استئوکندریت دیسکان

استئوکندریت دیسکان یکی از بیماری های زانو است که میتواند موجب درد و لنگش مفصل شود. این بیماری معمولا کندیل های استخوان ران را گرفتار میکند.
کندیل های ران دو برجستگی گرد در پایینترین قسمت استخوان ران هسند که از غضروف پوشیده شده و با استخوان درشت نی، مفصل زانو را میسازند. در بیماری استئوکندریت دیسکان قسمتی از استخوان زیر غضروفی یکی از کندیل های استخوان ران به علت نرسیدن خون کافی به آن میمیرد. این ضایعه استخوانی بیشتر در کندیل داخلی استخوان ران (آنکه به زانوی مقابل نزدیکتر است) ایجاد میشود (در 85 درصد موارد).
استئوکندریت دیسکان بیماری نادری است و در دو سوم موارد مفصل زانو را گرفتار میکند. این بیماری گاهی اوقات در مفصل مچ پا در سطح بالایی استخوان تالوس و گاهی اوقات در آرنج در سطح مفصلی کاپیتلوم هم دیده میشود. بیماری در 30-20 درصد موارد دو طرفه است.

علت ایجاد استئوکندریت دیسکان

این بیماری میتواند در بچه های 10-8 ساله ایکه ورزش های سخت و رقابتی انجام میدهند و یا در افراد میانسال دیده شود. استئوکندریت دیسکان در جنس مرد شایعتر است. بیماری به علت اختلال در خونرسانی قسمتی از استخوان که درست زیر غضروف مفصلی واقع شده ایجاد میشود ولی علت این اختلال خونرسانی به درستی مشخص نیسست.

ممکن است عواملی مانند ژنتیک، ضربات مکرر به زانو، شلی لیگامانی، انحراف محور زانو بصورت ژنو وارم یا ژنو والگوم، آسیب های منیسک و تغییرات بیومکانیک در زانو بتوانند زمینه را برای ایجاد این بیماری مساعد کنند.

بدنبال مردن استخوان، غضروف روی آن هم از بین میرود و سطح کندیل استخوان ران در ناحیه گرفتار شده ناهموار میشود. این پدیده موجب میشود در حین خم و راست شدن زانو وقتی سطح آسیب دیده از روی سطح غضروفی پلاتوی تیبیا عبور میکند صدا ایجاد شده و یک حالت خشکی و گرفتگی در زانو بوجود آید.

بعد از مدتی ممکن است استخوان مرده اتصالش را با بقیه کندیل ران از دست داده و بصورت یک قطعه آزاد به درون مفصل زانو بیفتد. این قطعه آزاد Loose body ممکن است در درون مفصل گیر کرده و موجب قفل شدن زانو Locking شود. مراحل بیماری کلا به چهار مرحله یا گرید Grade تقسیم میشود.
استئوکندریت دیسکان شایعترین علت قطعات آزاد و لوز در زانوی جوانان است.

علائم استئوکندریت دیسکان

علائم این بیماری در بسیاری اوقات کم و گنگ و مبهم است و به همین خاطر معمولا دیر تشخیص داده شده و یا اصلا تشخیص داده نمیشود. در بسیاری موارد تنها مشکل بیمار کاهش مختصری در دامنه حرکات زانو است. مهمترین علامت این بیماری درد گنگ و مبهمی در زانو است. درد زانوی بیمار میتواند موجب لنگیدن و گاهی اوقت تنها علامت بیماری همین لنگش است. این درد در حین حرکت زانو و با راه رفتن و ورزش بیشتر میشود. بعد از مدتی مفصل دچار محدودیت حرکت شده و متورم میشود. در مراحل پیشرفته بیماری ممکن است به علت ایجاد استخوان آزاد در درون مفصل، زانو قفل شود.

تشخیص

پزشک معالج بعد از صحبت با بیمار راجع به علائم بیماری و پس از معاینه زانو از روش های تصویربرداری برای تشخیص قطعی استفاده میکند.
در معاینه بیمار معمولا مشخص میشود که مایع مفصلی زانو بیشتر شده است. همچنین مشاهده میشود که بیمار در موقع راه رفتن بیشتر تمایل دارد تا پای خود را به خارج بچرخاند. پزشک با خم کردن زانو بطور کامل میتواند محل آسیب دیده را با انگشت فشار دهد که با اینکار درد زانو بیشتر میشود.
بیماری استئوکندریت دیسکان در رادیوگرافی ساده زانو بصورت یک محدوده سفید رنگ در استخوان زیر غضروفی دیده میشود. از اسکن رادیوایزوتوپ هم در تشخیص این بیماری استفاده میشود ولی تشخیص قطعی این بیماری با استفاده از ام آر آی است.

در تصویر سمت راست سیاه شدن قسمتی از استخوان در سطح مفصلی دیده میشود       که از علائم رادیولوژیک استئوکندریت دیسکان است.       تصویر سمت چپ نمونه ای از بیماری در مراحل پیشرفته است        که در آن قطعه استخوانی از سطح مفصلی کنده شده است	در تصاویر بالا دیده میشود که قسمتی از سطح مفصلی کندیل داخلی استخوان ران              از کندیل جدا شده ولی جابجا نشده است.       علت این عدم جابجایی اتصال غضروف روی قطعه با غضروف سالم مجاور است

 
 در تصویر ام آر آی بالا تغییر رنگ قسمتی از استخوان دیده میشود که به علت استئوکندریت دیسکان است

منبع : ایران ارتوپدی