عوامل مؤثر بعداز جراحی تا تجویز اندام مصنوعی

یکی از اولین مشکلات بعداز قطع عضو ایجاد تورم است. تورم باعث افزایش درد شده و ترمیم زخم را به تعویق می‌اندازد. برای تجویز اندام مصنوعی باید تا زمان رفع تورم صبر کرد. درمان تورم مشکل نیست. ایجاد فشار مناسب به قسمت باقیمانده از عضو، بالا بردن عضو و شروع سریعتر فعالیت باعث کاهش تورم

می‌شوند. فشردن قسمت انتهائی اندام قطع شده توسط بانداژ  یا سایر وسایل خاص انجام می‌گیرد. بانداژ باید به دقت انجام شود زیرا در صورت بستن باند کشی بصورت نامناسب تورم و درد بیشتر می شود. روش مناسب بانداژ در شکل نشان داده شده است. باند کشی باید هر چهار تا شش ساعت (یا در صورت شل شدن) باز شده و مجدداً بسته شود.

 ایجاد فشارمناسب باعث تحرک مایع در بافت متورم، کاهش فشار و در نتیجه کاهش درد و بهبود سریعتر زخم می‌گردد.

 بالا بردن بخش باقی مانده اندام نیز باعث کاهش تورم می‌گردد. اندام باید بالاتر از سطح قلب قرار داده شود. آویزان کردن عضو از لبه تحت یا صندلی اثر معکوس دارد و باعث افزایش تورم میشود.

توجه کنید که بالشت زیر زانو قرار می گیرد.

انقباضات عضلانی باعث حرکت مایع اضافی می شود. بنابراین شروع سریعتر فعالیت باعث کاهش تورم شده و به بهبود زخم کمک می نماید.

قبل از انجام قالب گیری و استفاده از اندام مصنوعی باید محل بخیه‌ها و نواحی برش جراحی بهبود یابند. در صورتی که بهبود کامل نباشد، فشار ناشی از پوشیدن اندام مصنوعی یا فشار در حین راه رفتن باعث آسیب محل بخیه‌ها و زخم می‌شود. در این مورد باید به توصیه‌های پزشک عمل کرد. کاهش تورم و تمیز نگهداشتن زخم به بهبود سریعتر محل زخم جراحی کمک می کند. اما بالا بودن سن، وضعیت بد تغذیه، وجود بیماری زمینه‌ای مثل دیابت یا اختلال عروقی می‌تواند بهبود زخم را به تاخیر بیندازد.  معمولاً بخیه‌ها در عرض دو تا سه هفته کشیده می‌شوند.

باید عوامل دیگری نیز در ارزیابی پس از عمل جراحی جهت تجویز اندام مصنوعی در نظر گرفته شوند. افزایش سن باعث شکننده شدن پوست شده و زمان بیشتری برای بهبود زخم لازم است. باید وجود عفونت قبلی یا استفاده از پیوند پوست در نظر قرار گیرد. پس از قطع عضو، یکی ازجنبه‌های بسیار مهم،  ضعف ناشی از بی‌حرکتی طولانی مدت است. اگر فردی برای مدتی فعالیت نداشته باشد تمام بدن او بخصوص دستگاه قلبی و عروقی هنگام شروع مجدد فعالیت دچار مشکل می‌شود. حتی برخی از بیماران قبل از قطع عضو مدتی فعالیت بدنی نداشته‌اند. همچنین استراحت طولانی مدت دربستر بعد از عمل جراحی باعث این حالت می‌گردد. لذا باید هر چه زودتر و بطور تدریجی با نظر پزشک، فعالیت بدنی بیمار افزایش یابد و درصورت امکان حتی قبل از عمل جراحی ورزشهای خاصی جهت بهتر ساختن عملکرد قلبی عروقی و افزایش قدرت عضلانی شروع شود. این فعالیتها پس از قطع عضو ضروری است ولی باید بتدریج و تحت نظر پزشک انجام گیرد. راه رفتن با واکر و یا با عصای زیر بغل اگر چه برای بیمار مفید است، اما کافی نیست. نیاز به انرژی در طی راه رفتن با اندام مصنوعی بسیار بیشتر از راه رفتن عادی است و لذا فرد نیاز به آموزش و آمادگی دارد. ورزش باید در بیمارستان شروع شده و در منزل ادامه پیدا کند.

موارد دیگری نیز در تجویز اندام مصنوعی در نظر گرفته می‌شود که یکی از آنها توانایی استفاده از اندام مصنوعی توسط بیمار است که خود بستگی به سن و نوع بیماری زمینه‌ای دارد. وضعیت سلامتی فرد نقش مهمی در تصمیم گیری دارد. توانائی پوشیدن و در آوردن اندام مصنوعی نیازمند مقدار خاصی قدرت بدنی، حفظ تعادل و توانائی دستها است. در صورت وجود ضعف عمومی یا ناتوانی در حفظ تعادل و یا اشکال در عملکرد دستها، می‌توان کمک سایر افراد خانواده را در نظر گرفت.

درافرادی که بعلت دیابت یا اختلال عروقی دچار قطع عضو شده‌اند، وضعیت پای مقابل باید بدقت توسط پزشک تحت نظر قرار گیرد. راه رفتن با واکر، عصای زیر بغل و اندام مصنوعی می‌تواند سلامت پای مقابل راتهدید کند و در صورتی که پای مقابل دچار زخم شود، باید در مورد استفاده از ویلچر یا ادامه استفاده از پای مصنوعی با پزشک متخصص طب فیزیکی مشورت شود.

منبع : وبلاگ دکتر غلامرضا رئیسی