وبلاگ شخصی دکتر امیرهوشنگ واحدی

دکتر امیر هوشنگ واحدی متخصص طب فیزیکی و توابخشی، درمان بیماریهای ستون فقرات، عصبی، عضلانی و مفصلی و ... مطب کرج، جهانشهر-روبروی بیمارستان مدنی

وبلاگ شخصی دکتر امیرهوشنگ واحدی

دکتر امیر هوشنگ واحدی متخصص طب فیزیکی و توابخشی، درمان بیماریهای ستون فقرات، عصبی، عضلانی و مفصلی و ... مطب کرج، جهانشهر-روبروی بیمارستان مدنی

راه هایی برای بهبود درد کمر

اگر شما هم از درد کمر رنج می‌کشید، بدانید که تنها نیستید. از هر پنج نفر، چهار نفر درد کمر را در برهه‌ای از زندگی تجربه می‌کنند و یکی از دلایل اصلی مراجعه افراد به پزشک را می‌توان همین درد کمر برشمرد.

درد کمر می‌تواند در حالت‌های مختلف ظاهر شود و از یک درد مرده مداوم تا یک درد شدید ناگهانی شما را زمین گیر کند. این درد دلایل متفاوتی دارد و می‌تواند در اثر شکستگی در ناحیه ستون فقرات ، بیماری، آرتروز, دیسک کمر بروز کند. خیلی از افراد به دلیل داشتن اضافه وزن دچار درد در ناحیه کمر می‌شوند.

راهکاری جلوگیری از بروز دیسک کمر

خبر خوش آنجاست که بسیاری از افراد با گذشتن چند روز و یا هفته دردشان بهبود میابد و نیازی به عمل جراحی ندارند. چیزی که بیشتر از هر درمانی مورد نیاز این دسته از افراد است، استراتژی های کمکی خود شخص است که می‌تواند در بهبود شرایط اثر خوبی بگذارد و از بازگشت درد جلوگیری کند.

 

1 - بیشتر تمرین کنید

در صورتی که کمر شما درد می‌کند، ممکن است به این فکر کنید که فعالیت خود را کمتر کنید و بیشتر استراحت کنید. یک یا دو روز استراحت ممکن است درد شما را کاهش دهد، اما مدت زمان بیشتر نمی‌تواند وضعیت را بهبود بخشد. متخصصان بر این باورند که تمرینهای سبک می‌تواند از میزان التهاب بکاهد و تنش عضلانی را کاهش دهد.

2 - مراقب وزنتان باشید

چندین کیلوگرم اضافه تر در ناحیه میانی بدن می‌تواند فشار مضاعفی را به کمر شما وارد کند، سعی کنید تا از وزن ایده آلتان چهار کیلوگرم کمتر باشید، تا فشار بر روی کمر شما کمتر باشد.

3 - سیگار کشیدن را متوقف کنید

سیگار کشیدن، جریان مواد معدنی مورد نیاز بدنتان را به دیسکهای بین مهره ای کمرکاهش می‌دهد و همین موضوع منجر به افزایش درد در ناحیه کمر می‌شود.

4 - حالت خوابیدن

در صورتی که بیش از حد دچار درد کمر می‌شوید با پزشک خود راجع به بهترین حالت خوابیدن صحبت کنید. خوابیدن به بغل، در حالتی که زانوهایتان را به سمت سینه جمع کرده اید، گاهی از اوقات برای افراد مبتلا به کمردرد توصیه می‌شود. در صورتی که علاقه دارید به پشت بخوابید، بهتر است تا یک بالشت را به زیر زانوهای خود قرار دهید و بالش کوچکی را نیز در پایین‌ترین قسمت کمر ( گودی کمر ) خود بگذارید. به خاطر داشته باشید که خوابیدن بر روی شکم می‌تواند فشار مضاعفی را بر روی کمر شما وارد کند.

5 - به حالت نشستن توجه کنید

بهترین صندلی‌ها برای نشستن، صندلی‌هایی با پشتی صاف و بیرون زدگی برای گودی کمر هستند. سعی کنید زانوهایتان را از باسن‌تان بالاتر نگاه دارید. در صورتی که برای مدت زیادی ایستاده هستید، سعی کنید تا سرتان را بالا نگه دارید و شکمتان را به داخل بگیرید. در مواقع نشستن سعی کنید از چهار پایه برای زیر پا استفاده کنید.

6 - مراقب بلند کردن اشیا باشید

برای بلند کردن اشیا سنگین خم نشوید. سعی کنید تا زانوهای خود را خم کرده و نیم‌خیز شوید، شی مورد نظر را نزدیک به شکمتان نگه دارید و به آرامی برخیزید. به بدن خود فشار نیاورید و تا جای که می‌توانید به جای کشیدن اشیاء سنگین، آنها را هُل دهید.

