بیوفیدبک یا بازخوراند زیستی یکی از روش های درمانی نوین در پزشکی می باشد. بیوفیدبک به معنای ثبت سیگنال های بیولوژیک مانند تنفس , فشار خون ,تعریق , انقباضات عضلانی و ... می باشد . این سیگنال ها سپس وارد رایانه میشوند ,مورد پردازش قرار می گیرند و به شکل صوتی یا تصویری (به صورت بازی های مختلف) برای بیمار و به صورت کمی به شکل اعداد و نمودار ها برای درمانگر یا پزشک نمایش داده می شوند. بیمار با مشاهده فعالیت های بیولوژیک خود به صورت اعداد و یا صوت و تصویر به عنوان مثال از میزان فعالیت عضلانی خود به هنگام تمرین درمانی آگاه می شود و قادر است فعالیت مورد نظر را تقویت یا سرکوب نماید. هر بار که انقباض عضلانی مورد نظر از آستانه تعریف شده فراتر رود بیمار فیدبک مثبت به صورت پخش موسیقی ویا کامل شدن پازل دریافت می کند و بدین ترتیب پاسخ مطلوب در هرجلسه بیوفیدبک تقویت می شود. استفاده از surface EMG biofeedback درتسریع روند بهبودی ضایعات اعصاب محیطی ,فلج عصب صورتی(Bell’s palsy) و تقویت عضلات در سکته مغزی نتایج بسیار خوبی دارد. درآسیب های اعصاب محیطی مانند فلج رادیال یا سیاتیک از طریق بیوفیدبک الکترومیوگرافی ,الکترودها ی بیوفیدبک بر روی عضله ای که عصب آن دچار اختلال شده است قرار میگیرد و از طریق بیوفیدبک تقویت عضله مورد نظر و روند رژنراسیون و ترمیم عصب تسهیل می شود.از این روش در بیماران قبل و پس از جراحی های ارتوپدی مانند تعویض مفصل زانو و لگن ,توان بخشی بیماران پس از درمان شکستگی استفاده می شود. در این گونه موارد بیوفیدبک نتایج بهتری نسبت به افرادی که از فیزیوتراپی به تنهایی برای توان بخشی آنها استفاده می شود داشته است.
یکی از کاربردهای مهم بیوفیدبک در درمان اختلالات کف لگن و به ویژه بی اختیاری ادرار استرسی ,فوریتی و یا مخلوط می باشد.
درمان های رایج شامل فیزیوتراپی عضلات کف لگن از طریق ورزش های تقویتی عضلات پری اورترال می باشد تا از نشت ادرار جلوگیری نماید. اما از آن جایی که این عضلات عمقی می باشند بیمار نمی تواند نحوه درست انقباضات و انقباض عضله صحیح را بیاموزد . با به کارگیری بیوفیدبک و استفاده از پروبی که داخل واژن قرار می گیرد بیمار می آموزد که کدام عضله را می باید تقویت نماید و چه انقباضی صحیح و مورد نظر است.
استفاده از بیوفیدبک در عضلات کف لگن به منظور درمان بی اختیاری ادرار,از نظرپزشکی مبتنی بر شواهد دارای level 5(Efficacious and specific) می باشد که به معنای موثر و دارای اثرات اختصاصی برای هر بیمار می باشد.
زمان انجام بیوفیدبک حدود 6 تا 10 جلسه نیم تا یک ساعته بر حسب وضعیت بیمار است. بیوفیدبک درمانی خوشایند ,کاملا غیر تهاجمی و مطلوب برای. بیمار است چرا که خود وی در درمان نقش فعال دارد.لذا بر خلاف برخی روشهای دیگر توانبخشی پیگیری بیمار در درمان بسیار خوب است
منبع:انجمن طب فیزیکی و توانبخشی