ارتروز و ورزش

سائیدگی مفاصل شایع ترین علت درد و ناتوانی در افراد مسن وشایع ترین بیماری مفصلی است. در خانم ها سائیدگی مفاصل زانو و دست و در مردان سائیدگی مفصل لگن شایع تر است.

علایم ساییدگی مفصل در خانم ها شایع تر است. افراد چاق بیشتر از سایرین دچار سائیدگی مفصل زانو می شوند.

دیابت ، فشار خون بالا و افزایش اسیداوریک خون نیز باعث افزایش احتمال سائیدگی مفصلی می گردند. سائیدگی مفصلی معمولاً خود را با درد نشان می دهد که با افزایش میزان سائیدگی، مقدار درد بیشتر می شود. سپس درد مفاصل باعث ضعف عضلانی و درد در عضلات مربوط به آن مفصل می شود. در صورت تقویت عضلات، این درد کاهش می یابد. برخی از بیماران از خشک بودن بدن و مفاصل بعد از بیدار شدن از خواب شکایت می کنند، اما معمولاً خشکی بدن کمتر از نیم ساعت طول می کشد.

توصیه ها :

۱) وزن بدن باید کم شود.

۲) استفاده از گرما باعث کاهش درد می شود. برای این کار می توان از کیسه آب گرم استفاده کرد. اگر استفاده از گرما ممنوعیت خاصی نداشته باشد، می توان از روش های زیر استفاده کرد:

الف) قرار دادن مفصل مبتلا در آب گرم ۴۰ ۳۸ درجه سانتیگراد و ماساژ آرام آن .

ب) استفاده از دوش آب گرم.

ج) قرار دادن کیسه آب گرم درون یک حوله واستفاده از آن بر روی اندام مبتلا به درد.

باید توجه کرد که در برخی از بیماری ها استفاده از کیسه ی آب گرم بسیار مضر است و قبل از استفاده از آن حتما باید با پزشک مشورت کرد. همچنین کیسه آب گرم نباید بر روی اندام مبتلا قرار داده شود. از گذاشتن آن در زیر اندام یا خوابیدن بر روی آن نیز باید خودداری شود.

۳) از کفش مناسب استفاده شود.

۴) از دو زانو و چهار زانو زدن و ایستادن طولانی مدت خودداری گردد.

۵) از بالا و پائین رفتن از پله ها تا حد ممکن اجتناب شود.

۶) به جای نشستن روی زمین، از صندلی استفاده شود.

۷) ورزش: انجام برنامه ورزشی و تقویت عضلات می تواند به اندازه داروهای ضد درد در درمان سائیدگی مفصلی مؤثر باشند. بی حرکتی می تواند باعث بدتر شدن سائیدگی مفصلی گردد. لذا نباید نگران سائیدگی مفصل در اثر انجام فعالیت های توصیه شده توسط پزشک بود. انجام اشتباه حرکات ورزشی باعث بدتر شدن علائم و درد می گردد. اگر انجام ورزش باعث تشدید درد شد، به این معنی است که باید مقدار فعالیت کمتر گردد و بطور تدریجی میزان فعالیت افزایش داده شود.

برخی ورزش های مفید در سائیدگی مفصل :

الف) قدم زدن روزانه به مدت ۳۰ دقیقه که می توان آن را به ۳ برنامه ی۱۰ دقیقه ای تبدیل کرد) یا قدم زدن به مدت ۴۵ دقیقه، سه بار در هفته.

ب) شنا

ج) تقویت عضلات اندام پائینی بخصوص عضله چهار سر ران.

به عنوان مثال می توان دو دست را به یک صندلی تکیه داد و دو زانو را تا زاویه ۳۰ درجه به آرامی خم کرد.سپس مجدداً به حالت اول برگشت و زانوها را صاف کرد. هرچه این حرکت آرام تر انجام شود بهتر است.

ه) کشش عضلات منتهی مفصل

در صورتی که درد زیاد است، استفاده از عصا یا واکر توصیه می شود. طول عصا باید مناسب باشد.

استفاده از تحریک الکتریکی در کاهش درد و تقویت عضلات :

معمولاً در کلینیک های فیزیوتراپی برای کاهش درد از دستگاه خاصی جهت تحریک الکتریکی استفاده می شود. در حال حاضر وسایل تحریک الکتریکی جهت استفاده در منزل ساخته شده که به راحتی قابل استفاده بوده و باعث کمتر شدن درد مفصل و کاهش نیاز به دارو می شود.

استفاده از باند کشی یا زانوبند می تواند تا حدودی در کاهش درد مؤثر باشد.

