داغ شدن و سوزش پاها

داغ شدن پاها می تواند در اثر آسیب اعصاب پا باشد. برخی مواقع، پاهای داغ ممکن است درد هم داشته باشد و نگذارد خوب استراحت کنید.

---

در شرایط خاص، پای داغ ممکن است با احساس سوزن سوزن شدن (گزگز) و یا بی حسی پاها همراه باشد.

پاهای داغ (burning feet) با نام های مور مور شدن پا و یا احساس خارش و سوزش در پا نیز شناخته می شود.

علل داغی پا

پای داغ می تواند در اثر آسیب عصب ناشی از بیماریدیابت ، قرار گرفتن در معرض مواد سمی خاص، مصرف الکل ، کمبود یکی از ویتامین های گروه B و ایدز ایجاد شود.

- خستگی پاها

- پای ورزشکار : نوعی عفونت قارچی در پوست پا است.

- بیماری شارکو ماری توث : اختلال ارثی که بر اعصاب دست ها و پاها تاثیر دارد.

- نارسایی مزمن کلیه  (اورمی)

- سندرم درد منطقه ای مرکب (Complex regional pain syndrome) : درد مزمن ناشی از عمکرد بد سیستم عصبی

- نوروپاتی دیابت : آسیب اعصاب در اثر بیماری دیابت

- ایدز و ویروس HIV

- کم کاری تیروئید 

- سندرم تونل قوزک پا (Tarsal tunnel syndrome) : فشار غیرطبیعی بر اعصاب پا

- کم خونی  ناشی از کمبود ویتامین B12 و B6

- مصرف الکل

- بیماری لایم  ( Lyme disease) : عفونت باکتریایی که توسط نیش یک انگل در بدن پخش می شود.

- نوروپاتی آمیلوئید

برخی افراد هفته ها و یا ماه ها بعد از عمل جراحی بای پس معده، احساس داغ شدن پا را دارند

- عوارض داروها از قبیل: داروهای شیمی درمانی ، مصرف بیش از اندازه ویتامین B6، داروهای HIV، ایزونیازید (داروی سل)، آمیودارون (دارویی برای درمان ضربان قلب نامنظم )، متفورمین (داروی دیابت) و غیره.

- مسمومیت با فلزات سنگین  از قبیل: سرب، جیوه و آرسنیک

- واسکولیت : هنگامی که سیستم ایمنی اشتباها به عروق خونی حمله کند و باعث التهاب عروق خونی شود.

- سارکوئیدوز : التهاب گره های لنفاوی، ریه ها، کبد، چشمان، پوست و دیگر بافت ها

- سندرم گیلن  باره : هنگامی که بدن اشتباها با سیستم ایمنی مبارزه کند و باعث التهاب اعصاب و ضعف عضلات شود.

- بیماری های مربوط به شریان ها : گردش خون ضعیف در پاها ممکن است باعث درد، مورمور شدن و داغ شدن پا گردد.

- ادم و یا حبس آب در بدن

- افزایش فشار خون  

- برخی افراد هفته ها و یا ماه ها بعد از جراحی bypass معده ، احساس داغ شدن پا را دارند. بعد از این عمل جراحی، ویتامین B کمتر جذب بدن می گردد و موجب اختلال در عملکرد اعصاب پاها و داغ شدن آنها می گردد.

در چه صورت باید به پزشک مراجعه کرد؟

- اگر ناگهان پاهایتان داغ شد، مخصوصا اگر در معرض سم خاصی قرار گرفته اید.

- زخم پا ، عفونت کرده باشد، مخصوصا اگر دیابت داشته باشید.

- اگر طی چند هفته مراقبت خانگی از پای داغ ، هنوز مشکل ادامه دارد.

- علائم پای داغ بدتر و دردناک تر شود.

- داغ شدن پا در تمام پا احساس می گردد.

- از دست دادن احساس در انگشتان و خود پا

مراقبت خانگی

- استراحت کنید و پاهای خود را در سطحی بالاتر قرار دهید.

- کفش های مناسب و راحت بپوشید. کف کفش دارای کفی نرم باشد.

- پاهای خود را با آب سرد بشویید.

- متعادل کردن میزان قند خون

- مصرف مکمل ویتامین B12

- عدم نوشیدن الکل

- ترک سیگار  

- مصرف داروهای ضد درد  و مسکن

- کفش های چرمی و جوراب های نخی و یا پشمی مناسب تر می باشند.

زنجبیل را با روغن نارگیل، روغن زیتون و یا دیگر روغن های گیاهی مخلوط کنید و هر روز به مدت 10 تا 15 دقیقه، پاهای خود را با این مخلوط ماساژ دهید

- استفاده از کرم خنک کننده پا

- خشک کردن پاها بعد از شستن آنها

- ماساژ پاها با پمادهایی که گردش خون را بهبود می دهند.

