|
|||||||
|
لغت کایروپرکتیک (chiropractic) ریشه یونانی دارد. chiro به معنای دست و practic به معنای توسط دست انجام دادن است.
کایروپرکتیک عبارت است از علم شناخت مفاصل بدن، به ویژه ستون فقرات و هماهنگ کردن آن ها به منظور پیشگیری و درمان. البته تنظیم و تطبیق مفاصل و استفاده آن در علم پزشکی به 2000 سال قبل برمیگردد.
روش کایروپرکتیک بر این نظریه استوار است که بدن انسان دارای یک قدرت درونی برای درمان بیماری هاست و دستگاه عصبی، نقش مهمی را در حفظ سلامتی ایفا می کند. اما جابجایی های خفیف مفاصل بدن و یا حرکات نامناسب بدنی، بر روی جریان الکتریکی اعصاب اثر گذاشته و باعث اختلال در سلامت انسان می شود.
درمانگر در این روش با اصلاح وضعیت استخوان ها ، عضلات ، اعصاب ، مفاصل و به خصوص ستون فقرات، باعث بهبود عملکرد دستگاه عضلانی اسکلتی و اعصاب و بازگرداندن سلامتی به بیمار می شود.
تاریخچه کایروپرکتیک
بقراط پدر علم طب، با انجام دادن مانورهایی روی ستون فقرات و مفاصل به درمان خیلی از بیماری ها میپرداختهاست و پس از او ابوعلی سینا، پزشک بزرگ ایرانی نیز از این روش ها استفاده می کرده است.
تئوری جدید کایروپرکتیک در سال 1895 میلادی توسط "دانیل دیوید پلامر" پایه گذاری شد.
این روش به سرعت در دنیای مدرن پیشرفت کرد و اولین دانشکده کایروپرکتیک توسط پلامر در سال 1897 تاسیس شد.
پلامر معتقد بود که وظیفه اولیه یک درمانگر کایروپرکتیک، درمان بیماری ها نیست، بلکه درمان اختلالات عصبی ناشی از جابجایی ناچیز مفاصل است.
در ایران هم این رشته، در سال 1980 به طور رسمی توسط وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی مورد تایید قرار گرفت.
وسایل مورد نیاز در کایروپرکتیک ودرمان دستی
متخصص طب فیزیکی وتوانبخشی، بعد از این که انحراف موجود در مهرههای بدن را شناسایی کرد، با فشار قابل توجهی که بوسیله دست اعمال میکند، مهرهها را به جای اولیه خود باز میگرداند. این تنظیم همزمان با کاهش فشار بر روی اعصاب، باعث ردیف شدن مجدد مهرهها شده و تحرک فرد را افزایش میدهد و باعث کم شدن درد و خشکی و گرفتگی میگردد.
طب فیزیکی وتوانبخشی کمک میکند تا شما به اهمیت حرکت سالم، نحوه صحیح قرار گرفتن بدن و ورزشهای تقویتی پی ببرید. روشهایی از قبیل گرمای مرطوب، کیسه یخ، ماساژ و کشش ممکن است به کار گرفته شود تا باعث کاهش درد، بیحسی و تحریکات عصبی شده و یا به بازگشت تعادل ستون فقرات کمک کند.
در کایروپرکتیک هیچ عمل جراحی صورت نمیگیرد و هیچ دارویی تجویز نمیشود. فرد بیماری که نیاز به دارو یا عمل جراحی داشته باشد، به متخصص مربوطه ارجاع داده می شود
پزشک طب فیزیکی وتوانبخشی با بررسی تاریخچه بیماری، رادیوگرافی، امآرآی (MRI) و ای ام جی (EMG) و انجام معاینات محلی ارتوپدی اعصاب و دیگر آزمایش های پاراکلینکی به منشا بیماری پی میبرد و به معالجه میپردازد.
