علل کمردرد (3)

I10 . دردهای ارجاعی (referred pains)

دردهای ارجاعی به دردهایی گفته می شود که مرکز آنها نقطه ای دورتر از محل درد قرار دارد. یکی از بهترین نمونه های این نوع دردها، درد آنژین صدری یا حمله قلبی است که گاهی در ناحیه گردن، شانه یا پشت و کمر حس می شود.

I11 . تنگی مجرای مهره ای

در تنگی مجرای مهره ای که ممکن است در مهره های گردن یا کمر یا هر دو ایجاد شود، به دلیل تنگ شدگی مجرای مزبور، نخاع و اعصاب تحت فشار قرار می گیرند. این اختلال معمولاً در اثر افزایش سن روی می دهد و گاهی به دلیل بیرون زدگی دیسک مهره ای ، پوکی استخوان یا تومور ایجاد می شود.

تنگی مجرای مهره ای ناحیه کمر موجب کمردرد و نیز درد احساس غیر طبیعی درساق ها ، پاها و باسن ها، یا کاهش کنترل ادرار و مدفوع می شود.

عل اصلی تنگی مجرای مهره های گردن، اسپوندیلوز (ساییدگی) مهره های گردن، استخوانی شدن منتشر و بیش از حد اسکلت با علت ناشناخته، یا کلسیفیه شدن رباط طولی خلفی هستند. این بیماری در مردها شایع تر است و بیشتر از 40 تا 60 سالگی دیده می شود. بیماری با راه رفتن اسپاستیک ، کرختی انتهاهای فوقانی، ضعف اندام های فوقانی یا تحتانی یا هردو، درد ریشه ای اندام فوقانی ، تحلیل رفتگی عضلانی، نقایص حسی و ناهنجاری های رفلکسی همراه است.

درمان، در موارد شدید عبارت است از فیزیوتراپی و استفاده از گردن بند طبی و موارد شدید بیماری نیاز به جراحی دارد.

تنگی مجرای مهره ای کمری در اثر بزرگ شدگی سطوح مفصلی یا آرتروز، اسپوندیلولیستزیس، استخوانی شدن منتشر و بیش از حد اسکلت با علت ناشناخته و بیماری فرسایشی (دژنراتیو) دیسک مهره ای ایجاد می شود و معمولاً بعد از 50 سالگی روی می دهد و در زن و مرد شیوع یکسان دارد.

این بیماری با گرفتگی متناوب عصبی که منجر به درد ساق ها، ضعف، گزگز و از بین رفتن رفلکس های تاندونی عمیق می شود همراه است. ممکن است کمر درد موجود باشد یا وجود نداشته باشد. معمولاً درد بیمار با راه رفتن تشدید و با نشستن بهتر می شود. خم شدن به جلو درد را تسکین می دهد و در مقابل، کشش ناحیه کمر و پشت در قسمت ران ها موجب تشدید درد می شود. راه رفتن در سرازیری درد را افزایش و راه رفتن در سر بالایی ، درد را کاهش می دهد. ام آر آی بهترین روش تشخیص بیماری است.

درمان عبارت است از : کاهش وزن، محدود کردن فعالیت مثلاً با استفاده از واکر و تزریق اپیدورال کورتون. در صورت شدید بودن درد، جراحی توصیه می شود.

I12 . اسپوندیلوز (spondylosis)

اسپوندیلوز ، به ساییدگی ستون مهره ها گفته می شود و بیماری بسیار شایعی است. ساییدگی مهره ها از حدود 25 سالگی به طور طبیعی آغاز می شود و در میانسالی تقریباً همه افراد مبتلا به آن هستند.

تحمل دائمی وزن بدن به وسیله کمر و خم شدن و چرخش مرتب آن موجب بروز اسپوندیلوز کمری می شود که شایع تر از اسپوندیلوز سایر مهره ها است. اسپوندیلوز کمر به ویژه در بین مهره های 4 و 5 و مهره پنجم و قسمت ابتدای استخوان خاجی شایع تر است که موجب بروز درد سیاتیکی می شود.

گاهی در اثر ساییدگی ، دیسک و غضروف یا سطوح مفصلی از بین می روند. استخوان ها در حاشیه دیسک ها و سطوح مفصلی متورم می شوند و قادر نیستند به راحتی حرکت کنند. در نتیجه، سفتی ستون مهره ها بروز می کند و ممکن است اعصاب، رباط ها و بافت های اطراف تحت فشار قرار بگیرند و دردناک شوند. بسیاری از افراد مبتلا به ساییدگی شدید مهره ها دچار درد پشت یا کمر نمی شوند؛ در مقابل بعضی از افراد در اثر ساییدگی خفیف به درد شدید مبتلا می شوند.

I13 . بیماری شوئرمن (Scheuermann,s disease)

بیماری شوئرمن نوعی بیماری خود محدود شونده دوران کودکی است که از انواع بیماری های استخوانی غضروفی نوجوانان به شمار می آید و مهره ها را مبتلا می سازد. بیماری موجب کیفوز (قوز) ستون مهره ها می شود. قسمت راس انحنای مهره های پشتی کاملاً سفت و دردناک است و فعالیت بدنی و راه رفتن و نشستن طولانی موجب تشدید آن می شود.

I14. نشانگان (سندرم) التهاب عضله تنشی

سندرم میوزیت (التهاب عضله) تنشی (tension myositis syndrome;TMS) اختلالی است که با نشانه های عصبی و روان تنی اسکلتی و عضلانی و بیش از همه، کمردرد شناخته می شود.

درد، سفتی، گزگز و کرختی در ناحیه پشت و کمر احساس می شوند و ممکن است درد گردن، زانو و سایر نقاط بدن نیز وجود داشته باشند. تعدادی از محققان معتقدند که علایم بیماری به سایر نقاط بدن تغییر محل می دهند و همین ویژگی ، شاخص مهم آن است.

موجود نبودن علت فیزیکی شناخته شده در معاینه فیزیکی و آزمایشات و مطالعات تصویر برداری، و وجود نقاط حساس (که بعضی از محققان تعداد آن ها را 6 نقطه حساس اصلی دانسته اند که عبارتند از 2 نقطه در قسمت بالای عضلات ذوزنقه ای، 2 نقطه در عضلات اطراف مهره های کمری و 2 نقطه در قسمت بالای باسن ها) ، به تشخیص بیماری کمک می کنند. این نقاط در 99% بیماران مبتلا به سندرم مزبور وجود دارند. وجود سابقه اختلالات روان تنی دیگر، مانند سندرم روده تحریک پذیر و سردرد تنشی نیز به تشخیص بیماری کمک می کند.

