروفوبلاستیک جفت سنتز می شود و نیمه عمر آن ۳۶ – ۱۲ ساعت است . مهمترین وظیفه این هورمون نگه داری از جسم زرد است که تولید استرادیول و پروژسترون می کند .

مقدار این هورمون در حاملگی طبیعی از روز ششم تا دهم بعد از لقاح در سرم مادر بالا میرود ( حتی گاه از روز سوم لقاح هم قابل شناسایی است. )
معمولا۲۵ -۲۰ روز پس از آخرین قاعدگی ( و نه زودتر از آن ) مقدار این هورمون در ادرار مادر به اندازه ای میرسد که قابل اندازه گیری باشد .

معمولاچه زمانی این تست انجام میشود؟
این هورمون در حاملگی طبیعی ۴ – ۶ هفته بعد از شروع بارداری افزایش چشم گیر پیدا کرده وسپس کم کم افت پیدا می کند . اما در موارد حاملگی خارج رحمی – حاملگی مولار- برداشت کل رحم – کورتاژ پس از حاملگی سیر نزولی سریعتر آن را شاهد هستیم .

سایر کاربردهای تست حاملگی یا هورمون بتا اچ سی جی(Beta H.C.G)

در مردان در موارد تشخیص تومورهای بیضه و نئوپلاسم آن کاربرد دارد که همراه با آلفا فیتو پروتئین تست می شو د . در بعضی بدخیمی ها از قبیل کوریوکارسینوما – امبریونال سل کارسینوما و نیز حاملگی خارج رحمی میزان BeteHCG به شدت بالا می رود و اندازه گیری های مرتب آن برای سنجش پاسخ بیمار به شیمی درمانی ضروری است

این آزمایش چه زمانی وبه درخواست چه کسی قابل انجام است؟

این آزمایش را هرزمان که مشکوک به حاملگی طبیعی ویا حتی موارد خارج رحمی باشیم انجام دهیم و درخواست آن بوسیله خود بیمار هم قابل قبول است.

بعلاوه در موارد بدخیمی هائی که نامبرده شد ویا حین درمان آنها نیز کاربرد دارد.(برای ارزیابی چگونگی پاسخ بیمار به درمان)

چه موقع فرد میتواند مراجعه کند؟آیا ناشتائی ویا سایر شرایط دیگری باید رعایت شود؟

ناشتا بودن لازم نیست. مصرف آب مانعی ندارد و حتی قطع داروهای دیگر فرد ضروری نیست.

این آزمایش باچه نمونه ای انجام میشود وچقدر طول میکشد؟

چون هورمون ابتدا در خون ظاهر میشود سپس بعد از شروع متابولیزه شدن در ادرار آمده ودفع میشود پس آزمایش خون حساستر است وزودتر مثبت میشود.درموارد حاملگی خارج رحمی هم که حتما باید خون تست شود.

مدت زمان آزمایش نیم ساعت است ودر هرساعت شبانه روز قابل انجام میباشد.

• در مورد سطوح hCG نکات زیر را به خاطر داشته باشید:
• در ۸۵% حاملگیها مقدار این هورمون طی ۷۲-۴۸ ساعت دوبرابر می شود. هرچه سن حاملگی بیشتر می شود، زمان دوبرابر شدن این هورمون طولانی تر شده و حداکثر به ۹۶ ساعت می رسد.
• در مورد مقادیر این هورمون می بایست توجه نمود. زیرا در برخی حاملگیهای طبیعی مقدار این هورمون می تواند کم باشد ولی نوزادی کاملا سالم به دنیا بیاید. سونوگرافی در هفته های ۶-۵ صحت بیشتری نسبت به اندازه گیری hCG دارد.
• سطح هورمون hCG کمتر از mIU/ml 5 نشاندهنده عدم حاملگی است. هر مقداری بیش از mIU/ml 25 نشاندهنده وجود حاملگی می باشد.
• مقدار این هورمون با واحد (milli-international units per milliliter (mIU/ml)) اندازه گیری می شود.
• زمانی که سطح hCG به ۲۰۰۰-۱۰۰۰ برسد، سونوگرافی ترانس واژینال می تواند ساک حاملگی را تشخیص دهد. چون سطوح این هورمون می تواند مختلف باشد و زمان لقاح نیز به درستی مشخص نشده باشد، تشخیص با یافته های سونوگرافی تا زمانی که مقدار هورمون به ۲۰۰۰ نرسد قابل انجام نخواهد بود.
• تنها انجام یک نوبت آزمایش برای اندازه گیری این هورمون در بیشتر موارد کافی نیست. در مواردی که شک به سلامت بارداری وجود دارد می بایست چند آزمایش با فاصله از هم انجام شود تا بتوان یک نتیجه گیری درست انجام داد.
• دو نوع آزمایش hCG وجود دارد: نوع «کمی» که فقط وجود یا عدم وجود هورمون را مشخص می کند و دیگر نوع «کیفی» که مقدار آن را نیز معین خواهد نمود.