انواع درمانگران کایروپرکتیک
گروه اول: به صورت سنتی معتقدند ریشه بیماری ها در جابجایی مختصر مفاصل از محل طبیعی خود است و بهترین درمان آن، جا انداختن این جابجایی است.
گروه دوم: از ترکیبی از روش های سنتی و پیشرفته استفاده می کنند.
طب فیزیکی وتوانبخشی امروزه طرفداران بیشتری پیدا کرده است. موفقیت در درمان و رضایت بیماران، راه ورود به گروه خدمات درمانی را برای درمانگران این روش هموار کرده است و بیشتر آنها با پزشکان همکاری می کنند.
روش های کایروپرکتیک وطب فیزیکی
مانیپولاسیون : به معنی حرکت با دامنه کم، ولی با سرعت زیاد است. این حرکات، مفصل را بیشتر از چیزی حرکت میدهد که عضلات این کار را انجام میدهند، اما بدون آسیب به رباط.
موبیلیزاسیون : حرکاتی که توسط درمانگر با هدف افزایش دامنه حرکت مفصل در محدوده حرکات طبیعی مفصل انجام میشود.
بهترین اثر کایروپرکتیک بر روی کمردرد حاد، درد گردن و سردردهای ناشی از استرس است
علت بیماری ها از نظر درمانگران
در این روش معتقدند که بسیاری از بیماری ها در اثر اختلال در سیستم عصبی ایجاد میشوند. این اختلالات در اثر به هم ریختن ساختمان طبیعی اسکلت و عضلات به وجود میآیند و میتوانند قسمت های مختلفی از بدن را دچار بیماری کنند.
بدن ما برای نشستن طولانی مدت طراحی نشده است، اما زندگی مدرن امروزی باعث شده است که ما بیشتر وقت خود را در کم تحرکی بگذرانیم، مانند نشستن در پشت میز کار، در ماشین، یا حتی در منزل. این وضعیت ها باعث کشش غیر طبیعی ستون مهره ها شده و ستون مهره ها از وضعیت طبیعی خود جابجا میشوند. در چنین وضعیتی، ستون فقرات انعطاف طبیعی خود را از دست میدهد.
علاوه بر این، تغذیه نادرست، آلودگی هوا و استرس های مزمن بر روی سیستم اعصاب اثر گذاشته و باعث عملکرد ناقص این سیستم در موقعی میشود که بدن برای جبران آسیب های وارده نیاز به عملکرد درست آن دارد.
این خود باعث شیوع بیماری های مزمن و تحلیل برنده ای شده است که ما امروز با آن مواجه هستیم.
اثرات کایروپرکتیک وطب فیزیکی
بهترین اثر کایروپرکتیک بر روی کمردرد حاد، درد گردن و سردردهای ناشی از استرس است. برخی از شواهد نشان میدهند که در این موارد، روش کایروپرکتیک حتی از درمان های رایج پزشکی موثرتر است.
بیشترین اثر کایروپرکتیک بر روی اختلالات عضلانی و اسکلتی مانند صدمه به تاندون ها و رباط ها است. این روش همین اثر را بر روی بیماری های گردن، سر و بازو، به خصوص میگرن، سردردهای تنشی، سفتی گردن و کجی گردن دارد.
نواحی دیگری که در خارج از محدوده ستون فقرات قرار دارند و این روش درمانی بر روی آنها اثربخشی خوبی دارد عبارتند از: زانو ها، مچ، آرنج، مچ پا و سایر مفاصل.
شواهد نشان می دهند که کایروپرکتیک برای درمان بیماری هایی که تحت تاثیر عصب واگ هستند، مانند گاستریت ( التهاب معده )، آسم یا آلرژی ها هم موثر است.
برای اثربخشی بیشتر، گاهی اوقات این روش را همراه با طب سوزنی انجام میدهند.