7 - از پوشیدن کفش پاشنه بلند خودداری کنید

کفش های پاشنه بلند، نقطه ثقل بدن شما را جابجا می‌کنند و عامل ایجاد فشار بیشتری به کمر هستند. سعی کنید از کفشهایی با پاشنه سه سانتی‌متر استفاده کنید.

8 - شلوار تنگ نپوشید

شلوارهای تنگ حرکات شما را محدود می‌کنند و شما به راحتی نمی‌توانید خم و راست شوید و همین موضوع سبب می‌شود تا فشاری بیش از حد به کمر شما وارد آید.

9 - کیف پولتان را سبک کنید

نشستن بر روی یک کیف پر پول منجر به بروز درد کمر می‌شود. سعی کنید تا کیفتان را خالی نگاه دارید و یا در زمانی که بیش از حد می‌نشینید، آن را از جیب‌تان بیرون بیاورید.

10 - کیف دستی مناسب را انتخاب کنید

کیفی را خریداری کنید که بند بلندی داشته باشد و بتواند تا بالای سرتان برسد. بهتر است تا از مدل کیف های پستچی بخرید و بند آن را بر روی شانه مخالف بگذارید، تا وزن آن در بدنتان پخش شود و تنها به یک نقطه از بدن فشار وارد نشود. زمانیکه کیف سنگینی را با دست و بدون بند حمل می‌کنید، سعی کنید تا هر چند وقت یکبار، دستتان را عوض کنید و از قرار دادن بار بیش از حد در یک سمت از بدنتان خودداری کنید. هر چند وقت یکبار، کیفتان را خالی کنید و وسیله های غیر ضروری را از آن بیرون بیاورید.

11 - کمربندها را فراموش کنید

برای کمر، تعداد زیادی کمردردهای طبی در بازار موجود است، اما اکثر آنها برای دوران نقاهت برخی از عمل های مفید است و هنوز ثابت نشده است که آنها برای دردهای شدید کمر مفید هستند.

منبع: وبلاگ دکتر فروغ

درمان کمر درد بدون جراحی



حال از  تاثیر تزریقات داخل ستون فقرات (ترانس فورامینال) در درمان دردهای کمر و پا ناشی از دیسکهای کمری برایتان می گویم تا با خیال راحت کمردرد خود را درمان کنید.

تزریق استروئید به داخل فضای اپیدورال کمری بیش از نیم قرن است که بعنوان یکی از درمانهای دردهای سیاتیکی کمر به کار برده میشود.با توجه به اینکه در مورد تاثیر این روش در درمان طولانی مدت بیماران مبتلا به دیسکهای کمری اختلاف نظرهایی وجود دارد در ادامه مطلب به ذکر مطالبی راجع به این روش درمانی می پردازم.

ستون فقرات کمری از پنج مهره استخوانی تشکیل شده است که بخش بالایی ستون فقرات را به لگن وصل می کنند. در بین این پنج مهره دیسکهای کمری وجود دارند.هر دیسک از دو قسمت تشکیل شده است یک قسمت داخلی (نوکلئوس) که حالت ژله ای و نرم دارد و یک لایه خارجی که مانند حلقه ای قسمت میانی را در بر گرفته است . لایه خارجی حالت فیبری و ارتجاع پذیر دارد (آنولوس فیبروزوس).مشخصات ساختمانی دیسک سبب میشود دیسک بتواند با انعطاف پذیری فشارهای وارد آمده بر ستون فقرات را خنثی نماید.


در دو طرف هر مهره دو سوراخ وجود دارد که فورامن نامیده میشوند. رشته های نازک عصبی که از نخاع برای عصبدهی به پاها جدا میشوند از طریق این فورامن ها از ستون فقرات خارج میشوند.

زمانی که دیسکهای کمر آسیب میبینند در موارد خفیف دچار تغییر شکل میشوند و در موارد شدید تر قسمتی از لایه خارجی آنها پاره شده و ماده نرم داخلشان به بیرون راه پیدامینماید.تماس این ماده و فشار ناشی ازدیسک بر محل خروج عصب در ناحیه فورامن سبب ایجاد کمر درد و دردهای سیاتیکی ( فشار روی عصب سیاتیک ) می شود که میتواند بهمراه درجاتی از بی حسی گزگز و مور مور شدن درپاها انتشار یابند.

 بدن انسان قدرت ترمیم بسیار زیادی دارد وبلافاصله پس از ایجاد آسیب فرایند ترمیم و باز سازی شروع میشود. وجود التهاب و واسطه های التهابی در محل بیرون زدگی دیسک از این فرایند جلوگیری مینماید خصوصا اینکه قسمت داخلی دیسک که به  بیرون راه می یابد بصورت بالقوه سبب ایجاد التهاب و تورم و فشار مضاعف بر ریشه عصبی می شود.

انجام تزریق اپیدورال بخشی از مسیر درمان در بیماران مبتلا به کمردرد یا دردهای سیاتیکی اندام تحتانی میباشد.