• راهنمای سطوح hCG در طول بارداری:
زمانها بر اساس سن حاملگی(Gestational Age) [تعداد هفته هایی که از اولین روز آخرین قاعدگی(LMP) گذشته است] می باشد:

• ۳ هفته از LMP گذشته باشد:  ۵۰-۵ mIU/ml
• ۴ هفته از LMP گذشته باشد : ۴۲۶-۵ mIU/ml
• ۵ هفته از LMP گذشته باشد : ۷۳۴۰-۱۸ mIU/ml
• ۶ هفته از LMP گذشته باشد : ۵۶۵۰۰-۱۰۸۰ mIU/ml
• ۸-۷ هفته از LMP گذشته باشد : ۲۲۹۰۰۰-۷۶۵۰ mIU/ml
• ۱۲-۹ هفته از LMP گذشته باشد : ۲۸۸۰۰۰-۲۵۷۰۰ mIU/ml
• ۱۶-۱۳ هفته از LMP گذشته باشد : ۲۵۴۰۰۰-۱۳۳۰۰ mIU/ml
• ۲۴-۱۷ هفته از LMP گذشته باشد : ۱۶۵۴۰۰-۴۰۶۰ mIU/ml
• ۴۰-۲۵ هفته از LMP گذشته باشد : ۱۱۷۰۰۰-۳۶۴۰ mIU/ml
• زن غیر حامله : <5 mIU/ml
• بعد از یائسگی : <5/9 mIU/ml
توجه: این اعداد فقط به عنوان راهنما داده شده و افزایش این هورمون در هر فرد متفاوت می باشد. مقدار مطلق به اندازه سیر تغییرات اهمیت ندارد.

• سطوح پایین مقدار این هورمون نشانه چیست؟
مقادیر پایین hCG علل مختلفی می تواند داشته باشد و می بایست آزمایش طی ۷۲-۴۸ بعد تکرار شود تا با توجه به تغییرات سطح هورمون بتوان قضاوت نمود. سطوح پایین hCG میتواند نشاندهنده موارد زیر باشد:
• اشتباه در تعیین سن حاملگی
• احتمال سقط یا Blighted Ovum
• حاملگی نابجا Ectopic Pregnancy

• سطوح بالای مقدار این هورمون نشانه چیست؟
مقادیر زیاد hCG علل مختلفی می تواند داشته باشد و می بایست آزمایش طی ۷۲-۴۸ بعد تکرار شود تا با توجه به تغییرات سطح هورمون بتوان قضاوت نمود. سطوح بالای hCG می تواند نشاندهنده موارد زیر باشد:
• اشتباه در تخمین سن حاملگی
• حاملگی مولار
• چندقلویی

• آیا مقدار hCG می بایست به طور مرتب در طی حاملگی اندازه گیری شود؟
مقدار این هورمون به طور معمول توسط پزشکان دوباره اندزاه گیری نمی شود مگر این که مشکلی به وجود آمده باشد. در صورت خونریزی، درد شدید شکمی یا سابقه سقط ممکن است پزشک این آزمایش را تکرار کند.

• آیا عاملی می تواند مقدار hCG را تحت تاثیر قرار دهد؟
هیچ عاملی نمی تواند مقدار این هورمون را تحت تاثیر قرار دهد بجز داروهایی که حاوی این هورمون باشند. این داروها برای درمان نازایی مورد استفاده قرار می گیرد و پزشک در مورد زمان انجام این آزمایش پس از دریافت این داروها، شما را راهنمایی خواهد نمود. سایر داروها مثل آنتی بیوتیکها، ضد دردها، قرصهای ضد بارداری خوراکی یا سایر داروهای هورمونی هیچ تاثیر بر مقدار این هورمون نخواهند داشت.

