شناخت کامل زانو

واروس و والگوس زانو (پای پرانتزی و پای ضربدری) باعث وارد شدن فشار بیشتر روی یک قسمت زانو و تغییرات تخریبی آن می گردد.

زانو بزرگترین مفصل بدن است. گرچه در ظاهر یک مفصل لولایی است ولی در واقع مفصل پیچیده ای است که علاوه بر حرکات خم و راست شدن حرکات چرخشی تیز دارد . این مفصل از بهم پیوستن انتهای پایینی استخوان ران ، انتهای بالایی درشت نی و استخوان کشگک تشکیل شده است .
زانو بر خلاف مفصل ران عمقی ندارد و برای استحکام و ثبات آن ، رباطهای نسبتاً قوی استخوان ها را به هم وصل می کنند و در حقیقت پایداری مفصل بیشتر وابسته به نسوج نرم و لیگامانهای اطراف زانو می باشد . به علت فشار نسبتاً زیادی که در موقع راه رفتن ، دویدن و پریدن بر آن وارد می شود بیش از دیگر مفاصل بدن آسیب پذیر است . بین انتهای بالایی استخوان درشت نی و انتهای پایین استخوان ران دو غضروف هلالی از نوع لیفی وجود دارد که منیسک نامیده می شود که هم کمک بزرگی به پایداری مفصل بوده و هم یکی از عناصر اصلی جهت عملکرد طبیعی زانوست .

عناصر نگهدارنده زانو
۱-رباطهای جانبی (Collateral Ligament) زانو عبارتند از :
الف: رباط جانبی داخلی (Medial Collateral Ligament) یا (Tibial Collateral Ligament)  : از طرفی به کوندیل داخلی ران و از طرف دیگر به انتهای فوقانی استخوان درشت نی می چسبد و از دو لایه سطحی و عمقی تشکیل شده است . آسیب این رباط سبب ناپایداری جانبی طرف داخل زانو می گردد.

ب: رباط جانبی خارجی Collateral Ligament)  Lateral) یا (Collateral Ligament  Fibulral): در بالا به کوندیل خارجی استخوان ران و در پایین به سر استخوان نازک نی می چسبد آسیب این رباط باعث ناپایداری جانبی خارجی زانو می گردد.

۲-رباطهای متقاطع یا رباطهای صلیبی (Cruciate Ligaments)  
این رباطها عبارتند از :
 رباط صلیبی یا متقاطع خلفی (Cruciate Ligament Posterior) : از یک طرف به قسمت  خلفی درشت نی و از طرف دیگر به سطح خارجی کوندیل داخلی می چسبد . این رباط به پایداری زانو کمک کرده و آسیب آن باعث ناپایداری جلو به عقب زانو می گردد.

مفصل زانو متشکل از دو قسمت می باشد . یک قسمت مفصل بین استخوان ران و درشت نی (Tibiofemoral Joint)  که مینیسک ها بین آنها قرار گرفته و پایداری آن به رباطهای نگاهدارنده زانو بستگی دارد و قسمت دیگری که مفصل بین سطح خلفی کشگک و قسمت قدامی کندیلهای استخوان ران قرار گرفته است  (Patellofemoral Joint) و در حقیقت استخوان کشکک در شیار بین کندیلهای ران حرکت می کند . حرکت طبیعی کشکک در داخل این شیار بستگی به شکل سطح خلفی کشگک و عمق شیار بین کندیلهای ران دارد . آناتومی غیر طبیعی هر کدام از آنها سب ناپایداری این مفصل می شود . استخوان کشکک که به صورت یک استخوان کنجدی (Sesamoid)  در درون تاندون کشککی قرار دارد موجب فاصله گرفتن عضله چهار سر از مرکز چرخش زانو و افزایش قدرت و کارایی آن می گردد. انتهای تحتانی ران دارای انحنایی به جلو و پایین بخصوص در قسمت داخل بوده در حالی که قسمت فوقانی استخوان درشت نی نزدیک به حالت عمودی قرار دارد  و این حالت سبب مختصر "والگوس" (حدود ۷ درجه) در زانو می شود که افزایش این زاویه سبب والگوس زانو (پای ضربدری) و کاهش آن را واروس زانو (پای پرانتزی) می گویند.