در بیمارانی که به سرعت بهبود نمی یابند باید از روش های درمان حمایتی گروهی و / یا روان درمانی استفاده کرد. بازگرداندن بیمار به شیوه زندگی طبیعی از طریق متوقف ساختن درمان های دستکاری مهره ای و فیزیوتراپی و برقراری فعالیت طبیعی صورت می گیرد.

I15 . درد دنبالچه (coccydynia)

درد دنبالچه (کوکسیدینیا؛ coccydynia) در قسمت انتهای ستون مهره ها احساس می شود و اغلب به دنبال افتادن و یا پس از زایمان روی می دهد، ولی در بسیاری از موارد، عامل بیماری نامشخص است. در بعضی موارد، فشار دایمی مثلاً در اثر اسب سواری یا دوچرخه سواری می تواند موجب شروع درد شود. به ندرت درد دنبالچه در اثر وجود تومور ناحیه مزبور ایجاد می شود.

درد با یبوست شدید و در اثر اجابت مزاج تسکین می یابد. نشستن بر روی ناحیه مبتلا موجب تشدید درد می شود و از این رو باید برای نشستن، از کوسن هایی استفاده شود که قسمت پشت آنها دارای بریدگی است و این قسمت در ناحیه دنبالچه قرار می گیرد (استفاده از کوسن هایی که به شکل دونات هستند یعنی قسمت مرکزی آنها به شکل دایره، خالی شده است برای این کار مفید نیستند).

در موارد طولانی بیماری، از داروهای ضدالتهابی و مسکن و داروهای ضد افسردگی (مثل آمی تریپتیلین) استفاده می شود. اغلب مسدود کردن موضعی عصب ناحیه، مفید واقع می شود.

I16 . تومورهای استخوانی

تومورهای استخوانی را می توان به دو گروه ((اولیه)) (که از خود استخوان منشاء می گیرند) و ((ثانویه)) ( که از نقطه ای به جز استخوان منشاء می گیرند) تقسیم نمود. تومورهای اولیه استخوان را می توان به دو نوع ((خوش خیم)) و ((بدخیم)) (سرطانی) تقسیم کرد. تومورهای خوش خیم شایع ممکن است علت نئوپلاستیک (ناشی از رشد جدید و کنترل نشده بافت)، تکاملی، ناشی از ضربه، عفونی، یا التهابی داشته باشند. نمونه هایی از تومورهای خوش خیم استخوانی عبارتند از : استئوم، استئوکوندروم، کیست آنوریسمی استخوان، فیبرودیسپلازی.

تومورهای بدخیم اولیه شامل استئوسارکوم، کوندروسارکوم، سارکوم یوئینگ و سایر انواع سارکوم ها هستند. میلوم متعدد (میلوم مولتیپل) نوعی سرطان خون است که اغلب به شکل یک یا چند تومور استخوانی تظاهر می یابد. تومورهای ثانویه استخوان شامل تومورهای متاستاتیک هستند که از سایر اعضا مانند پستان ، ریه و پروستات انتشار می یابند. این نوع تومورها، بیشتر، (اسکلت محوری را مبتلا می کنند تا اسکلت ضمیمه ای و تومورهایی که از بافت نرم منشاء می گیرند نیز ممکن است به طور ثانویه، از طریق تهاجم مستقیم، استخوان ها را گرفتار سازند. شایع ترین علامت تومورهای استخوانی، درد است ولی در بسیاری از بیماران علایمی به جز یک توده بدون درد وجود ندارد. بعضی از تومورهای استخوانی موجب ضعیف شدن ساختار استخوان و شکستن آن می شوند.

درمان تومورهای استخوانی بر حسب نوع آنها متفاوت است و از جراحی، قطع اندام، شیمی درمانی، رادیو تراپی تشکیل می شود.

منبع:برگرفته از کتاب کمردرد

برچسب‌ها: علل کمردرد, درمان کمردرد, متخصص کمردرد, درمان دیسک کمر, فتق دیسک بین مهره ای

علل کمردرد (2)

علایم بیرون زدگی دیسک مهره ای

علایم فتق دیسک مهره ای بر حسب محل آن و انواع بافت های نرم گرفتار متفاوت است و می تواند از درد خفیف یا عدم وجود درد در مواردی که فقط دیسک، آسیب دیده است تا درد شدید و مقاوم گردن یاکمر با انتشار به نواحی مربوطه متغیر باشد.

سایر علایم عبارتند از : تغییرات حسی مانند کرختی، گزگز، ضعف عضلانی ، فلج و تغییر رفلکس های تاندونی.

چنان چه فتق دیسک در ناحیه کمر باشد ممکن است به دلیل تحرک عصب سیاتیک ، درد مسیر مزبور نیز وجود داشته باشد. معمولاً بر خلاف درد گرفتگی عضلات که ضربانی است یا شدت و ضعف پیدا می کند، درد ناشی از بیرون زدگی دیسک مداوم است. ممکن است بیرون زدگی بدون درد یا با درد خفیف باشد و این، به محل گرفتاری بستگی دارد. چنانچه ((هسته نرم)) دچار بیرون زدگی بر بافت های نرم یا اعصاب فشار وارد نیاورد ممکن است علایمی ایجاد نشود.

به طور معمول، علایم یک طرفه هستند. چنان چه بیرون زدگی دیسک بسیار بزرگ باشد، بر نخاع یا دم اسب در ناحیه کمر فشار وارد آورد ممکن است علایم، دو طرفه باشند.

در معاینه، بالا آوردن مستقیم پا در حالی که بیمار دراز کشیده است، ممکن است موجب بروز درد شود، هرچند که میزان اختصاصی بودن این یافته کم است.

ام آر آی قادر است نخاع، ریشه های عصبی و نواحی اطراف آنها و نیز دژنراسیون و تومورهای احتمالی و بافت های نرم را نشان دهد.