این کار در بیمارانی بکار میرود که به  روشهای ساده تری مانند درمان دارویی – استراحت – فیزیوتراپی – آب درمانی پاسخ مناسبی نداده اند. انجام این تزریقات یک روش درمان میباشد که به بدن بیمار فرصت ترمیم رامیدهند تا حتی المکان از انجام عمل جراحی باز اجتناب شود.

روش انجام این تزریق نقش مستقیمی را در ایجاد اثر درمانی و پایداری این درمان دارد.

روشهای قدیمی این کار که توسط نیدلهای درشت اپیدورال در ناحیه خط وسط ستون فقرات (اینترلامینار) و بدون استفاده از فلوروسکوپ انجام میشده و شاید هنوز در بعضی مراکز درمانی انجام میشود جای خود را تکنیک جدید ترانس فورامینال داده اند.در جدید ترین مقالاتی که در این زمینه منتشر شده است تاثیر روشهای قدیمی تزریق اپیدورال را در درمان بیماران بسیار اندک توصیف نموده اند و شرط ایجاد اثر درمانی را انجام این کار بروش ترانس فورامینال تحت فلوروسکوپی دانسته اند.  مهارت پزشک در بکار گیری این تکنیک دقیق بر موفقیت عمل افزوده و سبب کاهش عوارض میشود.

در روش ترانس فورامینال از نیدل های نازکی استفاده میشود که آسیبی به باف عصبی وارد نگردد.بیمار در اتاق عمل وبصورت سرپایی پذیرش میشود. این کار نیاز به بیهوشی ندارد و با بیحسی موضعی انجام میشود.با توجه به تکنیک و لوازم بکار گرفته شده ای کار دردناک نمی باشد و بیماران تجربه ناخوشایندی از انجام آن ندارند.









فلوروسکوپ نوعی وسیله تصویر برداری است که توسط اشعه ایکس تصویر لحظه به لحظه از مراحل انجام تزریق را به ما میدهد. دقت میلیمتری این تصاویر سبب صحت کار و اجتناب از آسیب به بافتهای ستون فقرات میگردد.

 مراحل انجام تزریق ترانس فورامینال  پانزده تا بیست دقیقه به طول می انجامد و بیمار میتواند یک ساعت پس از انجام عمل ترخیص شده و با پای خودش به منزل برود.

در انجام این تزریقات داروهای استفاده شده پس از24 تا 48 ساعت تاثیر درمانی خود را نشان داده و وضعیت عمومی رفته رفته رو به بهبود میرود.با از بین رفتن التهاب و فشار از روی عصب درگیر مکانیسم ترمیم داخلی دیسک و فضاهایی که قبلا تحت فشار بوده را به وضعیت طبیعی نزدیک میکند . بیماران در چند روز اول پس از تزریق استراحت نسبی دارند و پس از آن تمرینات ورزشی خاصی را شروع مینمایند.  6 تا ۱۲هفته پس از تزریق وضعیت بهتر می شود و در صورت رعایت شرایط توصیه شده به بیماران بهبودی طولانی مدت به دست می آید.

در آخرین تحقیقاتی که بصورت طولانی مدت روی انجام این روش در بیماران مبتلا به فتق دیسکهای کمری در مقایسه با جراحی باز انجام شده این روش در 71 تا 84 درصد موارد سبب درمان بیماران شده است. این اثر در بیماران با فتق یکطرفه دیسک که باعث تنگی یکطرفه فورامن (سوراخ خروجی عصب) هستند بیشترمیباشد.


منبع :دکتر حیدریان



درمان درد کمر


درمان کمردردهای مختلف براساس تشخیص بالینی علت زمینه ای درد تعیین می شود.


درمان محافظه کارانه

در اکثر بیماران، کمردرد بدون نیاز به جراحی درمان می شود. در کمردرد های حاد و کوتاه مدت، درمان های خاص خانگی موثر واقع می شوند. این درمان ها عبارتند از:

-توصیه به فعال بودن

-استفاده از ضددردها مثل داروهای ضددرد غیر استروئیدی(مانند ایبوپروفن یا دیکلوفناک) یا استامینوفن

-دستکاری مهره ها در دردهای حاد یا مزمن. معاینه مخصوص بالینی می تواند مشخص کند که کدام موارد بهتر به دستکاری پاسخ می دهند.

