طب سوزنی، وارد کردن سوزن هایی بسیار نازک در نقاط استراتژیک و خاصی از بدن است. منشأ آن منسوب به کشور چین است و قدمتش به هزاران سال می رسد. اما این طب در دهه های اخیر، به میزان قابل توجهی از محبوبیت در ایالات متحده و اروپا رسیده است.
بر طبق نظریه سنتی چینی، طب سوزنی روشی است که توسط آن، جریان انرژی یا نیروی زندگی که به qi یا Chi معروف است، در بدن به توازن می رسد. طب سوزنی کانال ها و مجراهای عبور انرژی را تنظیم و منجر به تعادل انرژی در بدن می شود.
در مقابل، پزشکان غربی، طب سوزنی را روشی مفید و موثر برای تحریک اعصاب و بافت های همبند می دانند. پزشکان غربی معتقدند که این تحریکات، بر افزایش مسکن های طبیعی بدن و روان تر شدن جریان خون، تاثیر شایانی می گذارد.
طب سوزنی در چه مواردی موثر است؟
تاثیرگذاری طب سوزنی برای این دردها و بیماری ها بیشتر است:
-تهوع ناشی از شیمی درمانی
-سردرد
-فیبرومیالژی (درد مزمن در نقاط اتصال عضلات)
-درد زایمان
-درد کمر
-قاعدگی دردناک
-میگرن
-آرتروز
-درد دندان
-بیماری آرنج تنیس بازان
هنوز به طور دقیق مشخص نشده که طب سوزنی چرا و چگونه میزان درد را کاهش می دهد. مطالعات متعدد نشان داده است که طب سوزنی بر روی برخی از افراد، اثری کم دارد و یا بی اثر است. هر چند که نوع درمان استفاده شده برای برخی از افراد موثر نیز بوده است.
خطرات و ریسک ها
چنانچه شما
برای شروع درمان با طب سوزنی، نزد یک دکتر متخصص بروید، خطرات استفاده از
این روش درمانی بسیار پایین است. اما لازم است از برخی از خطرات و عوارض
جانبی احتمالی نیز آگاه باشید:
-درد، خونریزی یا کبودی در بخش هایی سوزن خورده
-صدمه به اعضای داخلی همچون ریه (در صورتی که سوزن با فشار و به صورت عمیق وارد شود)
-بیماری های عفونی مانند هپاتیت و ایدز (در صورت استفاده از سوزن های مستعمل)
بدن هر فرد،
برای درمان، به نوع خاصی از طب سوزنی پاسخ مثبت می دهد. اما شرایطی وجود
دارد ممکن است عوارض را در بعضی افراد افزایش دهد:
-چنانچه از دارو های رقیق کننده خون استفاده می کنید، ممکن است کبودی بیشتری داشته باشید و حتی دچار خونریزی شوید.
-در برخی از انواع طب سوزنی، پالس های خفیف الکتریکی از طریق سوزن ها به
بدن منتقل می شود که ممکن است در عملکرد قلب برخی افراد که از ضربان ساز
استفاده می کنند، تداخل و اشکال ایجاد کند.
-زایمان زودرس، عارضه ای است که در اثر تحریکات برخی از انواع طب سوزنی بر خانم های باردار ظاهر شده است.
چگونه آماده شویم؟
در واقع قبل از آغاز طب سوزنی، هیچ آمادگی خاصی لازم نیست. اما موارد هستند که لازم است قبل از اقدام باید بدانید.
-باید به پزشک اعتماد داشته باشید.
-از گواهینامه پزشک جهت انجام طب سوزنی، اطمینان حاصل کنید. ممکن است
افرادی هم با وجود عدم تخصص پزشکی، گواهی معتبری جهت انجام طب سوزنی داشته
باشند.
-از پزشک در خصوص زمان درمان، میزان درد و هزینه انجام آن سوال کنید.
-آیا هزینه های این درمان تحت پوشش بیمه شما قرار دارد؟ از این نکته نیز آگاهی حاصل کنید.
