درمان پوکی‌ استخوان‌ با استفاده از مگنت تراپی

پوکی‌ استخوان (Osteoporosis)‌ عبارت است از کاهش‌ تراکم‌ و قدرت‌ طبیعی‌ استخوان‌ که‌ منجر به‌ سستی‌ استخوان‌ و مستعد شدن‌ آن‌ برای‌ شکستگی‌ می‌شود. گاهی اوقات وزن خود شخص می تواند باعث بروز شکستگی گردد. شکستگی ها اغلب در نواحی استخوان سر ران، مهره ها و مچ دست می باشند. این‌ عارضه‌ بیشتر در افراد مسن و خانم‌های‌ یائسه‌ (10 سال اول پس از یائسگی) دیده‌ می‌شود.

علایم‌ شایع‌:
این بیماری اغلب بدون علامت بوده ولی از علائم شایع آن می توان به کمردرد، تغییر شکل‌ ستون‌ فقرات‌ بصورت‌ قوز کردن‌، کاهش‌ قد، بروز شکستگی‌ با ضربه‌ خفیف‌ بویژه‌ در ناحیه‌ استخوان‌ ران‌ و بازو و نیز درد ناگهانی‌ پشت‌ همراه‌ با‌ یک‌ صدای‌ خردشدگی‌ که‌ نشانه‌ بروز شکستگی‌ مهره‌هاست‌ اشاره کرد.

علل‌ بیماری:
پوکی استخوان به علل مختلفی پدیدار می گردد که مهمترین علل آن کمبود طولانی‌ مدت‌ کلسیم‌ و پروتئین‌ در رژیم‌ غذایی‌، سطح‌ پایین‌ استروژن‌ پس‌ از یائسگی‌، کمبود ویتامین‌ها (بویژه‌ ویتامین ث)، مصرف داروهای ضد انعقاد (مانند هپارین)، داروهای ضد تشنج (مانند فنی توئین و باربیتورات ها) و برخی داروهای ادرار آور (مانند فورزماید) و نیز اختلالات هورمونی مانند کم کاری یا پرکاری‌ تیرویید، بیماری کوشینگ و دیابت می باشند.
از دیگر علل پیدایش این بیماری سرطان‌، زمینه‌ ژنتیکی‌ مساعد، کاهش‌ فعالیت‌ با افزایش‌ سن‌، استعمال‌ دخانیات و‌ بیماری‌های‌ مزمن‌ از جمله‌ اعتیاد به‌ الکل‌ می باشند.

تشخیص بیماری:
بهترین روش تشخیص پوکی استخوان (استاندارد طلایی Gold Standard) آزمایش تراکم سنجی استخوان با اشعه ایکس Dual X-Ray Absorptiometry (DxA) می باشد. این آزمایش بر روی مچ دست و یا ستون فقرات انجام می گیرد که ارزش هردو یکسان می باشد.
برای انجام این آزمایش مقدار کمی اشعه از استخوان عبور داده می شود. استخوان متراکم تر، اشعه کمتری را از خود عبور می دهد که با سنجش میزان این پرتو تراکم استخوان مشخص می گردد.

پیشگیری‌:
استفاده از داروهای رسوب دهنده کلسیم روی استخوان (مانند آلندرونات سدیم)
رژیم غذایی سرشار از کلسیم دارای مقادیر کافی‌ کلسیم‌ تا 1500 میلی‌گرم‌ در روز با مصرف‌ شیر و فرآورده‌های‌ لبنی‌ یا مکمل‌های‌ کلسیم‌
پرهیز از نوشیدن قهوه زیاد و مصرف سیگار
شروع‌ درمان‌ جایگزینی‌ هورمونی‌ با بروز یائسگی‌ در خانم‌ها (این درمان امروزه کمتر بکار می رود)
ورزش‌ منظم‌ که به استحکام استخوان کمک می کند، نظیر پیاده‌روی‌ تُند، شنا، دوچرخه سواری و نرمش.
در مورد مصرف‌ استروژن‌، کلسیم‌ و فلورید پس‌ از بروز یائسگی‌ یا برداشت‌ تخمدان‌ها با جراحی‌ با پزشک‌ مشورت‌ شود.

درمان پوکی‌ استخوان‌ با استفاده از مگنت تراپی:
یکی از بهترین روشهای اثبات شده جهت افزایش دانسیته استخوان و یا کمک به جوش خوردن استخوان در شکستگیها، مگنتوتراپی می باشد. امواج با فرکانس پائین الکترومگنتیک باعث القاء جریانهای الکتریکی در استخوان شده و تراکم استخوان را افزایش می دهند. همچنین امواج الکترومگنیک اثرات ثانوی دیگری نیز دارد که در حفظ ساختار استخوان بطور غیر مستقیم نقش عمده ای دارند.

تأثیر مگنت تراپی بر تحریک استخوان سازی و استئوپلاست ها ثابت شده است. میدانهای مغناطیسی پالسی با تغییر پتانسیل غشای سلولی در اوستئوپلاستها باعث تحریک فعالیت آنها می شود. در شکستگی استخوان یکی از عوارض مهم جوش نخوردن یا (Non Union) می باشد که احتمال آن با افزایش سن زیاد می شود.