- مرتب ورزش کنید تا خون را بهتر به گردش درآورید.

- ویتامین B3 مصرف کنید، زیرا درمان کننده داغی پاها می باشد. نخود، لوبیا، شیر، ماست و زرده تخم مرغ دارای این ویتامین هستند.

- آویشن درمان کننده مشکلات گردش خون است. هر روز به مدت 20 دقیقه، پای داغ خود را در آویشن مخلوط با آب قرار دهید تا به گردش خون بهتر کمک کند و سوزش و درد را تسکین دهد.

- پابرهنه را رفتن باعث می شود هوا در پای شما به گردش درآید و پا را خشک کند. برای درمان پای داغ، چند دقیقه پابرهنه و بدون جوراب روی علف، سنگ و ماسه و غیره راه بروید.

- ماساژ زنجبیل برای تسکین پادرد مفید است.

- زنجبیل را با روغن نارگیل، روغن زیتون و یا دیگر روغن های گیاهی مخلوط کنید و هر روز به مدت 10 تا 15 دقیقه، پاهای خود را با این مخلوط ماساژ دهید.

منبع : تبیان 

برچسب‌ها: پا, سوزش پا, زخم پا, داغ شدن پا, علل داغی پا

تشک طبی

یکی از معضلات خانواده ها تهیه تشک است.آیا تشک باید سفت نرم یا نیمه سخت باشد.تشک طبی چیست آیا تشکهای بازار که نام طبی دارند طبی بشمار می روند.

تشک طبی برای هر فردی ویژگی خاصی دارد در واقع یک تشک برای یک بیمارمی تواند طبی محسوب شده و برای فرد دیگری مضر بشمار آید.

برای دانستن اینکه کدام تشک برای هر بیمار خاص مناسب است معاینه بیمار توسط تیم طب فیزیکی و توانبخشی شامل متخصص طب فیزیکی و توانبخشی فیزیوتراپیست کاردرمانگر کمک کننده خواهد بود.

انتخاب تشک بخصوص در درمان دیسک کمر و گردن نقش مهمی دارد.

تصور اینکه تشک سفت و سخت برای دیسک کمر مناسب است تفکر درستی نیست برای این بیماران توصیه می شود  ار تشک نیمه سفت استفاده شود.

در بیماری که دچار نوروپاتی دیابتی و اختلال هروقی می باشد بهتر است از تشک نرم استفاده شود.

قیمت تشک نقشی در کیفیت تشک از نظر طبی بودن ندارد.

در زیر نکاتی در مورد تشک از دیدگاه مهندسی بیان شده است که به روایت از سلامت ایران می باشد:

تشک یکی از مهم‌ترین لوازم منزل است که به طور مستقیم با سلامت اسکلت و عضلات بدن در ارتباط است
استانداردهای تشک سالم

دیگر این روزها صدای پنبه‌زن‌ها را در کوچه‌های پرازدحام شهرها کمتر می‌شنویم. دیگر خبری از زدن پنبه‌های تشک نیست. این روزها کم‌کم انواع تشک‌های فنری و اسفنجی روی تختخواب خانه‌ها جای تشک‌های دست‌دوز را می‌گیرند. ما یک‌سوم عمرمان را روی تشک می‌گذرانیم چون یک سوم عمرمان را خواب هستیم. با این حساب خرید تشک یکی از خریدهایی است که مستقیما با سلامت در ارتباط است.

تشک‌های اسفنجی و فنری تشک‌هایی هستند که اغلب در بازار مصرف دیده می‌شوند ولی در این بازار هفت‌رنگ، بازار تشک‌های تقلبی هم داغ است. تشک‌های تقلبی همان تشک‌های «یونولیتی» هستند. این تشک‌ها بسیار سبک و ارزان قیمت‌تر از تشک‌های اسفنجی‌اند و بیشتر از دو سه ماه عمر نمی‌کنند.

بعضی از افراد فکر می‌کنند اگر تشک خیلی سفت باشد بهتر است که این تشک‌ها طی مدت کمی با چند بار استفاده، شکسته و خراب و غیرقابل استفاده می‌شوند. این تشک‌ها به طور معمول در کارگاه‌های کوچک و بدون مجوز تولید و روانه بازار می‌شوند. برخی فروشندگان نیز تشک‌های خود را با اسامی مشابه مارک‌های معروف سازنده تشک به فروش می‌رسانند که اصلا کیفیت و استانداردهای یک تشک سالم را ندارند. بعضی دیگر از فروشندگان نیز مارک دوخته شده کنار تشک را پاره و جدا کرده و این تشک‌ها را به جای تشک‌های داخلی و خارجی به فروش می‌رسانند. نمونه دیگری از تقلب در بازار تشک به این شکل است که برخی تولید‌کنندگان کارگاهی و زیرپله‌ای، با مراجعه به در منازل و خریداری تشک‌های فنری دست دوم و قدیمی، این تشک‌ها را مجددا بازسازی کرده و با رنگ و طرح جدید و استفاده از روکش نو، به جای تشک نو می‌فروشند. این تشک‌ها به مرور انواع و اقسام بیماری‌های پوستی را برای مصرف‌کنندگان به ارمغان می‌آورند. شما به عنوان یک مصرف کننده باید بدانید می‌توانید شکایات خود را پس از خرید چنین تشک‌هایی با اتحادیه ندافان در میان بگذارید.