در چه مواردی تست بارداری از راه خون (BCHG) ویا ادرار (گراویندکس )مثبت می شود:
۱- بارداری ۲- بیماری مول و یا بچه خوره ۳- سرطان رحم

در چه مواردی تست بارداری از راه خون (BCHG) ویا ادرار (گراویندکس ) منفی می شود:
۱- ادرار رقیق ۲- سقط جنین ۳- حاملگی خارج رحم

علت نتایج مثبت کاذب:
۱- آلودگی باکتریائی ادرار۲-وجود پروتئین و یا خون در ادرار ۳-مصرف متادون توسط بیمار

ارزیابی حاملگی از روی مقدار هورمون
اگر مقدار هورمون BhCG کمتر از ۱۰ باشد شخص باردار نیست
اگر مقدار هورمون BhCG بیشتر از ۲۵ باشد فرد باردار است
اگر مقدار هورمون BhCG بین ۱۰ تا ۲۵ باشد نمی توان با قاطعیت گفت شخص باردار است ویا خیر

کلیاتی در باره کیت های تشخیص بارداری خانگی
home pregnancy tests=HTPS

همه ی کیت های تشخیصی بارداری خانگی امروزی , حاوی آنتی بادی های مونو کلونال یا پلی کلونال متصل به یکی از بخش های مولکول HCG بسیار حساس بوده و اگر مولکول HCG در ادرار موجود باشد توسط آنتی بادی ثانویه ضد HCG به دام افتاده و سنجش می شود. برای سیستم آشکار سازی کیت از یک آنتی بادی ثانویه که حاوی آنزیم است استفاده می شود

آنتی بادی ثانویه کمپلکس آنتی بادی اولیه HCG را آشکار می سازد. تغییر رنگ و ایجاد پاسخ مثبت و یا منفی ناشی از فعالیت یا عدم فعالیت آنزیم است. ایجاد دو خط رنگی نشانه ی بارداری را نشان می دهد. HCG ادرار به صورت کیفی و توسط HPTS یا همان home pregnancy tests سنجش می گردد.

نحوه جمع آوری و نگهداری نمونه ادرار

۱- ادرار اول صبح به طور معمول بیشترین غلظت HCG را در بردارد و لذا بهترین نمونه برای انجام تست ادرار است.اگر چه هر نمونه ادرار ممکن است استفاده شود

۲- نمونه ادرارباید در یک ظرف تمیز شیشه ای یا پلاستیکی جمع آوری شود و از پروزاتیو استفاده نشود

۳- اگر نمونه بلافاصله پس از جمع آوری تست نشود , تا ۴۸ ساعت بعد که مورد آزمایش قرار می گیرد باید دردمای ۲ تا ۸ درجه سانتی گراد یخچال نگه داری شود و قبل از تست به دمای اتاق برگردانده شود

اگر نمونه برای بیش از ۴۸ ساعت مورد استفاده قرار نگیرد باید در دمای منهای ۲۰ درجه فریز شود. یک نمونه ی یخ زده که بیش از ۲ هفته نگهداری شده باشد نباید دیگر استفاده شود. قبل از آزمایش نمونه یخ زده باید کاملا آب شده و به دمای اتاق برسد

پاسخ های مثبت کاذب
در شرایطی مثل مصرف بعضی داروها مثل پرومتازین یا کلردیازپوکساید , وجود بیماریهائی مثل پروتئینوری , هموگلوبینوری , و زایمان جدید تا سقط جنین , اشتباه در روش اجرای تست , خطا در خوندان نتایج , ممکن است پاسخ مثبت کاذب دیده شود که در تفسیر نتیجه باید در نظر داشت

پاسخ های منفی کاذب

زمانی که HCG در حد اکثر غلظت ( در روز های ۶۰ تا ۸۰ ) می باشد , ۵ تا ۱۰% امکان ایجاد جواب منفی کاذب وجود دارد. پاسخ های منفی کاذب معمولا ناشی از خطا در انجام روش ارائه شده می باشند. علت دیگر پاسخ منفی کاذب انجام تست در روز های اول لقاح است که هنوز هورمون HCG وارد ادرار نشده است. نگهداری ادرار در ظروف غیر استاندارد , عدم رعایت دهای لازم برای واکنش و مصرف داروی کاربامازپین هم ممکن است منجر به پاسخ منفی کاذب شود.
چرا بعضی از خانم های باردار قبل از قطع قائدگی , تست بارداری مثبت دارند ولی بقیه خانمها تا چندین روز دیرتر آزمایش مثبت ندارند؟

