طب سوزنی چیست؟

طب سوزنی چیست؟

در اصل اصطلاح Acupuncture تشریح کننده مجموعه‌ای از روشها است که توسط آن نقاطی از بدن برای دریافت نتایج مورد نظر با روشهایی خاص مانند استفاده از سوزن تحریک می‌شود. طب سوزنی امروزه با استفاده از فرو کردن سوزنهای خاصی به درون بدن از طریق پوست توسط دست و یا حتی جریان الکتریسیته انجام می‌شود. 

در نظر اول این باور کردنی نیست که پزشکان قادرند با استفاده هدفمند از سوزنهای کوچک ، آلام تحمل ناپذیری همچون سردرد شدید ، کمردرد مزمن یا دردهای مفصلی به علت آرتروز را از میان ببرند. این روش درمانی بسیار قدیمی که زادگاه آن کشور چین است، بیماران را بدون استفاده از دارو از دردهایی رهایی می‌بخشد که سالها آنها را رنج داده‌اند. 

تاریخچه طب سوزنی

قدمت طب سوزنی به بیش از 2500 سال پیش و به کشور چین باز می‌گردد. قدیمی‌ترین متنی که در توصیف طب سوزنی یافت شده است، متعلق به سال 1127 قبل از میلاد مسیح است. جادوگران به جای استفاده از سوزن ، قطعات تیز سنگ را بکار می‌گرفتند. در سال 26 میلادی بود که نخستین کتاب در شرح طب سوزنی در چین نگاشته شد. 

استفاده از طب سنتی تا قرنها به آسیا محدود بود تا اینکه فرانسوی‌ها در قرن 16میلادی با آن آشنا شدند و استفاده از آن را در اروپا گسترش دادند. بین پزشکان مختلف در صحت و سقم طب سوزنی اختلاف نظر وجود داشت تا اینکه سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال 1975استفاده از طب سوزنی در تشخیص و درمان بیماریها را رسما تایید کرد. 

روش انجام طب سوزنی

امروزه در طب سوزنی از سوزنهای استیل ، نازک و انعطاف‌پذیر استفاده می‌شود. قطر این سوزنها از 0.2 تا 0.6 میلیمتر و طول آنها از 1 تا 10 سانتیمتر متغیر است، در هنگام وارد کردن سوزن بطور عمودی بین انگشتان قرار می‌گیرد. عمق فرو کردن سوزن از چند میلیمتر تا 5 سانتیمتر (با توجه به محل نقطه) متغیر است. سوزنها به مدت 10الی 30 دقیقه در جای خود باقی می‌مانند. امروزه در درمان طب سوزنی ممکن است از جریان الکتریسته نیز استفاده شود. 

طب سوزنی چگونه کار می‌کند؟

در طب سوزنی که به پزشکی سنتی چینی نیز معروف است، بدن انسان تحت تأثیر دو نیروی مخالف هم به نامهای یین و یانگ قرار دارد. یین به صفاتی چون سردی ، آرامی و در کل حالت غیر فعال بر می‌گردد. در حالی که یانگ به صفاتی چون گرمی ، هیجان و فعال بودن نسبت داده می‌شود. در این نگرش ، سلامت بدن هنگامی حاصل می‌شود که میان این دو نیرو تعادل برقرار باشد و عدم تعادل این دو نیرو باعث می‌شود که جریان حیاتی در بدن که به Qi (جی) معروف است مختل شود. کانالهایی در بدن وجود دارد که انرژی جی در آنها حرکت می‌کند. 

اگر به هر دلیل اختلال یا انسدادی در این کانالها رخ دهد انرژی که در آنها جریان دارد، تغییر کرده و بیماری ایجاد می‌شود. نقاط حساس بر روی کانالها وجود دارد که با تحریک آنها می‌توان اختلال ایجاد شده در انرژی را برطرف کرده و بیماری را درمان نمود. تعداد 12 عدد از این مسیرها و نقاط بعنوان نقاط اصلی و تعداد 8 عدد بعنوان نقاط سطح دوم معرفی می‌شوند، در مجموع بیش از 2000 نقطه دیگر نیز به آنها متصل است. اساس طب سوزنی بر تحریک این نقاط استوار است که می‌تواند جریان Qi در بدن را کنترل نماید. با فرو کردن سوزن ها در نقاط صحیح، نیروی حیات می تواند در مسیر درست جاری شده و سلامتی بدن را باعث شود. 

اینکه مدل چینی‌ها برای بدن درست است یا خیر جای بحث دارد اما دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که تحریک این قسمتهای بدن می‌تواند روی وضعیت شیمایی و عصبی مغز تأثیر بگذارد و در نهایت منجر به عکس العملهایی مانند کاهش درد، تغییر فشار خون و ... شود و در نهایت سلامت بیمار را منجر شود. باید تذکر داد که نقاط حساس طب سوزنی ، محلهایی در بدن ما هستند که شبکه مجاری و اعصاب ، بویژه با تراکمی زیاد در زیر پوست جای دارند. فرو کردن یک سوزن نازک در این محل ، به گونه‌ای تحریک الکتریکی در قشر خارجی مغز را بوجود می‌آورد که درک احساس درد در آن انجام می‌گیرد. در این محل ، مواد شیمیایی بدن ، یعنی اوپیوئیدها فعال شده و با احساس درد مقابله می‌کنند. هیپوتالاموس مغز میانی ، مواد سروتونین و آندورفین را ترشح می‌کند که تاثیری تحریک کننده بر سیستم دفاعی بدن دارند. به این ترتیب درد بیمار تسکین می‌یابد. این ، راز موفقیت طب سوزنی است. 

بیمارانی که این روش درمان را برای خود انتخاب می‌کنند اظهارات متفاوتی دارند، اما در مجموع اغلب آنها بیان می‌کنند که هنگام فرو کردن سوزن به بدنشان احساس درد زیادی نمی‌کنند. معمولا" تجربه و تخصص پزشک معالج در استفاده از سوزن می‌تواند میزان درد حاصله را کاهش یا افزایش دهد. 