چه تشکی استاندارد است؟

اگر قصد خرید تشک دارید باید بدانید یک تشک استاندارد چه ویژگی‌هایی دارد. اداره استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران ویژگی‌های خاصی را برای یک تشک استاندارد در نظر گرفته است. یک تشک استاندارد باید فنرهای قوی داشته باشد، عایق‌هایی از الیاف ضد باکتری و ضد حساسیت داشته باشد. نوع پارچه تشک، استحکام و مقاومت آن، نوع دوخت و شرایط آماده‌سازی و بسته‌بندی تشک از پارامترهایی است که نشانه مرغوبیت تشک است. که مورد استقبال افراد مسن قرار می‌گیرند و قیمت بالاتری نسبت به تشک‌های فنری دارند. تشک‌های طبی برقی نوع دیگری از تشک‌های طبی‌اند که به طور معمول با ولتاژ 12 ولت کار می‌کنند. این تشک‌ها برای برطرف کردن دردهای ناشی از آرتروز مفاصل، استخوان و آسب‌دیدگی تاندون‌ها و ماهیچه‌ها استفاده می‌شوند همچنین چون قابلیت گرم شدن دارند می‌توان برای افراد مسن که نیاز به گرم شدن موضعی دارند، از این تشک‌ها استفاده کرد. تشک‌های بادی انواعی از تشک‌ها هستند که به طور معمول برای اوقات فراغت و نیز افرادی که به هر دلیل نمی‌توانند از تشک فنری معمولی استفاده کنند، خریداری می‌شوند.

10 نکته برای خرید تشک

پیش از خرید تشک باید نکاتی را در نظر بگیرید تا وقتی تشک را به منزل آوردید و یک شب روی آن به خواب رفتید از انتخابتان راضی باشید:

پرس و جو کنید: پیش از خرید تشک بهتر است خوب پرس و جو و تحقیق کنید. انواع تشک‌های موجود در بازار را جویا شوید و مارک‌های معروف‌تر و مرغوب‌تر را بیابید. اینجا هم هر قدر بیشتر پول بپردازید بیشتر آش خواهید خورد. شما می‌توانید یا در آگهی‌های اینترنتی به دنبال تشک مورد نظرتان بگردید یا راهی بازار یا نمایندگی‌های فروش تشک شوید. با کارشناسان فروش تشک گفتگو کنید و از آنها بخواهید پس از شنیدن نیازهایی که به یک تشک دارید، مناسب‌ترین تشک را به شما معرفی کنند.

گارانتی: اگر از شرکت‌های معتبر تولید‌کننده تشک، خرید کنید تشک شما دارای گارانتی تعمیرات و تعویض خواهد بود. به طور معمول تشک‌ها تا 10 سال گارانتی نیز دارند. به طور معمول تشک‌های ضد آب را کارخانه‌های سازنده بهتر گارانتی می‌کنند. این تشک‌ها روکش‌‌های ضد آب دارند. بنابراین پیش از خرید تشک داشتن گارانتی و شرایط استفاده از آن را با فروشنده کنترل کنید.

عجله نکنید: برای خرید تشک عجله نکنید و وقت کافی صرف کنید. انواع بسیار متفاوتی از تشک‌ها در بازار وجود دارند. تشک طبی، تشک اسفنجی، تشک بادی، تشک برقی، تشک آبی و... انواع تشک‌های موجود در بازار هستند. شما می‌توانید به آرامی روی تشک دراز بکشید و راحتی آن را امتحان کنید سپس یک تشک دیگر را امتحان کنید.

ثبات و استحکام: هر تشکی که استحکام بیشتری داشته باشد لزوما بهتر و مرغوب‌تر نیست. بعضی‌ها فکر می‌کنند هرچه تشک سفت‌تر باشد برای کمر و ستون فقرات بهتر است ولی این‌طور نیست. اگر تشک خیلی سفت باشد به استخوان ستون فقرات شما اجازه نخواهد داد مطابق با شانه‌ها و استخوان لگن شما خمیدگی پیدا کند. تشک‌هایی که نرم‌تر هستند به استخوان شانه و لگن شما اجازه می‌دهند در تشک کمی فرو روند و استخوان ستون فقرات شما به صورت مستقیم روی سطح تشک قرار گیرد. 