واروس و والگوس زانو (پای پرانتزی و پای ضربدری) باعث وارد شدن فشار بیشتر روی یک قسمت زانو و تغییرات تخریبی آن می گردد. در هنگام خم کردن زانو طَبَق (برجستگی بزرگ درشت نی)، درشت نی به عقب و در موقع راست کردن زانو به جلو آمده و به خارج می چرخد و در حقیقت خم شدن ، لغزیدن و چرخش زانو تواماً انجام می شود : این مسئله در ساخت پروتزهای زانو که برای جایگزینی مفصل تخریب شده استفاده می شود از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است و مطالعات بیومکانیک پیشرفتهای شگرفی در این مورد داشته است به نحوی که تعویض مفصل زانو با در نظر گرفتن شرایط فوق کاربرد بسیار موفقی داشته است .

در مورد بیومکانیک منیسکها با توجه به چسبندگی منیسک داخلی در جلو و عقب به استخوان درشت نی و در خارج به رباط طرف داخلی ، از حرکت کمتری برخوردار است در نتیجه هنگام حرکات ناگهانی زانو بیشتر آسیب دیده و پاره می شود . در حالی که در منیسک خارجی که اتصالاتش فقط در جلو وعقب بوده وکناره محیط آن نسبتاً آزاد است در هنگام حرکات ناگهانی زانو ظاهراً کمتر آسیب می بیند . به علت اتصال رباط جانبی داخلی به مینیسک ، معمولاً پارگیهای شدید رباط جانبی داخلی با پارگی منیسک توأم است در حالی که ضایعات رباطهای طرفی خارجی کمتر با پارگی منیسک خارجی دیده می شود.

رباطهای طرفی زانو از عوامل مهم در پایداری بوده و در مواقعی که زانو کمی خم است از زاویه دار شدن آن به داخل و خارج جلوگیری می کند . علاوه بر آن ، رباط جانبی داخلی از لغزیدن کوندیل داخلی درشت نی به جلو و لیگامان متقاطع قدامی از لغزیدن کوندیل خارجی درشت نی به جلو جلوگیری می کند .

رباط متقاطع خلفی همراه با رباط Arcuate  و رباط مایل خلفی از تغییر مکان درشت نی به عقب جلوگیری می کند .

حرکات اصلی زانو عبارتند از : خم شدن (۱۳۵ درجه) و راست شدن (صفر درجه) ، علاوه بر این ، موقع راست شدن زانو استخوان درشت نی مختصری به سمت خارج چرخش دارد . در زانوی طبیعی حرکات جانبی وجود نداشته و زانو به هیچ وجه به عقب خم می شود .

منبع:aslani.id.ir

فعالیت بدنی بیشتر در بچگی موجب کاهش احتمال شکستگی در بزرگسالی میشود

 "لطفا برید بیرون و چند دقیقه با بچه هاتون فوتبال بازی کنید. شما میتونید با این کار جلوی شکسته شدن لگن اونها رو وقتی بزرگتر شدن بگیرید"

در بچه هایی که بطور مرتب ورزش میکنند و فعالیت بدنی خوبی دارند در سنین بالاتر و وقتی مسن شدند احتمال شکستگی ناشی از پوکی استخوان و بخصوص شکستگی لگن در آنها کم میشود. علت این امر قوی شدن استخوان با ورزش است. در دوران کودکی و نوجوانی که استخوان ها در حال رشد و ساخته شدن هستند ورزش و فعالیت بدنی میتواند موجب قوی تر شدن و محکم تر شدن آنها شود. این استخوان های قوی تا سنین پیری برای آنها باقی میماند تا اینکه در آن زمان مانعی شود در برای شکسته شدن استخوان

این تحقیق بر روی 365 دختر و 446 پسر با سن 9-7 سال در سوئد انجام شد. این بچه ها هر روز به مدت 40 دقیقه در مدرسه آمورش حرکات بدنی میدیدند. گروه دیگر شامل 780 دختر و 807 پسر بودند که هفته ای 60 دقیقه فعالیت تمرینی داشتند. محققین سالانه میزان رشد و تکامل استخوان ها را در این افراد بررسی کردند. مطالعه نشان داد که میزان تراکم استخوان در ستون مهره بچه هایی که فعالیت بدنی بیشتری داشتند بیشتر شده است.