PMF باعث تسریع پروسۀ جوش خوردن استخوان و افزایش توده استخوانی (Bone Mass) می شود. همچنین مگنت تراپی دارای اثرات ضد التهاب، ضد درد، ضد اِدم و شل کنندگی در گرفتگی عضلات می باشد. مرکز جامع توانبخشی و طب فیزیکی دکتر فرخانی مفتخر است که با استفاده از پیشرفته ترین دستگاههای مگنتوتراپی تاکنون درمانهای موفقی را در اختیار بیماران عزیز قرار داده است.
در کنار این روش درمانی گاهاً مکمل‌های‌ کلسیم‌ و ویتامین‌ D، داروهای جایگزین‌ هورمونی‌ یا فلورید و نیز سایر داروهایی‌ که‌ روند تحلیل‌ رفتن‌ استخوان‌ را کُند کرده‌ یا رشد استخوان‌ را افزایش‌ می‌دهند ممکن‌ است‌ تجویز شود.

عواقب‌ و عوارض مورد انتظار:
افتادن‌ که‌ باعث‌ شکستگی‌، به‌ خصوص‌ شکستگی‌ استخوان‌ ران‌ یا ستون‌ فقرات‌، می‌گردد. گاهی‌ شکستگی‌ به‌ طور خودبه‌خود و بدون‌ ضربه‌ یا افتادن‌ اتفاق‌ می‌افتد. از دیگر عوارض بیماری می توان درد شدید و ناتوان‌کننده را نام برد.
با رژیم‌ غذایی‌ مناسب‌، مکمل‌های‌ کلسیم‌ و فلورید، ویتامین‌ D، ورزش‌ و استروژن‌ می‌توان‌ سیر پوکی‌ استخوان‌ را متوقف‌ کرده‌ و احتمالاً روند آن‌ را در جهت‌ رسیدن‌ به‌ حالت‌ طبیعی‌ معکوس‌ کرد. همچنین شکستگی‌های‌ عارض‌ شده‌، با درمان‌ قابل‌ علاج‌ است‌.

مراقبت ها:
در صورت‌ تجویز استروژن، برای‌ معاینه‌ لگنی‌ و انجام‌ پاپ‌ اسمیر بطور منظم‌ به‌ پزشک‌ مراجعه‌ کنید. ماهی‌ یک‌ بار پستان‌ها را از نظر وجود توده‌ بررسی‌ کنید. هرگونه‌ خونریزی‌ یا ترشح‌ مهبلی‌ را به‌ پزشک‌ گزارش‌ دهید. از مصرف‌ داروهای‌ مؤثر بر هوشیاری‌ نظیر داروهای‌ خواب‌آور و آرامبخش‌ها، که‌ ممکن‌ است‌ باعث‌ افتادن‌ و بروز شکستگی‌ گردند، خودداری‌ کرده و برای‌ خوابیدن‌ از تشک‌ سفت‌ استفاده‌ کنید.

همچنین لازم است از هر موقعیتی‌ که‌ ممکن‌ است‌ منجر به‌ آسیب‌دیدگی‌ گردد، مانند راه‌ رفتن‌ در خیابان‌های‌ یخ‌زده‌ یا بر روی‌ سطوح‌ خیس‌ یا لغزنده‌ خودداری‌ کنید. هنگام‌ بالا یا پایین‌ رفتن‌ از پلکان‌، نرده‌های‌ پلکان‌ را بگیرید و قبل‌ از آن‌ اطمینان‌ حاصل‌ کنید که‌ نرده‌ها به‌ اندازه‌ کافی‌ محکم‌ باشند. در منزل بخصوص در حمام از پادری های لاستیکی که مانع از لیز خوردن می شوند استفاده کنید. از خم کردن بدن به جلو خودداری کنید چرا که می تواند موجب شکستگی در مهره های کمر گردد.

رژیم‌ غذائی‌:
از یک‌ رژیم‌ عادی‌ متعادل‌ حاوی‌ مقادیر بالای‌ پروتئین‌، کلسیم‌ و ویتامین‌ D استفاده‌ کنید. در صورت‌ داشتن‌ اضافه‌ وزن‌ از یک‌ رژیم‌ لاغری‌ استفاده‌ کنید. همچنین مقدار کلسیم مورد نیاز روزانه در خانمهای بالای 40 سال 1500 میلی گرم در روز و در خانمها و آقایان بالای 60 سال 1200 میلی گرم در روز توصیه شده است.

در این‌ شرایط‌ به‌ پزشک‌ خود مراجعه‌ نمائید:
بروز درد بویژه‌ پس‌ از ضربه‌
اگر شما یا یکی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان دارای‌ علائم‌ پوکی‌ استخوان‌ باشید.
اگر دچار علائم جدید و غیرقابل توجیه نظیر خونریزی‌ مهبلی شده اید. داروهای‌ تجویز ممکن‌ است‌ با عوارض‌ جانبی‌ همراه‌ باشند.
خانمها در سن یائسگی جهت ارزیابی دانسیته استخوان

منبع سایت دکتر فرخانی 

راهنمای پیشگیری و درمان استئوپروز(قسمت دوم)

عوامل خطر مرتبط با شکستگی ناشی از پوکی استخوان

* سابقه شخصی شکستگی استخوانی در دوران بعد از بلوغ

* نژاد سفید پوست

* جنس مونث

* کشیدن سیگار

* وزن کم بدن(لاغری)

* کمبود هورمونهای زنانه

- یائسگی زودرس( شروع یائسگی قبل از 45 سالگی)

- برداشته شدن تخمدانها با عمل جراحی قبل از 45 سالگی

- آمنوره ، قطع قاعدگی طولانی قبل از یائسگی (بیش از یک سال )

* مصرف کم کلسیم در رژیم غذایی در طول حیات

* عدم فعالیت فیزیکی( ورزش) کافی

تشخیص

در کلیه خانم های یائسه ای که یک یا چند عامل خطر از عوامل خطر ذکر شده در بالا، وجود داشته باشد، پوکی استخوان و شکستگی ناشی از آن محتمل است.