-شل کننده های عضلانی برای کمردردهای حاد یا مزمن

-داروهای ضد افسردگی برای کمردردهای مزمن

-ورزش برای کمردردهای مزمن

-برنامه های ویژه و منظم درمانی برای کمردردهای تحت حاد یا مزمن

-مصرف منظم مسکن های بدون نیاز به نسخه ممکن است تنها کار ضروری باشد

-استراحت به مدت کوتاه مفید است ولی طولانی تر شدن آن از 2 روز درواقع بیشتر زیان آور است تا مفید

-چنانچه درمان های خانگی بی فایده بودند به پزشک مراجعه نمایید تا داروهای قویتر یا درمان دیگری توصیه کند

-در اکثر موارد، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی(مثل ایندومتاسین، دیکلوفناک، ایبوپروفن و ...) یا در بعضی موارد، شل کننده عضلانی به منظور تسکین کمردرد خفیف تا متوسطی که با مسکن های بدون نسخه بهبود نمی یابند تجویز می شوند. داروهای مخدر مثل کودئین یا هیدروکودن را می توان تحت نظر دقیق پزشک برای مدت کوتاه استفاده کرد.

-مقادیر کم انواع خاصی از داروهای ضد افسردگی به ویژه داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای(مثل آمی تریپتیلین)، مستقل از اثر آنها بر افسردگی موجب تسکین کمردرد می شوند.

-فیزیوتراپی و ورزش

فیزیوتراپیست ها از درمان های مختلفی شامل کمپرس گرم، کمپرس یخ، اولتراسون، تحریک الکتریکی و روش های آزادسازی عضله برای تسکین درد عضلات و بافت های نرم کمر استفاده می کنند. سپس با تسکین درد، ورزش های اختصاصی برای افزایش انعطاف پذیری بدن، تقویت عضلات پشت، کمر و شکم و بهبود وضعیت بدن تجویز می شود. استفاده منظم از این روش ها از عود کمردرد پیشگیری می کند.

-درمان های تزریقی

چنانچه درد با روشهای قبلی تسکین نمی یابد و به ساق پا انتشار پیدا می کند، ممکن است از تزریق کورتون به داخل فضای اطراف نخاع(فضای اپیدورال) استفاده شود. تزریق کورتون به کاهش التهاب اطراف ریشه های عصبی کمک می کند ولی معمولا مدت تسکین درد کمتر از 6 هفته است. در بعضی موارد از تزریق داروهای بی حس کننده به داخل یا نزدیک ساختمان هایی که تصور می شود موجب بروز کمردرد شده اند استفاده می شود. مطالعات اولیه نشان داده اند که سم بتولیسم(بوتوکس) نیز ممکن است احتمالا از طریق فلج کردن عضلات دچار اسپاسم موجب تسکین کمردرد شود. معمولا اثر تزریق بوتوکس 3 تا 4 ماه باقی می ماند.

-رفتار درمانی

-طب سوزنی ممکن است برای کمردردهای مزمن موثر واقع شود

-درمان های جدیدتر عبارتند از ماساژ درمانی(که در برخی بیماران موثر واقع می شود) و کمپرس با یخ یا کیف آب گرم(یا حرارت مرطوب) که ممکن است مفید واقع شود، یوگا. اصلاح تفاوت طول بین دوپا ممکن است مفید واقع شود(برای این کار، کفی لاستیکی یا  چوب پنبه ای محکمی را در داخل کفش پای کوتاهتر قرار دهید، البته در صورتی که تفاوت بین طول دو ساق 1 سانتی متر یا کمتر باشد. چنانچه این اختلاف بیشتر است از کفاش بخواهید کف و پاشنه مخصوصی برایتان لسازد).

-در هر مورد ممکن است استفاده از انواع درمان ها به منظور یافتن بهترین درمان موثر ضرورت یابد. تقریبا در همه موارد، فیزیوتراپی و یا برنامه ورزشی منظم شامل کشش و تقویت عضلانی بخشی از برنامه توان بخشی را تشکیل می دهند.

-نقش داروهای مخدر برای کمردردهای مزمن مشخص نیست

درمان جراحی

درمان جراحی هنگامی توصیه می شود که درمان محافظه کارانه موفقیت آمیز نباشد یا بیمار دچار علایم عصبی محدودکننده مانند ضعف ساق پاها و بی اختیاری ادرار یا مدفوع شود که در فتق شدید دیسک کمری، آبسه مهره ای یا سندرم دم اسب روی می دهند. روش های جراحی موثری برای کمردردهای مرتبط با عضله و بافت نرم وجود ندارد.

سایر موارد ضرورت جراحی عبارتند از:

-بیماری تحلیل رفتگی شدید دیسک مهره ای

-تنگی کانال مهره ای

-اسپوندیلولیستزیس

-اسکولیوز(انحنای طرفی ستون فقرات)

-شکستگی فشاری

-ناپایداری مهره ای

-ضربه های مهره ای

-بدخیمی های مهره ای(سرطان)

-هماتوم(تجمع خون) در مهره

-تغییر مکان دیسک مهره ای

شایعترین نوع جراحی در کمردردها عبارتند از:

میکرودیسککتومی(بریدن و برداشتن دیسک مهره ای با کمک میکروسکوپ) ، دیسککتومی(بریدن و برداشتن دیسک مهره ای) ، لامینکتومی(بریدن و برداشتن قوس پشتی مهره) ، فورامینکتومی(بریدن و برداشتن سوراخ مهره ای) یا ادغام مهره ای.