محققین همچنین یک مطالعه گذشته نگر بر روی 709 مرد با سن متوسط 69 سال که قبلا ورزشکار بوده اند و 1368 فرد که ورزش زیادی نمیکرده اند ( با سن متوسط 70 سال) انجام دادند. مطالعه نشان داد که کاهش تراکم استخوان ناشی از سن در گروهی که بیشتر ورزش میکرده اند کمتر از گروه دیگر بوده است.

این مطالعه نشان میدهد که فعالیت بدنی کافی در سنین کودکی موجب میشود استخوان ها بهتر و بیشتر شد کرده و محکم تر شوند. بدین ترتیب فرد در بزرگسالی استخوان های سالم تر و محکم تری خواهد داشت.

توجه داشته باشیم که بدن انسان در طول میلیون ها سال تکامل به نحوی ساخته شده و برنامه ریزی شده است که در هر روز چندین ساعت کار فیزیکی کند. ماشینی شدن زندگی افراد در چند دهه اخیر موجب کاهش میزان فعالیت بدنی انسان ها شده است. این عدم هماهنگی بین نیاز بدن به فعالیت فیزیکی از یک طرف و فعالیت نداشتن انسان ها از طرف دیگر موجب اختلال در کارکرد صحیح بدن و بدنبال آن بیماری میشود.

نکته قابل تامل و اندکی مضحک این است که انسان ها قرن ها بدنبال آن بوده اند که با انجام اختراعات و در خدمت گرفتن ماشین ها خود را از انجام فعالیت های بدنی که آن را سخت میدانسته اند رهایی دهند و اکنون متوجه شده اند که این فعالیت های بدنی برای بدن آنها لازم بوده است. با همان اهمیتی که غذا و آب و هوا برای ادامه زندگی نیاز است فعالیت بدنی هم اهمیت دارد.

تنها راه حل این مشکل درک صحیح مطلب و گنجاندن ورزش روزانه و مداوم در زندگی روزانه است. بدین منظور باید از بچه ها شروع کرد تا نه تنها رفتار آنها را سازماندهی کرده و آنها را به ورزش علاقمند و بلکه نیازمند کرد، همچنین از فرصتی که در اختیار گذاشته شده استفاده کرده و استخوان های سالمی برای آنها بوجود آورد

منبع : ایران ارتوپدی

چگونه میتوان از بروز آسیب در بسکتبال پیشگیری کرد

بسکتبال ورزش پرتحرک و پربرخوردی است و به همین علت احتمال بروز آسیب های ورزشی در آن بالا است. چهار اصل مهم در پیشگیری از آسیب های ورزشی در بسکتبال عبارتند از گرم کردن Warm-up : گرم کردن صحیح و اصولی از مهمترین موانع بروز آسیب های ورزشی است. 10-5 دقیقه گرم کردن برای بالا بردن تعداد ضربان قلب، بالا بردن دمای بدن مهم است. پس از آن باید نرمش های کششی را انجام داد تا قابلیت انعطاف تاندون ها، رباط ها و عضلات بهتر شود. در انجام حرکات کششی باید تاکید بیشتری بر روی عضلات ران، ساق، باسن، شانه و سینه شود. قدرت عضلات : بسکتبال یک ورزش قدرتی است و بدون داشتن عضلات قوی احتمال آسیب زیاد میشود. پس باید با انجام ورزش های مناسب عضلات بدن و بخصوص عضلات درگیر در بسکتبال را قوی کرد آمادگی : بدن ورزشکار در زمان هایی که مسابقه ندارد باید با انجام نرشم های هوازی آماده بماند و در قبل از مسابقه باید آماده انجام فعالیت بیهوازی شود وسایل مناسب : زانو بند و آرنج بند برای محافظت این دو مفصل از وارد شدن ضربات شدید و همچنین در صورت لزوم استفاده از کفش هایی که مچ پا را محکم تر پوشانده و حفاظت میکنند میتوانند به کاهش آسیب های ورزشی در بسکتبال کمک کنند برای پبشگیری از حوادث احتمالی ورزشی در حین انجام بسکتبال به نکات زیر توجه کنید : از کفشی استفاده کنید که فیت پای شما باشد. کف کفش طوری باشد که روی زمین سر نخوررد از جوراب نخی استفاده کنید تا عرق پای شما را جذب کند از حفاظ آرنج و زانو استفاده کنید. از حفاظ دهان استفاده کنید تا در صورت برخورد به دیگر بازیکنان یا در صورت زمین خوردن دهان و دندان های شما را محافظت کند اگر از عینک استفاده میکنید روی آن حفاظ داشته باشد در حین بازی گردنبند نیندازید و آدامس نجوید. گردنبند میتواند در بعضی شرایط به دور گردن شما گیر کرده و به شما آسیب وارد کند و آدامس ممکن است بطور ناگهانی به حلق شما بپرد و موجب خفگی شود. فقط در جای خود بازی کنید و بدانید که بقیه افراد کجا هستند تا احتمال برخورد شما به بازیکنان دیگر کم شود بازیکن مقابل را نگیرید و هل ندهید. زمین بازی باید صاف و عاری از اشیاء زائد باشد و با کفش شما اصطکاک مناسبی را برقرار کند. در هوای بد و در نور کم بازی نکنید. تور و حاشیه زمین باید به اندازه کافی با موانع دیگر فاصله داشته باشد تا بازیکن به آنها برخورد نکند. روی پایه تور و دیوار پشت آن باید با اسفنج پوشیده شود تا در صورت برخورد بازیکن صدمه ای به وی وارد نکند. منبع : ایران ارتوپدی