عوامل موثر در طولانی تر شدن زمان حصول پاسخ مثبت توسط تستهای خانگی :
۱- تاخیر در زمان لانه گزینی
۲- پائین بودن ترازHCG خون
۳- پائین بودن غلطت HCG ادرار
۴- میزان حساسیت تست بارداری

 منبع : پزشکان بدون مرز

قطره آهن را چگونه و از چه سنی به نوزاد بدهیم؟

نوزادان از سن  ۶ تا ۱۲  ماهگی ، روزانه  به مقداری در حدود ۱۱ میلی گرم آهن نیاز دارند .  کودکان  ۱ تا ۳ سال به ۷ میلی گرم آهن و کودکان ۴ تا ۸ سال به ۱۰ میلی گرم آهن  در یک روز نیاز دارند.

 متخصصین اطفال برای تمام شیرخواران در ۴ یا ۶ ماهگی مصرف قطره آهن و مکملهای ویتامین دی را به شکل روزانه پیشنهاد می کنند.

تجویز آهن به نوزادان قبل از این سن به ندرت اتفاق می افتد. جنین در رحم مادر به اندازه کافی آهن دریافت کرده و برای ۴ ماه اول زندگی آهن در بدن او وجود دارد.  پس از این سن ذخیره آهن در او با توجه به این مطلب که شیر مادر فاقد اندازه لازم آهن است، یک نکته حیاتی به شمار می آید.

البته در مورد نوزادانی که از شیر خشک تغذیه می شوند داستان فرق دارد. شیر خشک یک غذای غنی شده محسوب می شود و به اندازه کافی حاوی آهن، ویتامین دی و سایر مواد مغذی دیگر است. البته باید از میزان مصرف به اندازه شیرخشک در نوزاد اطمینان حاصل کنید. بهتر است در خصوص مصرف به اندازه شیر خشک در طول روز و تغییر اندازه آن زمانی که نوزاد خوردن غذاهای جامد را شروع می کند با متخصص نوزاد مشورت کنید.

بعضی از مادران از اینکه احتمال دارد نوزادشان در خوردن قطره با آنها همکاری نکند احساس نگرانی می کنند. بیشتر قطره های ویتامین مخصوص نوزادان طعم دار هستند. بنابراین نوزاد شما مشکلی در خوردن آن ندارد. با آرامش کامل این کار را انجام دهید.

هر زمان که احساس می کنید خودتان و نوزاد راحت تر هستید قطره را به او بخورانید. بعضی از مادران قطره خوراکی را در صبح قبل از آنکه شیر دادن به نوزاد را شروع کنند، می دهند. اگر نوزا را از طریق شیشه شیر تغذیه می کنید بهترین کار این است تا قطره را در شیشه شیر او بچکانید.

چه کودکانی در معرض کم خونی قرار می گیرند

دانستن آنکه چه کودکانی در معرض خطر کم خونی قرار می گیرند، بسیار مهم است:

۱) نوزادان نارس، آهن در ماههای آخر از بارداری در بدن ذخیره می شود.

۲) نوزادانی که با وزن کم متولد می شوند هرچند که نارس نبوده و به موقع به دنیا آمده باشد

۳) نوزادانی که مادران آنها در طول بارداری تغذیه ای ضعیف داشته باشند.

۴) نوزادانی که مادران آنها در طول دوره بارداری دچار دیابت هستند.

نوزادانی که از شیر خشک یا شیر مادر استفاده می کنند، ذخیره آهن از ۴ تا ۶ ماهگی به اندازه کافی در بدن آنها باقی می ماند. اما از این سن به بالا کاهش ذخیره آهن شروع می شود. به خاطر داشته باشید زمانی که آهن در بدن نوزاد ذخیره شد، ممکن است به تدریج تحلیل رود.