میلوگرافی عبارت است از مشاهده مجرای مهره ای به دنبال تزریق ماده حاجب به داخل فضاهای مایع مغزی نخاعی. تغییر محل ماده حاجب، ساختمان هایی را که موجب وارد آمدن فشار بر نخاع یا اعصاب شده اند (مانند بیرون زدگی دیسک، تومورها یا خارهای استخوانی) نشان می دهد.

از آنجا که انجام میلوگرافی نیاز به تزریق مواد خارجی دارد، امروزه در اغلب موارد ، ام آر آی جای آن را گرفته است هرچند که میلوگرافی به ویژه چنانچه همراه با سی تی اسکن انجام شود، همچنان بهترین روش برای نشان دادن ضایعات فضاگیر (مثل تومورها) است.

درمان بیرون زدگی دیسک بین مهره ای

اکثر فتق های دیسک بین مهره ای خود به خود طی حدود 6 هفته بهبود می یابند و نیاز به جراحی ندارند.

اگر درد ناشی از بیرون زدگی دیسک یا پارگی آن، به دلیل درد رادیکولیت شیمیایی باشد، قبل از جراحی باید از رویکرد ضد التهابی استفاده کرد که معمولاً در ابتدا با داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (غیر کورتون) انجام می شود ولی به دلیل عوارض قلبی عروقی و گوارشی این داروها در مصرف طولانی می توان از تزریق کوروتون به فضای مهره ای مجاور ناحیه درناک استفاده کرد. خوشبختانه امروزه روش های جدیدی روی کار آمده اند که به طور مستقیم بر TNF اثر می کنند و با استفاده از آنها می توان دردهای مزمن و شدید مهره ای را کنترل کرد. توان بخشی، فیزیوتراپی داروهای ضد افسردگی و به ویژه برنامه های ورزشی همگی می توانند در کنار درمان ضد التهابی مورد استفاده قرار بگیرند.

داروهای ضد درد غالباً در ابتدا، در زمان حاد بودن درد تجویز می شوند تا به بیمار اجازه داده شود که در مرحله بعدی تحت درمان با ورزش و کشش قرار گیرد.

روش های غیر جراحی کنترل کننده درد عبارتند از :

o         استراحت در بستر و بستن کمربندطبی

o         فیزیوتراپی

o         دستکاری استخوانی / کایروپراکتیک. البته ممکن است در بیماران مبتلا به بیرون زدگی دیسک، احتمال تشدید بیرون زدگی یا سندرم دم اسب، در اثر دستکاری وجود داشته باشد.

o       ماساژ درمانی

o         داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی

o         کورتون های خوراکی (مثل پردنیزون)

o         تزریق کورتون (کورتیزون) در فضای بیرون سخت شامه (اپیدورا؛ epidural)

o         درمان کششی به اضافه آرام بخش و ضد درد داخل وریدی (Intravenous sedation,analgesia traction therapy ; IVSAAT)

o       کنترل وزن

o         درمان جراحی در موارد وجود نقیصه عصبی قابل ملاحظه یا عدم موفقیت روش های غیر جراحی انجام شود. وجود سندرم دم اسب از موارد اورژانسی است که به توجه فوری و احتمالاً عمل جراحی فشار زدایی از عصب نیاز دارد.

درباره عصب سیاتیک

عصب سیاتیک (sciatic) قطورترین عصب بدن است و قطر آن به 2 سانتی متر می رسد و ادامه دسته فوقانی شبکه عصبی خاجی است. این عصب از سوراخ بزرگ سیاتیک در لگن خارج می شود و در بین استخوان ران و برآمدگی ایسکیال پایین می آید و در مسیر قسمت پشتی ران تا نزدیکی یک سوم تحتانی آن پیش می رود و در آنجا به دو شاخه بزرگ، موسوم به عصب درشت نیی و عصب پرونئال مشترک تقسیم می شود و نیز شاخه های مفصلی و عضلانی از آن جدا می شوند.

در قسمت بالا، عصب در عمق عضله سرینی بزرگ قرار دارد و سپس از ناحیه ران عبور می کند و در این محل با عصب جلدی پشتی ران و سرخرگ سرینی تحتانی همراه است. در قسمت پایین تر، عصب سیاتیک بر روی عضله دور کننده بزرگ قرار می گیرد و به طور مایل به وسیله عضله دو سر ران قطع می شود و سپس بر روی قسمت پشت ران ظاهر می شود و تا حفره کشکک زانو پیش می رود.

شاخه های مفصلی عصب سیاتیک به مفصل ران و شاخه های عضلانی آن به عضلات دو سر ران و چند عضله دیگر عصب می دهند. شاخه درشت نیی عصب سیاتیک به شاخه های مفصلی (مفصل زانو) ، عضلانی (عضلات ساق پا ) و شاخه های کف پایی (که به کف پا و انگشتان پا عصب می دهند) تقسیم می شود. درد عصب سیاتیک ممکن است فقط به صورت سوزش خفیف یا درد مبهم حس شود و یا به حدی شدید باشد که توانایی راه رفتن را کاهش دهد . درد عصب سیاتیک اغلب در مسیر ساق پا احساس می شود و با کمر درد توام است. درد سیاتیک از ناحیه باسن به ساق پا و سپس پا و انگشتان پا انتشار می یابد.

دو دلیل شایع تحت فشار قرار گرفتن عصب سیاتیک عبارتند از بیرون زدگی (فتق) دیسک مهره ای و تنگی مجرای مهره ای.

همچنین ممکن است درد سیاتیک در اثر آسیب ناگهانی (مثل دویدن خیلی شدید یا بلند کردن اجسام سنگین) ایجاد شود. درد سیاتیک معمولاً یک طرفه و گاهی دو طرفه است.

نکته

از سال 1998 داروهای اختصاصی و پر قدرت مهار کننده TNF ، در یالات متحده در دسترس قرار گرفتند. این داروها در سال 2001 در درمان سیاتیک در مدل های تجربی بسیار موثر واقع شدند. تاثیر یکی از این داروها، با نام اتانرسپت etanercept در درمان دردهای شدید ناشی از بیرون زدگی یا پارگی دیسک مهره ای در مقالات متعدد منتشر شده است.