درخانم یائسه ای که دچارشکستگی استخوانی می شود، پوکی استخوان محتمل ترین علت زمینه ای بوده و تعیین تراکم ماده معدنی استخوان(BMD) مناسب ترین روش برای تایید تشخیص پوکی استخوان و تخمین شدت آن به شمار می رود . اندازه گیری تراکم ماده معدنی استخوان(BMD) در کلیه بیمارانی که با شکستگی مراجعه می نمایند، ضروری بوده و راهنمای مناسبی در تصمیم برای درمان با رژیم غذایی، فعالیت فیزیکی، و دارو درمانی است. این بیماران درمعرض خطر شکستگی های بعدی قرار دارند، خطری که می توان آن را با روشهای درمانی مناسب، حتی درافراد مسن کاهش داد.

اصول پایه سنجش تراکم ماده معدنی استخوان(BMD)

تعیینBMD در هر قسمتی از سیستم اسکلتی در پیش بینی خطر شکستگی آتی ارزشی ویژه دارد. امروزه از دستگاههای تراکم سنج (Densitometers) مختلفی برای این منظور استفاده می شود و هر کدام از آنها می توانند ارزیابی دقیق و قابل اطمینانی از خطر شکستگی به دست دهند.

تعیینBMD گردن استخوان ران بهترین و مناسب ترین روش برای پیش بینی شکستگی های استخوان ران بوده و خطر شکستگی در دیگر نواحی سیستم اسکلتی را نیز پیش بینی می کند.

تست سنجش تراکم ماده معدنی استخوان (BMD testing) در چه کسانی باید انجام شود؟

تصمیم به انجام تست سنجشBMD باید بر اساس پیشینه عوامل خطر موجود در فرد گرفته شود. در صورتی که نتایج حاصل از تست مذکور نتواند در تصمیم به درمان نقشی ایفا کند، هرگز نباید به انجام آن مبادرت شود.

تست سنجشBMD باید در موارد زیر انجام شود:

1- در کلیه خانم های یائسه زیر 65 سال که علاوه بر یائسگی یک یا چند عامل خطر دیگری برای شکستگی استئوپروتیک داشته باشند.

2- در تمامی خانم های 65 ساله و مسن تر بدون در نظر گرفتن عوامل خطر دیگر.

3- در خانم های یائسه ای که دچار شکستگی استخوانی شده اند( برای تایید تشخیص پوکی استخوان و تعیین شدت بیماری).

4- در خانم هایی که مدتهای مدید تحت درمان جایگزینی با هورمونهای جنسی بوده اند.

5- در خانمهایی که کاندیدای درمان برای پوکی استخوان هستند( درصورتی که انجام تستBMD در تصمیم به درمان نقشی ایفا کند).

توصیه های عمومی برای کلیه بیماران

از آنجا که برخی توصیه ها برای افزایش و حفظ توده استخوانی اثرات مفید متعددی برروی سلامت سیستم اسکلتی داشته و از نظر هزینه های اقتصادی نیز مقرون به صرفه می باشند، می توان آنها را به کل جمعیت جامعه تعمیم داد. این توصیه ها شامل مصرف کافی کلسیم و ویتامینD، فعالیت ورزشی منظم، اجتناب از کشیدن سیگار، عدم مصرف الکل ، اصلاح وحذف برخی ازعوامل خطر شکستگی نظیر اختلالات بینایی است.

مصرف کافی کلسیم و ویتامینD

مصرف کلسیم کافی در رژیم غذایی( حداقل 1200 میلی گرم در روز، درصورت نیاز، تجویز کلسیم خوراکی به صورت دارو) و ویتامینD( 400 تا 800 واحد بین المللی در روز برای افرادی که در معرض کمبود ویتامینD هستند) برای کلیه افراد جامعه اکیدا توصیه می شود.

مصرف کافی کلسیم در طول مدت حیات فرد هم برای کسب حداکثر توده استخوانی و هم برای سلامت استخوانها ضروری است. حدود 99 درصد ذخایر کلسیم بدن در سیستم اسکلتی متمرکز است، عدم مصرف کلسیم کافی ، موجب می شود که کلسیم از استخوانها کنده شده وبه منظور ثابت نگه داشتن غلظت کلسیم سرم به پلاسما سرازیر گردد.

مطالعات کنترل شده بالینی نشان داده اند که تجویز کلسیم و ویتامینD اضافی خطر شکستگی مهره ها ، گردن استخوان ران ( هیپ) و دیگر استخوانها را کاهش می دهد. افزایش مصرف روزانه کلسیم و ویتامینD ، روش باصرفه ای در کمک به کاهش خطر شکستگی محسوب می گردد.

بنیاد ملی پوکی استخوان توصیه می کند که کلیه افراد بالغ بایستی روزانه حداقل 1200 میلی گرم کلسیم المنتال (elemental calcium) دریافت کنند و این در حالی است که رژیم غذایی افراد آمریکایی کمتر از 600 میلی گرم کلسیم در روز تامین می نماید. با استفاده از جدول 2 می توان به سادگی میزان کلسیم مصرفی روزانه هر فرد را در رژیم غذایی وی تخمین زد. اولین قدم در رسیدن به این هدف عبارتست از افزایش کلسیم مصرفی در رژیم غذایی . در صورتی که با این اقدام نتوان کلسیم کافی توصیه شده را تأمین نمود ، قدم بعدی افزودن کلسیم خوراکی به صورت داروست.