ترسی از پرسش در خصوص این روش درمانی از پزشک مربوطه نداشته باشید. ممکن است او در خصوص میزان تاثیر طب سوزنی بر شما و بیماری تان بگوید. بهتر است قبل از انجام آن، این موارد را بدانید.
همچنین قبل از شروع درمان، لازم است از اینکه سوزن های استریل و یک بار مصرف برای شما استفاده می شود، اطمینان حاصل کنید.
زمان کافی برای درمان چقدر است؟
روش ها و متدهای هر کس در انجام طب سوزنی منحصر به فرد است. معمولاً ترکیبی از جنبه های شرقی و غربی در نوع انجام طب سوزنی موثر است.
تعیین نوع
درمان برای شما نیاز به بررسی پزشک دارد. وی ممکن است سوالات زیادی در خصوص
نشانه ها و شیوه زندگی شما بپرسد. سوالات و معایناتی از این قبیل:
-چه بخش هایی از بدن شما دچار درد است؟
-بررسی شکل، پوشش و رنگ زبان شما
-بررسی رنگ و روی صورت و چهره
-قدرت، ریتم و کیفیت نبض
این ارزیابی ممکن است تا یک ساعت به طول بیانجامد. البته در قرارهای بعدی این زمان ممکن است به نیم ساعت کاهش یابد.
معمولاً طرح درمان بین ۶ تا ۱۲ جلسه تعیین می شود که ممکن است چند ماه به طول بیانجامد. پس از درمان نیز جلساتی تا یک سال برای مراقبت و بررسی تاثیرات درمان، توصیه می شود.
در طب سوزنی، سوزن ها ممکن است در تمام نقاط بدن واقع شوند. گاهی حتی در نقاطی بسیار دورتر از نقاط درد، سوزن زده می شود. این امکان وجود دارد که بخاطر سوزن زدن در بخش های مختلف، لازم باشد اغلب لباس های خود را در آورید. پس از آن بر روی تختی دراز می کشید و سپس کار وارد کردن سوزن ها به پوست شروع می شود.
وارد کردن سوزن: سوزن های طب سوزنی بسیار باریک هستند و پس از وارد شدن به پوست، درد زیادی ایجاد نمی کنند. در هر جلسه از درمان، معمولاً بین ۵ تا ۲۰ سوزن مورد استفاده قرار می گیرد.
دستکاری سوزن ها: ممکن است برخی اوقات، پزشک نسبت به حرکت و یا چرخاندن سوزن ها اقدام کند. همچنین این امکان وجود دارد که سوزن های وارد شده گرم شوند و یا پالس خفیفی از الکتریسیته بر روی آنها اعمال شود.
برداشتن سوزن ها: معمولاً در حالیکه شما دراز کشیده اید و مشغول استراحت هستید، سوزن ها برای ۱۵ تا ۳۰ دقیقه بر در محل وارد شده باقی می مانند. در این زمان معمولاً شما ناراحتی و دردی را بخاطر وجود سوزن ها تجربه نمی کنید. پس از آن سوزن ها ممکن است برداشته شده و یا سوزن های دیگری در سایر نقاط جایگزین شوند. در این صورت دقت کنید که از یک سوزن برای دو بار استفاده نگردد؛ چرا که ممکن است منجر به ایجاد عفونت شوند.
مرحله آخر
پس از اتمام کار، برخی از افراد احساس آرامش می کنند. عده ای دیگر
نیز ممکن است انرژی بیشتری در خود حس کنند. البته همه به یک میزان نسبت به
طب سوزنی واکنش نشان نمی دهند. در صورتی که پس از چند هفته از شروع درمان،
احساس بهبود و کاهش درد داشته باشید، می توان گفت که طب سوزنی برای تان
موثر است.
نتیجه
اثرات طب سوزنی در افراد مختلف ممکن است متفاوت باشند. اما بسیاری از مردم از آن به عنوان یک عامل موثر و مثبت یاد می کنند.