اندازه تشک: اندازه تشک باید متناسب با اندازه قد شما باشد. بزرگ‌ترین اندازه تشک را برگزینید که با اندازه تخت شما هماهنگ باشد.

فنرها را کنترل کنید: اگر تشکی فنرهای بیشتری درونش کار گذاشته شده باشد لزوما تشک بهتری نیست. به طور معمول فنرهای تشک‌ها به هم پیوسته و یا جدا جدا درون آن کار گذاشته شده است. تشک‌هایی که فنرهای به هم پیوسته دارند به طور معمول درون آنها از فنرهای کمتری استفاده شده است چون فنرها به هم پیوسته و گره خورده‌اند. تشک‌هایی که فنرهای از هم جدا دارند، تعداد فنرهایی که درون‌شان کار گذاشته شده است بیشتر است زیرا هر فنر باید به تنهایی از بدن شما هنگامی که روی تشک دراز کشیده‌اید، حمایت کند. مزیت تشک‌هایی که فنرهای مستقل دارند این است که اگر شما روی تشک خوابیده باشید و فرد دیگری روی تشک جا به جا شود شما کمتر متوجه این جابه‌جایی تشک می‌شوید. اگر شما خوابتان سبک است این نوع تشک را خریداری کنید.

تشک‌های 2 لایه را برگزینید: تشک‌هایی که 2 لایه آستر دارند شاید قیمت گران‌تری داشته باشند ولی لایه‌های داخلی آن در سال‌های اولیه مصرف به آسانی لک نمی‌شوند. حتما تشک‌هایی را دیده‌اید که اگر آستر آن را بردارید، اسفنج درون آن از لایه‌های سطحی لک شده است. این تشک‌ها چنین مشکلاتی ندارند.

بودجه شما چقدر است؟ قبل از اینکه برای خرید تشک راهی بازار شوید تصمیم بگیرید که می‌خواهید چقدر پول خرج کنید؟ اگر شما تشک‌های مختلف را امتحان کنید خواهید دید تشک‌هایی که گران‌ترند، راحت‌تر نیز هستند.

از چه مارکی خرید می‌کنید؟ خیلی از اوقات ارزش دارد که شما از یک شرکت معتبر تولید‌کننده تشک، خرید کنید. تشک‌هایی که در این کارخانه‌ها تولید می‌شوند به طور معمول کنترل کیفیت بالایی دارند و به گونه‌ای طراحی شده‌اند که سلامت عضلات و اسکلت بدن را هنگام دراز کشیدن روی تشک تامین می‌کنند.

خجالت نکشید: سعی کنید تحت فشار فروشنده تشکی را خریداری نکنید. اصلا اشکالی ندارد سوالات زیادی درباره قیمت، گارانتی، کیفیت، طریقه حمل تشک به منزل (هزینه بر عهده شما یا فروشنده)، امکان تعویض تشک را از فروشنده بپرسید و سپس با آگاهی کامل اقدام به خرید تشک کنید.

کی به فکر خرید یک تشک جدید باشید

برخلاف عقیده بسیاری از افراد، تشک یکی از مهم‌ترین لوازم منزل است چرا که به طور مستقیم با سلامت اسکلت و عضلات شما در ارتباط است. ما یک سوم عمر خود را در خواب به سر می‌بریم بنابراین بهتر است یک سوم عمر خود را در تشک استانداردی طی کنید که تا خواب ‌آرام و سالمی داشته باشید. اگر تشک شما بیش از 10 سال عمر کرده است، گود شده یا قلمبه قلمبه شده است یا هنگامی که از خواب برمی‌خیزید بدنتان کوفته است، نشانه‌هایی هستند که شاید وقت آن است که به فکر خرید یک تشک جدید باشید. نشانه‌هایی که باید تشکتان را تعویض کنید عبارتند از:

-  در قسمتی از تشک که در آن قسمت می‌خوابید گودی ایجاد شده است.

-  وقتی تشک شما غژغژ صدا می‌دهد.

-  پس از خوابیدن روی تشک احساس کمردرد می‌کنید یا بدنتان کوفته است.

اگر شما بد خواب هستید یا خواب کافی ندارید، می‌تواند نشانه این باشد که شاید تشک شما راحت نیست. خستگی و خواب‌آلودگی در صبح، به سختی از تختخواب بیرون ‌آمدن، صبح وکج خلق بودن، نشانه بدخوابی شما است. مطالعات نشان می‌دهد افرادی که تشک جدیدی را خریداری کرده‌اند، خواب بهتری را تجربه می‌کنند.

