درمان دستی کلاسیک و آکادمیک

آگاهی متخصصین طب فیزیکی از بیومکانیک بدن انسان و نحوه بوجود آمدن اختلالات فیزیکی در سیستم اسکلتی بدن راهکارهای درمانی آنها را نیز از طریق روشهای فیزیکی و حرکتی فراهم نموده است.یکی از این راهکارها استفاده از مانورهای حرکتی روی ستون فقرات توسط دستان ماهر پزشک متخصص طب فیزیکی است. این مانورها یا تکنیک های حرکتی را اصطلاحاٌ درمانهای دستی یا مانیپولاسیون می گوئیم.

نتایج درمان از این طریق گاهی بسیار جالب و معجزه آساست.چرا که بدنبال انجام درمانهای دستی اغلب دردهایی که به وضوح دارای منشاء ستون فقرات هستند بصورت تماشایی بهبود می یابند و حتی برخی از اوقات دردهای که ظاهراً هیچگونه ارتباطی با ستون فقرات ندارند نیز از بین می روند.

در ستون فقرات انسان، مهره ها، دیسکهای بین مهره ای، مفاصل بین مهره ها، لیگامانها، تاندونها، عروق و اعصاب و… همگی با نظم بسیار شگرف و دقیقی در کنار یکدیگر قرار گرفته اند و توانمندی ایستایی انسان را فراهم می آورند. هرگونه بهم خوردگی این نظم ولو در حد خیلی کم موجب بروز اختلالاتی از جمله درد می گردد. این علامت یعنی درد ممکن است در همان منطقه از ستون فقرات احساس شود یا در یک ناحیه دیگر تحت عنوان دردهای راجعه .

علامت شایع دوم ( بعد از درد) محدودیت حرکتی در آن منطقه از ستون فقرات است به عبارتی دامنه حرکتی قطعات درگیر ستون فقرات در اثر بهم خوردگی نظم ما بین آنها از بین می رود و در بررسی بالینی متوجه علائم یا یافته هایی میشویم که دلالت کامل بر این تشخیص می کند و بعد از انجام مانیپولاسیون یا درمانهای دستی موفق این علائم برطرف می شوند.

مهمترین این علائم وجود درد یا حساسیت موضعی در فشار مستقیم بر قطعه درگیر ستون فقرات است و نکته مهم همین دردناک بودن قطعه حرکتی ستون فقرات است (قطعه حرکتی مجموعه ۲ مهره ستون فقرات بهمراه تمامی عناصر و ساختمانهای وابسته به آن دو مهره می باشد) و در مرحله بعد و با درجه اهمیت کمتر ، محدودیت حرکتی مربوط به آن قطعه حرکتی می باشد.

بر اساس مجموعه این یافته ها، اصطلاح تشخیصی “اختلال عملکرد کوچک بین مهره ای دردناک” بکار میرود. این اختلال غالباً در نتیجه ضربه، فشار، حرکات نادرست، وضعیت های بدنی غلط حین کار و حتی نشستن و ایستادن و خوابیدن غلط ایجاد می گردند

.اصطلاح کوچک برای این اختلال از این جهت بکار برده میشود که در رادیوگرافی معمولاً نشانه ای دیده نمی شود. در خیلی موارد نیز اختلالات متعدد و شدید جداگانه ای همچون بیرون زدگی دیسک ما بین مهره ها وجود دارد که در اینمورد قطعاً اختلال عملکرد ما بین مهره ها نیز رخ داده است. تجربیات ما نشان می دهند که اکثر دردهای ستون فقرات ناشی از اختلال عملکرد کوچک بین مهره ای است.

درمان کلاسیک و آکادمیک دستی Manipulation می تواند درمان قطعی بیماریهای زیر باشد:

- دردهای مزمن گردن

- سردردهای با منشأ گردنی

- میگرن گردنی

- گردن درد حاد (ناگهانی و شدید)

- گردن دردهای مکرر

- دردهای تیرکشنده از گردن به پشت کتف ، شانه یا بازوها و دستها

- دردهای مزمن پشت ستون فقرات (پشت قفسه ی سینه)

- دردهای حاد (ناگهانی و شدید) بین دو کتف

- رگ به رگ شدن دنده ها

- کمردرد مزمن

- کمردرد با منشأ دیسک بین مهره ای کمری

- کمردرد با منشأ ستون فقرات پشتی ( پشت قفسه ی سینه ای)

- کمردرد حاد (ناگهانی و شدید)

- درد سیاتیک (پشت ران)

- درد عصب رانی (جلوی ران)

- بی حسی ناحیه ی کنار و جلوی ران

- درد دنبالیچه

- خواب رفتگی اندام های فوقانی

- درد آرنج (با منشأ گردن)

منبع:دکتر بیژن فروغ

مانیپولاسیون (جا اندازی مهره ها Manipulation)

یکی از روشهائی که در برخی از بیماران به درمان درد ستون فقرات کمک می کند، روشهای جا اندازی یا مانیپولاسیون است. این کار توسط متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی انجام می شود. البته افرادی که دوره استئوپاتی یا کایروپراتیک را گذرانده باشند نیز این کار را انجام می دهند اما سبک کاری هر کدام با یکدیگر متفاوت است. متخصصین طب فیزیکی دوره پس از گزراندن دوره پزشکی دوره مانیپولاسیون را می بینند بنابراین در این زمینه آگاهی کاملی به موارد کاربرد و بخصوص موارد ممنوع مانیپولاسیون و تنطیم ستون فقرات دارند.

گاهی در اثر جابجائی مختصر مهره ها که بیشتر در مفاصل فاست دیده می شود درد کمر ایجاد می شود با جااندازی این دررفتگی مشکل بیمار بر طرف می گردد.

باید توجه داشت که این روش بخصوص در مشکلات گردن اگر توسط افراد آموزش ندیده انجام شود می تواند خطرناک باشد و حتی باعث ضایعه در نخاع شود. از طرف دیگر همه بیماران کمر درد یا درد گردن برای مانیپولاسیون مناسب نیستند و پزشک بر اساس نوع بیماری درمان را انتخاب می نمایند.

کایروپراکتیک ها نیز جا اندازی مهره را انجام می دهند. دوره دکتری کایروپراکتیک دوره کوتاه ۵ ساله است علی رغم مفید بودن مانیپولاسیون در برخی از بیماران با توجه به خطرات کایروپراکتیک بخصوص در مهره های گردن، این روش بتدریج با روشهای کم خطر تر در حال جایگزینی است.

منبع : وبلاگ دکتر غلامرضا رئیسی