به هر حال، مطالعات مختلف نشان داده اند که طب سوزنی تاثیرات مطلوبی دارد. همچنین این درمان برای افرادی که صبر بیشتری برای دریافت جواب دارند، جواب بهتری می دهد.
از آنجا که عوارض جانبی طب سوزنی بسیار کم است، امتحان کردن آن به شما توصیه می شود. چنانچه دچار درد یا بیماری هایی که توضیح داده شد هستید، شاید بد نباشد این روش را هم برای تسکین دردها و آرامش بیشتر امتحان کنید.
برگرفته از: Mayo Clinic
بر
طبق نظریه سنتی چینی، طب سوزنی روشی است که توسط آن، جریان انرژی یا نیروی
زندگی که به qi یا Chi معروف است، در بدن به توازن می رسد. طب سوزنی کانال
ها و مجراهای عبور انرژی را تنظیم و منجر به تعادل انرژی در بدن می شود.
در مقابل، پزشکان غربی، طب سوزنی را روشی مفید و موثر برای تحریک اعصاب و
بافت های همبند می دانند. پزشکان غربی معتقدند که این تحریکات، بر افزایش
مسکن های طبیعی بدن و روان تر شدن جریان خون، تاثیر شایانی می گذارد.
طب سوزنی در چه مواردی موثر است؟
تاثیرگذاری طب سوزنی برای این دردها و بیماری ها بیشتر است:
-تهوع ناشی از شیمی درمانی
-سردرد
-فیبرومیالژی (درد مزمن در نقاط اتصال عضلات)
-درد زایمان
-درد کمر
-قاعدگی دردناک
-میگرن
-آرتروز
-درد دندان
-بیماری آرنج تنیس بازان
هنوز به طور دقیق مشخص نشده که طب سوزنی چرا و چگونه میزان درد را کاهش می
دهد. مطالعات متعدد نشان داده است که طب سوزنی بر روی برخی از افراد، اثری
کم دارد و یا بی اثر است. هر چند که نوع درمان استفاده شده برای برخی از
افراد موثر نیز بوده است.
خطرات و ریسک ها
چنانچه شما برای شروع درمان با طب سوزنی، نزد یک دکتر متخصص بروید، خطرات
استفاده از این روش درمانی بسیار پایین است. اما لازم است از برخی از خطرات
و عوارض جانبی احتمالی نیز آگاه باشید:
-درد، خونریزی یا کبودی در بخش هایی سوزن خورده
-صدمه به اعضای داخلی همچون ریه (در صورتی که سوزن با فشار و به صورت عمیق وارد شود)
-بیماری های عفونی مانند هپاتیت و ایدز (در صورت استفاده از سوزن های مستعمل)
بدن هر فرد، برای درمان، به نوع خاصی از طب سوزنی پاسخ مثبت می دهد. اما
شرایطی وجود دارد ممکن است عوارض را در بعضی افراد افزایش دهد:
-چنانچه از دارو های رقیق کننده خون استفاده می کنید، ممکن است کبودی بیشتری داشته باشید و حتی دچار خونریزی شوید.
-در برخی از انواع طب سوزنی، پالس های خفیف الکتریکی از طریق سوزن ها به
بدن منتقل می شود که ممکن است در عملکرد قلب برخی افراد که از ضربان ساز
استفاده می کنند، تداخل و اشکال ایجاد کند.
-زایمان زودرس، عارضه ای است که در اثر تحریکات برخی از انواع طب سوزنی بر خانم های باردار ظاهر شده است.
چگونه آماده شویم؟
در واقع قبل از آغاز طب سوزنی، هیچ آمادگی خاصی لازم نیست. اما موارد هستند که لازم است قبل از اقدام باید بدانید.
-باید به پزشک اعتماد داشته باشید.
-از گواهینامه پزشک جهت انجام طب سوزنی، اطمینان حاصل کنید. ممکن است
افرادی هم با وجود عدم تخصص پزشکی، گواهی معتبری جهت انجام طب سوزنی داشته
باشند.