درمان بیماریها با طب سوزنی

تحقیقات نشان می‌دهد که طب سوزنی توانایی کاهش و حتی برطرف کردن انواع درد را داشته و می‌تواند تواناییهای قسمتهای مختلف بدن افراد را بالا ببرد. دردهای مفصلی بخصوص در ناحیه دست و شانه و گردن ، درد مهره‌های کمری ،آلرژی ، آرتروز ، میگرن ، بی‌خوابیها و برخی اختلالات روحی - روانی بخوبی با طب سوزنی پاسخ می‌گیرند. 

همچنین شواهد بسیاری موجود است که طب سوزنی می‌تواند در معالجه بیماریهایی چون اعتیاد به مواد مخدر ، فعال کردن دوباره ماهیچه‌های تنبل ، آسیبهای بافت نرم ، انواع آسم و تنگی نفس ، بیماریهای گوارشی ، شب ادراری و فلج بعد سکته مغزی به عنوان یک راه حل و یا حداقل در کنار درمان دارویی استفاده شود. آزمایشها نشان می‌دهد این روش می‌تواند برای کاهش درد پس از جراحی ، شیمی درمانی ، جراحی‌های دندان و ... بسیار موثر واقع شود. 

عوارض طب سوزنی

در صورت استفاده صحیح از این تکنیک هیچ عارضه‌ای ایجاد نخواهد شد. اما بدنبال ورود افراد غیر حرفه‌ای و غیر متخصص در این کار ، احتمال عفونت و آسیب اعضای بدن وجود دارد. از عوارض دیگر طب سوزنی موارد زیر را می‌توان نام برد: 

• خونریزیها یا کبودیهای کوچک (در مورد درصد کمی از بیماران ، ممکن است، ظاهر شوند.)
• امکان انتقال ایدز و هپاتیت ب در صورت استفاده از سوزنهای غیر استریل و غیر یکبار مصرف.
• ضعف و بیحالی و غش کردن بیمار در صورت تحریک نقاط ممنوعه.
• درمان نشدن و حتی ایجاد مشکلات جدید در صورت تحریک نادرست نقاط که همه این عوارض در صورتی که درمان توسط متخصص طب سوزنی انجام شود به صفر می‌رسد.

برای پیشگیری از بروز عوارض عفونی سوزنها باید استریل باشند و می‌توان هریک از آنها را برای یک و فقط یک بیمار استفاده کرد. همچنین قبل از هر بار استفاده از سوزنها باید آنها را با الکل یا مواد ضدعفونی کننده تمیز کرد. 

عناصر پنج گانه در طب سوزنی

شیوه طب سوزنی عناصر پنج گانه ، نوع باستانی طب سوزنی است که به درمان تمام لایه‌های وجود شخص یعنی بدن ، ذهن ، قلب (احساسات) و روح می‌پردازد. عناصر پنج گانه باستانی ، دیدگاه ظاهرا ساده و در درون پیچیده چینیان باستان را بر رابطه تنگاتنگ انسان و تمام مظاهر طبیعت به نمایش می‌گذارد. 
از دیدگاه چینیان باستان در طب سوزنی جهان مادی از 5 عنصر تشکیل شده است. این عناصر در حال واکنش با یکدیگر هستند. بدن ما نیز جزئی از این جهان است، بنابراین از همین 5 عنصر تشکیل شده است. در همه این عناصر دو فلب یین و یانگ وجود دارد که در حال مقابله دائم هستند و انرژی جی را جاری می‌کنند. این پنج عنصر آتش ، خاک ، فلز ، آب و چوب هستند. هر یک از این عناصر در شکل گیری وجود و شیوه عمل ما در زندگی موثرند. یک متخصص طب سوزنی عناصر پنج گانه ، بخوبی از قوانین طبیعت آگاه است و می‌تواند از آنها برای تشخیص بیماری کمک بگیرد و به درمان کامل بیمار بپردازد.
منبع:http://daneshnameh.roshd.ir

برچسب‌ها: متخصص ارتوپدی, متخصص طب فیزیکی وتوابخشی استخوان وعضلات, متخصص فیزیوتراپی,متخصص مغز واعصاب وستون فقرات, متخصص روماتیسم ومفاصل

علایم شکستگی استخوان چیست؟

استخوان‌ها سخت و محکم هستند، اما با این حال آن‌ها هم گاهی می‌شکنند. مانند یک مداد، استخوان‌ها تحت فشار، خم می‌شوند، اگر فشار را بالاتر ببریم یا ناگهانی وارد کنیم، می‌شکنند؛ به طور مثال اگر در حین بازی زمین بخورید، یا از میله‌های بارفیکس پایین بیفتید، ممکن است استخوان‌هایتان بشکند.

---

شکستگی یا ترک‌خوردگی، در اثر از بین رفتن تداوم و پیوستگی استخوان‌های بدن ایجاد می‌شود. شکستگی به دو نوع باز و بسته تقسیم می‌شود. در شکستگی باز، پوست روی قسمت شکسته بر اثر بیرون زدن استخوان یا بر اثر ضربه مستقیم هنگام شکستگی، بریده یا پاره می‌شود، اما در شکستگی بسته پوست پاره نشده و هیچ زخمی در محل شکستگی دیده نمی‌شود.

معمولا در شکستگی‌های باز، به دلیل وجود زخم خونریزی دهنده، احتمال عفونت بسیار زیاد است و در مقایسه با شکستگی‌های بسته خطرناک‌ترند.

مشکل واقعی خود شکستگی نیست، بلکه خطری است که استخوان شکسته برای اعضای حیاتی کنار خود به وجود می‌آورد

علایم شکستگی استخوان

1 ـ تورم: این علامت بلافاصله بعد از شکستگی اتفاق می‌افتد. معمولا در شکستگی‌ها، لبه‌های تیز استخوان شکسته باعث پاره یا بریده شدن قسمتی از بافت و برخی عروق کنار محل آسیب دیده شده و منجر به خونریزی و التهاب ناحیه می‌شود.

2 ـ تغییر شکل: معمولا بر اثر بروز شکستگی ممکن است تغییر شکل، کوتاه‌شدگی یا زاویه‌دار شدن استخوان در محل آسیب دیده رویت شود. البته در ترک‌خوردگی یا مو برداشتن، بد شکلی قابل رویت نیست. برای بررسی تغییر شکل، عضو آسیب‌دیده را با عضو سالم طرف دیگر مقایسه کنید.