ویتامینD نیز نقش عمده ای در جذب کلسیم از دستگاه گوارش و بنابراین در تامین سلامت استخوانها دارد. منابع عمده ویتامینD در رژیم غذایی عبارتند از: حبوبات (50 واحد در هر وعده مصرف) ، زرده تخم مرغ ، ماهیهای آب شور و جگر و شیریا مواد غذایی غنی شده از ویتامینD (400 واحد در هر لیتر) برخی از ترکیبات دارویی کلسیم و بسیاری از قرصهای مولتی ویتامین نیز حاوی مقداری ویتامینD می باشند. مصرف روزانه 400 تا 800 واحد ویتامینD برای کلیه افراد توصیه می شود.

جدول 2- تخمین مقدار کلسیم مصرفی روزانه در رژیم غذایی

مرحله1- تخمین کلسیم وارده به بدن از طریق مصرف مواد لبنی

محصول لبنی مورد مصرف	تعداد دفعات مصرف در روز	مقدار کلسیم وارده به بدن در هر نوبت	مقدار کلسیم مصرفی روزانه(  میلیگرم)
شیر( 250 میلی لیتر)	---	- 300×	---
ماست( 250 میلی لیتر)	---	- 400×	---
پنیر( 30 گرم)	---	- 200×	---

مرحله2- کلسیم مصرفی از طریق محصولات لبنی +250 میلیگرم از منابع غیر لبنی- کل کلسیم مصرفی در رژیم غذایی روزانه

انجام روزمره ورزشهایی که در آنها وزن بدن تحمل می شود(WELGHT – BEARING EXERCISE)

به منظور کاهش خطر سقوط و شکستگی های انجام روزمره ورزشهایی که در آنها عضلات بدن تقویت شده و وزن بدن تحمل می شود ، توصیه می گردد. این نوع ورزشها علاوه بر اثرات مفید متعددی که در حفظ سلامت عمومی بدن دارند ، چالاکی ، قدرت و حفظ تعادل را نیز بهبود می بخشند و لذا خطر سقوط را کاهش می دهند. به علاوه ، ورزش موجب افزایش در تراکم استخوانی نیز می شود. بنیاد ملی پوکی استخوان فعالیت فیزیکی را به منظور جلوگیری از پوکی استخوان و بهبود سلامت کلی بدن برای افراد در هر سنی مورد تاکید قرار می دهد.

ورزشهایی که در جریان آنها وزن بدن توسط اندامهای تحتانی تحمل می شود عبارتند از: قدم زدن ، بالارفتن از پله ها و نیز تنیس. وزنه برداری نیز قدرت و توده عضلانی و استخوانی را افزایش می دهد. قبل از اقدام به فعالیتهای ورزشی سنگین ، مشاوره پزشکی ضروری است.

 منبع: سایت  تبیان

راهنمای پیشگیری و درمان استئوپروز (قسمت اول)

مقدمه:

استئوپروز شایع ترین بیماری متابولیک استخوانی و یک بیماری همه گیر در جمعیت است. این بیماری یک عامل خطر ساز مهم برای شکستگی های پاتولوژیک بوده که موجب تحمیل مورتالیتی و موربیدیتی و هزینه های اضافی به جامعه انسانی می گردد.

مطالعات اپیدمیولوژیک متعدد در رابطه با استئوپروز در نقاط مختلف دنیا انجام گرفته است . مطابق این برآوردها حدود 75 میلیون نفر در اروپا، ژاپن و آمریکا مبتلا به استئوپروز هستند. به عنوان مثال 30% زنان آمریکایی در سنین پس از منوپوز، 87% زنان بالاتر از 70 سال استرالیایی و 50% زنان تایوانی در این سن با مشکل بروز استئوپروز روبرو هستند. همچنین میزان تراکم معدنی استخوان در نژادهای آسیایی و قفقازی پایین تر از سایر نژادها بوده است. این مسئله که با کوچکتر بودن جثه این افراد توجیه شده ، سبب بروز بیشتر شکستگی های لگن در آسیا گردیده، بنحوی که 30% از تمام این شکستگی ها در ناحیه آسیا اتفاق می افتد.

مطابق برآورد سازمان بهداشت جهانی(WHO) در سال 2050 حدود 530 میلیون زن و مرد بالای 65 سال در آسیا زندگی می کنند. بر این اساس پیش بینی می شود این افزایش جمعیت در کنار سایر عوامل خطر ساز نظیر فقر غذایی کلسیم، کمبود ویتامینD و زندگی کم تحرک، استئوپروز را به صورت یکی از مهمترین معضلات بهداشتی این جوامع در آورد.

با توجه به تبعات ناشی از شکستگی لگن که در 20% موارد در طی سال اول منجر به مرگ می شود و در 50% موارد نیز هرگز توانایی قبل از شکستگی حاصل نخواهد شد،اهمیت پیشگیری و یا به تاخیر انداختن ایجاد پوکی استخوان بیش از پیش روشن میگردد. طرح جامع پیشگیری، تشخیص و درمان استئوپروز در کشور که توسط مرکز تحقیقات غدد درون ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران و با مشارکت وزارت بهداشت؛ درمان و آموزش پزشکی در حال اجراست، به بررسی وضعیت بیماری و همراهی عوامل خطر ساز درجمعیت تحت بررسی در پنج استان با شرایط اقلیمی متفاوت پرداخته و سعی در ارائه برنامه ای جهت پیشگیری ، کنترل و درمان این بیماری درسطح کشور دارد.

مطلبی که پیش رو دارید بخش اول از راهنمای پیشگیری و درمان استئوپروز است .