برچسب‌ها: کمردرد, تشک طبی, فیزیوتراپی, کاردرمانی, طب فیزیکی وتوانبخشی, خواب, دیسک کمر, گردن درد 

منبع:  وبلاگ دکتر بیژن فروغ

جابجایی بیمار ناتوان

چگونه یک بیمار ناتوان را جابجا کنیم؟

اگر شما از یکی از اعضاء خانواده تان که دچار بیماری سختی شده و در بستر است مراقبت می کنید در معرض خطر کمردرد هستید.

وقتی می خواهید کسی را که در بستر دراز کشیده به حالت نشسته درآورید، وقتی می خواهید فرد را از تخت به روی صندلی چرخدار بکشانید و یا وقتی برای مراقبت از فرد دراز کشیده مجبور هستید برای مدتی روی او خم شوید، کمر شما تحت فشارهای زیادی قرار می گیرد.

در این موارد به نکات زیر توجه کنید:

* امتداد طبیعی سر و گردن و ستون مهره ی خود را همیشه حفظ کنید.

* وقتی کسی را حمل می کنید کمرتان را نچرخانید.

* کسی را که جابجا می کنید کاملاٌ به خود نزدیک نگه دارید.

* در حین جابجایی بیمار، پاهای خود را به اندازه ی عرض شانه باز نگه دارید تا تعادل شما حفظ شود.

* برای بلند کردن یا کشیدن فرد، از عضلات پاهای تان استفاده کنید نه از عضلات کمرتان

* اگر بیمارتان خیلی سنگین است کمک بگیرید.

چه گونه بیمار را از حالت دراز کش به حالت نشسته در آوریم؟

یکی از دستان تان را زیر ساق های بیمار و دست دیگرتان را زیر کمر او قرار دهید.

ساق ها و ران های بیمار را به کنار تخت بچرخانید و در همان حال با دست دیگرتان تنه ی او را هم در عکس جهت بچرخانید؛ به طوری که بیمار در کنار تخت بنشیند.

چگونه بیمار را سرپا کنیم؟

روبروی بیمار بایستید.

پاهای تان را به اندازه ی عرض شانه های تان از هم باز کنید، زانو های تان را خم کرده و کمر تان را مستقیم نگه دارید.

پاهای بیمار را روی زمین قرار دهید و کمی از هم باز کنید. دست های بیمار باید روی تخت یا روی شانه های شما باشد.

بازوان تان را دور کمر بیمار حلقه کنید و انگشتان دست های خود را در پشت بیمار به هم گره بزنید.

بیمار را به طرف خودتان کشیده و به خود بچسبانید. سپس کمی به عقب خم شده و وزن خود را کاملاٌ روی پاهای تان بیندازید.

چگونه بیمار را روی صندلی چرخدار بنشانیم؟

صندلی چرخدار را باید از قبل کنار تخت بیمار قرار داده و قفل کنیم. بیمار و خودتان را با هم به طرف صندلی چرخدار بچرخانید.

زانوهای تان را خم کنید تا بیمار را پایین بیاورید. بیمار در این حالت با هر دو دستانش دسته های صندلی را می گیرد تا به تعادل خود کمک کند.

زانو های خود را کاملاٌ خم می کنید تا جایی که بیمار روی صندلی بنشیند.

منبع:وبلاگ دکتر دقاق زاده 

برچسب‌ها: چگونگی بلند کردن بیمار ناتوان, متخصص طب فیزیکی و توانبخشی, متخصص ارتوپد, متخصص کمردرد 

دررفتگی مکرر (راجعه) شانه

دررفتگی مکرر (راجعه) شانه
تعریف: وقتی شانه بیش از یک بار در برود به نام "دررفتگی مکرر شانه" است. این حالت بیشتر در سنین جوانی رخ می دهد، ولی ممکن است با احتمال کمی در سنین کودکی ویا سنین بالا هم ایجاد گردد. به این بیماری اصطلاحاً "دررفتگی کتف" هم می گویند که در حقیقت یک غلط مصطلح است.

علل دررفتگی مکرر شانه

    علل دررفتگی مکرر شانه زیاد است. اینجا شایعترین آنها ذکر میشود: 
1) وقتی اولین دررفتگی رخ می دهد هر چه سن بیمار کمتر باشد احتمال دررفتگی بعدی بیشتر است، مثلاً اگر بیمار زیر 20 سال باشد این احتمال حتی به 90 درصد هم می رسد.

2) اگر بیمار پس از دررفتگی اول که جا اندازی می شود بیحرکتی (استفاده ازآویز گردن) را به درستی و به مدت کافی ادامه ندهد باز هم احتمال دررفتگی بعدی را افزایش می دهد.