3 ـ لمس دردناک: یکی از علائم قابل اعتماد شکستگی، لمس دردناک است. معمولا حساسیت به درد تنها در محل آسیب‌دیده وجود دارد و غالبا مصدوم می‌تواند نقطه درد را با انگشت نشان دهد. برای پیدا کردن محل شکستگی، پوشش عضو را کنار بزنید و به آرامی طول استخوان را لمس کنید. نقطه‌ای که به لمس حساس بود و درد گرفت می‌تواند محل شکستگی باشد.

4 ـ ناکار شدن عضو آسیب‌دیده: اگر عضو شکسته باشد، با حرکت دادن دردناک می‌شود. در این زمان مصدوم به دلیل درد زیاد از به کارگیری عضو، امتناع ورزیده و عضو در حرکت ناتوان می‌شود. البته توجه داشته باشید، احتمال دارد مصدوم با تحمل درد، عضو را تکان دهد.

5 ـ احساس ساییده شدن دو سر شکسته‌ی استخوان: گاهی مصدوم هنگام بروز شکستگی، صدای شکسته شدن استخوان یا در زمان حرکت عضو، صدای ساییده شدن دو سر استخوان را احساس می‌کند. این علامت، نشانه حتمی شکستگی است.

6 ـ لمس فاصله بین دو سر استخوان شکسته: در صورت لمس این فاصله، شکستگی حتمی است.

7- تغییر رنگ ناحیه آسیب‌دیده: معمولا آخرین و دیررس‌ترین علامتی که نشان‌دهنده شکستگی است، رنگ پریدگی یا کبودی در محل شکستگی است که معمولا یک ساعت بعد از شکستگی اتفاق می‌افتد.

انواع شکستگی استخوان

انواع شکستگی استخوان از یک ترک برداشتن تا تکه تکه شدن است:

- شکستگی کامل : به شکستگی می‌گویند که استخوان دو تکه شود.

- شکستگی ساده : به شکستگی می‌گویند که استخوان از یک سمت ترک بردارد.

- شکستگی تک : به شکستگی می‌گویند که استخوان در یک جا بشکند.

- شکستگی مرکب : به شکستگی می‌گویند که استخوان قطعه قطعه شده یا خرد شود.

- خمیدگی استخوان : اغلب در بچه‌ها پیش می‌آید و استخوان دچار خمیدگی می‌شود، ولی نمی‌شکند.

- شکستگی باز : در این حالت استخوان شکسته از پوست بیرون می‌زند.

- شکستگی بسته : در این حالت استخوان شکسته از پوست بیرون نمی‌زند.

وقتی استخوان می‌شکند چه باید کنیم؟کی باید به پزشک مراجعه کنیم

اگر کسی دیگر دچار شکستگی شود، مهم‌ترین کارهایی که باید برای او انجام دهید، از این قرار است :

- آرامش خود را حفظ کنید.

- مطمئن شوید که فرد آسیب دیده در وضعیت راحتی قرار بگیرد.

- بزرگ‌تر ها را با خبر کنید.

- اگر کسی نبود با شماره 115 ، اورژانس را باخبر کنید.

- بدترین کار برای شکستگی، حرکت دادن فرد آسیب دیده است. این کار ممکن است شدت جراحت را بیشتر کند. هنگامی که شکستگی در ناحیه بازو یا پا باشد، در این صورت باید قبل از حرکت، با بالش یا حوله، عضو آسیب دیده را طوری بست که در هنگام حرکت زیاد تکان نخورد.

اگر مطمئن نیستید که کدام استخوان شکسته است یا حدس می‌زنید که فرد از ناحیه گردن یا کمر آسیب دیده است، هرگز او را حرکت ندهید. منتظر کمک از طرف شخصی ماهر و اورژانس بمانید

پزشک برای بهبود شکستگی استخوان چه می‌کند؟

پزشک اول باید بفهمد که شکستگی از چه نوع است. به همین منظور اول از استخوان عکس می‌گیرد. وقتی وضعیت روشن شد، پزشک استخوان‌های شکسته را در جاهای خود، درست مرتب می‌کند. اگر شکستگی از نوع مرکب باشد و یا استخوان چند تکه شده باشد، پزشک برای کنار هم قرار دادن تکه‌ها از پین استفاده می‌کند. البته در این لحظه بیمار را بیهوش می‌کند. وقتی شکستگی بهبود یافت، پزشک پین‌ها را بر می‌دارد.

مرحله بعد از شکسته بندی ، بستن صحیح عضو است، یعنی عضو مصدوم را گچ می‌گیرند.

بسته به سن فرد و نوع شکستگی، گچ گرفتن می‌تواند یک تا دو ماه طول بکشد. وقتی استخوان شکسته، ترمیم شد، گچ را به کمک اره می‌برند و عضو را خارج می‌کنند.

بعد از باز کردن گچ، محل گچ گرفتگی ممکن است رنگ پریده یا خشک یا پوسته پوسته به نظر آید. موها سیاه‌تر و عضو به نظر کوچکتر آید، زیرا در این مدت به خاطر استراحت عضو، ماهیچه‌ها کمی ضعیف و لاغر می‌شوند. ولی نباید نگران شد، همه این‌ها موقتی است.

بچه‌ها خیلی سریع‌تر سلامتی خود را به دست می‌آورند. پزشک گاهی بعضی ورزش‌ها را توصیه می‌کند که باعث تقویت بیشتر عضو آسیب دیده می‌شود. نکات ایمنی را پزشک حتما به بیمار گوشزد می‌کند.

سخن پایانی

در انتها باید گفت که به کمک ورزش و تغذیه‌ی کامل می‌توانیم استخوان‌های سالم و قوی داشته باشیم، طوری که در برابر ضربه‌ها و تصادفات مقاومت بیشتری داشته باشند و به راحتی نشکنند.

ورزش‌هایی مانند پریدن، دویدن و استفاده از مواد غذایی کلسیم دار (مثل لبنیات و شیر . . . ) بیشترین تاثیر را در استحکام استخوان‌ها می‌توانند داشته باشند.