چکیده مطالب

پوکی استخوان بیماری ای بی سر و صدا است که تهدید جدی برای سلامت سالمندان بوده و بار مالی سنگینی را به دوش آنان تحمیل می نماید. پوکی استخوان اگر چه عموماً قابل پیشگیری و درمان است، لیکن اولین تظاهر بالینی آن معمولاً شکستگی استخوانی است که بعضاً نیز به ناتوانی و زمین گیر شدن بیمار می انجامد. پیشگیری ، تشخیص و درمان پوکی استخوان باید جزء لاینفک برنامه مراقبت های اولیه بهداشتی و درمانی، به ویژه در خانم های یائسه در معرض خطر باشد. این مطلب که بر اساس نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل پژوهشهای اخیر، تهیه گردیده ، توصیه های لازم و مفید را در رابطه با پیشگیری ، ارزیابی میزان خطر ، تشخیص و درمان شامل: رژیم غذایی ، ورزش و درمانهای دارویی ( در صورت نیاز ) برای خانم های یائسه ارائه می دهد.

گستره مشکل پوکی استخوان

پوکی استخوان که شایعترین بیماری متابولیک استخوان در انسان است با کاهش توده استخوانی و به هم خوردن و درهم ریختن اجزاء و تشکیلات ساختمانی بافت استخوان مشخص می شود. این تغییرات به افزایش قابلیت شکنندگی استخوان و بالا رفتن خطر شکستگی استخوانی متنهی می گردد. همانند برخی از بیماری های مزمن دیگر نظیر هیپرتانسیون و تصلب شرائین ( آترواسکلروز ) ، پوکی استخوان را می توان با رجوع به یک نتیجه حد واسط- در این مورد ، کاهش تراکم ماده معدنی استخوان (Bone Mineral Density, BMD)- تعریف کرد. همانگونه که هیپرتانسیون عامل خطری برای بروز حملات قلبی و سکته های مغزی محسوب می شود ، پوکی استخوان نیز عامل خطری برای شکستگی های استخوانی به شمار می رود.

جمعیت فراوانی در سرتاسر جهان از پوکی استخوان رنج می برند ، از سوی دیگر شیوع پوکی استخوان با افزایش سن افزایش می یابد. تخمین زده می شود که 13 تا 18 درصد خانم های سفید پوست یائسه در ایالات متحده آمریکا ( 4 تا 6 میلیون نفر) تراکم استخوان پایین تر از حد طبیعی دارند. بر پایه مطالعات اخیر و برآورد بنیان ملی پوکی استخوان بیش از 10 میلیون نفر در آمریکا مبتلا به پوکی استخوان ران بوده و قریب 19 میلیون نفر دیگر از کاهش توده استخوانی استخوانهای ران رنج می برند ، وضعیتی که مبتلایان را در معرض خطر پوکی استخوان و شکستگی های استخوانی قرار می دهد. از هر دو نفر خانم سفید پوست یک نفر در مرحله ای از زندگی خود طعم تلخ شکستگی ناشی از پوکی استخوان را خواهد چشید. همچنین خانم های غیر سفید پوست و مردان ( البته در مقیاس پایین تر از خانم های سفید پوست) نیز در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند. در ایران از هر سه نفر زن مسن یک نفر مبتلا به پوکی استخوان است.

تأثیرات طبی پوکی استخوان

شکستگی های استخوانی و عوارض ناشی از آنها نتیجه بالینی پوکی استخوان است. اگر چه شایعترین محلهای شکستگی عبارتند از: قسمت پروگزیمال فمور( استخوان سر ران) ، فقرات( مهره ها) و قسمت دیستال استخوانهای ساعد (مچ) ولی از آنجا که پوکی استخوان یک بیماری منتشر استخوانی بوده و موجب کاهش توده استخوانی در سرتاسر سیستم اسکلتی می گردد ، لذا تقریباً تمامی شکستگی ها در افراد مسن تا حدودی از کاهش تراکم استخوانی ناشی می شود. شکستگی ممکن است بهبود کامل پیدا کند و یا منجر به دردهای مزمن ، ناتوانی فیزیکی و یا حتی مرگ شود.

خطرناکترین عارضه پوکی استخوان عبارتست از شکستی های استخوان ران ؛ عارضه ای که می تواند منجر به 10 تا 20 درصد افزایش مرگ و میر در طی سال اول بعد از شکستگی شود . به علاوه حدود 25درصد بیماران با شکستگی ران ممکن است نیاز به مراقبت های طویل المدت در خانه های سالمندان پیدا کنند و فقط 30% بیماران توانایی قبل از شکستگی خود را باز می یابند.

شکستگی های مهره ای نیز می توانند به پیدایش عوارض مهمی همچون درد پشت و کمر ، کاهش قد ، و گوژپشتی(کیفوز) منجر شوند. تغییرات قد و تغییرات شکل ستون فقرات همراه با کیفوز ممکن است موجب محدودیت در انجام فعالیت هایی نظیر خم و راست شدن و دراز کشیدن شود. شکستگی های متعدد در ناحیه ستون فقرات پشتی منجر به کاهش حجم قفسه سینه می شود و آسیب های فقرات کمری ممکن است آناتومی شکم را تغیر داده و به پیدایش یبوست، درد شکم، نفخ و اتساع شکم، کاهش اشتها و سیری زودرس بیانجامد.

شکستگی های ران و فقرات می توانند با ایجاد درد، محدودیت فیزیکی و اجبار به تغییراتی در شیوه زندگی، مشکلات روانی عمده ای نظیر افسردگی را در پی داشته باشند. اضطراب، ترس و خشم ناشی از وضعیت پیش آمده هم می توانند بهبود کامل را به تاخیر اندازند. ناتوانی و عجز ناشی از شکستگی ها و وابستگی به دیگران برای اداره خود، به روابط این افراد با دیگران و نقش اجتماعی آنان نیز لطمه وارد می کند.