از روش های جراحی دارای تهاجم کمتر باید از کاشت محرک نخاع که به طور معمول برای کنترل نشانه های دردهای ریشه ای عصبی مزمن(سیاتیک) به کار می رود نام برد. قراردادن دیسک کمری مصنوعی روش جدیدتری است که برای بیماری های استحاله ای دیسک به کار می رود و در نتیجه آن، حرکت مهره حفظ می شود.

واردآمدن فشار به وسیله دیسک مبتلا به فتق یا بیرون زدگی، بر عصب اصلی ای که به سمت پایین ساق پا می رود و عصب سیاتیک نام دارد، موجب بروز درد واضح و تیر کشنده ای از نشیمن تا ساق پا می شود.

مفاصلی که بیش از همه دچار آرتروز می شوند عبارتند از: مفاصل لگن، دست ها، زانوها و کمر.

در بعضی موارد التهاب مفصل(آرتریت ، آرتروز) مهره منجر به تنگ شدگی فضای اطراف نخاع می شود که به آن تنگی مجرای مهره ای می گویند.

درمان های جایگزین

کایروپراکتیک(chiropractic)

کمردرد یکی از شایعترین علل مراجعه بیماران به متخصصان کایروپراکتیک است. با پزشک درباره مناسب ترین متخصص برای نوع مشکل خود مشورت نمایید. علاوه بر متخصص کایروپراکتیک، بسیاری از متخصصان بیماری های استخوان و بعضی از فیزیوتراپیست ها در زمینه دستکاری مهره ها آموزش دیده اند. کایروپراکتیک به مجموعه ای از تدابیر درمانی گفته می شود که دستگاه عصبی را تعیین کننده سلامتی و بیماری می داند و سعی می کند با دستکاری ساختارهای بدن به ویژه ساختمان های ستون مهره ها، عملکرد هنجار را برقرار نماید.

عمل بسته دیسک

برای آشنایی با این عمل بر روی لینک زیر کلیک کنید.

بهترین درمان دیسک کمر

طب سوزنی(acupuncture)

طب سوزنی در بعضی از بیماران مبتلا به کمردرد موجب تسکین درد می شود و بعضی از انواع درد مزمن را کاهش می دهد. در طب سوزنی، سوزن های استریل از جنس فولاد ضد زنگ، در نواحی خاصی از پوست بدن داخل می شوند.

ماساژ(massage)

چنانچه کمردرد در اثر عضلات دچار تنش یا در اثر کار بیش از حد ایجاد شده باشد، ممکن است ماساژ درمانی به شل شدن عضلات کمک کند.

عوامل خطر کمردرد

عواملی که خطر ایجاد کمردرد را افزایش می دهند عبارتند از:

-استعمال دخانیات

-چاقی

-سن بالا

-جنسیت مونث

-کار بدنی سنگین و شدید

-کار نشسته بی تحرک

-کار پر استرس

-اضطراب

-افسردگی

اکثر کمردردها به تدریج با درمان های خانگی و مراقبت شخصی بهبود می یابند. با این که ممکن است چند هفته طول بکشد تا کمردرد به طور کامل برطرف شود معمولا ظرف 72 ساعت از مراقبت شخصی مقداری بهبودی حاصل می شود. در غیر این صورت به پزشک مراجعه کنید. در موارد نادر، کمردرد نشان دهنده ی مشکل پزشکی جدی است. در صورت وجود موارد زیر فورا به پزشک مراجعه کنید:

-چنانچه درد دایمی یا شدید به ویژه در هنگام خواب، شب یا در وضعیت درازکش ایجاد می شود

-چنانچه کمردرد به یک یا هر دو ساق پا انتشار می یابد و به ویژه به زیر زانوها می رسد

-چنانچه درد با ضعف، کرختی یا گزگز یک یا هر دو ساق همراه است

-چنانچه درد مشکلات مدفوعی یا ادراری جدید را سبب شده است

-چنانچه کمردرد با درد یا ضربان در ناحیه شکم و یا با تب همراه است

-در مواردی که کمردرد به دنبال به زمین افتادن، یا واردآمدن ضربه به کمر ایجاد شده است

-اگر کمردرد با کاهش وزن توجیه نشده همراه است

-در صورتی که کمردرد برای اولین بار پس از 50 سالگی شروع شده است یا سابقه سرطان، پوکی استخوان، مصرف کورتون، بعضی داروها یا سوء مصرف الکل وجود دارد.


منبع :دکتر حیدریان

دلایل و درمان کمر درد

دلایل بروز کمر درد و پشت درد شامل کشیدگی‌هایی می‌باشد که از نشستن طولانی مدت، بلند کردن نادرست اشیا، پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند و مشکلات روحی و روانی ناشی می‌شود که همه می‌توانند موجب بروز گرفتگی ماهیچه‌ای همراه با درد شوند.