منابع:

مجله پزشکی مادر

جام جم آنلای 
برچسب‌ها: متخصص ارتوپدی, متخصص طب فیزیکی وتوابخشی استخوان وعضلات, متخصص فیزیوتراپی,متخصص مغز واعصاب وستون فقرات, متخصص روماتیسم ومفاصل

اصول تغذیه در کودکان ورزشکار

مرحله پیش از بلوغ و دوران بلوغ، یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های رشد انسان محسوب می‌ شود. برای دست ‌یابی به حداکثر راندمان رشد و نمو، انجام فعالیت‌های ورزشی توأم با رعایت یک برنامه غذایی متعادل و مناسب به طور قوی توصیه و تاکید می ‌‌شود.

علاوه بر تکامل جسمی و روانی و شکل‌گیری شخصیت، بالفعل شدن استعدادها مانند بروز مهارت‌های تخصصی ورزشی نیز از ویژگی‌های دوران بلوغ محسوب می ‌شود. در دوران کودکی و پیش از بلوغ، ظرفیت انجام فعالیت‌های ورزشی در دختران و پسران به طور کامل با یکدیگر قابل مقایسه است، اما با پیشرفت مراحل بلوغ، تغییرات و واگرایی چشم‌گیری میان دو جنس آشکار می‌ شود.

چه در دختران و چه در پسران، فعالیت‌های منظم ورزشی سبب دست‌یابی به حداکثر رشد ماهیچه ناشی از فرآیند بلوغ، افزایش توان هوازی و بی‌هوازی، افزایش توان کلی بدن، افزایش قدرت عضلانی و استقامت شده که همه این موارد معیارهای مهمی برای افزایش راندمان فعالیت‌های فیزیکی محسوب می ‌شود.

گسترش توانایی‌ها در پسران چشم‌گیرتر است، چون تجمع چربی بیشتر در بدن دختران طی بلوغ تا حدی سبب کاهش برخی توانایی‌های ورزشی می‌ شود. فعالیت‌های ورزشی شدید طی بلوغ و فقدان وزن‌گیری کافی، می ‌تواند با ایجاد اختلالات اندوکرین و نوراندوکرین، مهار غدد جنسی و اختلال در تخریب و بازسازی طبیعی استخوان‌ها، سبب ایجاد پیامدهایی مانند توقف رشد قدی، تاخیر یا مهار بلوغ جنسی و نبود کفایت توده استخوانی شود که به طور مسلم، سلامت آتی فرد را به مخاطره می‌ اندازد. شواهد متقاعد کننده‌ای وجود دارد که اختلالات اندوکرین و نبود تعادل در متابولیسم استخوان‌ها در کودکان ورزشکار، به طور قابل توجهی با کمبودهای اساسی تغذیه‌ای ناشی از نیاز افزوده شده بر اثر فعالیت‌های ورزشی در ارتباط است و با نوع فعالیت ورزشی ارتباطی ندارد.

از علایم کمبود‌های تغذیه‌ای در کودکان ورزشکار می ‌توان به موارد زیر اشاره کرد: خستگی، بی‌ حالی، خواب‌آلودگی، تحریک پذیری، بی ‌اشتهایی و اختلالات بالینی مانند عفونت‌های مکرر، دهیدراتاسیون و صدمه به بافت‌های نرم.

گسترش و توسعه مهارت‌های ورزشی به موازات رشد و بلوغ

در ارزیابی نیازهای تغذیه‌ای کودکان ورزشکار، در نظر گرفتن فاکتورهای تأثیرگذار مانند میزان سلامت، جثه بدنی، پیش از بلوغ و مرحله بلوغ، میزان فعالیت بدنی روزمره، طول مدت و نوع ورزش روزانه یا هفتگی افراد ضرورت دارد.

افزایش سایز بدن و آغاز روند بلوغ، سبب افزایش قدرت عضلانی و توان هوازی و مقاومت بدن در برابر فعالیت‌های سنگین‌تر می‌ شود. در کودکان کمتر از هشت سال رفتارهای پر تحرک و بازی‌های کودکانه مانند دویدن، پریدن و انجام حرکات آکروباتیک، به طور طبیعی می‌ تواند به بهبود هماهنگی و قدرت عضلات و مهارت‌های جنبشی و افزایش توان هوازی کمک کند.

پیش از شروع فرآیند بلوغ حتی با تأمین تغذیه کافی (به طور مثال، افزایش انرژی و پروتئین دریافتی)، ماهیچه‌های اسکلتی ظرفیت لازم برای افزایش حجم (هیپرتروفی) را ندارند، اما با آغاز بلوغ، افزایش سطح هورمون‌های جنسی و هورمون رشددر گردش، سبب افزایش حجم عضلات و گسترش توان و قدرت آنها می‌ شود. افزایش ترشح آندروژن‌ها به خصوص تستوسترون در پسران نوجوان، به تحریک رشد در تمامی ‌نواحی و افزایش توده عضلانی بدن منجر می‌ شود. افزایش ترشح استروژن در دختران نوجوان نیز با افزایش انباشت چربی و تغییر نسبت چربی به پروتئین همراه است.

نقش غذا و عوامل تأثیر‌گذار بر نیازهای اساسی تغذیه‌ای کودکان و بزرگسالان

غذا تأمین کننده انرژی مورد نیاز برای حفظ هموستاز و متابولیسم بدن است. رعایت تعادل میان انرژی دریافتی و انرژی مصرفی برای حفظ سلامت و فعالیت متعادل بدن ضرورت دارد.

در کودکان علاوه بر نیاز به انرژی طی متابولیسم پایه، اثر گرمازایی غذا، تنظیم دمای بدن و انجام فعالیت‌های روزمره یا حرکات ورزشی، مقادیر انرژی اضافه‌تری برای تأمین نیازهای رشد و بلوغ نیز باید مورد توجه قرا گرفته و به طور کامل تأمین شود. رژیم غذایی توصیه شده برای کودکان ورزشکار باید مبتنی بر تأمین انرژی کافی توأم با حفظ تعادل مثبت نیتروژن تنظیم شود. پروتئین موجود در رژیم غذایی، هم دارای نقش تأمین انرژی و هم حفظ تعادل مثبت نیتروژن است. فقدان کفایت انرژی دریافتی از سایر منابع غیر پروتئینی، به تجزیه و شکستن پروتئین به اسیدهای آمینه جهت تأمین کمبود انرژی منجر شده و تعادل منفی ازت را نیز به دنبال خواهد داشت که می ‌تواند، سبب کاهش وزن و تحلیل بافت عضلانی شود.