I6 .اسپوندیلولیستزیس(spondylolisthesis)

اسپوندیلولیستزیس عبارت است از تغییر محل یک مهره یا قسمتی از ستون مهره ها نسبت به مهره زیرین خود. در این اختلال ، مهره، مقداری به سمت جلو تغییر محل می دهد. شایع ترین مهره ای که مبتلا به اسپوندیلولیستزیس می شود، پنجمین مهره کمری است.

امروزه عقیده بر آن است که نقیصه موجود در اثر شکستگی های کوچک ناشی از استرس که ترمیم نمی یابند و عدم جوش خوردگی مزمن آن ها روی می دهد. این اختلال در ورزشکارانی که بدن آن ها دچار کشش بیش از حد و مکرر می شود (مانند ژیمناست ها) شایع تر است.

اسپوندیلولیستزیس موجب سفتی عمومی پشت و کمر و تغییر در وضعیت ظاهری بدن و راه رفتن می شود . بدن کمی به سمت جلو خم می شود و / یا ((لوردوز)) به وجود می آید و با پیشرفت بیماری راه رفتن فرد به شکل ((راه رفتن مرغابی)) در می آید، یعنی به دلیل کاهش تحرک عضلات هامسترینگ، لگن بیش از حد دچار چرخش می شود. درمان، عبارت است از استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، گرمادرمانی، تحریک الکتریکی، کشش مهره های کمر و در موارد مقاوم، تزریق اپیدورال آمپول های حاوی کورتون.

I7 . اسپوندیلولیز (Spondylolysis)

اسپوندیلولیز نقیصه ای در قسمت بین مفصلی مهره است که در اکثر موارد در پنجمین مهره کمری دیده می شود ولی ممکن است در سایر مهره های کمری و نیز در مهره های پشت نیز روی دهد. 3 تا 6 درصد افراد به این بیماری دچار می شوند. بیماری به طور معمول در اثر شکستگی های ناشی از استرس روی می دهد و با فعالیت مخصوصی مانند بلند کردن اجسام سنگین و ورزش ژیمناستیک مرتبط است و زمینه ارثی دارد.

اسپوندیلولیز شایع ترین علت اسپوندیلولیستزیس در کودکان است. در افراد بزرگسال، بیماری دژنراتیو دیسک (آرتروز) به طور شایع منجر به اسپوندیلولیستزیس بدون اسپوندیلولیز می شود . در این موارد، مجرای مهره ای تنگ می شود.

I8 . بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان(ankylosing spondylitis; AS)

این بیماری، نوعی بیماری مزمن و دردناک، به صورت التهاب مفصلی (آرتریت) استحاله ای (دژنراتیو) است که عمدتاً مهره ها و مفاصل خاجی لگنی (ساکروایلیاک) را مبتلا می سازد که در نهایت موجب جوش خوردگی مهره ها به یکدیگر می شود.

بیماری معمولاً در افراد 15 تا 30 ساله دیده می شود و با درد مزمن و سفتی قسمت پایین ستون مهره ها (کمر) همراه است.

این بیماری علاج قطعی ندارد ولی با فیزیوتراپی و ورزش، توام با مصرف دارو تسکین می یابد. داروهای ضد درد، شامل داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند آسپیرین، ایبوپروفن، ایندومتاسین و ناپروکسن موثر است.

در موارد شدید بیماری یه ویژه در ناحیه زانو و مفصل ران از جراحی استفاده می شود. بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان ممکن است به طرف بالا پیشرفت کند و موجب سفتی مهمره های پشت شود و در موارد شدید با خشکی شدید و بی حرکتی ستون مهره ها همراه شود. احساس درد و خشکی با ورزش و حرکت کاهش و با استراحت افزایش می یابد.

I9 . بیماری فیبرومالژی و بیماری پلی میالژی روماتیکا(fibromyalgia and polymyalgia rheumatic)

بعضی از افراد مبتلا به فیبرومالژی ، سال ها برای تشخیص بیماری خود به پزشکان مختلف مراجعه می کنند ولی به نتیجه نمی رسند و یا بیماری آنها به اشتباه ، بیماری دیگری تشخیص داده می شود.

بیماری دیگری موسوم به پلی میالژی روماتیکا وجود دارد که با فیبرومیالژی اشتباه می شود زیرا نشانه های آن بسیار شبیه به فیبرومیالژی است ولی درمان آن با درمان فیبرومیالژی تفاوت دارد. چنانچه بیماری پلی میالژی روماتیکا درمان نشود می تواند منجر به عوارض شدید شود.

فیبرومیالژی با دردهای منتشر گردن، پشت، کمر، دست و پا همراه است و اغلب نقاط دردناک و حساسی بر روی مفاصل خاجی لگنی، آرنج ها و زانوها وجود دارند و در آزمایشات به عمل آمده نکته خاصی یافت نمی شود و ممکن است بیماری موجب ناراحتی، افسردگی و خستگی شود.

اکثر بیماران مبتلا به فیبرومالژی دچار سردرهای میگرنی و سندرم روده تحریک پذیر هستند.

بیماری پلی میالژی روماتیکا ، نوعی بیماری التهابی عضلات و مفاصل است که موجب درد عضلانی متوسط تا شدید، همراه با سفتی پایدار مفاصل می شود. اغلب، تشخیص این بیماری به دلیل شباهت آن به تعدادی از بیماری های دیگر دشوار است. علاوه بر این بیماری به طور معمول در معاینات فیزیکی مشاهده نمی شود. این بیماری خیلی شایع است و یک نفر از هر 200 مرد و زن در ایالات متحده مبتلا به آن هستند. بیماری در زنان 2 برابر مردان است و ممکن است در اثر اختلال خود ایمنی (که طی آن گلبول های سفید خون به لایه پوشاننده مفاصل حمله می کنند و موجب التهاب آنها می شوند) ایجاد شود.

علایم اصلی بیماری عبارتند از : درد و سفتی عضلات بالا زانوها، بالای ران ها، گردن، لگن و شانه ها. خستگی، سفتی صبحگاهی، بی اشتهایی، کاهش وزن، تب و افسردگی، از علایم دیگر هستند.

فیبرومیالژی و پلی میالژی روماتیکا هر دو با درد منتشر، سفتی صبحگاهی، افسردگی و خستگی همراه هستند. برای درمان بیماری از داروهای ضد التهاب غیر استروییدی، تغذیه صحیح و ورزش روزانه استفاده می شود.