3) اگر دررفتگی اول به درست و توسط پزشک جااندازی نشده باشد، مثلاً توسط شکسته بند محلی و یا مربی ورزشی در زمین ورزش و بدون داروهای مخصوص (داروهای بیهوشی شامل ضد درد، شل کننده عضلانی و...) جااندازی شده باشد باز هم این احتمال بیشتر می شود. دررفتگیهای بعدی هم اگر درست و اصولی و توسط پزشک درمان نشوند احتمال دررفتگیهای بعد از آنرا افزایش می دهند و ضمناً به عناصر اصلی و مهم شانه آسیب زده وموفقیت عمل جراحی را هم کم می کنند.

4) اگر بیمار شلی رباطهای بدن داشته باشد احتمال دررفتگی مکرر شانه بیشتر می شود. شلی رباطی، شلی لیگامانی (Ligament laxity)  یا شلی مفصلی حالتی تقریباً طبیعی است که باعث می شود مفاصل بدن دامنه حرکتی بیشتری داشته باشند. بدن این افراد انعطاف پذیری بیشتری دارد؛ مثلاً انگشتان یا آرنج آنها زیادی به عقب خم می شود. این انعطاف پذیری باعث می شود که در ورزشهایی مثل ژیمناستیک موفق تر باشند، ولی از طرف دیگر مفاصل آنها بخصوص مفصل شانه بیشتر آسیب می بیند، مثلاً دررفتگی شانه در آنها شایعتر است، بویژه اگر ورزشهای سنگین بالای سر مثل والیبال، پرس سینه و ... انجام دهند.

انواع دررفتگی شانه

قریب به اتفاق دررفتگیهای شانه (حدود 97 درصد)، چه برای بار اول و چه حالت مکرر آن از نوع قدامی است، یعنی سر استخوان بازو از مفصل شانه بیرون می آید و به سمت جلوی سینه جابجا میشود. درموارد بسیار کمی نوع خلفی رخ می دهد که سر اسخوان بازو به طرف عقب می رود؛ و در موارد اندکی هم ممکن است بیمار شلی مفصلی بسیار شدید داشته باشد و در رفتگی شانه او هر بار به جهات مختلف باشد، که به این حالت "ناپایداری چند جهتی شانه (Multidirectional Instability)" گفته می شود. گاهی شانه کامل در نمی رود و نیمه دررفتگی(Subluxation)  ایجاد می شود و خودبخود جا می رود )به نام نیمه دررفتگی مکرر Recurrent Subluxation). این بیماران معمولاً وقتی دست خود را زیاد به بالا و عقب می برند (پرس سینه یا بدمینتون)، شانه ناگهان قفل می کند و بیمار آنرا به آرامی تکان می دهد و آزاد می کند. در حقیقت سر شانه تا لبه گلونوئید میرسد ولی کامل از مفصل بیرون نمی آید. این حالت هم مثل موارد دررفتگی کامل مهم است و اصولاً جراحی لازم دارد و اگر درمان نشود معمولاً پس از مدتی به دررفتگی کامل تبدیل می شود و حتی اگر به دررفتگی کامل هم تبدیل نشود، عوارضی مثل دررفتگی کامل بدنبال دارد. 

مکانیسم دررفتگی مکرر شانه

مفصل اصلی شانه بین سر استخوان بازو و قسمت مفصلی استخوان کتف (گلنوئید Glenoid) است. سر بازو گرد و کروی شکل است وسطح مفصلی گلنوئید مثل نعلبکی و کمی گود می باشد. یک لبه برجسته از بافت سفت ولی نه استخوانی به نام لبروم(Labrum)  دور تا دور گلنوئید می چسبد و آنرا عمیق تر می کند که مفصل شانه کمتر دربرود. کپسول مفصلی شانه از یک طرف دورتادور سر بازو را در بر می گیرد و از طرف دیگر به لبروم روی گلنوئید وصل می شود. معمولاً دفعه اولی که شانه در می رود، لبروم از لبه استخوانی گلنوئید کنده می شود(به نام ضایعه بانکارتBankart Lesion )، کپسول مفصلی هم ممکن است پاره شود و گاهی هم لبروم با قطعه ای از استخوان گلنوئید کنده (به نام ضایعه بنکارت استخوانی Bony Bankart Lesion) میشود. این ضایعات ممکن است التیام پیدا نکنند و حمایت آنها از جلوی سر بازو برداشته شود و در نتیجه دررفتگی مکرر رخ دهد. وقتی سر بازو در می رود و جلوی گلنوئید قرار می گیرد، لبه تیز گلنوئید به سر بازو فشار می آورد و درون آن فرو می رود و روی سر بازو فرو رفتگی ایجاد می شود ( به نام ضایعه هیل – ساکس  Hill – Sach’s Lesion)؛ این حالت شبیه فرو بردن یک توپ پینگ پونگ با فشار انگشت است. هر چه دررفتگی تکرار شود این ضایعات بزرگتر می شوند. بخصوص اگر بدون بیهوشی و شل کردن عضلات جااندازی هم بشوند، فشار ناشی از اسپاسم عضلات و کشیدن زورمندانه برای جااندازی،این ضایعات را بزرگتر می کند و ممکن است ضایعه سر به حدی بزرگ شود که حتی با جراحی های معمولی نتوان برای بیمار کاری کرد و مجبور به تعویض مفصل شانه بشویم. از طرفی  هر چه دررفتگی تکرار شود کپسول مفصلی را بیشتر می کشد و متسع می کند، و احتمال دررفتگی بعدی را باز هم افزایش می دهد.