اختلالات غذا خوردن در کودکان ورزشکار

در اغلب موارد، علت اولیه کمبودهای تغذیه‌ای در کودکان ورزشکار اختلالات تغذیه‌ای و محدودیت‌های عمدی و آگاهانه در برنامه غذایی است، نه دسترسی نداشتن به غذای کافی. اختلالات غذا خوردن که به ‌طور عمده ریشه روانی دارد، در دختران بیشتر از پسران است و اغلب پس از آغاز بلوغ و به دنبال افزایش ناگهانی هورمون‌های جنسی که موجب ایجاد تغییرات سریع در شکل بدن و افزایش نسبت بافت چربی به ماهیچه و تغییرات روانی می ‌شود، رخ می ‌دهد و علت آن می ‌تواند نارضایتی نوجوان از تصویر ذهنی فرم بدن خود باشد. این اختلالات غذا خوردن که بیشتر به صورت بی ‌اشتهایی بروز می ‌کند، می ‌تواند به وسیله رفتارهایی مانند اصرار به انجام ورزش‌های شدید با کاهش عمدی غذای روزانه و حتی استفاده از ملین‌ها توأم شود که متأسفانه خطر ابتلا به این اختلال هر روز بیشتر از روز پیش سلامت نوجوانان را تهدید می ‌کند.

محدودیت غذایی درکنار فعالیت‌های ورزشی طاقت فرسا طی بلوغ، می ‌تواند سلامت آتی فرد را به مخاطره اندازد.

این محدودیت‌ها به ‌طور معمول در نوجوانانی که ورزش‌هایی مانند دو سرعت، ژیمناستیک، باله و کشتی را انجام می ‌دهند شدید‌تر است، چون این افراد برای حفظ کارایی بدن به یک فیزیک بدنی خاص نیاز داشته و برای دسترسی به اندام خیالی و حفظ زیبایی آن، خود را تحت فشار روحی و عصبی زیادی قرار می‌ دهند.

از جمله علل ایجاد چنین رخدادهایی می ‌توان به اطلاع نداشتن والدین یا مربیان کودکان و نوجوانان ورزشکار از ضرورت تغذیه مناسب، متعادل و متنوع برای حفظ تداوم رشد، توأم با سلامت و کارایی بدن اشاره کرد.

توصیه می ‌شود، کودکان ورزشکار و والدین آنها به طور مرتب تحت مشاوره متخصصان تغذیه قرار گیرند. چون اغلب موارد در نوجوانان و جوانان این توهم واهی وجود دارد که مصرف کافی مواد غذایی، آنها را از داشتن اندامی ‌موزون محروم می ‌کند.

تفاوت نیازهای تغذیه‌ای کودکان و بزرگسالان

اگرچه اطلاعات در این زمینه هنوز محدود است، اما به روشنی می‌ دانیم که ویژگی‌های فیزیولوژیک و متابولیک بدن کودکان در مواجهه با فعالیت‌های ورزشی، نیازهای تغذیه‌ای آنها را از بزرگسالان متمایز می‌ کند که در این راستا به سه تفاوت مهم اشاره می ‌کنیم:

1) افزایش اکسیداسیون چربی نسبت به کربوهیدرات‌ها در بدن کودکان طی فعالیت‌هایی با شدت متوسط، اتکا به گلیکوژن به عنوان سوخت اصلی ماهیچه را کاهش داده و به همین نسبت اهمیت کربوهیدرات غذایی را به عنوان منبع سوخت ماهیچه کم رنگ می ‌کند.

2) کاهش بازده مکانیکی طی فعالیت‌های تحمل کننده وزن، مانند پیاده روی و دویدن، سبب افزایش نیاز به انرژی به ازای هرکیلوگرم وزن بدن در کودکان می‌ شود.

3)تعریق کمتر، کاهش توانایی دفع و تعدیل دمای بدن و بالا بودن نسبت سطح به حجم بدن درکودکان(افزایش تبخیر سطحی)، نیاز به مایعات را به منظور پیشگیری از افزایش دمای بدن، گرمازدگی و کاهش برون ده قلبی افزایش می ‌دهد.

این تفاوت‌ها به موازات پیشرفت مراحل بلوغ و افزایش سایز بدن، کمتر می ‌شود. از طرف دیگر، به علت ناتوانی کودکان در تعدیل دمای بدن، باید از انجام فعالیت‌های ورزشی دردمای بالاتر از 37 درجه سانتی‌گراد، به خصوص در مناطق با رطوبت زیاد که احتمال گرمازدگی را افزایش می ‌دهد، ممانعت به عمل آورد. ناتوانی در جبران آب و الکترولیت‌های از دست رفته طی تعریق می ‌تواند به ایجاد دهیدراتاسیون و نداشتن تعادل الکترولیت‌ها مانند کاهش سدیم خون منجر شود.

دکتر سید ضیاءالدین مظهری

منبع سایت تبیان

درمان پوکی‌ استخوان‌ با استفاده از مگنت تراپی

پوکی‌ استخوان (Osteoporosis)‌ عبارت است از کاهش‌ تراکم‌ و قدرت‌ طبیعی‌ استخوان‌ که‌ منجر به‌ سستی‌ استخوان‌ و مستعد شدن‌ آن‌ برای‌ شکستگی‌ می‌شود. گاهی اوقات وزن خود شخص می تواند باعث بروز شکستگی گردد. شکستگی ها اغلب در نواحی استخوان سر ران، مهره ها و مچ دست می باشند. این‌ عارضه‌ بیشتر در افراد مسن و خانم‌های‌ یائسه‌ (10 سال اول پس از یائسگی) دیده‌ می‌شود.