ورزش درمانی

ورزش درمانی اساس توانبخشی است. واژه­ی درمانی اشاره به درمان بیماری یا اختلال جسمی دارد. واژه ورزش​ اشاره به فعالیت بدنی به منظور تمرین  یا بهبود سلامتی دارد. بنابراین این قسمت به کار برد فعالیت­های نیازمند تلاش بدنی به منظور پیشگیری، درمان و توانبخشی بیماری­ها و شرایط ناتوان کننده  می­ پردازد.

تمرینات مربوطه که در این پست و پستهای بعدی موردنظر هستند شامل آنهایی است که استقامت، قدرت، انعطاف پذیری و تعادل را تقویت می­کنند. استفاده از ورزش­های درمانی جهت درمان آسیب­ها مفهوم جدیدی نیست بقراط (ق.م 460-370) ورزش را به عنوان یک عامل مهم برای درمان آسیب لیگامان­ها توصیه می­کرد. همچنین هندوها و چینی­ها از ورزش­های درمانی برای درمان آسیب­های ورزشی در حدود 1000 سال­ قبل از میلاد استفاده می­کردند. در طب سنتی ایران در قسمتهای مختلف به ورزش اهمیت داده شده. ابن سینا به نقش ورزش در درمان بیماریها اشاره کرده و اثر ورزش با شدت متوسط را بر سلامت بدن متذکر شده است.  امروزه انواع مختلف ورزشهای درمانی جزء شایع ترین درمان­های رایج در رشته طب فیزیکی و توانبخشی هستند. بنابراین دانش دقیق در این زمینه برای متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی و اعضای تیم توانبخشی شامل فیزیوتراپیست، کاردرمان و پرستار توانبخشی ضروری است. مفاهیم پایه ورزش درمانی از مطالعات مربوط به فیزیولو‍ژی پایه و فیزیولوژی کاربردی ورزش ریشه می­گیرد. در سال های اخیر تحقیقات اپیدمیولوژیک دید تازه­ ای از اهمیت ورزش در پیشگیری از بیماری­ها به وجود آورده است. بنابراین قسمت عمده این قسمتها به اطلاعات    پایه­ ای که اساس استفاده بالینی از ورزشهای درمانی را فراهم می­آورد، اختصاص یافته است.

10 تمرین برای تقویت عضلات و مفاصل

بدن ما بیش از 600 عضله و 200 استخوان دارد و این یعنی 800 دلیل برای پرداختن به تمرین‌های قدرتی! عضلات، کالری‌ها را سریع‌تر از بافت چربی می‌سوزانند و بنابراین هر چه توده عضلانی‌تان بیشتر و میزان چربی بدنتان کمتر شود.