منبع:برگرفته از کتاب کمردرد

برچسب‌ها: علایم بیرون زدگی دیسک مهره ای, درمان بیرون زدگی دیسک بین مهره ای, متخصص کمردرد,علل کمردرد, دیسک کمر

چند نکته در مورد کمردرد

قابلیت ارتجاع مفاصل بعضی از افراد بیش از حد معمول است و ممکن است بتوانند با پاهای صافبه طور کامل خم شوند. از نظر علمی به این وضعیت، ((بیش تحرکی)) (hyper mobility) گفته می شود و به خصوص اکثر ژیمناست ها از این ویژگی برخوردار هستند . مشاهده شده است که این افراد در اثر تکرار حرکات شدید دچار ساییدگی مفاصل و کشیدگی بیش از حد رباط ها می شوند.

·         فیزیوتراپی( درمان فیزیکی) در کمردردهایی که بیش از چند هفته طول کشیده اند نقش مهمی در ایجاد تحرک و تقویت عضلات پشت و شکم و اطراف مهره ها و در نتیجه، درمان دردهای مزبور دارد.

·         نحوه انجام فیزیوتراپی، مدت آن و وسایل مورد استفاده در آن، بر حسب هر بیمار و وضعیت بدنی و سنی وی متفاوت است. استفاده از سرما، گرما، لامپ های فرو سرخ، اولتراسوند، کشش، ماساژ، تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) جزء برنامه های فیزیوتراپی است. فیزیوتراپی معمولاً زمینه را برای درمان های دراز مدت بعدی (مانند تمرینات ورزشی مخصوص) آماده می کند. کشش، موجب کاهش فشار وارده بر اعصاب می شود.

·         طب سوزنی در اثر تحریک آزاد شدن مواد شیمیایی موسوم به ((آندورفین)) و ((آنکفالین)) در مغز و نخاع مسیر حس درد را مسدود می کند و در بعضی از افراد برای تسکین دردهای ناحیه پشت وکمر موثر واقع می شود.

·         بستن کمربند طبی ، حرکات پشت و کمر را محدود می کند و با این کار موجب تسکین درد این نواحی می شود ولی پوشیدن دراز مدت آن ها موجب عدم تحرک و سفتی و خشکی کمر و پشت می شود. بنابراین باید هرچه زودتر فعالیت های معمولی را شروع کرد و از کمر بندهای مزبور به طور طولانی استفاده ننمود.

منبع:برگرفته از کتاب کمردرد

برچسب‌ها: کمردرد, درمان کمردرد, طب سوزنی و کمردرد, دیسک کمر, متخصص کمردرد

دکتر امیر هوشنگ واحدی

دکتر امیر هوشنگ واحدی

 آدرس مطب :تهران- اتوبان چمران- ابتدای باقرخان غربی - کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی تبسم

تلفن:   [phone]

   وب سایت علمی دکتر امیرهوشنگ واحدی  http://www.drvahedi.ir

نوبت دهی اینترنتی دکتر واحدی در مرکز جامع طب فیزیکی و توانبخشی  تبسم

مشاوره  تلفنی با دکتر واحدی در روزههای زوج ساعت 12-14 با شماره

09305401821

لطفا در ساعات قید شده تماس گرفته شود  در غیر این صورت ازپاسخ به درخواست شما معذوریم

علل کمردرد(1)

---

کمردرد علل بسیاری دارد و توضیح درباره آنها در کتب مختلف تخصصی پزشکی آمده است. اما ذکر چند مورد از انواع علل کمردرد ضرورت دارد:

I1 .بیماری استحاله ای (دژنراتیو) دیسک مهره ای

شایع ترین علت استحاله (تغییر شکل) دیسک مهره ای ، ضربه های کوچک یا بزرگ، مانند بلند کردن ساده اجسام سنگین هستند. پس از ضربه، دیسک های بین مهره ای واقع در مهره ها، آب خود را از دست می دهند و خشک می شوند و قادر به جذب ضربه های وارد شده به فضای بین مهره ها نیستند. از آنجا که خون رسانی به دیسک های بین مهره ای بسیار کم است، این دیسک ها نمی توانند خود را ترمیم کنند.

در انواع علامتدار، گاهی کمردرد مزمن با انتشار به ران ها، باسن ها یا کشاله ران در هنگام راه رفتن وگزگز یا ضعف زانوها وجود دارند. ممکن است همین درد (یا با شدت بیشتر) در هنگام نشستن، خم شدن، بلند شدن یا چرخیدن هم احساس شود.

این بیماری می تواند منجر به وضعیت ناتوان کننده مزمنی شود که تاثیر منفی جدی بر نحوه زندگی فرد می گذارد. در موارد شدید بودن درد، درمان های غیر جراحی مرسوم غالباً بی تاثیر هستند، ولی در غالب موارد فیزیوتراپی مجموعه درمان کایروپراکتیک و دستکاری، دستکاری استخوانی، داروهای ضد التهاب غیر استروییدی، کایروپراکتیک یا تزریق نخاعی موثر واقع می شوند.

چنان چه درمان محافظه کارانه طی 2 تا 3 ماه موثر واقع نشود، درمان جراحی توصیه می شود.چنانچه درد کمر یا ساق پا موجب محدودیت فعالیت عادی شود، یا در صورت وجود ضعف یا کرختی ساق پاها، مشکل بودن راه رفتن یا ایستادن، یا بی تاثیر بودن درمان دارویی یا فیزیوتراپی ممکن است جراحی (غالباً به صورت ادغام مهره ها) ضرورت یابد.