علایم‌ شایع‌:
این بیماری اغلب بدون علامت بوده ولی از علائم شایع آن می توان به کمردرد، تغییر شکل‌ ستون‌ فقرات‌ بصورت‌ قوز کردن‌، کاهش‌ قد، بروز شکستگی‌ با ضربه‌ خفیف‌ بویژه‌ در ناحیه‌ استخوان‌ ران‌ و بازو و نیز درد ناگهانی‌ پشت‌ همراه‌ با‌ یک‌ صدای‌ خردشدگی‌ که‌ نشانه‌ بروز شکستگی‌ مهره‌هاست‌ اشاره کرد.

علل‌ بیماری:
پوکی استخوان به علل مختلفی پدیدار می گردد که مهمترین علل آن کمبود طولانی‌ مدت‌ کلسیم‌ و پروتئین‌ در رژیم‌ غذایی‌، سطح‌ پایین‌ استروژن‌ پس‌ از یائسگی‌، کمبود ویتامین‌ها (بویژه‌ ویتامین ث)، مصرف داروهای ضد انعقاد (مانند هپارین)، داروهای ضد تشنج (مانند فنی توئین و باربیتورات ها) و برخی داروهای ادرار آور (مانند فورزماید) و نیز اختلالات هورمونی مانند کم کاری یا پرکاری‌ تیرویید، بیماری کوشینگ و دیابت می باشند.
از دیگر علل پیدایش این بیماری سرطان‌، زمینه‌ ژنتیکی‌ مساعد، کاهش‌ فعالیت‌ با افزایش‌ سن‌، استعمال‌ دخانیات و‌ بیماری‌های‌ مزمن‌ از جمله‌ اعتیاد به‌ الکل‌ می باشند.

تشخیص بیماری:
بهترین روش تشخیص پوکی استخوان (استاندارد طلایی Gold Standard) آزمایش تراکم سنجی استخوان با اشعه ایکس Dual X-Ray Absorptiometry (DxA) می باشد. این آزمایش بر روی مچ دست و یا ستون فقرات انجام می گیرد که ارزش هردو یکسان می باشد.
برای انجام این آزمایش مقدار کمی اشعه از استخوان عبور داده می شود. استخوان متراکم تر، اشعه کمتری را از خود عبور می دهد که با سنجش میزان این پرتو تراکم استخوان مشخص می گردد.

پیشگیری‌:
استفاده از داروهای رسوب دهنده کلسیم روی استخوان (مانند آلندرونات سدیم)
رژیم غذایی سرشار از کلسیم دارای مقادیر کافی‌ کلسیم‌ تا 1500 میلی‌گرم‌ در روز با مصرف‌ شیر و فرآورده‌های‌ لبنی‌ یا مکمل‌های‌ کلسیم‌
پرهیز از نوشیدن قهوه زیاد و مصرف سیگار
شروع‌ درمان‌ جایگزینی‌ هورمونی‌ با بروز یائسگی‌ در خانم‌ها (این درمان امروزه کمتر بکار می رود)
ورزش‌ منظم‌ که به استحکام استخوان کمک می کند، نظیر پیاده‌روی‌ تُند، شنا، دوچرخه سواری و نرمش.
در مورد مصرف‌ استروژن‌، کلسیم‌ و فلورید پس‌ از بروز یائسگی‌ یا برداشت‌ تخمدان‌ها با جراحی‌ با پزشک‌ مشورت‌ شود.

درمان پوکی‌ استخوان‌ با استفاده از مگنت تراپی:
یکی از بهترین روشهای اثبات شده جهت افزایش دانسیته استخوان و یا کمک به جوش خوردن استخوان در شکستگیها، مگنتوتراپی می باشد. امواج با فرکانس پائین الکترومگنتیک باعث القاء جریانهای الکتریکی در استخوان شده و تراکم استخوان را افزایش می دهند. همچنین امواج الکترومگنیک اثرات ثانوی دیگری نیز دارد که در حفظ ساختار استخوان بطور غیر مستقیم نقش عمده ای دارند.

تأثیر مگنت تراپی بر تحریک استخوان سازی و استئوپلاست ها ثابت شده است. میدانهای مغناطیسی پالسی با تغییر پتانسیل غشای سلولی در اوستئوپلاستها باعث تحریک فعالیت آنها می شود. در شکستگی استخوان یکی از عوارض مهم جوش نخوردن یا (Non Union) می باشد که احتمال آن با افزایش سن زیاد می شود.

PMF باعث تسریع پروسۀ جوش خوردن استخوان و افزایش توده استخوانی (Bone Mass) می شود. همچنین مگنت تراپی دارای اثرات ضد التهاب، ضد درد، ضد اِدم و شل کنندگی در گرفتگی عضلات می باشد. مرکز جامع توانبخشی و طب فیزیکی دکتر فرخانی مفتخر است که با استفاده از پیشرفته ترین دستگاههای مگنتوتراپی تاکنون درمانهای موفقی را در اختیار بیماران عزیز قرار داده است.
در کنار این روش درمانی گاهاً مکمل‌های‌ کلسیم‌ و ویتامین‌ D، داروهای جایگزین‌ هورمونی‌ یا فلورید و نیز سایر داروهایی‌ که‌ روند تحلیل‌ رفتن‌ استخوان‌ را کُند کرده‌ یا رشد استخوان‌ را افزایش‌ می‌دهند ممکن‌ است‌ تجویز شود.

عواقب‌ و عوارض مورد انتظار:
افتادن‌ که‌ باعث‌ شکستگی‌، به‌ خصوص‌ شکستگی‌ استخوان‌ ران‌ یا ستون‌ فقرات‌، می‌گردد. گاهی‌ شکستگی‌ به‌ طور خودبه‌خود و بدون‌ ضربه‌ یا افتادن‌ اتفاق‌ می‌افتد. از دیگر عوارض بیماری می توان درد شدید و ناتوان‌کننده را نام برد.
با رژیم‌ غذایی‌ مناسب‌، مکمل‌های‌ کلسیم‌ و فلورید، ویتامین‌ D، ورزش‌ و استروژن‌ می‌توان‌ سیر پوکی‌ استخوان‌ را متوقف‌ کرده‌ و احتمالاً روند آن‌ را در جهت‌ رسیدن‌ به‌ حالت‌ طبیعی‌ معکوس‌ کرد. همچنین شکستگی‌های‌ عارض‌ شده‌، با درمان‌ قابل‌ علاج‌ است‌.