هزینه های اقتصادی

شکستگی های ناشی از پوکی استخوان بار مالی سنگینی به جامعه تحمیل می کند. در طی سال 1995 در ایالات متحده آمریکا حدود 432000 مورد بستری در بیمارستانها با تقریباً 5/2 میلیون مرتبه ویزیت پزشکی و 180000 مورد بستری طویل المدت در خانه های سالمندان به علت شکستگی های استخوانی ناشی از پوکی استخوان گزارش شده است. هزینه های پزشکی مستقیم تنها برای شکستگی های استئوپروتیک در همان سال 8/13 میلیارد دلار تخمین زده شده است. با توجه به افزایش تعداد جمعیت سالمندان می توان پیش بینی کرد که این هزینه ها سیر صعودی خواهند داشت. بیشترین مقدار هزینه ها به اصلاح و بهبود شکستگی های ران اختصاص داده می شود. حدس زده می شود که تا سال 2040 میلادی تعداد شکستگی های ران و هزینه های مرتبط با آن به بیش از سه برابر افزایش یابد.

پاتوفیزیولوژی پایه

فرآیند تخریب استخوان و تشکیل استخوان جدید به جای آن (Bone remodeling ) که سلامت سیستم اسکلتی را حفظ می نماید نوعی مکانیسم حفاظتی و پیشگیری کننده مداوم است که در جریان آن استخوان قدیمی تخریب و بجای آن استخوان جدید ساخته می شود. این پروسه ، کلسیم مورد نیاز پدیده های متابولیکی بدن را نیز تأمین می کند . تراکم استخوان هنگامی کاهش می یابد که تعادل بین تخریب و ساخت استخوان به هم می خورد. بدین معنی که تخریب استخوان از ساخت استخوان جدید فزونتر است و بنابراین توده استخوان تخریب شده با استخوان جدید به طور کامل جایگزین نمی شود. نتیجه این عدم تعادل در فرآیند تخریب و ساخت استخوان عبارتست از کاهش توده استخوان و در نتیجه افزایش خطر شکستگی آن.

در شکل 1 تغییرات ایجاد شده در استخوان اسفنجی (cancellous bone) در اثر کاهش تراکم استخوان نشان داده شده است. از بین رفتن ترابکولهای استخوانی موجب ضعف بنیه استخوان و کاهش قابل ملاحظه تراکم ماده معدنی استخوان گردیده است.

مدارک و شواهد موجود نشان می دهند که کاهش سریع در تراکم ماده معدنی استخوان در اثر تخریب پیشرونده استخوان ( که با اندازه گیری شاخص های تخریب و تشکیل استخوان مشخص می شود) می تواند شکنندگی آن را افزایش دهد.

کاهش در توده استخوانی منجر به افزایش خطر شکستگی استخوان می شود.عوامل دیگر ناشی از افزایش سن نظیر افزایش احتمال سقوط و زمین خوردن نیز زمینه پیدایش شکستگی را دوچندان می کند.

ارزیابی عوامل خطر

درکلیه خانم ها باید عوامل خطر برای پوکی استخوان مورد بررسی قرار گیرد. پوکی استخوان ، هم قابل پیشگیری و هم قابل درمان است؛ ولی از آنجا که تا قبل از وقوع شکستگی استخوان علائم و نشانه های هشدار دهنده ای وجود ندارد، لذا در حال حاضر تنها در تعداد محدودی از بیماران ، پوکی استخوان به موقع تشخیص داده و در مراحل اولیه بیماری درمان می شود. بررسی انجام شده در سال 1991 توسط بنیاد ملی پوکی استخوان نشان می دهد که سه چهارم کلیه خانم های 45 تا 75 ساله – گروهی که بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند- هرگز در مورد پوکی استخوان با پزشکان خود مطلبی رد و بدل نکرده اند.

بعد از شروع یائسگی، خانم ها باید از نظر خطر شکستگی استخوانی مورد بررسی قرار گیرند تا بدین ترتیب نیاز به انجام مطالعات و اقدامات بیشتر در مورد آنان مشخص شود. بر هر پزشکی واجب است تا اطلاعات لازم در مورد پوکی استخوان و خطر شکستگی را در اختیار همه خانم های یائسه قرار دهد.

عوامل خطر شکستگی ناشی از پوکی استخوان را می توان به دو دسته "قابل تغییر یا حذف " و "غیر قابل حذف"  تقسیم نمود. بطور کلی هر اندازه تعداد عوامل خطر بیشتر باشد ، به همان اندازه خطر شکستگی بالاتر است. در هر فردی که یک یا چند عامل خطر وجود داشته باشد ، انجام تست سنجش تراکم ماده معدنی استخوان ( Bone Mineral Density Testing) به منظور تعیین نیاز به درمان مناسب ، ضروریست.

منبع :سایت تبیان

ده توصیه برای حفظ سلامت پای کودکان

ده توصیه برای حفظ سلامت پای کودکان

 شما معمولاً به فکر عادت های غذایی و سلامت عمومی کودکان هستید، اما پاهای آنها را نیز نباید فراموش کنید. این 10 توصیه را برای درمان و پیشگیری از مشکلات پای کودکان به خاطر بسپارید.

در بحث مراقبت از سلامت بدن کودکان، پاها معمولاً نادیده گرفته می شوند. توجه به پاهای کودکان از بدو تولد آنها، برای پیشگیری از مشکلات، حائز اهمیت است.

 با رعایت این 10 توصیه، می توانید از رشد و سلامت پای کودک خود، اطمینان حاصل کنید:

1-      به دقت به پاهای نوزادتان نگاه کنید .

