اصول گچ گیری و آتل گذاری

اصطلاح Casting به معنی قالب گیری یا قالب بندی است که با گچ یا مواد سنتتیک انجام می شود. یکی از اصول اساسی در درمان شکستگی ها و بسیاری از صدمات مفصلی بی حرکت نگه داشتن عضو مبتلا است که بر حسب مورد ممکن است با یکی از پنج طرق زیر انجام شود:

- آتل گذاری (Splint)

- گچ گیری (Casting)

- کشش مداوم (Continous traction)

- فیکاسیون خارجی (External flxation)

- فیکاسیون داخلی (Internal fixation)

باند گچ گیری معمولی پارچه کرباس است که با نشاسته یا دکستروز چسبنده شده و در سولفات کلسیم آغشته می شود که با اضافه شدن آب حرارت ایجاد می کند و سفت می شود. باند گچ گیری معمولی به نام های Gypso band و Cast band و Plaster of paris (pop) و باندهای گچ گیری سنتتیک به نام های Scatch cast، Fiberglass cast و نوار پنبه ای به نام های Webril band، Well bans و Soft cotton band شناخته می شوند که با عرض های 5، 10، 15 و 20 سانتی متر در بازار موجود هستند.

پهنای 5، 5/7، 10 سانتی متر برای اندام فوقانی و 10، 15، 20، برای اندام تحتانی بر حسب ضخامت عضو مصرف می شوند. می توان به جای نوار پنبه ای از روکش کرباس همانند جوراب Stockinette برای جلوگیری از تماس و چسبیدن گچ با پوست استفاده کرد.

مراقبت و پیگیری بعد از گچ گیری

بعد از شکستگی خصوصاً در انواع ناپایدار رادیوگرافی کنترل انجام می شود.

برای مدت 24 تا 48 ساعت عضو گچ گیری شده کمی بالاتر از سطح قلب قرار گرفته و اعضاء خارج از گچ حرکت مناسب داشته باشند.

به بیمار توضیح داده می شود که در صورت بروز هر یک از علایم زیر بلافاصله مراجعه نماید.

- بروز یا تشدید درد (اولین علامت ایسکمی در بسیاری از موارد)

- تغییر رنگ دیستال عضو

- احساس کرختی یا گزگز یا احساس سردی بیش از حد عضو

بر حسب مورد، بیمار 1 تا 2 هفته بعد مجدداً ویزیت و در صورت لزوم رادیوگرافی مجدد به عمل می آید.

به طور کلی، طول مدت گچ گیری در مورد اندام فوقانی 4 تا 6 هفته و در اندام تحتانی 6 تا 8 هفته می باشد (بر حسب نوع و محل شکستگی این زمان فرق می کند).

عوارض گچ گیری Compartment syndrome

جدی ترین عارضه گچ گیری سندرم کمپارتمان است که به علت اختلاف جریان خون عضلات و اعصاب در اثر ادم یا خون ریزی داخل بافتی و در نتیجه افزایش فشار داخل کمپارتمان های ساعد یا ساق ایجاد شود. علایم و نشانه های زیر مواردی هستند که شک به سندرم کمپارتمان را در ذهن معاینه کننده ایجاد می کنند (شکل 19- 7)

1) تورم انگشتان 2) درد شدید یا پیشرونده 3) کاهش حس 4) از دست دادن قدرت اکستانسیون انگشتان یا بروز درد در اثر کشش پاسیو عضلات موجود در آن کمپارتمان (اکستانسیون انگشتان)

5) سفت شدن کمپارتمان و 6) سرد یا تیره شدن پوست.

نکته: در سندرم کمپارتمان معمولاً فشار سنجی آن قدر بالا نمی رود که موجب از بین رفتن نبض و رنگ پریدگی عضو شود (مگر در مراحل بسیار پیشرفته).

اگر فقط تورم اندام مشکل اصلی بیمار است می توان سراسر گچ (و ترجیحاً ویبریل) را از ابتدا تا انتها در یک طرف شکاف داده و دهانه آن را کمی باز کرد و اگر با این اقدام تورم برطرف نگردید و یا یافته های دیگری دال بر اختلال خون رسانی وجود داشت باند و گچ به طور کامل باز و برداشته می شود.

زخم فشاری Pressure sore

در موارد فشار موضعی بر روی گچ، نکروز پوستی ناحیه تحت فشار ایجاد می شود. پوست نواحی برجسته استخوانی و لبه های انتهایی گچ به خصوص مستعد زخم فشاری هستند. در این موارد دریچه ای در محل بروز درد باز کرده و با برگرداندن باند پنبه ای در دو انتها در موقع گچ گیری از زخم فشاری لبه های زخم پیشگیری می نماییم.

ترومبوز وریدهای عمقی DVT

در افراد مسن و در موارد پرخطر خصوصاً در گچ گیری ها اندام تحتانی همیشه باید به فکر بروز DVT و عوارض آن بود.

سفتی مفاصل Joint stiffness

عدم حرکت مفاصل برای هفته ها و گاهی ماه ها در اندام گچ گیری شده ممکن است موجب محدودیت حرکت مفاصل شود به طوری که با فیزیوتراپی نیز نتوان آن را اصلاح نمود. پس در اولین فرصت ممکن باید گچ با آتل جایگزین شود تا حرکت مفاصل آغاز گردد.

کبودی Ecchymosis

در بسیاری از موارد در اثر هموراژی زیرپوستی در محل شکستگی یا در نواحی دیستال و پروگزیمال به آن اکیموز مشاهده می شود که در ظرف چند روز برطرف خواهد شد.

خارش Itching

خارش یکی از عوارض نسبتاً شایع گچ گیری است. به بیمار یادآوری کنیم که از وارد کردن اجسام به زیر گچ برای تسکین خارش خودداری نماید.

منبع:
وبلاگ تخصصی هوشبری و اتاق عمل((هوشبری))

برچسب‌ها: متخصص ارتوپدی, متخصص طب فیزیکی وتوابخشی استخوان وعضلات, متخصص فیزیوتراپی,متخصص مغز واعصاب وستون فقرات, متخصص روماتیسم ومفاصل