اصلاح وضعیت ستون فقرات با استفاده از روش کایروپرکتیک میتواند سطح واسطه های التهابی (پروستاگلاندین ها) را کاهش و بتااندورفین (کاهش دهنده های طبیعی درد) را افزایش دهد. تمام این موارد حداقل باعث کاهش درد در بدن میشوند.
مهم ترین محل های اثرگذارنده در کایروپرکتیک وطب فیزیکی
- نخاع، به وسیله ستون فقرات محافظت میشود و شاهراه اصلی سیستم عصبی شماست که تمامی احساسات، حرکات و فعالیتهای کل بدن را کنترل مینماید و مسلما با یک ستون فقرات سالم و طبیعی ، بدن شما توانایی بیشتری در بهبود یافتن خواهد داشت.
- دیسکها، موجب کاهش اصطکاک بین مهرهها میشوند و اگر به هر دلیلی متورم و یا از هم گسسته شوند، بر روی اعصاب و یا نخاع فشار وارد میآورند و منجر به درد یا بیحسی در نواحی گردن، کمر، بازوها و پاها میشوند.
- استخوانهای ستون فقرات (که به شکل مهرههایی روی هم قرار گرفتهاند) ممکن است دچار انحراف شوند و همین امر به اعصاب بدن آسیب میرساند و منجر به کشیدگی غیر متعادل عضلات و درد شدید میشود.
- ماهیچههای نگهدارنده و رباطهای متصل کننده مهرهها، ممکن است کشیده و یا پاره شوند که در این صورت مهرهها حمایت و توانایی حرکت لازم را از دست داده و از نظر حرکتی محدود میشوند.
- اعصاب حامل پیام، میتوانند تحریک، فشرده یا کشیده شوند که این موضوع میتواند موجب بروز درد، بیحسی و یا سوزش در کمر و یا سایر اعضای بدن گردد.
موارد استفاده کایروپرکتیک وطب فیزیکی
روش کایروپرکتیک در موارد زیر قابل استفاده است :
-آرتریت (التهاب مفاصل)
- آسم
- کمردرد
- شب ادراری
- برونشیت
- بورسیت (التهاب کپسول مفصل)
- سندرم تونل کارپال (درد شدید در ناحیه مچ دست)
- جابجایی دیسک گردن
- سندرم خستگی مزمن
- سرفه
- سرگیجه
- گوش درد
- غش
- سردرد و میگرن
- فشار خون بالا
- اختلال بیش فعالی
- سوء هاضمه
- کولیک اطفال
- نازایی
- مشکلات قاعدگی
- ام اس
- نورالژی (درد ریشه عصب)
- دردهای مزمن و طولانی مدت
- ذات الریه
- مشکلات بارداری
- مشکلات یائسگی
- کشیدگی و التهاب تاندون
- درد سیاتیک
- بیماری التهاب مفصل فک
منبع:با تغییر تبیان
آگاهی متخصصین طب فیزیکی از بیومکانیک بدن انسان و نحوه بوجود آمدن اختلالات فیزیکی در سیستم اسکلتی بدن، راهکارهای درمانی آنها را نیز از طریق روشهای فیزیکی و حرکتی فراهم نموده است. یکی از این راهکارها استفاده از مانورهای حرکتی روی ستون فقرات توسط دستان ماهر پزشک متخصص طب فیزیکی است. این مانورها یا تکنیک های حرکتی را اصطلاحاٌ درمانهای دستی یا مانیپولاسیون می گوئیم.
درمانهای دستی یک روش فوق تخصصی در رشته طب فیزیکی و توانبخشی است. استفاده از این روش نه تنها میبایست بوسیله پزشکان متخصص صورت گیرد، بلکه گذراندن دوره های معتبر آموزشی تئوری و عملی درمانهای دستی نیز الزامی است. موفقیت در انجام این روش درمان علاوه بر دارا بودن شرایط ذکر شده نیازمند تجربه کافی نیز می باشد.