علائم دررفتگی مکرر شانه

علامت اصلی همان دررفتگی است که واضح است. گاهی نیمه دررفتگی رخ می دهد که در بالا شرح داده شد. پس از تکرار دررفتگی ممکن است بیمار در حالت استراحت هم احساس درد کند. معمولاً بیماران می ترسند که دستشان را کامل بالا ببرند.

تشخیص دررفتگی مکرر شانه

تشخیص با گرفتن شرح حال بیمار و پرسیدن از سابقه و وضعیت دررفتگی ها بخصوص دررفتگی اول شروع می شود؛ سپس بیمار کاملاً  معاینه می شود. گرفتن عکس ساده الزامی است و بعد از آن معمولاً MRI یا CT scan درخواست می شود که ممکن است با تزریق و یا بدون تزریق ماده مخصوص به شانه باشند. (  با تزریق باشند به نام MR Arthrography  و CT Arthrography است). لازم به ذکر است که MRI  شانه باید در مرکزی انجام شود که قدرت دستگاه آن از 1.5 تسلا کمتر نباشد و برنامه های آن هم از نوعی باشد که بیشترین کمک را به جراح بکند. (در مورد MRI شانه در یک صفه جداگانه در همین وبلاگ توضیح داده شده است به آدرس زیر:   http://shoulderelbow.persianblog.ir/page/5)

احتیاط های لازم قبل از درمان

1) این بیماران نباید دست خود را به وضعیتی ببرند که می دانند باعث دررفتگی می شود.

2) از شنا کردن در دریا و قسمتهای عمیق استخر پرهیز نمایند هر چند که شناگر قابلی باشند؛ چون ممکن است هنگام شنا کردن شانه در برود و باعث غرق شدن آنها بشود.

3) اگر شانه در برود فقط به بیمارستان مراجعه نمایند تا به روش درست جااندازی شود.

4)همانطور که در قسمت بعدی توضیح داده خواهد شد؛ چون این بیماری هرگز بدون جراحی خوب نمی شود در اسرع وقت برای درمان قطعی (جراحی) به پزشک مراجعه نمایند.

درمان دررفتگی مکرر شانه

  اگر شانه دربرود چه بار اول باشد و چه بارها تکرار شده باشد باید توسط پزشک و ترجیحاً با بیهوشی عمومی و شلی کامل عضلانی جااندازی شود که آسیب بیشتری به شانه وارد نشود.

  پس از جااندازی، اگر شانه بیش از یک بار دررفته باشد یعنی دررفتگی مکرر باشد، تنها درمان جراحی است مگر در شرایط خاصی که جراحی برای بیمار مفید نباشد. مثلاً شلی لیگامانی بسیار شدید و در شرایط ویژه ای باشد که ابتدا درمان غیر جراحی و طولانی مدت شود و اگر پاسخ نگرفت باز هم جراحی می شود؛ یا مثلاً بیمار مشکلات روحی و روانی خاصی داشته باشد که پزشک احساس کند از جراحی سودی حاصل نمی شود.

انواع جراحی برای دررفتگی مکرر شانه

1) جراحی آرتروسکوپیک که اصطلاحاً و به غلط به آن "لیزری" می گویند و به هیچ وجه هم ربطی به لیزر هم ندارد. در این روش وسیله ای به ابعاد یک خودکار از یک سوراخ در پشت شانه وارد مفصل می شود که هم نور را به مفصل می تاباند و هم تصویر داخل شانه را می گیرد و به یک مونیتور منتقل میکند و جراح با نگاه کردن به آن، درون مفصل را می بیند. سپس جراح از طریق سوراخهای دیگری وسایلی را به مفصل می فرستد و ضایعات ایجاد شده (کندگی لبروم، اتساع بیش از حد کپسول و ...) را درمان می کند. برای درمان معمولاً از پیچهای مخصوصی که به انتهای آنها نخ وصل شده استفاده می شود. به این پیچها سوچور انکور (Anchor Suture) گفته میشود که در لبه گلنوئید کار گذاشته می شوند و تا آخر عمر هم باقی می مانند.