دکتر غلامرضا رئیسی- متخصص طب فیزیکی و توان بخشی

درمانی جدید و موثر برای درد آرتروز زانو

استئوآرتریت شایعترین بیماری مفصلی است که در اثر بالارفتن سن و آسیب های مفصلی ایجاد شده و باعث درد و خشکی در مفاصل می شود. زانو یکی از شایعترین مفاصلی است که در این بیماری درگیر می شود.

علل، شیوع و عوامل خطرساز:

استئوآرتریت، نتیجه طبیعی پیر شدن است. غضروف مفصلی بافت نرمی است که در داخل مفصل، و در فاصله بین استخوانها قرار میگیرد و اگر آسیب ببیند، استخوانها بر روی یکدیگر ساییده میشوند و خار های استخوانی یا استخوان اضافه در اطراف مفصل ایجاد میشود. در نهایت، لیگامانها و ماهیچه های اطراف مفصل باریک و ضعیف میشوند. علت بروز استئوآرتریت اغلب ناشناخته است ولی بیشتر مرتبط با افزایش سن میباشد. علایم این بیماری معمولا در میانسالی شروع میشوند و تقریبا همه افراد تا سن ۷۰ سالگی علایم از این بیماری را دارند؛ گرچه ممکن است شدت علایم کمتر باشد. تا قبل از ۵۵ سالگی، بروز آن در مردان و زنان یکسان است؛ ولی پس از این سن، زنان بیشتر به این عارضه مبتلا میشوند.

فاکتورهای متعددی می توانند خطر اوستئوآرتریت زانو را بیشتر کنند که مهمترین آنها عبارتند از :

• خانم ها،

• داشتن اضافه وزن،

• داشتن سابقه خانوادگی استئوآرتریت،

• سابقه شکستگی یا هر گونه آسیب مفصلی،

• کارهایی که نیاز به زانو زدن یا چمباتمه زدن بیش از ۱ ساعت در روز دارند (مهمترین عامل خطرساز)

• کارهای همراه با بلند کردن اجسام سنگین، بالا و پایین رفتن از طبقات یا راه رفتن زیاد

• ورزشهای همراه با فشار مستقیم (فوتبال آمریکایی)، پیچش و چرخش شدید و ناگهانی (بسکتبال و فوتبال) مفصل، یا پرتاب ها موجب افزایش خطر استئوآرتریت میشوند.

برخی بیماریها نیز موجب استئوآرتریت میشوند. مانند:

• بیماریهای خونریزی دهنده که موجب خونریزی در مفصل میشوند مانند هموفیلی

• اختلالاتی که موجب کاهش خونرسانی به مفصل میشوند مانند نکروز آواسکولار

• سایر انواع آرتریت ها مانند نقرس و آرتریت روماتویید

علایم

علایم اصلی در استئو آرتریت عبارتند از:

• درد، که بخصوص با حرکت زانو ایجاد می شود و با فعالیت و وارد کردن فشار روی زانو بدتر؛ و با استراحت، بهتر میشود. پس از مدتی، با افزایش شدت بیماری درد در هنگام استراحت نیز کاهش نمی یابد.

• خشکی صبحگاهی مفصل، که اغلب بعد از چند دقیقه (معمولا کمتر از ۳۰ دقیقه) فعالیت و گرم شدن مفصل کاهش مییابد.

• کاهش دامنه حرکت مفصل

• احساس ساییده شدن دو سطح زبر روی یکدیگر

• تورم مفصل

• در برخی بیماران علیرغم مشاهده تغییرات در عکس رادیولوژی، علامتی وجود ندارد.

درمان

درمان قطعی برای استئو آرتریت وجود ندارد و این بیماری به مرور زمان بدتر میشود. ولی درمانهای متعددی وجود دارند که کمک می کنند درد شما کاهش یابد و مانع از پیشرفت بیماری مفصلی شما می شود.

• درمان های دارویی:

ضد درد ها (داروهای آنالژزیک): اغلب اولین داروی پیشنهادی، استامینوفن است؛ چون تاثیر کافی دارد و به نسبت سایر دارو ها، عوارض جانبی کمتری دارد. اگر درد بیمار کاهش نیابد، داروی بعدی، ضد التهاب های غیر استروییدی (NSAIDs) مانند آسپیرین، ایبوپروفن و ناپروکسن یا مهارکننده های COX ۲ مانند سلکوکسیب است.