I2 .پوکی استخوان (استئوپورز)

پوکی استخوان نوعی بیماری استخوانی است که احتمال شکستگی استخوان را افزایش می دهد. در این بیماری، تراکم ماده جامد (معدنی) استخوان (bone mineral density؛ BMD) کاهش می یابد، ساختار میکروسکوپی استخوان از هم گسیخته می شود و مقدار و تنوع پروتئین های غیر کلاژن موجود در استخوان تغییر می کند. سازمان بهداشت جهانی (WHO) پوکی استخوان در زنان را BMD کمتر از 5/2 انحراف معیار استاندارد از حداکثر توده استخوانی می داند (که مطابق است با متوسط میزان موجود در یک زن 20ساله سالم). پوکی استخوان بیش از همه در زنان و در سنین پس از یائسگی ایجاد می شود که در این حالت به آن پوکی استخوان (استئوپورز بعد از یائسگی) می گویند ولی ممکن است در مردان مسن و نیز در هر فرد مبتلا به اختلالات ویژه هورمونی و سایر بیماری های مزمن یا در نتیجه مصرف بعضی داروها، به خصوص کورتون ها روی دهد که نوع اخیر را پوکی استخوان بر احتمال بروز شکستگی استخوان ناشی از شکنندگی، این بیماری بر میزان امید به زندگی و کیفیت زندگی اثر چشمگیری دارد.

آیا می توان از پوکی استخوان پیشگیری کرد ؟

می توان از پوکی استخوان با ایجاد تغییراتی در نحوه زندگی و گاهی با مصرف دارو پیشگیری کرد و در افراد مبتلا به پوکی استخوان، درمان عبارت است از تغییر شیوه زندگی، پیشگیری از زمین خوردن و مصرف داروها (کلسیم ،ویتامین D ، بسیفوسفونات ها و چندین نوع داروی دیگر).

پوکی استخوان نشانه های اختصاصی ندارد و پیامد اصلی آن افزایش خطر شکستگی های استخوانی است و این شکستگی ها، در شرایطی روی می دهند که افراد سالم، به طور طبیعی در این شرایط دچارشکستگی نمی شوند؛ از این رو، شکستگی های مزبور را شکستگی های ناشی از شکنندگی استخوان می نامند.

این نوع شکستگی های به طور معمول در ستون مهره ها، لگن ،مفصل ران و مچ روی می دهند.

نشانه های شکستگی های همراه با فشردگی مهره ها عبارتند از : کمردرد ناگهانی، اغلب توام با درد تیر کشنده ناشی از تحت فشار قرار گرفتن عصب و به ندرت همراه با تحت فشار واقع شدن نخاع و ایجاد نشانگان (سندرم) دم اسب.

((دم اسب؛ cauda equine)) به قسمت نتهایی نخاع گفته می شود که در ناحیه اولین مهره کمری قرار دارد و دسته متشکل از ریشه های عصبی کمری، خاجی و دنبالچه ای است که از نخاع خارج می شوند و در مسیر مجرای مهره ای خاجی و دنبالچه ای، قبل از رسیدن به سوراخ بین مهره ای هر مهره پایین می روند.

این مجموعه به دم اسب، شباهت دارد. در سندرم دم اسب، ریشه های عصبی قسمت پایینی کمر و قسمت مهره خاجی تحت فشار قرار می گیرند و در نتیجه، حس در ناحیه باسن از دست می رود، ساق پاها دچار ضعف می شوند و رفلکس ها کاهش می یابند و بی اختیاری ادراری و مدفوعی به وجود می آید. چنان چه مهره های متعدد در اثر پوکی استخوان دچار شکستگی شوند، بدن بیمار به فرم خمیده (قوز کرده) در می آید، قد بیمار کوتاه می شود و درد مزمن همراه با کاهش تحرک وجود دارد.

در خانم ها، تراکم استخوان به دلیل کاهش هورمون استروژن در سنین یائسگی به سرعت کاهش می یابد. ولی در آقایان کاهش هورمون تستوسترون تاثیر قابل مقایسه (ولی کمتری) بر کاهش تراکم استخوان و ایجاد پوکی استخوان دارد. در افرادی که قبلاً در اثر پوکی استخوان دچار شکستگی شده اند، احتمال شکستگی بعدی حداقل 2 برابر بیشتر از فردی در همان سن و با همان جنسیت ولی بدون شکستگی قبلی است.

بهترین روش برای تشخیص پوکی استخوان، آزمایش تراکم استخوان است که بهتر است در زنان بالای65 سال و یا افراد بالای 60 سالی که در خطر پوکی استخوان قرار دارند انجام شود. در صورت وجود سابقه فامیلی پوکی استخوان در افراد فامیل، احتمال بروز مشکل در فرد افزایش می یابد.

در افراد لاغر و دارای جثه کوچک تر به دلیل کمتر بودن توده استخوانی، احتمال بروز پوکی استخوان بیشتر است.

استعمال دخانیات احتمال پوکی استخوان را افزایش می دهد. احتمال ایجاد پوکی استخوان در زنان مبتلا به سرطان پستان به خصوص در صورتی که شیمی درمانی شوند افزایش می یابد. رژیم غذایی فاقد کلسیم، نقش مهمی در ایجاد پوکی استخوان دارد. انجام ورزش به پیشگیری از پوکی استخوان کمک می کند. مصرف الکل موجب کاهش تشکیل استخوان و تداخل با جذب کلسیم به وسیله بدن و در نتیجه ، بروز پوکی استخوان می شود.

آیا می توان پوکی استخوان را درمان کرد؟

برای پیشگیری یا درمان پوکی استخوان، هیچ وقت خیلی دیر، و هیچ گاه خیلی زود نیست.

بهترین راه برای درمان و پیشگیری از پوکی استخوان، مصرف مقدار کلسیم همراه با منیزیم، مواد معدنی لازم، ویتامین D3 و ویتامین K2 در رژیم غذایی است. ویتامین D به جذب کلسیم کمک می کند و باید به مقدار کافی مصرف شود. ویتامین D از راه غذا و تابش نور آفتاب (10 تا 15 دقیقه تابش آفتاب به دست ها،بازوها و صورت، 2 تا 3 بار در هفته) به بدن می رسد.

منیزیم و کلسیم همراه با یکدیگر در استخوان ها و خارج از بافت های نرم بدن تجمع می یابند.بهترین راه دریافت مواد معدنی، خوردن حبوبات و سبزیجات (به ویژه سبزیجات سبز رنگ و برگدار حاوی کلروفیل) است. کلسیم به مقدار زیاد در گوشت، لبنیات، بستنی، تخم مرغ و غلات و منیزیم در لوبیا، کلم بروکلی، ماهی هالیبوت، آجیل، صدف خوراکی و اسفناج یافت می شود.