2) جراحی باز که قدیمی تر است ولی هنوز روش استاندارد برای دررفتگی مکرر شانه محسوب می شود. در این روش یک شکاف حدود 8 تا 10 سانتیمتر معمولاً جلوی شانه زده می شود و پش از باز کردن کپسول مفصلی، ضایعات ایجاد شده ترمیم می شود. قبلاً در این روش فقط از نخ جراحی تنها ااستفاده میشد ولی امروزه که سوچور انکور در دسترس است، معمولاً از این پیچها نیز استفاده میشود.

جراحی باز بهتر است یا آرتروسکوپیک؟ 

  هر کدام از این دو روش جراحی معایب و مزایایی دارند و هیچکدام بطور مطلق بهتر از دیگری نمی باشند. مثلاً درد پس از عمل در روش آرتروسکوپیک کمتر است، ولی در روش باز دید جراح باز تر است. محدودیت دامنه حرکتی پس از عمل در روش آرتروسکوپیک کمتر است ولی گاهی به دلیلی ممکن است جراح قصداً بخواهد مقداری محدودیت حرکتی ایجاد کند که بهتر مانع دررفتگی بعد از عمل گردد. اگر شلی لیگامانی (مفصلی) خیلی زیاد باشد اصولاً جراحی باز  نتیجه بهتری نسبت به  نوع آرتروسکوپیک دارد. اگر تعداد دفعات دررفتگی کم باشد و ضایعات استخوانی هم کوچک باشند جراحی آرتروسکوپیک بهتر است و گرنه جراحی باز ارجحیت خواهد داشت.

  در مجموع جراح بر اساس جمیع جهات (شرح حال بیمار، معاینه بالینی، بررسی عکسها و MRI و ...) یکی از دو روش را بیشتر به صلاح بیمار میداند و آنرا پیشنهاد می نماید.

 مراحل پس از جراحی

  معمولاً دست بیمار به مدت 6 تا 8 هفته در آویز گردن قرار می گیرد که بر حسب وضعیت بیمار و ضایعات موجود در مفصل شانه و نوع جراحی متفاوت است. پس از گذشت چند روز کم کم بعضی حرکات و تمرینهای ورزشی شروع میشود و به تدریج ورزشهای بیشتری به آن اضافه می گردد. فیزیوتراپی هم لازم است و منظور از آنهم عمدتاً اینست که همین تمرینهای ورزشی را با بیمار کار کنند و آموزش بدهند، و بنابراین نیازی به استفاده از دستگاههای پیچیده و گرانقیمت نیست.

  بیماران تا حدود 3 تا 5 ماه از عمل از رانندگی منع می شوند. بعضی بیماران می پرسن که آیا می توانند یک دستی رانندگی کنند (؟؟!!) که واضحاً پاسخ آنها منفی است. چون هم به لحاظ قانونی ممنوع است و هم ممکن است هر آن حادثه ای رخ دهد که در این صورت انسان ناخودآگاه هر دو دست را به کمک می گیرد و باعث می شود هر آنچه که جراح ترمیم کرده است پاره شود.

میزان موفقیت جراحی

  میزان موفقیت بر حسب وضعیت بیمار و ضایعات موجود در مفصل شانه، نوع جراحی و ... متفاوت بوده و بطور متوسط 90 تا 97 درصد است. بنابراین هیچ درمانی نداریم که صد در صد جواب بدهد، وهیچ جراحی هم چنین قولی به بیمار نمیدهد. اساساً هیچ درمانی، چه جراحی و چه غیر جراحی در علم پزشکی نداریم که صد در صد و بدون عارضه اثر کند. واضح است هرچه بیمار زودتر جراحی شود یعنی دفعات تکرار دررفتگی کمتر باشد نتیجه بهتر خواهد بود.

نتیجه کلی بطور خلاصه:

  اگر شانه دررفت فقط در بیمارستان جااندازی شود و اگر بیش از یک بار در رفت تنها درمان جراحی است، مگر در موارد بسیار بسیار نادر که آنرا پزشک متخصص تشخیص می دهد.                                                                              

 منبع:وبلاگ دکتر نخعی

دکتر امیر هوشنگ واحدی

دکتر امیر هوشنگ واحدی

 آدرس مطب :تهران- اتوبان چمران- ابتدای باقرخان غربی - کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی تبسم

تلفن:   [phone]

   وب سایت علمی دکتر امیرهوشنگ واحدی  http://www.drvahedi.ir

نوبت دهی اینترنتی دکتر واحدی در مرکز جامع طب فیزیکی و توانبخشی  تبسم

مشاوره  تلفنی با دکتر واحدی در روزههای زوج ساعت 12-14 با شماره

09305401821

لطفا در ساعات قید شده تماس گرفته شود  در غیر این صورت ازپاسخ به درخواست شما معذوریم