علاوه بر درمان های دارویی خوراکی، درمانهای دیگری که به بیمار کمک می کنند عبارتند از:

o تزریق استرویید ها (کورتون) به داخل مفصل برای کاهش درد و التهاب که در سال های دور انجام میگرفت و با پیدایش درمان های جدیدتر و مؤثرتر، به ندرت انجام میشود.

o تزریق مایع مفصلی مصنوعی (اسید هیالورونیک) به داخل مفصل که به مدت ۳ تا ۶ ماه موجب کاهش درد بیمار میشود.

o پماد فلفل (Capsaicin) برای تسکین درد

o فیزیوتراپی: اگر پس از ۶ تا ۸ هفته موجب بهبود درد نشود، احتمالا ادامه آن نیز موثر نخواهد بود.

• تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) به داخل مفصل: این درمان، جدیدترین درمان پیشنهاد شده برای کاهش درد و کمک به بازسازی غضروف مفصلی آسیب دیده است و خوشبختانه در مدت ۵ سال اخیر، نتایج بسیار خوب و امیدوار کننده ای برای درمان درد در بیماران مبتلا به استئوآرتریت (بویژه زانو) داشته است. در این روش مقداری (در حدود ۳۰ میلی لیتر) از خون بیمار بوسیله کیت استریل PRP گرفته شده و سپس به وسیله دستگاه سانتریفوژ، گلبول های قرمز خون از پلاسما جداسازی شده و پلاسمای بدست آمده بوسیله ست تزریق استریل، به داخل مفصل زانو تزریق میشود و با چندبار حرکت زانو به پخش شدن بهتر پلاسما کمک میشود. به بیمار توصیه میشود به مدت ۲۴ ساعت استراحت نسبی (فعالیت معمول روزانه در داخل خانه) داشته باشد و تا ۱ هفته نیز فشار زیادی به زانوی خود وارد نکند. ممکن است در ۱ تا ۲ هفته اول به علت آغاز روند ترمیم سلولی، درد بیمار کمی بیشتر شود ولی پس از این مدت تغییر بارزی در علایم بیمار مشاهده شده است. در موارد پیشرفته ممکن است برای رسیدن به نتیجه مناسب نیاز به ۲ تا ۳ تزریق به فاصله ۱ ماه باشد.

• جراحی: آخرین درمان در بیماران استئوآرتریت پیشرفته، انجام عمل جراحی تعویض مفصل زانو است که توسط همکاران محترم متخصص ارتوپدی و فوق تخصص زانو انجام میشود. در این روش مفصل زانوی تخریب شده بریده شده و بجای آن مفصل زانوی مصنوعی از جنس پلاتین گذارده میشود.

نکاتی برای تغییر روش زندگی:

o کنترل وزن : وزن اضافه، فشار بیشتری به زانو وارد می کند و علاوه بر آن خطر پیشرفت استئوآرتریت را افزایش می دهد. کاهش وزن حتی به مقدار کم باعث کاهش مقدار زیادی از فشار وارده به زانوها می شود. برای بیماران استئوآرتریت، رژیم غذایی خاصی لازم نیست ولی یک رژیم غذایی متعادل، کاهش دریافت کالری غذایی و ورزش منظم میتواند به کاهش وزن کمک کند.

o ورزش: حرکت مفاصل اهمیت بسیار زیادی دارد. شما باید تعادلی بین استراحت و ورزش برقرار کنید. دو نوع ورزش می تواند به شما کمک کند.

o تمرینات کششی: که باعث بهبود قدرت و توان عضلات اطراف زانوشده، از زانو ها حفاظت کرده و درد شما را کم می کند. تمرینات کششی همچنین سفتی عضلات را بر طرف می کند و خطر به زمین افتادن را کاهش می دهد..

o تمرینات هوازی: در طول روز، هنگام نشستن و برخاستن عضله جلوی ران را به طور مرتب سفت کنید و بعد از چند ثانیه شل کنید. با فعالیت مکرر این عضله قویتر خواهد شد. برنامه تمرینات پیشرونده تقویت عضلات اطراف زانو را می توانید از پزشکان متخصص دریافت کنید.

o شنا: برای بیماران مبتلا به آرتروز زانو بسیار مفید است، چون در آب مقداری از وزن بدن کم شده و فشار کمتری به مفاصل شما وارد میشود. ورزش در آب گرم به نرمی و حرکات عضله و مفصل شما کمک می کند.

o استفاده از گرما یا سرما برای کاهش درد یا خشکی مفصل

o محافظت از مفصل در برابر آسیب های بیشتر در زندگی روزانه

o استفاده از مدالیتهTENS برای کاهش درد

o توصیه هایی برای کاهش فشار به مفاصل:

o فعالیت ها و حرکات سریع و خشن انجام ندهید.

o از کفش هایی با پاشنه کوتاه و پنجه نرم و محکم استفاده کنید.

o زانو های مبتلا به آرتروز را برای مدت طولانی خم نکنید.