دلیل مهم دیگری که غالباً باعث بروز مشکلات پشت درد و کمر درد می‌شود عدم تحرک است. زندگی مدرن شرایط کاری را برای انسان امروزی راحت‌تر کرده است. هنگامی که ماهیچه‌ها از تحرک کافی برخوردار نیستند و ضعیف باقی می‌مانند، احتمال آسیب دیدن آن‌ها چند برابر افزایش پیدا می‌کند.

درمان کمردرد :

-          فیزیوتراپی و ورزش

-          کایروپراکتیک(chiropractic)

-          طب سوزنی(acupuncture)

-          ماساژ(massage)

و در صورتی که درد کمر بدلیل فتق دیسک کمر باشد با استفاده از روشهای عمل بسته دیسک کمرمی توان درد خود را به طور کامل بهبود بخشید.در صورت تمایل بیشتر بر روی لینک زیر کلیک کنید و با بهترین درمان دیسک کمر آشنا شوید.

بهترین درمان دیسک کمر

 

 منبع :  دکتر حیدریان



سائیدگی و درد مفاصل ( آرتروز )


سائیدگی و درد مفاصل  ( آرتروز )

سائیدگی مفاصل شایع ترین علت درد و ناتوانی در افراد مسن و شایع ترین بیماری مفصلی است. در خانم ها سائیدگی مفاصل زانو و دست و در مردان سائیدگی مفصل لگن شایع تر است.

علایم ساییدگی مفصل در خانم ها شایع تر است. افراد چاق بیشتر از سایرین دچار سائیدگی مفصل زانو می شوند.

دیابت، فشارخون بالا و افزایش اسیداوریک خون نیز باعث افزایش احتمال سائیدگی مفصلی می گردند. سائیدگی مفصلی معمولا" خود را با درد نشان می دهد که با افزایش میزان سائیدگی ، مقدار درد بیشتر می شود. سپس درد مفاصل باعث ضعف عضلانی و درد در عضلات مربوط به آن مفصل می شود. در صورت تقویت عضلات، این درد کاهش می یابد. برخی از بیماران از خشک بودن بدن و مفاصل بعد از بیدار شدن از خواب شکایت می کنند، اما معمولا" خشکی بدن کمتر از نیم ساعت طول می کشد.

پیشگیری از آسیب های مفصل زانو:

به گفته متخصصان مفصل زانو مهم ترین مفصلی است که وزن بدن را تحمل می کند از این رو کاهش وزن موثرترین راه پیشگیری و درمان آسیبهای وارده به این بخش از بدن است.

 مفصل زانو در تمام فعالیت های انسان مانند ایستادن، راه رفتن و حتی نشستن در معرض فشارهای مکانیکی زیاد که ناشی از وزن، حمل بار و حتی ماندن در یک موقعیت ثابت است، قرار دارد.

 

 

وی ادامه داد: بعنوان مثال فشار وارد بر مفصل زانو در هنگام بالا رفتن از پله ها معادل سه برابر وزن بدن و در هنگام پایین آمدن هفت تا هشت برابر وزن بدن است از این رو کاهش وزن برای حفظ سلامتی مفاصل به خصوص مفاصل زانو بسیار با اهمیت است.

دکتر هادیان، بی تحرکی را نیز خطری جدی برای مفاصل عنوان و تصریح کرد: برخی به غلط بر این باورند که فقط با حذف فشار بر روی مفصل و ثابت نگه داشتن آن مشکل حل می شود در حالی که عدم تحرک مناسب خود خطری جدی برای بروز بیماری های مفصل همچون آرتروز است چرا که تغذیه مفصل از طریق تحرک انجام می شود.

وی نحوه نشستن به صورت چهارزانو، چمباته زدن و استفاده از توالتهای ایرانی را از جمله موارد تشدید کننده آسیب های مفصلی دانست و گفت: تبعیت از این روش های غلط زندگی، افراد را در سنین پایین مستعد ابتلا به آسیب های مفصلی می کند.

دکتر هادیان در پایان تصریح کرد: مطالعات نشان داده است، علاوه بر کاهش وزن با تغذیه مناسب و انجام ورزش های مناسب می توان به پیشگیری و درمان آسیب های مفصلی کمک کرد.

توصیه هایی برای درمان آرتروز :

  1. وزن بدن باید کم شود.

  2. استفاده از گرما باعث کاهش درد می شود. برای این کار می توان از کیسه آب گرم استفاده کرد. اگر استفاده از گرما ممنوعیت خاصی نداشته باشد، می توان از روشهای زیر استفاده کرد:

الف ) قرار دادن مفصل مبتلا در آب گرم 40-38 درجه سانتیگراد و ماساژ آرام آن .

ب ) استفاده از دوش آب گرم .

ج ) قرار دادن کیسه آب گرم درون یک حوله و استفاده از آن بر روی اندام مبتلا به درد.