این مسئله یکدفعه اتفاق نمی افتد. نوزادانی که در موعد مقرر به دنیا آمده باشند و از سلامتی کامل برخوردار بوده و از شیر خشک تغذیه می کنند به ندرت در خطر ابتلا به فقر آهن و کم خونی قرار می گیرند. در شیر خشک به مقدار کافی آهن یافت می شود.

نوزادانی که  در موعد مقرر به دنیا آمده باشند و از سلامتی کامل برخوردار بوده و از شیر مادر تغذیه می کنند نیز به ندرت مبتلا به کم خونی می شوند به ویژه نوزادانی که خوردن غذاهای جامد را قبل از ۶ ماهگی آغاز نمی کنند.

تغذیه زودتر از موعد نوزادان بوسیله مواد غذایی جامد ممکن است حجم آهن و هموگلوبین خون را در نوزادان به تعویق بیاندازد این مسئله بیشتر اوقات مربوط به نوزادانی می شود که از شیر مادر تغذیه می کنند.

اگر نوزاد از شیر مادر تغذیه می کند، تا سن ۶ ماهگی تمام آهن مورد نیاز بدن او تامین می شود.

بیشتر نوزادانی که از طریق شیر مادر تغذیه می کنند به آب، ویتامین ها و آهن اضافه تا ۴ یا ۶ ماه اول نیاز ندارند زیرا شیر انسان تمام این مایعات و مواد مغذی را فراهم می کند و از سن ۶ ماهگی باید تغذیه غذاهای مخصوص نوزاد که شامل آهن است را آغاز کنیم.

 منبع : پزشکان بدون مرز

دیابت حاملگی چیست ؟

دیابت حاملگی دیابتی است که برای اولین بار در طی حاملگی شناسایی می شود. دیابت به این معناست که قند خون شما از حد معمولی بالاتر است.

 بدن از قند برای انرژی استفاده می کند. اما قند زیاد در بدن می تواند مضر باشد. زمانی که حامله هستید قند اضافی برای جنین شما خوب نیست.

●  چه عواملی باعث ایجاد دیابت حاملگی می شود؟

تغییرات هورمونی و وزن گیری بخشی از یک حاملگی سالم است. اما هر دوی این موارد ترشح بیشتر انسولین را دچار اشکال می کند. در این صورت ,با توجه به اینکه وجود انسولین برای ورود قند به سلولها و تامین انرژی مورد نیاز بدن ضروری است , بدن شما انرژی را که نیاز دارد از غذا دریافت نمی نماید.

● خطر ابتلا به دیابت حاملگی در من چقدر است؟

برای دانستن خطر دیابت حاملگی، هر یک از مواردی را که با شما تناسب دارد علامت بزنید. و در اولین ویزیت برای مراقبتهای بارداری با پزشک خود مشورت کنید.

-من برادر، خواهر یا والدین  مبتلا به دیابت دارم.

- من بالای ۲۵ سال سن دارم

- من اضافه وزن دارم

من قبلاً سابقه دیابت حاملگی داشته ام یا حداقل یک کودک بیش از ۵/۴ کیلو گرم به دنیا آورده ام.

- به من گفته شده که دچار حالت پیش دیابتی هستم، که در آن قند خون بیش از حد طبیعی است ولی آنقدر زیاد نیست که مبتلا به دیابت باشم.  (نامهای دیگر برای این حالت: تست تحمل گلوکز مختل یا قند ناشتای مختل است).

اگر هر یک از موارد بالا را علامت زده اید، از کارشناسان بهداشتی بخواهید که آزمایشات مربوط به دیابت حاملگی را انجام دهند. اگر اضافه وزن دارید، قبلاً دیابت حاملگی داشته اید، سابقه خانوادگی قوی برای دیابت دارید یا در ادرارتان قند قابل مشاهده است، در خطر زیادی هستید.

اگر یکی یا بیشتر از عوامل خطر را علامت زده اید، در خطر متوسط هستید

اگر هیچ یک از عوامل خطر را علامت نزده اید، در خطر کمی هستید.

● دیابت حاملگی چگونه تشخیص داد می شود؟

کارشناسان بهداشتی سطح قند خون شما را اندازه گیری خواهند کرد. بسته به میزان خطر شما و نتایج آزمایشات ممکن است، لازم شود یک یا چند آزمایش زیر را انجام دهید.