منبع:aftabir.com

بهترین های غذایی برای آرتروز

تغذیه در بیماری آرتروز مانند همه بیماری های دیگر اهمیت زیادی دارد و نمی توان این اصل را کتمان کرد. برای اینکه بتوانید مفاصل تان را تقویت کنید، قدرت دفاعی بدنتان را بالا ببرید و با التهاب ها مقابله کنید باید چند اصل تغذیه ای درست را رعایت کنید. اگر مفاصل تان ساز مخالف می زنند یا اگر نمی خواهید چند سال بعد دچار آرتروز و دردهایی از این قبیل شوید مطالعه این مطلب را از دست ندهید.

ویتامین های ضروری را دریابید

آرتروز بیماری مفاصل است یا اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم مشکل غضروف هاست. در واقع این بیماری متابولیسم استخوانی را به هم می زند. برای همین هم باید هر آنچه باعث تقویت استخوان ها می شود را عزیز دانست. برای کسی که با مشکل آرتروز مواجه است کلسیم ارزش بالایی دارد. زمانی که کلسیم با ویتامین C همراه می شود می تواند دردهای آرتروز زانو و پا را تسکین دهد. برای این کار می توانید مکمل مصرف کنید البته با مشورت با پزشکتان.توجه داشته باشید برای جذب حداکثری کلسیم حتما لازم نیست که به میزان زیادی شیر و محصولات لبنی پر چرب میل کنید. بدون شک ماست و پنیر به خصوص پنیر تهیه شده از شیر بز می تواند کمک کننده باشد. اما با این حال ماهی ساردین، بادام، کشمش، خانواده کلم ها مانند کلم بروکسل، بروکلی، کلم چینی، کلم برگ و غیره و برخی از آب های معدنی نیز منبع کلسیم هستند. نکته قوت این مواد غذایی در این است که بر خلاف شیر علاوه بر کلسیم حاوی مواد مغذی دیگری هستند که برای بدن مفید است. به عنوان مثال باید بدانید که ۱۰۰ گرم کلم چینی به اندازه یک لیوان شیر کلسیم دارد. اما همین ۱۰۰ گرم کلم حاوی آنتی اکسیدان نیز می باشد.برای تسکین درد مفاصل باید علاوه بر جذب کلسیم و ویتامین C به فکر تأمین پتاسیم مورد نیاز بدنتان نیز باشید. پتاسیم به میزان قابل توجهی در میوه ها و سبزیجات وجود دارد. باید بدانید که این ماده معدنی جلوی از بین رفتن کلسیم را می گیرد و حالت اسیدی بدن را خنثی می کند.ویتامین D و ویتامین K نیز به جذب و حفظ کلسیم در استخوان ها کمک زیادی می کند.

پیش به سوی میوه ها و سبزیجات

سبزیجات و میوه ها ویتامین ها و مواد معدنی لازم برای سلامت استخوان ها را تأمین می کنند. اما مصرف میوه و سبزیجات یک خاصیت خوب دیگری هم دارد: وجود آنتی اکسیدان ها. آنتی اکسیدان ها باعث خنثی شدن رادیکال های آزاد می شود. این مولکول های موذی به سلول ها آسیب می رساند و باعث بروز پیری زودهنگام آنها می شود.به عقیده متخصصان زمانی که مفاصل دردناک می شود تعداد رادیکال های آزاد زیاد شده است. برای خنثی کردن این رادیکال های آزاد باید آنتی اکسیدان های زیادی جذب کنید. یعنی باید ویتامین C، ویتامین E، کاروتنوئیدها و پولی فنول های زیادی دریافت کنید. این آنتی اکسیدان ها در میوه ها، سبزیجات، حبوبات، دانه ها و مغزهای روغنی وجود دارد. برای جذب آنتی اکسیدان میوه ها، میوه هایی مانند توت فرنگی، مورد صحرایی، تمشک، شاه توت، گیلاس، انگور فرنگی سیاه، آلو، کیوی، آناناس و خرما را دریابید.برای بهره مند شدن از آنتی اکسیدان های سبزیجات، خانواده سخاوتمند کلم ها مانند گل کلم، کلم قرمز، کلم برگ، بروکسل، بروکلی، ترب سیاه، شلغم و ترب کوهی را دریابید که سرشار از ویتامین C و ویتامین K نیز هستند. شما می توانید یک دوره درمانی را با کلم شروع کنید. برای این کار روزانه ۴۰۰ گرم کلم میل کنید: ۲۰۰ گرم خام و ۲۰۰ گرم پخته. یک لیوان بزرگ آب کلم قرمز در روز نیز درد مفاصل تان را تسکین خواهد داد.توصیه می کنیم از مصرف فلفل دلمه ای، آرتیشو، کرفس، اسفناج، سیر و گوجه فرنگی نیز غافل نشوید به خاطر اینکه این مواد غذایی خوشمزه سرشار از آنتی اکسیدان هستند.