-از پزشک در خصوص زمان درمان، میزان درد و هزینه انجام آن سوال کنید.
-آیا هزینه های این درمان تحت پوشش بیمه شما قرار دارد؟ از این نکته نیز آگاهی حاصل کنید.
ترسی از پرسش در خصوص این روش درمانی از پزشک مربوطه نداشته باشید. ممکن
است او در خصوص میزان تاثیر طب سوزنی بر شما و بیماری تان بگوید. بهتر است
قبل از انجام آن، این موارد را بدانید.
همچنین قبل از شروع درمان، لازم است از اینکه سوزن های استریل و یک بار مصرف برای شما استفاده می شود، اطمینان حاصل کنید.
تعریف طب سوزنی :
ارتقاء سطح سلامت و درمان بیماریها به روش تحریک نقاط خاصی از بدن توسط سوزنهای فلزی بر مبنای الگوی پیچیده و نظام مند طب سنتی چین با سابقه ای بالغ بر 2500 سال .
سایر اجزای طب سنتی چین :
درمانهای گیاهی ، بادکش گذاری ، موکسا ( اعمال حرارت ) ، ماساژ و تمرینات هماهنگ کننده ذهن- بدن شامل چی کونگ و تای چی .
برخی از رایج ترین کاربردهای بالینی طب سوزنی :
از سال 1979 میلادی ، سازمان بهداشت جهانی (W.H.O .) به دنبال تجربیات موفق به کار گیری طب سوزنی در تکمیل درمانهای پزشکی در کشورهای اروپایی و آمریکا ، لیستی شامل حدود 40 مورد از بیماریهای قابل مدیریت توسط طب سوزنی را ارائه نموده است . امروزه ، پزشکان با استفاده از این طب ، به روند درمان غیر دارویی و بهبود کیفیت زندگی درمبتلایان به بیماریهای بسیار رایج کمک بسیاری می کنند مثالهایی از این
یماریها عبارتند از : از کمر درد ، زانو درد ، سردرد ( از جمله میگرن) ، بیماریهای گوارشی نظیر التهاب مزمن معده و نشانگان روده تحریک پذیر ، بیماریهای تنفسی مانند آسم ، اختلالات خلقی نظیر اضطراب و افسردگی خفیف تا متوسط ، اختلالات عملکردی ارگانها ناشی از استرس ( اختلالات روان تنی یا سایکو سوماتیک) ، خستگی مزمن ، تهوع ناشی از شیمی درمانی ، اختلالات دوره ماهیانه ، اضافه وزن و ضعف متابولیسم (سوخت وساز) .
مبنای نظری و علمی طب سوزنی :
بیماری ناشی از انسداد جریان طبیعی انرژی حیاتی در ارگانها و مسیرهای انتقال این جریان می باشد و طب سوزنی با تحریک مهمترین و تاثیر گذار ترین نقاط در مسیرهای دچار اختلال نظیر کمبود فعالیت یا تجمع استرس ، موجب تقویت کارکردهای طبیعی بدن و رفع انسداد یا تجمع غیر عادی تنش در ذهن و بدن می گردد . تحقیقات پزشکی متعدد مکانیسمهای مختلفی را برای نحوه تاثیر گذاری طب سوزنی بر سلامت انسان توضیح داده اند . برخی از این مکانیسمها عبارتند از تنظیم فعالیت شیمیایی مغز ( نوروهورمونها و نوروترنسمیترها) ، ترشح اوپیوئید های طبیعی بدن نظیر اندورفین در مغز و نخاع ، تسهیل بازپخش سیگنالهای الکترومغناطیسی در بافتها و تقویت فعالیت سیستم ایمنی .