باید توجه کرد که در برخی از بیماری ها استفاده از کیسه ی آب گرم بسیار مضر است و قبل از استفاده  از آن حتما" باید با پزشک مشورت کرد. همچنین کیسه آب گرم نباید بر روی اندام مبتلا قرار داده شود. از گذاشتن آن در زیر اندام یا خوابیدن بر روی آن نیز باید خودداری شود.

3- از کفش مناسب استفاده شود.

4- از دو زانو و چهار زانو زدن و ایستادن طولانی مدت خودداری گردد.

5- از بالا و پایین رفتن از پله ها تا حد ممکن اجتناب شود.

6- به جای نشستن روی زمین، از صندلی استفاده شود.

7- ورزش: انجام برنامه ورزشی و تقویت عضلات می تواند به اندازه داروهای ضد درد در درمان سائیدگی مفصلی موثر باشند.

بی حرکتی می تواند باعث بدتر شدن سائیدگی مفصلی گردد. لذا نباید نگران سائیدگی مفصل در اثر انجام فعالیت های توصیه شده توسط پزشک بود. انجام اشتباه حرکات ورزشی باعث بدتر شدن علائم و درد می گردد.

 

 

مراقبت از زانوها:

زانو، اندام های حساس و مهم بدن است که در پیاده روی و انواع ورزشها نقش حساسی داشته و سلامت و قوت آن، ما را در انجام کارهای روزمره و انجام انواع ورزش توانمند می سازد. مفصل زانو مهمترین مفصلی است که وزن بدن را حمل می کند. از این رو تمام فعالیتهای انسان مانند کار سنگین، کمر تحرکی و افزایش وزن می تواند آسیب زیادی به این قسمت بدن وارد آورد. فشار وارده به زانوها در موقع بالا رفتن از پله ها 3 برابر وزن بدن و در موقع پایین آمدن از پله ها 8-7 برابر وزن بدن می باشد از این رو کاهش وزن  برای حفظ سلامتی مفاصل به ویژه مفصل زانو اهمیت زیادی دارد. بنابر این گزارش بی تحرکی نیز خطر جدی برای مفصل زانو می باشد. برخی معتقدند که با بی تحرکی و ثابت نگهداشتن زانو  و همچنین حذف فشار از روی آن می توان به حفظ سلامت زانو کمک کرد در حالی که   بی تحرکی خطر جدی برای بروز بیماریهای مفصل و آرتروز است. زیرا تغذیه مفصل از طریق تحرک تامین می شود. لازم به ذکر است که نحوه نشستن بصورت چهارزانو عامل تشدید کننده مهمی در تخریب غضروف مفصلی بشمار می آید در حالیکه کاهش وزن همراه با تغذیه و انجام ورزشهای مناسب می تواند به پیشگیری و درمان آسیبهای مفصلی کمک کند.

نکاتی چند برای مراقبت از زانوها :

- زانوها نیاز به حرکت دارند. تحرک ، به تغذیه مفصل، حفظ قدرت عضلانی و دامنه حرکتی زانو کمک می کند.

- اگر به کارهایی اشتغال دارید که ناگزیرید برای مدتی طولانی روی صندلی بنشینید، ساعتی یک بار از جای خود برخیزید و پنج دقیقه راه بروید. همچنین هنگام نشستن می توانید پاشنه های پا را از روی زمین بلند کنید یا زانوها را صاف نگه دارید.

- افرادی که ناچارند مدتی طولانی بایستند، ساعتی چند بار زانوهای خود را خم کنند. همچنین توصیه می شود که در طول روز، چند بار روی پاشنه پا بایستند و چند قدم راه بروند. این افراد به منظور پیشگیری از زانو درد، باید از روشهای تقویت کننده زانو استفاده کنند.

- بیمارانی که برای مدتی طولانی بستری بوده اند و قادر به راه رفتن نیستند، باید در طول روز حداقل سه بار انقباضات یا ورزش های ایستایی زانو را انجام دهند.

- هنگام خوابیدن به صورت طاق باز، بالش را زیر زانوهای خود قرار دهید. چنانچه به پهلو می خوابید، بین زانوها بالشی قرار دهید، اما اگر عادت دارید که بر شکم بخوابید، ( که عادت نادرستی است و از منظر اسلام نیز مکروه می باشد ) بالش را زیر ساق ها بگذارید.

با انجام منظم ورزش های تقویتی و کششی، قدرت عضلانی و انعطاف پذیری بافت های اطراف مفصل را بهبود ببخشیده و از بروز ضایعات زانو پیشگیری نمایید. همچنین سعی کنید حرکات زانو را در دامنه کامل انجام دهید. این کار به حفظ دامنه کامل حرکتی مفصل کمک می کند.

ورزش های زانو را ابتدا با تعداد کم ( پنج بار ) و دو بار در طول روز شروع کنید و با بهبود وضعیت جسمانی، تعداد و دفعات تکرار آن را افزایش دهید.