مراقبت ها:
در صورت‌ تجویز استروژن، برای‌ معاینه‌ لگنی‌ و انجام‌ پاپ‌ اسمیر بطور منظم‌ به‌ پزشک‌ مراجعه‌ کنید. ماهی‌ یک‌ بار پستان‌ها را از نظر وجود توده‌ بررسی‌ کنید. هرگونه‌ خونریزی‌ یا ترشح‌ مهبلی‌ را به‌ پزشک‌ گزارش‌ دهید. از مصرف‌ داروهای‌ مؤثر بر هوشیاری‌ نظیر داروهای‌ خواب‌آور و آرامبخش‌ها، که‌ ممکن‌ است‌ باعث‌ افتادن‌ و بروز شکستگی‌ گردند، خودداری‌ کرده و برای‌ خوابیدن‌ از تشک‌ سفت‌ استفاده‌ کنید.

همچنین لازم است از هر موقعیتی‌ که‌ ممکن‌ است‌ منجر به‌ آسیب‌دیدگی‌ گردد، مانند راه‌ رفتن‌ در خیابان‌های‌ یخ‌زده‌ یا بر روی‌ سطوح‌ خیس‌ یا لغزنده‌ خودداری‌ کنید. هنگام‌ بالا یا پایین‌ رفتن‌ از پلکان‌، نرده‌های‌ پلکان‌ را بگیرید و قبل‌ از آن‌ اطمینان‌ حاصل‌ کنید که‌ نرده‌ها به‌ اندازه‌ کافی‌ محکم‌ باشند. در منزل بخصوص در حمام از پادری های لاستیکی که مانع از لیز خوردن می شوند استفاده کنید. از خم کردن بدن به جلو خودداری کنید چرا که می تواند موجب شکستگی در مهره های کمر گردد.

رژیم‌ غذائی‌:
از یک‌ رژیم‌ عادی‌ متعادل‌ حاوی‌ مقادیر بالای‌ پروتئین‌، کلسیم‌ و ویتامین‌ D استفاده‌ کنید. در صورت‌ داشتن‌ اضافه‌ وزن‌ از یک‌ رژیم‌ لاغری‌ استفاده‌ کنید. همچنین مقدار کلسیم مورد نیاز روزانه در خانمهای بالای 40 سال 1500 میلی گرم در روز و در خانمها و آقایان بالای 60 سال 1200 میلی گرم در روز توصیه شده است.

در این‌ شرایط‌ به‌ پزشک‌ خود مراجعه‌ نمائید:
بروز درد بویژه‌ پس‌ از ضربه‌
اگر شما یا یکی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان دارای‌ علائم‌ پوکی‌ استخوان‌ باشید.
اگر دچار علائم جدید و غیرقابل توجیه نظیر خونریزی‌ مهبلی شده اید. داروهای‌ تجویز ممکن‌ است‌ با عوارض‌ جانبی‌ همراه‌ باشند.
خانمها در سن یائسگی جهت ارزیابی دانسیته استخوان

منبع سایت دکتر فرخانی 

راهنمای پیشگیری و درمان استئوپروز(قسمت دوم)

عوامل خطر مرتبط با شکستگی ناشی از پوکی استخوان

* سابقه شخصی شکستگی استخوانی در دوران بعد از بلوغ

* نژاد سفید پوست

* جنس مونث

* کشیدن سیگار

* وزن کم بدن(لاغری)

* کمبود هورمونهای زنانه

- یائسگی زودرس( شروع یائسگی قبل از 45 سالگی)

- برداشته شدن تخمدانها با عمل جراحی قبل از 45 سالگی

- آمنوره ، قطع قاعدگی طولانی قبل از یائسگی (بیش از یک سال )

* مصرف کم کلسیم در رژیم غذایی در طول حیات

* عدم فعالیت فیزیکی( ورزش) کافی

تشخیص

در کلیه خانم های یائسه ای که یک یا چند عامل خطر از عوامل خطر ذکر شده در بالا، وجود داشته باشد، پوکی استخوان و شکستگی ناشی از آن محتمل است.

درخانم یائسه ای که دچارشکستگی استخوانی می شود، پوکی استخوان محتمل ترین علت زمینه ای بوده و تعیین تراکم ماده معدنی استخوان(BMD) مناسب ترین روش برای تایید تشخیص پوکی استخوان و تخمین شدت آن به شمار می رود . اندازه گیری تراکم ماده معدنی استخوان(BMD) در کلیه بیمارانی که با شکستگی مراجعه می نمایند، ضروری بوده و راهنمای مناسبی در تصمیم برای درمان با رژیم غذایی، فعالیت فیزیکی، و دارو درمانی است. این بیماران درمعرض خطر شکستگی های بعدی قرار دارند، خطری که می توان آن را با روشهای درمانی مناسب، حتی درافراد مسن کاهش داد.

اصول پایه سنجش تراکم ماده معدنی استخوان(BMD)

تعیینBMD در هر قسمتی از سیستم اسکلتی در پیش بینی خطر شکستگی آتی ارزشی ویژه دارد. امروزه از دستگاههای تراکم سنج (Densitometers) مختلفی برای این منظور استفاده می شود و هر کدام از آنها می توانند ارزیابی دقیق و قابل اطمینانی از خطر شکستگی به دست دهند.

تعیینBMD گردن استخوان ران بهترین و مناسب ترین روش برای پیش بینی شکستگی های استخوان ران بوده و خطر شکستگی در دیگر نواحی سیستم اسکلتی را نیز پیش بینی می کند.

تست سنجش تراکم ماده معدنی استخوان (BMD testing) در چه کسانی باید انجام شود؟

تصمیم به انجام تست سنجشBMD باید بر اساس پیشینه عوامل خطر موجود در فرد گرفته شود. در صورتی که نتایج حاصل از تست مذکور نتواند در تصمیم به درمان نقشی ایفا کند، هرگز نباید به انجام آن مبادرت شود.

تست سنجشBMD باید در موارد زیر انجام شود:

1- در کلیه خانم های یائسه زیر 65 سال که علاوه بر یائسگی یک یا چند عامل خطر دیگری برای شکستگی استئوپروتیک داشته باشند.