امروزه در دنیا مکاتب مختلفی از رشته های پزشکی در زمینه درمانهای دستی به فعالیت علمی و تحقیقاتی و معالجه بیماران مشغول هستند. از چند سال قبل که رشته تخصصی طب فیزیکی و توانبخشی بعنوان یکی از رشته های تخصصی بالینی پزشکی قدم به عرصه تشخیص و معالجه بیماران گذاشت، انقلابی در مداوای بیماران مبتلا به اختلالات سیستم عضلانی-اسکلتی بوجود آورد.
نتایج درمان از این طریق گاهی بسیار جالب و معجزه آساست. چرا که بدنبال انجام درمانهای دستی اغلب دردهایی که به وضوح دارای منشاء ستون فقرات هستند بصورت تماشایی بهبود می یابند و حتی برخی از اوقات دردهایی که ظاهراً هیچگونه ارتباطی با ستون فقرات ندارند نیز از بین می روند. در ستون فقرات انسان، مهره ها، دیسکهای بین مهره ای، مفاصل بین مهره ها، لیگامانها، تاندونها، عروق، اعصاب و ... همگی با نظم بسیار شگرف و دقیقی در کنار یکدیگر قرار گرفته اند و توانمندی ایستایی انسان را فراهم می آورند. هرگونه بهم خوردگی این نظم ولو در حد خیلی کم موجب بروز اختلالاتی از جمله درد می گردد. این علامت یعنی درد ممکن است در همان منطقه از ستون فقرات احساس شود یا در یک ناحیه دیگر تحت عنوان دردهای راجعه بروز کند.
علامت شایع دوم (بعد از درد) محدودیت حرکتی در آن منطقه از ستون فقرات است. بعبارتی دامنه حرکتی قطعات درگیر ستون فقرات در اثر بهم خوردگی نظم ما بین آنها از بین می رود و در بررسی بالینی متوجه علائم یا یافته هایی می شویم که دلالت کامل بر این تشخیص می کند و بعد از انجام مانیپولاسیون یا درمانهای دستی موفق این علائم برطرف می شوند. مهمترین این علائم وجود درد یا حساسیت موضعی در فشار مستقیم بر قطعه درگیر ستون فقرات است و نکته مهم همین دردناک بودن قطعه حرکتی ستون فقرات است (قطعه حرکتی مجموعه 2 مهره ستون فقرات بهمراه تمامی عناصر و ساختمانهای وابسته به آن دو مهره می باشد) و در مرحله بعد و با درجه اهمیت کمتر، محدودیت حرکتی مربوط به آن قطعه حرکتی می باشد.
بر اساس مجموعه این یافته ها، اصطلاح تشخیصی "اختلال عملکرد کوچک بین مهره ای دردناک" بکار میرود. این اختلال غالباً در نتیجه ضربه، فشار، حرکات نادرست، وضعیت های بدنی غلط حین کار و حتی نشستن و ایستادن و خوابیدن غلط ایجاد می گردند. اصطلاح کوچک برای این اختلال از این جهت بکار برده میشود که در رادیوگرافی معمولاً نشانه ای دیده نمی شود. در خیلی موارد نیز اختلالات متعدد و شدید جداگانه ای همچون بیرون زدگی دیسک ما بین مهره ها وجود دارد که در این مورد قطعاً اختلال عملکرد ما بین مهره ها نیز رخ داده است.
تجربیات ما نشان می دهند که اکثر دردهای ستون فقرات ناشی از اختلال عملکرد کوچک بین مهره ای است. سایر علائم یا نشانه های همراه با درد در این اختلال عبارتند از:
مجموعه نشانه های مذکور تحت نام دیگری بصورت سندرم پوستی رباطی ضریعی عضلانی دردناک قطعه ای یا (Segmental Cellulo-Teno-Periosteo-Myalgia Syndrome) نیز گفته می شود. بنابراین می تواند همه یا بخشی از علائم مربوطه بصورت علائم پوستی، علائم تاندونی، علائم ضریع استخوان یعنی درد یا حساسیت موضعی روی استخوان (ضریع یعنی هر پوست یا همان پرده پوشاننده استخوان) و علائم عضلانی بصورت ضعف یا خستگی یا درد عضلانی را دارا باشند و عامل ایجاد دردهای کاذب عصبی مفصلی و یا احشایی به حساب آیند.