مراقب هر مورد غیرعادی باشید. مشکلاتی را که شما در هنگام تولد کودک ملاحظه می کنید ممکن است به خودی خود رفع نشوند. درمان زودهنگام، می تواند ناهنجاری هایی همچون پای پرانتزی و مشکلات مادرزادی را اصلاح کند. پاول دابلیو اسپوزیتو، پزشک و استاد جراحی ارتوپدی و متخصص کودکان در دانشگاه نبراسکا می گوید: با تشخیص پای پرانتزی در چند روز اول بعد از تولد، اغلب می توان این ناهنجاری را بدون نیاز به جراحی درمان کرد.

2-      پاهای کودک را تا حدی شل ببندید.

سفت بستن می تواند مانع حرکت آزادانه پای کودک و حتی عقب ماندگی از رشد طبیعی آن شود.دکتر اسپوزیتو می گوید: ضربه زدن و حرکت دادن پاها به تقویت ماهیچه ها و آمادگی کودک برای راه رفتن کمک می کند. ورزش نیز به تقویت پاهای کوچک او کمک می کند.

3-      بگذارید کودک نوپا، بدون کفش راه برود.

وقتی کودک تازه راه می افتد، حرکت بدون کفش در داخل خانه، برای رشد طبیعی سودمند است.اسپوزیتو می گوید: راه رفتن با پای برهنه یا با جوراب، ماهیچه های پا را تقویت کرده و به رشد مهارت های انگشتان پا، کمک می کند.به علاوه ، کودک نوپای شما از تماس با سطوح مختلف مانند فرش نرم یا کفپوش سرد، لذت خواهد برد.اگر ناخن پا در گوشت فرو رفت، برای کاهش درد، مقداری پنبه بین ناخن و پوست قرار دهید

4-      مراقب راه رفتن طولانی‌مدت روی انگشتان باشید.

راه رفتن روی انگشتان در آغاز راه افتادن خوب است، اما اگر کودک شما بعد از دو سالگی منحصراً روی انگشتان خود حرکت کند، به متخصص کودکان مراجعه کنید.اسپوزیتو می گوید: راه رفتن مداوم روی انگشتان پا، می تواند با فلج مغزی، نقص ماهیچه ها و یا سایر مشکلات دستگاه عصبی مربوط باشد.

5-      ناخن های پا را صاف و به صورت یک خط راست، کوتاه کنید.

این کار به پیشگیری از رشد ناخن های زیرپوستی دردناک کمک می کند.نشانه های ناخن زیر پوستی عبارتند از درد، سرخ شدگی و ورم. دکتر کورتز پیشنهاد می کند که اگر ناخن زیرپوستی ایجاد شد، برای کاهش درد، مقداری پنبه بین ناخن و پوست قرار دهید. سپس به متخصص کودکان یا متخصص پوست مراجعه کنید. پزشک متخصص می تواند با یک روش ساده در مطب خود، این مشکل را برطرف کند.

6-      کفش های مناسب بخرید.

همیشه هنگام خرید کفش، کودک را با خود ببرید. پاهای کودک را باید هر بار بدون استثنا اندازه گرفت، زیرا آنها خیلی سریع رشد می کنند.کفش خیلی تنگ می تواند سبب تاول، میخچه، پینه یا ناخن زیرپوستی همراه با عفونت شود. کورتز می گوید : اگر کودک شما دائماً کفش خود را از پا در می آورد، می تواند علامت این باشد که او احساس ناراحتی می کند.

7-      پاها را تمیز و خشک نگه دارید.

با جلوگیری از عفونت های باکتریایی و قارچی، رعایت بهداشت آغاز می شود.در وقت حمام ، پاهای کودکان را به طور کامل بشویید. سپس بین انگشتان پای آنها را به خوبی خشک کنید تا از رشد قارچ بین انگشتان پا، پیشگیری کنید. عفونت قارچی معمولا در رطوبت رشد می کند.

8-      از آسیب پا پیشگیری کنید.

راه رفتن با پای لخت در خارج از خانه و روی سطوح کثیف، پای کودک را در معرض بریدگی ها و آسیب های جدی قرار می دهد. کورتز می گوید: علت اصلی مراجعه کودکان در فصل تابستان به پزشک، بریدگی ها و وجود اجسام خارجی در پای آنهاست.  مشکل بالقوه دیگر، زگیل ها هستند که با نفوذ ویروس ها از راه بریدگی ها یا ترک های روی پوست ایجاد می شود. پوشیدن کفش هنگام بازی در سطح جاده یا محیط های پرخطر، می تواند از این مشکل پیشگیری کند. قرار دادن زخم در معرض هوای تازه ، یعنی قرار دادن در معرض میکروب ها

9-      بریدگی ها و خراش ها را بپوشانید.

بریدگی های کوچک و خراش های روی پا را با آب و صابون شسته و تا زمان بهبودی با باند بپوشانید. این غلط است که می گویند قرار دادن زخم ها در معرض هوای تازه، به بهبود سریع تر آنها کمک می کند. کورتز می گوید: قرار دادن زخم در معرض هوای تازه ، یعنی قرار دادن در معرض میکروب ها.

10-  نشان دهید و بگویید.

کودکان با تقلید یاد می گیرند. پاهای خود را تمیز کرده و به خوبی خشک کنید و کاری کنید که کودکتان این کار شما را تکرار کند. همچنین به آنها نشان دهید که چگونه ناخن های پای خود را برای پیشگیری از مشکلات دردناک، کوتاه کنند. کورتز می گوید: بیشتر مشکلات پاهای بزرگسالان، در کودکی آغاز می شود.