● آزمایش قند خون ناشتا یا آزمایش تصادفی قند خون:

پزشک ممکن است قند خون شما را با استفاده از آزمایشی به نام قند خون ناشتا اندازه گیری نماید. قبل از انجام این آزمایش پزشک از شما خواهد خواست که ناشتا باشید، که به معنای این است که شما پیش از انجام آزمایش نباید چیزی به جز آب بخورید و بیاشامید. یا ممکن است پزشک در هر ساعتی از روز قند خون شما را اندازه گیری نماید که به آن آزمایش تصادفی قند خون گفته می شود.

این آزمایشات می توانند، بعضی از افراد مبتلا به دیابت حاملگی را شناسایی نمایند. اما برای اطمینان از اینکه دیابت حاملگی تشخیص داده نشده، باقی نمانده است نیاز به آزمایشات دیگری است.

● آزمایش غربالگری پاسخ به قند

در این آزمایش شما یک نوشابه قند دار مصرف می کنید و یکساعت بعد قند خون خود را اندازه گیری می نمایید. این آزمایش می تواند در هر ساعتی از روز انجام شود. اگر نتایج بیش از حد طبیعی باشند، ممکن است نیاز به آزمایشات دیگری داشته باشید.

●  تست تحمل خوراکی قند

برای انجام این آزمایش کارشناس بهداشتی راهنمایی های لازم را به شما می کند. حداقل سه روز قبل از انجام این آزمایش باید غذای طبیعی بخورید. سپس حداقل ۸ ساعت قبل از انجام آزمایش هیچ چیزی نمی خورید.

کارشناس بهداشتی قند خون شما را پیش از انجام آزمایش اندازه گیری می کند. سپس یک نوشابه قند دار میل می کنید. پرسنل قند خون شما را یک ساعت، دو ساعت و سه ساعت بعد اندازه گیری می کنند. اگر سطوح قند شما در حداقل دو آزمایش بیش از حد طبیعی باشد، شما مبتلا به دیابت حاملگی هستید.

● دیابت حاملگی چگونه بر جنین  تأثیر می کند؟

دیابت درمان نشده یا کنترل نشده حاملگی می تواند به معنای مشکل برای جنین  مانند موارد زیر باشد:

- بسیار بزرگ و با چربی اضافی متولد شدن. این مسئله می تواند زایمان را برای جنین مشکلتر و خطرناکتر کند.

- قند خون پایین بلافاصله پس از تولد کودک

- مشکلات تنفسی

- ناهنجاری های مادرزادی

اگر دیابت حاملگی دارید کارشناسان بهداشتی آزمایشات دیگری را برای بررسی جنین مانند موارد زیر پیشنهاد خواهند کرد:

- سونو گرافی برای آنکه ببینند جنین چگونه رشد می کند.

- شمارش زمان بین حرکات جنین برای آنکه از وضعیت فعالیت جنین مطلع شوند یا آزمایشات استرسی خاص.

کارمداوم با پزشک کمکتان می کند که یک نوزاد سالم به دنیا بیاورید.

●  دیابت حاملگی چه اثری بر من دارد؟

غالباً زنان دچار دیابت حاملگی علائمی ندارند. دیابت حاملگی می تواند:

- خطر فشار خون بالا را در طی حاملگی افزایش دهد.

- خطر جنین بزرگ و احتمال زایمان مشکل و نیاز به سزارین را افزایش دهد.

- افزایش یا کاهش ناگهانی قند

- خطرات عفونت های ادراری و تنفسی

خبر خوب اینکه دیابت حاملگی پس از تولد بچه از بین می رود. به هرحال احتمال ابتلا شما به دیابت نوع ۲ در آینده بیشتر است. در ضمن ممکن است در حاملگی مجدد باز هم دچار دیابت حاملگی شوید.

بعضی زنان می خواهند، بدانند آیا می توانند پس از ابتلا به دیابت حاملگی به نوزاد خود شیر دهند؟! شیردهی برای اکثر نوزادان، منجمله آنان که مادرشان دیابت حاملگی دارد توصیه می شود.

دیابت حاملگی خطرناک است، حتی اگر شما علائمی نداشته باشید. مراقبت از خودتان می توند به سلامتی نوزادتان کمک کند.

●  دیابت حاملگی چگونه درمان می شود؟

درمان دیابت حاملگی به معنای برداشتن قدمهایی در جهت حفظ سطح قند خونتان در دامنه هدف است.