تظاهر دردهای پوستی یا بی حسی و سوزن سوزن شدن پوستی در منطقه بخصوصی از پوست متعلق به همان قطعه ستون فقرات نشانه ای از آزار یا آسیب ریشه عصب نخاعی است و می تواند توجیه کننده دردهای پشتی با منشاء گردنی و یا کمر درد با منشاء ستون فقرات پشتی باشد. از اینروست که در بسیاری از مردم که نشانه های درد واقعی و علائم آزار دهنده همراه با درد را اظهار می کنند تصویر برداری ستون فقرات آنها کاملاً نرمال است و نشان دهنده ضایعاتی نیست که با درد بیمار مطابقت کند.
در چنین مواردی است که پیدا کردن اختلال عملکرد کوچک بین مهره ای یا سندرم پوستی ضریعی رباطی عضلانی دردناک قطعه ای با ارزش بوده و به ما اجازه می دهد بسیاری از دردهای عمومی ستون فقرات با علت نامشخص را که تا کنون معالجه نشده اند (علیرغم مراجعات مکرر به پزشکان و درمانهای گوناگون) به لطف خداوند تشخیص بدهیم و درمان نمائیم و یا بسیاری از حالاتی که تشخیص داده شده اند مانند فتق دیسک بین مهره ای و پیشنهاد اعمال جراحی برایشان داده شده است یا آرتروز مهره ها که درمان خاصی بر ایشان وجود ندارد می توانند از طریق روش درمانهای دستی توسط متخصص طب فیزیکی حاذق و مجرب معالجه شوند.
چیزی به نام جااندازی دیسک وجود ندارد
در مابقی بحث بصورت فهرستی مواردی از بیماریها یا اختلالات که از این طریق قابل تخفیف یا بهبودی نسبی و یا معالجه قطعی هستند ذکر میکنیم:
یکی از روشهائی که در برخی از بیماران به درمان درد ستون فقرات کمک می کند، روشهای جا اندازی یا مانیپولاسیون است. این کار توسط متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی انجام می شود. البته افرادی که دوره استئوپاتی یا کایروپراتیک را گذرانده باشند نیز این کار را انجام می دهند اما سبک کاری هر کدام با یکدیگر متفاوت است. متخصصین طب فیزیکی دوره پس از گزراندن دوره پزشکی دوره مانیپولاسیون را می بینند بنابراین در این زمینه آگاهی کاملی به موارد کاربرد و بخصوص موارد ممنوع مانیپولاسیون و تنطیم ستون فقرات دارند.
گاهی در اثر جابجائی مختصر مهره ها که بیشتر در مفاصل فاست دیده می شود درد کمر ایجاد می شود با جااندازی این دررفتگی مشکل بیمار بر طرف می گردد.
باید توجه داشت که این روش بخصوص در مشکلات گردن اگر توسط افراد آموزش ندیده انجام شود می تواند خطرناک باشد و حتی باعث ضایعه در نخاع شود. از طرف دیگر همه بیماران کمر درد یا درد گردن برای مانیپولاسیون مناسب نیستند و پزشک بر اساس نوع بیماری درمان را انتخاب می نمایند.
کایروپراکتیک ها نیز جا اندازی مهره را انجام می دهند. دوره دکتری کایروپراکتیک دوره کوتاه ۵ ساله است علی رغم مفید بودن مانیپولاسیون در برخی از بیماران با توجه به خطرات کایروپراکتیک بخصوص در مهره های گردن، این روش بتدریج با روشهای کم خطر تر در حال جایگزینی است.
منبع : وبلاگ دکتر غلامرضا رئیسی