منبع: مجله پزشکی مادر

سی نکته برای پیشگیری از زخم دیابتی

سی نکته برای پیشگیری از زخم دیابتی

 ۱ ـ اگر سیگاری هستید ، همین الان آن را کنار بگذارید . ترک سیگار ، یک اصل مهم و از ارکان پیشگیری و درمان عوارض عروقی دیابت می باشد . از دو بیمار دیابتیک که اولی سیگاری است و دومی سیگاری نیست ، احتمال قطع پا در اولی ، چند برابر دومی است . اگر سیگار را ترک نکنید ، پشیمان خواهید شد . 

۲ ـ قند خون را همواره کنترل کنید و در محدوده ی طبیعی و یا نزدیک به طبیعی حفظ کنید . قند خون وقتی زیاد می شود ، عفونت ها شدید و شعله ور می شوند .
۳ ـ ناخن ها را طوری کوتاه کنید که بافت سالم و گوشت نرم ، زخمی شود .
۴ ـ برای معاینه کف پا از یک آینه استفاده کنید .

۵ ـ کفش شما ، نقش مهمی در سلامت پای شما دارد .
۶ ـ کفش باید از جنس مناسب ، اندازه مناسب و رویه نرم ( ترجیحاً چرمی ) باشد .
۷ـ پاشنه کفش باید نه بلند و نه خیلی کوتاه باشد ، به طوری که از ضربه های زمین به پا جلوگیری کند .
۸ ـ کفش باید جادار باشد ، نه گشاد و نه تنگ ، یک کفش تنگ می تواند به سادگی که زخم را کلید بزند .
۹ ـ پنجه کفش باید به اندازه و کمی جادار باشد تا انگشتان را تحت فشار قرار ندهد .
۱۰ ـ استفاده از پوتین ، دمپایی جلوباز ، صندل ، کفش پاشنه بلند یا نوک تیز ممنوع است .
۱۱ ـ هر نوع زخم یا خراش یا پوسته پوسته شدن یا تاول را نباید به کفش زدگی نسبت داد . چه بسا شروع یک گانگرن باشد .
۱۲ ـ پینه و میخچه را باید با احتیاط و با ملایمت برداشت ( توسط پزشک ). بریدن ، ممنوع است .
۱۳ ـ معاینه پا به طور روزانه ، الزامی است .
۱۴ ـ هر بیمار دیابتیک باید عادت کند ، به طور روزانه ، پاهای خود را از نظر وجود زخم ، خراش ، تغییر رنگ ، سردی یا گرمی پوست ، رویش موی روی انگشتان ( به خصوص در مردها ) و تاول یا بریدگی ، معاینه کند . کف پا بهتر است با استفاده از یک آینه دیده شود .
۱۵ ـ پاها باید روزانه تمیز و شستشو شود . بهترین مایع برای شستشو ، آب سالم یا سرم فیزیولوژیک است . خشک کردن باید با یک پارچه نرم ( نه زبر ) انجام شود .
۱۶ ـ برای پوست خشک ، می توانید از کرم های نرم کننده استفاده کنید ولی از استعمال کرم در بین انگشتان خودداری کنید .
۱۷ ـ جوراب شما باید نخی باشد نه از جنس الیاف مصنوعی .
۱۸ ـ پاها را همیشه از قرار گرفتن در معرض سرما یا گرمای مستقیم محفوظ نگه دارید .
۱۹ ـ از بستن بند ، کش یا حلقه های لاستیک که موجب فشار بر عروق و کاهش جریان خون می شود ، خودداری کنید .
۲۰ ـ از انداختن پا روی هم ( زانو به زانو ) احتراز کنید زیرا همین عادت ساده وقتی تکرار می شود ، بر عروق پا فشار آورده و آنها را مسدود می کند و به کم خونی بافت کمک می کند .
۲۱ ـ از گرم کردن پا با کیسه ی آب گرم و از هر طریق دیگر ، بدون دستور پزشک خودداری کنید .
۲۲ ـ هر نوع عفونت پوست ، خارش ، تغییر رنگ ناخن ها و بین انگشتان ( ضایعات قارچی ) را به پرستار مخصوص مراقبت از پای دیابتیک و مشکلات مربوط به کفش را به افزارمند مخصوص کفش دیابتیک ( فیتر ) اطلاع دهید .
۲۳ ـ استفاده از پتوی برقی ، کیف آب گرم و یا تماس پا با رادیاتور شوفاژ ممنوع است .
۲۴ ـ از راه رفتن روی ماسه ساحل یا سنگ فرش داغ مخصوصاً تابتان ها خودداری کنید .
۲۵ ـ هرگز ورزش کردن منظم و روزانه را فراموش نکنید .
۲۶ ـ هرگز با پای برهنه راه نروید ، حتی روی فرش یا موزائیک تمیز .
۲۷ ـ از محلول های ضد عفونی غلیظ برای برطرف کردن پینه یا میخچه استفاده نکنید .
۲۸ ـ هرگز بدون جوراب ، کفش نپوشید.
۲۹ ـ همیشه قبل از پوشیدن کفش ، داخل آن را از نظر اجسام خارجی ( خار و خاشاک ، شیشه ، ریگ و غیره ) با وسواس جستجو کنید .
۳۰ ـ فراموش نکنید که : دیابت ، فقط بالا رفتن قند خون نیست . دیابت مرضی است موذی و صعب العلاج که اگر در مراحل اول از آن جلوگیری شود ، به قطع پا ختم نخواهد شد . از حدود ۲۰۰ میلیون دیابتیک در جهان ، تعداد اندکی زخم پا پیدا می کنند و اکثریت بیماران عمری طبیعی و بدون عارضه دارند . اگر توصیه های فوق الذکر ا رعایت کنید ، شما هم جزو این اکثریت خواهید بود . همین توصیه های ساده را جدی بگیرید .

منبع: روزنامه ی سلامت