می توانید یاد بگیرید که چگونه با استفاده از موارد زیر قند خون خود را در سطح طبیعی نگاه دارید.

- برنامه غذایی

- فعالیت بدنی

- انسولین در صورت نیاز

برنامه غذایی

شما باید با یک آموزشگر دیابت یا یک متخصص تغذیه که برنامه غذایی برای کمک به انتخاب غذاهایی که برای شما و جنینتان سالمتر باشد، مشورت کنید. استفاده از یک برنامه غذایی به حفظ سطح قند خونتان در محدوده هدف کمک می کند.  برنامه راهنمایی برای آنکه چه غذایی را باید بخورید چه میزان بخورید و چه وقت بخورید به شما می دهد. نوع انتخاب، زمان آن و میزان آن همگی برای نگهداری سطح قند خون در محدوده هدف مهم هستند.

ممکن است توصیه به موار دزیر شوید:

- محدود کردن شیرینی جات

- خوردن سه وعده غذای کامل و یک تا ۳ میان وعده در طی روز

- مراقبت از اینکه کی و چه میزان غذای پر کربوهیدرات مثل  ( برنج نان – سیب زمینی – ماکارونی ) و  مواد قندی  مصرف می کنید. برنامه غذایی به شما خواهد گفت چه وقت و چه میزان کربوهیدرات در هر غذا و میان وعده بخورید.

- در غذای خود فیبرها را به شکل میوه ها، سبزیجات، غلات و نان وارد کنید.

● فعالیت بدنی

فعالیت بدنی مانند پیاده روی و شنا، می تواند به شما کمک کند، که به سطح قند خون هدف خود دست یابید. با گروه مراقبت از بهداشت خود در مورد نوع فعالیت بدنی که برای شما بهتر است صحبت کنید. اگر در حال حاضر فعال هستید، به تیم سلامتی خود بگویید که چه می کنید.

● انسولین

بعضی زنانی که مبتلا به دیابت حاملگی هستند، علاوه بر برنامه غذایی و فعالیت بدنی نیاز به انسولین دارند. اگر لاز م است تیم سلامت به شما نحوه تزریق انسولین به خودتان را نشان خواهند داد. انسولین می تواند از طریق خون شما به کودک برسد.

●  بعد از تولد نوزادم، چطور می توانم بدانم که آیا دیابتم برطرف شده یا نه؟

۶ تا ۱۲ هفته پس از تولد نوزادتان یک آزمایش قند خون انجام می دهید که ببینید آیا هنوز دیابت دارید؟ در اکثر زنان دیابت حاملگی پس از حاملگی پایان می یابد. به هر حال شما در خطر دیابت حاملگی در نوبت های حاملگی  بعدی یا ابتلا به دیابت نوع ۲ در آینده هستید.

●  چگونه از ابتلا به دیابت پیشگیری کنم یا آن را به تأخیر بیندازم؟

کارهای زیادی می توانید برای پیشگیری از دیابت انجام دهید.

- به یک وزن معقول دست یابید و آن را حفظ کنید. حتی اگر بالاتر از وزن طبیی تان هستید کاهش ۵ تا ۷ درصد از وزن بدنتان میتواندبرای ایجاد تغییرات بزرگ کافی باشد. مثلاً اگر شما  ۹۰کیلو گرم هستید کم کردن ۵/۴ الی ۵/۶ کیلوگرم می تواند به میزان زیادی خطر ابتلا به دیابت را در شما کاهش دهد. به مدت ۳۰ دقیقه در اکثر روزهای هفته فعالیت بدنی داشته باشید. پیاده روی کنید، شنا کنید، ورزش کنید یا پایکوبی نمائید.

- یک برنامه غذایی سالم را تعقیب کنید. غلات، میوه و سبزی بیشتری بخورید. چربی و کالری را کم کنید. متخصص تغذیه می تواند به شما در طراحی یک برنامه غذایی کمک کند.

زنانی که دیابت حاملگی داشته اند باید اندازه گیری برای دیابت و پیش دیابت را تا ۳ سال بعد ادامه دهند.

تشحیص زود هنگام دیابت و پیش دیابت می تواند به پیشگیری از عوارضی چون بیماری قلبی کمک کند.

 منبع : پزشکان بدون مرز