تحقیقات اخیر نشان داده اند که ویتامین K2اهمیت بسیارزیادی برای سلامت استخوان ها دارد. ویتامین K به طور طبیعی به وسیله بدن ساخته نمی شود.

ویتامینK2 به انواع MK-4، MK-7 و چند نوع دیگر تقسیم می شود و ثابت شده است که ویتامین MK-7کامل تر است و فواید اضافی برای سلامت قلب دارد. ویتامین K1 در سبزیجات دارای برگ سبز، روغن زیتون، پنیر، جگر و سویا یافت می شود ولی ویتامین K2 فقط در غذای سنتی ژاپن موسوم به ناتو که نوعی صبحانه است و با سویای بخار پز و تخمیر شده ساخته می شود وجود دارد.

ورزش سرعت از دست رفتن استخوان را کاهش می دهد، قدرت عضلانی را افزایش می دهد و از تخریب استخوان جلوگیری می کند. قدم زدن، دویدن، بالا رفتن از پله، باغبانی، یوگا ، تنیس، یا بلند کردن اجسام (نه چندان سنگین) همگی به درمان پوکی استخوان کمک می کنند.

نوعی جلبک (Algae Cal) به عنوان درمان طبیعی پوکی استخوان شناخته شده است. این جلبک تنها منبع گیاهی کلسیم است و همچنین در آن، منیزیم، مواد معدنی، ویتامین D3 و ویتامین K2 یافت می شود. امروزه، استرونسیوم سیترات به صورت نوعی مکمل موسوم به Strontium Boost در دسترس قرار دارد که از اهمیت زیادی در تشکیل ماده معدنی ساختار استخوانی بر خوردار است.

I3 .نرمی استخوان (استئومالاسی)

نرمی استخوان (استئومالاسی osteomalacia)در اثر معدنی شدن (مینرالیزاسیون) ناکافی یا تاخیری استخوان ایجاد می شود و با راشیتیسم دوران کودکی مطابقت دارد و در حقیقت فرم خفیف تر آن است و در بزرگسالان دیده می شود. بیماری ممکن است به صورت دردهای منتشر استخوانی، ضعف عضلانی و شکنندگی استخوان ها تظاهر یابد و علت شایع آن ، کمبود ویتامین D است که به طور طبیعی از راه رژیم غذایی و / یا تماس با نور آفتاب به بدن می رسد. نرمی استخوان، نقص در معدنی شدن شبکه پروتئینی استخوان (موسوم به استئویید) است که در اثر کمبود ویتامین D ایجاد می شود. کمبود تماس با نور آفتاب به ویژه در افراد دارای پوست تیره، کمبود مقدار ویتامین D در رژیم غذایی یا اشکال در متابولیسم ویتامین D و فسفر ، سوء تغذیه دوران بارداری، نشانگان(سندرم) سوء جذب و نارسایی مزمن کلیه از علل ایجاد نرمی استخوان هستند.

بیماری در بزرگسالان به صورت بی سر و صدا و با کمردرد و درد در ناحیه ران ها شروع می شود و سپس به بازوها و دنده ها انتشار می یابد. درد، تیر کشنده نیست و به شکل قرینه و همراه با حساس شدن استخوان های گرفتار احساس می شود.

عضلات بالای ناحیه گرفتار دچار ضعف می شوند و بیمار هنگام بالا رفتن از پله ها و بلند شدن از وضعیت چهار زانو دچار مشکل می شود. راه رفتن بیمار به شکل ((راه رفتن مرغابی)) در می آید. در اکثر موارد تنها نشانه بیماری، خستگی مزمن و درد استخوانی است.

مقدار ویتامین D خون کاهش نشان می دهد و در رادیو گرافی استخوان ها، شکستگی های کاذب وبیرون زدگی دیسک حفره مفصل استخوان ران با لگن دیده می شود.

بیماری با تجویز هفتگی 000/200 واحد ویتامین Dبه مدت 4 تا 6 هفته و سپس روزانه 1600 واحد یا هر 4 تا 6 ماه، 000/200 واحد از ویتامین مزبور به خوبی درمان می شود.

I4 .بیماری پاژه (پاژت)

بیماری پاژه (پاژت ؛ Paget)، نوعی بیماری استخوانی غیر متابولیک است که به طور شایع دیده می شود و معمولاً افراد میانسال و مسن را گرفتار می کند و با تخریب بیش از حد و ناگهانی استخوان و ترمیم سازمان نیافته استخوان مشخص می شود. علت بیماری ناشناخته است و می تواند به خمیدگی استخوان های دراز و بدشکل شدن استخوان های مسطح منجر شود. استخوانی که به شکل جدید ترمیم می شود غیر طبیعی و نرم است و ممکن است به سادگی بشکند یا بر رویاعصاب و رباط ها فشار بیاورد و موجب درد و حساس شدن استخوان ها شود.

بیماری پاژه اغلب، لگن، استخوان ران، مهره ها و جمجمه را گرفتار می کند. گرفتاری جمجمه ممکن است موجب کری شود. درمان عبارت است از تجویز بیسفوسفونات ها .

I5 .فتق (بیرون زدگی) دیسک مهره ای

فتق(بیرون زدگی)دیسک مهره ای که به اشتباه به آن لغزندگی هم گفته می شود در اثر پاره شدن حلقه فیبری خارجی ("حلقه فیبری" یا "annulus fibrosus") دیسک بین مهره ای و در نتیجه، بیرون زدگی بخش نرم مرکزی مهره (موسوم به "هسته نرم" یا "nucleus pulposus") به وجود می آید این پارگی ممکن است منجر به آزاد شدن مواد واسطه ای شیمیایی التهابی شود که این مواد می توانند به طور مستقیم، حتی در غیاب فشردگی ریشه عصبی، موجب بروز درد شدید شوند.

علت مصرف داروهای ضد التهاب در دردهای ناشی از بیرون زدگی، پیش آمدگی، تورم یا پارگی دیسک بین مهره ای نیز همین آزاد شدن مواد شیمیایی التهاب زا است.

به طور معمول، پس از آنکه برآمدگی دیسک برای مدتی وجود داشت (در این اختلال، لایه های حلقه فیبری هنوز هم سالم هستند)، بیرون زدگی دیسک روی می دهد.

