استئوپروز یا پوکی استخوان

استئوپروز یا پوکی استخوان

تعریف :استئوپورز بیماری است که در آن  استخوان ضعیف و شکننده میشود . به حدی که با کوچکترین استرس  مثل سرفه یا خم شدن میشکند . این شکستگی بیشتر در لگن ، مچ دست و ستون فقرات اتفاق میافتد . استخوان یک بافت زنده و پویا است و دائما در حال جذب و جایگزین شدن است اما در استئو پورز بافتی که جایگزین یا جدید شده ، کیفیت استخوان قدیمی یا جذب شده را ندارد .

پوکی استخوان هم در آقایان و هم در خانم ها دیده میشود. اما در خانم های نژاد سفید آسیایی مخصوصا بعد از سن یائسگی شایعتر است .

داروها ، مکمل های غذایی و ورزشهایی که در آنها وزن بدن تحمل میشود میتوانند باعث تقویت بافت استخوانی بشوند .

علایم :

در مراحل اولیه بیمار هیچ علایمی ندارد (به همین علت بیماری خاموش گفته میشود ) اما با پیشرفت پوکی استخوان یکسری علایم ظاهر میشود .

1-     درد های پشت به علت شکستگی  های ریز و مکرر مهره ها

2-     ایجاد شکستگی با نیروهای خیلی کوچک و کمتر از حد انتظار

3-     قامت خمیده

4-     کوتاه شدن قد

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد ؟

1-     خانم ها در ابتدای دوران یائسگی

2-     افرادیکه  دچار شکستگی غیر طبیعی استخوان شده اند .

3-     افرادیکه کوتاه شدن قد را تجربه میکنند . (بعد از سنین میانسالی )

4-     افرادیکه یک دوره طولانی داروهای کورتیکواستروئید مصرف میکنند

5-     افرادیکه سابقه خانوادگی پوکی استخوان دارند .

6-      وجود بیماریهای همزمان دیابت ، تیروئید

علل پوکی استخوان :

تا سن 20 سالگی میزان توده استخوانی به حداکثر خودمیرسد . از آن به بعد با افزایش سن میزان برداشت استخوان از تشکیل آن بیشتر میشود  . به عنوان یک قانون هر چقدر توده استخوانی در جوانی بیشتر باشد احتمال ابتلا به پوکی استخوان در سنین  بالا کمتر است .

عوامل خطر  (risk factorS  )

1-     سن

2-     نژاد

3-     جنس

4-     جثه

5-     سبک زندگی افراد (روش زندگی بی تحرک )

6-      وضعیت پزشکی فرد

7-     اختلالات هورمونی مثل مشکلات تیروئید ، پرکاری پارا تیروئید و غدد فوق کلیوی

8-     وضعیت تغذیه ای : کلسیم کم رژیم غذایی – اختلالات غذا خوردن مثل انورکسیا

9-     جراحی جهت کاهش وزن

10- مصرف داروهایی مثل کورتون ها ، داروهای ضد تشنج ، ضد افسردگی ، ضد ریفلاکس معده و ...

11- مصرف زیاد الکل – دخانیات و ...

عوارض پوکی استخوان :

شکستگی های استخوان مخصوصا در لگن و ستون فقرات

تشخیص :

شایعترین روش اندازه گیری دانسیته استخوان (DXA ) Dual energy X –ray absorptiometry

درمان:

مهمترین پایه درمان تغییر سبک زندگی است مثل : ورزش – عدم مصرف سیگار – اجتناب از مصرف   زیاد الکل ، پیشگیری از زمین خوردن و سقوط مثل نپوشیدن کفشهای پاشنه بلند ، راه رفتن  روی سطوح هموار

با توجه به اینکه افراد د استئوپروتیک نمیتوانند همه نوع ورزشی انجام دهند و تجویز ورزش بر اساس شرایط بیماران فرق میکند لذا توصیه و تجویز ورزش در کنار درمان در حیطه خدمات متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی میباشد

 سه فاکتور  پیشگیری مهم جهت حفظ سلامتی  استخوانها :  

1-دریافت کلسیم کافی

2-     دریافت روزانه V.TD به اندازه کافی

میزان نیاز روزانه به کلسیم از سن 18 تا 50 سالگی 1000mg روزانه و در خانم ها بالای 50 سال و آقایان بالای 70 سال 1200 mg  میباشد .

ویتامین D جهت جذب کلسیم لازم است . نیاز روزانه به کلسیم 600تا 800 واحد بین المللی است اما در افرادیکه بر اساس آزمایشات سطح ویتامین D   خونشان پایین است ممکن است به vit.D روزانه بیشتری نیاز داشته باشند .

3-     ورزش منظم

درمان دارویی :

-     بیس فسفونات ها ا مثل آلندرونات – ریزودرونات- زولندرونیک اسید و ...

-     هورمون درمانی  (HRT ) مثل رالوکسفین در خانم و تستوسترون در آقایان

و داروهای دیگر

منبع:انجمن طب فیزیکی و توانبخشی