- توصیه می شود که در مراحل ابتدایی، در هر جلسه یک حرکت ورزشی انجام دهید و اگر حرکتی موجب ناراحتی شما شد، از انجام آن خودداری کنید.

- از انجام ورزش هایی که موجب درد، ناراحتی و تورم زانو می شود، خودداری کنید، اما باید درد مفصلی و درد عضلانی که در مراحل اولیه تمرینات ورزشی بروز می کند، تمایز قائل شوید. دردهای عضلانی معمولا" بطور تاخیری، یعنی چند ساعت پس از انجام تمرینات بروز می کنند. این دردها، به مرور زمان با تداوم برنامه ورزشی از بین می رود.

- اگر افزایش وزن دارید، با برنامه های مناسب ورزشی و غذایی، وزن خود را کاهش دهید. به خاطر داشته باشید که کاهش وزن موجب کاهش فشار وارده بر مفصل می شود.

- از انجام اعمالی نظیر بلند کردن اجسام بسیار سنگین و حمل بار به مدت طولانی اجتناب کنید، زیرا این کار فشار زیادی بر زانوها وارد می سازد. اگر ناگزیر به حمل اجسام سنگین هستید، عضلات زانو را با ورزش تقویت کنید و بین فعالیتهای خود، زمانی را به استراحت اختصاص دهید.

 

گرفتگی ناگهانی عضلات هنگام پیاده روی

 

اگر بعد از 5 دقیقه پیاده روی یا بیشتر، عضلات ساق پای شما دچار گرفتگی و درد شد، ولی سایر اوقات اینگونه نبود، نشان می دهد شما دچار لنگی پا بصورت متناوب هستید که در اثر نرسیدن خون کافی به پاها اتفاق می افتد.

هنگام پیاده روی، اگر سرخرگ هایی که خون را به سمت پاها می برند، دچار گرفتگی شوند، دیگر نمی توانند مقدار زیادی خون را به سمت پاها عبور دهند و در نتیجه عضلات ساق پای شما دچار آسیب و درد می شود.

هنگام پیاده روی، عضلات پاهای شما نیاز به مقدار زیادی خون دارند. بنابراین اگر سرخرگ هایی که خون را به سمت پاهای شما می برند، دچار گرفتگی شوند، دیگر نمی توانند مقدار زیادی خون را به سمت پاها عبور دهند و در نتیجه عضلات ساق پای شما دچار آسیب و درد می شود.

برای بهبود گرفتگی عضلات پا، آنقدر پیاده روی کنید تا عضلات پای شما درد بگیرد، سپس استراحت کنید و بعد از برطرف شدن درد، مجددا"  پیاده روی را شروع کنید. همچنین بایستی مصرف چربی را کاهش دهید.   

اگر 6 هفته بطور منظم و با برنامه ورزش کنید، می توانید بدون احساس هیچ دردی، سه برابر حالت عادی پیاده روی کنید. ولی افرادی که     علی رغم این 6 هفته ورزش منظم، باز هم دچار گرفتگی و دردساق پا می شوند، حتما" دچار گرفتگی سرخرگ ها در سایر قسمتهای بدن خود هستند، بنابراین قبل از شروع برنامه ورزشی نزد پزشک بروید تا از سلامتی خود مطمئن شوید.

برای بهبود این حالت، آنقدر پیاده روی کنید تا عضلات پای شما درد بگیرد، سپس استراحت کنید و بعد از برطرف شدن درد، مجددا" پیاده روی را شروع کنید. همچنین بایستی مصرف چربی را کاهش دهید. حتی ممکن است برای کاهش کلسترول ( چربی ) خون نیاز به مصرف دارو داشته باشید.

آسیب های عضلات پشت ساق پا شایع است و می توانند هر فردی از جمله نوجوانان، ورزشکاران و سالمندان را مبتلا کنند. این آسیبها اغلب افرادی را گرفتار می کنند که قبل از ورزش و فعالیت شدید بدنی، بدن خود را گرم و آماده نمی کنند.

جراحان ارتوپدی معتقدند بهترین راه برای محافظت از عضلات بدن این است که قبل و بعد از ورزش، بتدریج و با ملایمت عضلات را تحت کشش قرار دهیم. تحت کشش قراردادن عضلات ساق پا و پا ، علاوه بر کمک در پیشگیری از صدمات آنها، خطر آسیبهای کمر را نیز کاهش می دهد. برای انجام این کار بر روی زمین بنشینید و یک ساق پایتان را به حالت کشیده قرار دهید کف پای دیگرتان را بر روی سطح داخلی ساق پای کشیده قرار دهید اندکی به جلو خم شوید و در حالی که پنجه پای کشیده تان را به آرامی  به طرف بالا نگه داشته اید آنر با انگشتان دست لمس کنید.

 

منبع: دکتر حیدریان