 سرعت سوخت‌وساز در بدنتان افزایش می‌یابد و سلول‌های عضلانی‌تان به انسولین واکنش بیشتری نشان می‌دهند و بنابراین میزان قند و انسولین خونتان کاهش می‌یابد؛ در نتیجه خطر ابتلا به دیابت کاهش می‌یابد ورزش‌های قدرتی میزان کلسترول خون را به حد مناسب می‌رساند- و برخلاف عقاید قدیمی- کارکرد قلب و میزان فشارخون شما هم بهبود پیدا می‌کند. عضلات قدرتمندتر فشار بر مفاصل را کاهش می‌دهند و در افراد مبتلا به آرتریت،‌ به‌خصوص آرتریت زانو (با تقویت عضله چهارسر ران) درد را کاهش می‌دهند.

 بررسی‌ها نشان داده‌اند تمرین‌های مقاومتی با شدت متوسط به همان اندازه تمرین‌های با وزنه با شدت زیاد یا حتی بیشتر از آنها، می‌توانند به سلامت شما کمک کنند. اما پیش از آنکه ورزش‌های قدرتی را شروع کنید، بهتر است یک چکاپ عمومی انجام دهید. اگر بیماری قلبی یا عوامل خطرساز برای بیماری قلبی یا فشارخون بالا دارید، قبل از شروع تمرینات قدرتی باید از پزشک‌تان اجازه بگیرید.

برای انجام ورزش‌های قدرتی در سطح پایه می‌توانید از وزن بدن خودتان استفاده کنید. در مراحل بعدی می‌توانید سراغ دمبل وزنه‌های تغییریابنده و وزنه‌های قوزک پا بروید. همچنین از ماشین‌های ورزش مقاومتی که در باشگاه‌های ورزشی موجودند، می‌توان استفاده کرد. نوارهای کششی هم برای انجام این ورزش‌ها به‌کار می‌روند. تمرین‌های قدرتی‌ای را که این مقاله می‌خوانید، می‌توانید با یک وزنه 2 کیلوگرمی شروع کنید و 6 تا 8 بار آنها را انجام دهید و بعد به تدریج وزن وزنه را به 3 و بعد 4 کیلوگرم برسانید.

1.پرس نظامی (برای تقویت بازوها، شانه‌ها و بخش بالایی پشت)

 بایستید؛ به طوری که پاها‌ اندکی فاصله داشته باشند. با هر دستتان در ارتفاع شانه‌تان یک دمبل نگه دارید. در حالی که کف دست‌هایتان به سمت خارج از بدنتان قرار دارد، به آرامی دمبل‌ها را بالا ببرید تا بازوی‌هایتان کامل باز شود، ‌بعد به آرامی دمبل‌ها را به سطح قفسه سینه بازگردانید. 8 تا 10 بار این حرکت را تکرار کنید.

2.بلندکردن وزنه از پهلو (برای تقویت عضلات بازوها، شانه‌ها و بخش بالایی پشت)

 در حالی که ایستاده‌اید و پاهایتان اندکی از هم فاصله دارد، با هر دستتان که در کنار بدن قرار دارد، یک دمبل را نگه دارید. بازوهایتان را صاف نگه دارید، بعد به آرامی دمبل‌ها را بالا ببرید تا زمانی که اندکی بالاتر از سطح شانه‌هایتان قرار بگیرند. به آرامی دمبل‌ها را پایین بیاورید. این حرکات را 8 تا 10 بار تکرار کنید.

3.پارو زدن به سمت بالا (برای تقویت بازوها،‌شانه‌ها و بخش بالایی پشت)

 بایستید و پاهایتان را به اندازه عرض شانه‌ها از هم دور کنید. با هر دستتان یک دمبل را بگیرید؛ به‌طوری‌که کف دست‌هایتان به سمت ران‌هایتان باشد. به آرامی دمبل‌ها را به سطح شانه‌ها بالا بیاورید؛‌ بعد با اجازه دادن به آرنج‌ها که به سمت بیرون حرکت کنند، دمبل‌ها را با دست‌هایتان به هم نزدیک کنید. به آرامی دمبل‌ها را پایین بیاورید و به سطح ران‌ها بازگردانید. این حرکت را 8 تا 10 بار تکرار کنید.