اخیرا مروری بر 22 مطاله بالینی با موضوع تاثیر طب سوزنی در درمان کمر درد که یکی از شایعترین دلایل مراجعه به پزشکان می باشد ، نشان داده است که این طب در کاهش شدت کمر درد و بهبود کیفیت زندگی مبتلایان به این عارضه ، بسیار موثر است . توصیه انجمن درد آمریکا به پزشکان از سال 2007 تا کنون در بیمارانی که درمانهای روتین پزشکی برای کمردرد آنها رضایت بخش نبوده ، استفاده از طب سوزنی است . چنین تجربیاتی موجب شده که پزشکان و بیماران در بسیاری از کشورها از جمله ایران به طب سوزنی روی بیاورند . از جمله ، انجمن علمی طب سوزنی ایران از سال 1387 توسط وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی به رسمیت شناخته شده است و همین امر نقش بسیار مهمی در زمینه معرفی علمی و صحیح طب سوزنی در کشورمان داشته است .
روند یک جلسه تشخیصی طب سوزنی :
ابتدا پزشک طب سوزنی ، فرصت کافی در اختیار بیمار می گذارد تا شرح حال بیماری خود را بازگو نماید . سپس نوبت به معاینه زبان و نبض می رسد . بر مبنای سه رکن اشاره شده ، پزشک قادر خواهد بود الگوی به وجود آورنده بیماری را تشخیص دهد و بر این اساس ، طرح درمان را پایه ریزی و نقاط مورد نیاز طب سوزنی برای فرد مراجعه کننده را از بین بالغ بر سیصد و شصت نقطه استاندارد ، انتخاب کند . طی دو دهه گذشته ، دستگاههای پیشرفته تشخیصی با ماهیت الکترونیکی برای دقیقتر نمودن تشخیص پزشک نیز در اختیار بسیاری از پزشکان قرار گرفته تا مسیر تشخیص و درمان در طب سوزنی مطمئن تر باشد .
روند یک جلسه درمانی طب سوزنی :
در مرحله درمان ، نقاط انتخاب شده طی یک یا چند دوره درمانی ، پس از استریل نمودن پوست با الکل ، توسط سوزنهای بسیار باریک استریل و یک بار مصرف از جنس استیل منعطف تحریک می گردد . نحوه ورود سوزن به بافت زیر پوست بستگی به محل آناتومیک نقطه دارد و ممکن است به صورت عمودی یا مایل باشد . عمق نفوذ سوزنها هم غالبا حداکثر 5 میلیمتر است تا ضمن دستیابی به بیشترین تاثیر بالینی ، آسیبی به بافتهای زیرین وارد نشود . لازم به ذکر است که پاکسازی پوست ، یک بار مصرف بودن و استریل بودن سوزنها ، نگرانی پزشک و بیمار را از انتقال بیماریهایی نظیر هپاتیت یا ایدز از یک بیمار به بیمار دیگر ، به طور کامل برطرف می نماید . نگرانی از دردناک بودن سوزنها هم غالبا در شروع جلسه از بین می رود .
نحوه تحریک نقاط طب سوزنی :
تحریک نقاط بسته به تشخیص پزشک معالج ممکن است با وارد نمودن جریان الکتریکی به سوزنها انجام شود . امروزه در بسیاری موارد نیز به جای سوزن از تحریک موثر نقاط با لیزر کم توان ، میدانهای مغناطیسی ضرباندار و پالسهای نوری استفاده می شود که وابستگی پزشک به استفاده از سوزنهای سنتی را تا حدودی کاهش می دهد . این روشهای جدید تر برای کودکان و همچنین افرادی که در جلسات نخست با نگرانی ذهنی در مورد دردناک بودن سوزن روبرو هستند ، روند پذیرش درمان را تسهیل می کند .
ماهیت تجربه طب سوزنی :
طب سوزنی روشی بدون درد و بسیار آرامش بخش است و ضمن استرس زدایی از سیستم ذهنی و جسمی افراد ، منجر به هماهنگی بیشتر در کارکرد ارگانهای بدن می گردد . به همین دلیل ، طب سوزنی برای عمده مراجعین ، با تجربه رفع خستگی ، بهبود خواب ، افزایش نیروی حیاتی و احساس سبکی همراه است .
منبع:دکتر کیارش ساعتچی