امروزه اهمیت "رادیکولیت شیمیایی" در ایجاد کمردرد بیشتر شناخته شده است. هدف اصلی جراحی، برداشتن "فشار" یا کاهش فشردگی مکانیکی از روی عناصر عصبی اعم از نخاع یا ریشه عصبی است. مطالعات کنونی به طور فزاینده نشان می دهند که کمردرد به جای آنکه فقط ناشی از فشردگی عصب باشد، ممکن است تنها به دلیل التهاب شیمیایی ایجاد شود. در 5 سال گذشته شواهد فزاینده ای درباره وجود یک واسطه التهابی اختصاصی ایجاد کننده درد مزبور مورد توجه قرار گرفته است. این مولکول التهابی که به عنوان "عامل نکروز تومور آلفا" (tumor ecrosis fator alpa; NFQ) می گویند نه تنها هوسیله دیسک دچار بیرون زدگی بلکه در دیسک های مبتلا به ژارگی و نیز در مفاصل سطحی و تنگی مجرای مهره ای نیز تولید می شود. NFQ ممکن است علاوه بر ایجاد درد و التهاب، به استحاله (تغییر شکل) دیسک مهره ای نیز منجر شود.

واژه متداول "لغزندگی دیسک" ، اصطلاحی نا صحیح است زیرا دیسک بین مهره ای به طور کاملاً محکم در بین دو مهره قرار می گیرد و نمی تواند دچار لغزندگی و یا حتی"خارج شدن از محل خود" شود ولی دیسک می تواند دچار چرخش یا کشیدگی خفیف شود.

همچنین ممکن است دیسک دچار پارگی، فتق (بیرون زدگی)، تغییر فیزیکی بافتی (استحاله یا دژنراسیون) شود. البته ممکن است جسم (تنه) یک مهره نسبت به تنه مهره مجاور خود، دچار لغزش نسبی شود که به این وضعیت اسژوندیلولیستزیس (spondylolisthesis) به معنی تغییر مکان (لغزش) مهره بر رویمهره تحتانی و به سمت جلو گفته می شود و می تواند دیسک بین دو مهره را تخریب کند. بیرون زدگی دیسک مهره ای ممکن است در هر مهره ای روی دهد ولی بیرون زدگی دیسک گردنی و کمری از سایر مهره ها شایع تر است. بیرون زدگی مهره های کمری شایع ترین نوع بیرون زدگی های مهره ای است و موجب کمردرد (لومباگو؛ lumbago) می شود که اغلب با درد ساق پا نیز همراه است که در این صورت به آن ((سیاتیک)) (sciatica) می گویند.

بیرون زدگی دیسک کمر، 15 برابر شایع تر از دیسک گردن و یکی از شایع ترین علل کمردرد است.دیسک های گردن در 8% موارد و دیسک های ناحیه پشت (سینه) فقط در 1 تا 2 درصد موارد دچار بیرون زدگی می شوند. دو فضای اول بین مهره ای (یعنی فضاهای بین مهره اول و دوم و سوم گردن)، و استخوان های خاجی و دنبالچه دارای دیسک بین مهره ای نیستند.

اکثر موارد بیرون زدگی دیسک بین مهره ای در دهه سوم یا چهارم زندگی، یعنی هنگامی که هسته نرم ( NUCLEUS PULPOSUS)هنوز حالت ژلاتینی دارد روی می دهند. با افزایش سن، این هسته خشک می شود و خطر بیرون زدگی آن بسیار کاهش می یابد. پس از 50 یا 60 سالگی، اغلب آرتروز و یا تنگی مجرای مهره ای باعث ایجاد کمردرد و یا درد ساق پا می شوند.

بیرون زدگی دیسک کمر، اغلب در مهره های چهارم وپنجم روی می دهد و بیماری با درد ناحیه کمر، باسن ها و ران همراه است و ممکن است به پا و / یا انگشتان پا امتداد پیدا کند. گرفتاری عصب سیاتیک شایع تر از سایر اعصاب است. عصب رانی هم ممکن است گرفتار شود و در تمام یک یا هر دو ساق و یا حتی پاها ایجاد گز گز نماید و یا با سوزش ران ها و ساق ها همراه باشد.

فتق دیسک ممکن است در افرادی که دائماً در حالت نشسته قرار دارند و به ویژه در اشخاصی که مرتباً اجسام سنگین را بلند می کنند ایجاد شود. آسیب دیدگی های ضربه ای (سریع)دیسک های کمری به طور شایع هنگامی ایجاد می شوند که فرد بر روی مچ پا خم شده و ناگهان ، بدون استفاده از ساق ها از جا بر می خیزد. کمردرد خفیف نشان دهنده پارگی کلی دیسک است که ممکن است موجب بروز یک رویداد ضربه ای ناشی از خم شدن برای برداشتن شیئی مانند مداد از روی زمین شود.

هنگامی که مهره در وضعیت مستقیم قرار دارد (مثلاً در زمان ایستادن یا دراز کشیدن) فشار داخلی به طور مستقیم بر روی تمام بخش های دیسک تقسیم می شود. در هنگام فشار داخلی به طور مستقیم بر روی تمام بخش های دیسک تقسیم می شود. در هنگام نشستن یا خم شدن برای بلند کردن اشیاء فشار داخلی وارد شده بر دیسک می تواند از 17psi (در حالت دراز کش) به بیش از psi300 (در حالت بلند کردن شیء، در وضعیتی که پشت و کمر خم شده است) برسد.

حرکت محتویات دیسک مهره ای به داخل مجرای اعصاب مهره ای هنگامی روی می دهد که پوشش غشای دیسک (حلقه فیبری) در زمان نشستن یا خم شدن، از سمت جلو (به طرف شکم) تحت فشار قرار گیرد و به طرف عقب کشیده شود.

مجموعه نازک شدن غشا ناشی از کشش و افزایش فشار داخلی (Psi 300 – 200 ) منجر به پارگی حلقه فیبری می شود. سپس محتویات ژله مانند دیسک به داخل مجرای مهره ای حرکت می کنند و اعصاب را تحت فشار قرار می دهند که در نتیجه، دردی شدید و معمولاً ناتوان کننده را به همراه دارد

منبع:برگرفته از کتاب کمردرد

برچسب‌ها: درمان کمردرد, پوکی استخوان,متخصص کمردرد, علل کمردرد, متخصص دیسک کمر