4.پیچش (برای تقویت عضلات بازو، شانه‌ها و بخش بالایی پشت)

 در حالی که بازوهایتان به راحتی در دو طرف بدنتان قرار گرفته‌اند،‌ بایستید یا بنشینید. با هر دست‌تان یک دمبل را بگیرید و آنها را به سطح بخش بالایی قفسه‌سینه‌تان برسانید؛ در حین این حرکت، بازوهایتان را نزدیک به پهلوهایتان نگه دارید، وزنه‌ها را به آهستگی پایین بیاورید و این حرکت را تکرار کنید. در حین انجام این حرکت به‌طور متناوب موقعیت دست‌هایتان را عوض کنید، ‌ابتدا کف دست‌هایتان رو به جلو باشد و بعد کف دست‌هایتان رو به عقب (پیچش معکوس).

5.نیمه چمباتمبه ( برای لگن و ساق‌ها)

 در حالی که پاهایتان به اندازه عرض شانه‌ها از هم فاصله دارد،‌ بایستید. یک دمبل را در هر دستتان نگه دارید؛‌ به طوری که بازوهایتان در کنار بدنتان و کف دست‌هایتان رو به جلو باشد. در حالی که بازوهایتان را به‌طور مستقیم رو به پایین نگه می‌دارید،‌ به آرامی زانوهایتان را خم کنید و باسنتان را 20 سانتی‌متر پایین بیاورید. به آرامی به وضعیت ایستاده بازگردید. این حرکت را 8 تا 10 بار تکرار کنید.

 6.بازکردن مفصل لگن (برای لگن و ساق پا)

 یک وزنه قوزک پا بپوشید،‌ با فاصله 20 سانتی‌متر پشت یک صندلی محکم بایستید. با استفاده از پشتی صندلی برای حفظ تعادل، تنه‌تان را با زاویه 45 درجه به جلو خم کنید، بعد ساق پای راست‌تان را به سمت عقب باز کنید. به آرامی کف پایتان را روی زمین پایین بیاورید. این حرکت را برای هر پا 8 تا 10 بار تکرار کنید.

 7.بلند کردن جانبی ساق پا (برای لگن و زانوها)

 در حالی که وزنه قوزک پا دارید،‌ پشت یک صندلی محکم بایستید و از پشتی آن برای حفظ تعادل استفاده کنید. به آرامی ساق پای راست‌تان را از پهلو بلند کنید تا زمانی که کف پایتان 20 سانتی‌متر از زمین فاصله گیرد. در حین این حرکت، زانویتان را راست نگه دارید ‌و بعد به آرامی کف پایتان را به روی زمین بازگردانید. این حرکت را 8 تا 10 بار برای هر پا تکرار کنید.

 8..باز کردن زانو (برای لگن و ساق پا)

 در حالی که وزنه قوزک پا دارید، روی یک صندلی محکم با پشتی عمودی بنشینید؛ به‌طوری‌که زانوهایتان 20 سانتی‌متر از هم فاصله داشته باشند و یک حوله کوچک زیر بخش پایینی ران‌هایتان بگذارید. به آرامی پای‌ راست‌تان را از زمین بلند کنید تا زمانی که ساق پایتان به طور مستقیم در جلویتان قرار گیرد. پایتان را به آرامی به روی زمین بازگردانید. این حرکت را برای هر پا 8 تا 10 بار تکرار کنید.

9.بلند کردن پاشنه در پلکان (برای لگن و ساق پا)

 روی پله پایینی یک پلکان بایستید، دستگیره پلکان را برای حفظ تعادل نگه دارید. پنجه‌های پاهایتان را روی پله قرار دهید به طوری که پاشنه‌های پاهایتان از پله بیرون بزند. به آرامی پاشنه‌های پاهایتان را بلند کنید و وزنتان را روی پنجه‌های پا‌‌هایتان بیندازید. به وضعیت اول بازگردید. این حرکت را 8 تا 10 بار تکرار کنید.

 10.دراز و نشست با زانوی خمیده (برای شکم و تنه)

 در حالی که زانوهایتان خم شده است، ‌روی پشتتان دراز بکشید. کف پاهایتان را به صورت صاف روی زمین بگذارید و در حالی که دست‌هایتان را پشت سرتان قلاب کرده‌اید، بازوهایتان را در روی قفسه‌سینه‌تان خم کنید. پشتتان را بلند کنید تا زمانی که آرنج‌هایتان به زانوهایتان برسد. به آرامی خودتان را به روی زمین بازگردانید. این حرکت را 8 تا 10 بار تکرار کنید.

منبع:salamat