2- در تمامی خانم های 65 ساله و مسن تر بدون در نظر گرفتن عوامل خطر دیگر.

3- در خانم های یائسه ای که دچار شکستگی استخوانی شده اند( برای تایید تشخیص پوکی استخوان و تعیین شدت بیماری).

4- در خانم هایی که مدتهای مدید تحت درمان جایگزینی با هورمونهای جنسی بوده اند.

5- در خانمهایی که کاندیدای درمان برای پوکی استخوان هستند( درصورتی که انجام تستBMD در تصمیم به درمان نقشی ایفا کند).

توصیه های عمومی برای کلیه بیماران

از آنجا که برخی توصیه ها برای افزایش و حفظ توده استخوانی اثرات مفید متعددی برروی سلامت سیستم اسکلتی داشته و از نظر هزینه های اقتصادی نیز مقرون به صرفه می باشند، می توان آنها را به کل جمعیت جامعه تعمیم داد. این توصیه ها شامل مصرف کافی کلسیم و ویتامینD، فعالیت ورزشی منظم، اجتناب از کشیدن سیگار، عدم مصرف الکل ، اصلاح وحذف برخی ازعوامل خطر شکستگی نظیر اختلالات بینایی است.

مصرف کافی کلسیم و ویتامینD

مصرف کلسیم کافی در رژیم غذایی( حداقل 1200 میلی گرم در روز، درصورت نیاز، تجویز کلسیم خوراکی به صورت دارو) و ویتامینD( 400 تا 800 واحد بین المللی در روز برای افرادی که در معرض کمبود ویتامینD هستند) برای کلیه افراد جامعه اکیدا توصیه می شود.

مصرف کافی کلسیم در طول مدت حیات فرد هم برای کسب حداکثر توده استخوانی و هم برای سلامت استخوانها ضروری است. حدود 99 درصد ذخایر کلسیم بدن در سیستم اسکلتی متمرکز است، عدم مصرف کلسیم کافی ، موجب می شود که کلسیم از استخوانها کنده شده وبه منظور ثابت نگه داشتن غلظت کلسیم سرم به پلاسما سرازیر گردد.

مطالعات کنترل شده بالینی نشان داده اند که تجویز کلسیم و ویتامینD اضافی خطر شکستگی مهره ها ، گردن استخوان ران ( هیپ) و دیگر استخوانها را کاهش می دهد. افزایش مصرف روزانه کلسیم و ویتامینD ، روش باصرفه ای در کمک به کاهش خطر شکستگی محسوب می گردد.

بنیاد ملی پوکی استخوان توصیه می کند که کلیه افراد بالغ بایستی روزانه حداقل 1200 میلی گرم کلسیم المنتال (elemental calcium) دریافت کنند و این در حالی است که رژیم غذایی افراد آمریکایی کمتر از 600 میلی گرم کلسیم در روز تامین می نماید. با استفاده از جدول 2 می توان به سادگی میزان کلسیم مصرفی روزانه هر فرد را در رژیم غذایی وی تخمین زد. اولین قدم در رسیدن به این هدف عبارتست از افزایش کلسیم مصرفی در رژیم غذایی . در صورتی که با این اقدام نتوان کلسیم کافی توصیه شده را تأمین نمود ، قدم بعدی افزودن کلسیم خوراکی به صورت داروست.

ویتامینD نیز نقش عمده ای در جذب کلسیم از دستگاه گوارش و بنابراین در تامین سلامت استخوانها دارد. منابع عمده ویتامینD در رژیم غذایی عبارتند از: حبوبات (50 واحد در هر وعده مصرف) ، زرده تخم مرغ ، ماهیهای آب شور و جگر و شیریا مواد غذایی غنی شده از ویتامینD (400 واحد در هر لیتر) برخی از ترکیبات دارویی کلسیم و بسیاری از قرصهای مولتی ویتامین نیز حاوی مقداری ویتامینD می باشند. مصرف روزانه 400 تا 800 واحد ویتامینD برای کلیه افراد توصیه می شود.

جدول 2- تخمین مقدار کلسیم مصرفی روزانه در رژیم غذایی

مرحله1- تخمین کلسیم وارده به بدن از طریق مصرف مواد لبنی

محصول لبنی مورد مصرف	تعداد دفعات مصرف در روز	مقدار کلسیم وارده به بدن در هر نوبت	مقدار کلسیم مصرفی روزانه(  میلیگرم)
شیر( 250 میلی لیتر)	---	- 300×	---
ماست( 250 میلی لیتر)	---	- 400×	---
پنیر( 30 گرم)	---	- 200×	---

مرحله2- کلسیم مصرفی از طریق محصولات لبنی +250 میلیگرم از منابع غیر لبنی- کل کلسیم مصرفی در رژیم غذایی روزانه

انجام روزمره ورزشهایی که در آنها وزن بدن تحمل می شود(WELGHT – BEARING EXERCISE)

به منظور کاهش خطر سقوط و شکستگی های انجام روزمره ورزشهایی که در آنها عضلات بدن تقویت شده و وزن بدن تحمل می شود ، توصیه می گردد. این نوع ورزشها علاوه بر اثرات مفید متعددی که در حفظ سلامت عمومی بدن دارند ، چالاکی ، قدرت و حفظ تعادل را نیز بهبود می بخشند و لذا خطر سقوط را کاهش می دهند. به علاوه ، ورزش موجب افزایش در تراکم استخوانی نیز می شود. بنیاد ملی پوکی استخوان فعالیت فیزیکی را به منظور جلوگیری از پوکی استخوان و بهبود سلامت کلی بدن برای افراد در هر سنی مورد تاکید قرار می دهد.

ورزشهایی که در جریان آنها وزن بدن توسط اندامهای تحتانی تحمل می شود عبارتند از: قدم زدن ، بالارفتن از پله ها و نیز تنیس. وزنه برداری نیز قدرت و توده عضلانی و استخوانی را افزایش می دهد. قبل از اقدام به فعالیتهای ورزشی سنگین ، مشاوره پزشکی ضروری است.

 منبع: سایت  تبیان