چربی های خوب برای التهاب های بد

با وجود اینکه برخی از چربی ها مسئول اصلی بروز التهاب در بدن هستند اما با این وجود چربی های مفید دیگری هم هستند که به جنگ التهاب ها می روند. برای این کار باید یک تعادل درست بین امگا ۶ ها و امگا ۳ بدنتان ایجاد کنید. کار چندان سختی نیست. برای آشپزی از روغن زیتون استفاده کنید و برای چاشنی غذاها از روغن کلزا.تا جایی که می توانید مصرف چربی های اشباع شده مانند کره، محصولات لبنی پرچرب، گوشت های چرب را کاهش داده و ماهی های چرب سرشار از امگا ۳ میل کنید. امگا ۳ ها در ماهی هایی مانند ماهی ساردین، تن، ماهی آزاد، ماکرو و غیره وجود دارد. توصیه می کنیم هر هفته دو تا سه مرتبه ماهی میل کنید و از مصرف آجیل و تخم کتان هم غافل نباشید. در عوض مصرف روغن آفتابگردان، روغن ذرت و روغن هسته انگور را محدود کنید.

امان از اضافه وزن

مفاصل و به ویژه پاها و زانوها بیشترین آسیب را از اضافه وزن و چاقی می بینند. باید بدانید که با هر یک کیلو وزن اضافه پاهای ما ۵ کیلو وزن بیشتری تحمل می کنند. این بار اضافی نیز باعث سرعت گرفتن تخریب غضروف ها می شوند و این گونه می شود که هنگام راه رفتن احساس درد می کنید. اگر اضافه وزن دارید حتما به فکر کاهش وزن باشید. توصیه می کنیم مصرف مواد غذایی حاوی آرد و شیرین مانند نان بدون سبوس، غلات آماده صبحانه، سیب زمینی و شیرینی جات را کاهش دهید. در عوض میوه و سبزیجات و پروتئین های گیاهی (سویا، حبوبات) بیشتری میل کنید. یادتان باشد روزانه یک و نیم لیتر آب بنوشید.

منبع:aftabir.com

رژیم غذایی ضد آرتروز

«مامان! تو رو خدا امروز دیگه نگو پام درد می کنه. بچه ها همه با مادراشون میان خرید ولی ما همیشه تنها می ریم. چرا این طوریه؟ ببین زن های پیرتر از تو چه طوری تو خیابان راه می رن. اون وقت تو همش می گی آرتروز دارم، آرتروز،آرتروز،اه!چه قدر از این کلمه بدم میاد. چرا فقط تو؟ بقیه چی کار می کنند؟ از وقتی یادمه تو این دردو داشتی.» ...

از آن جا که آرتروز شایع ترین بیماری مفصلی است همه با نام آن آشنا هستند حتی اگر تعریف واقعی این بیماری را ندانند. در واقع، آرتروز یک بیماری مفصلی است که در آن غضروف مفصلی آسیب دیده و تخریب می شود. در نتیجه استخوان نزدیک مفصل تغییراتی پیدا کرده و برجستگی های کوچک استخوانی به نام استئوفیت در اطراف آن به وجود می آید. بعضی ها این بیماری را به ساییدگی مفصل و برخی آن را به نام استئوآرتریت می شناسند. این بیماری اغلب در دهه دوم و سوم زندگی شروع می شود و در سن ۷۰ سالگی همه افراد کمابیش آن را تجربه خواهند کرد. هرچند که این بیماری شیوع فراوانی دارد ولی می توان در بسیاری از موارد، تنها با یک تمهید بسیار ساده یعنی داشتن تغذیه سالم آن را پیشگیری کرد.

تغذیه خوب

به نظر می رسد در آرتروز برنامه غذایی از طریق سیستم ایمنی اثر می کند تا جایی که برای پیشگیری یا تعدیل اثرات این بیماری، یکی از مواردی که توصیه می شود حذف یا تعدیل موادغذایی سازنده ترکیبات زمینه ای تحریک التهابات و استفاده بیشتر از مواد کاهش دهنده التهابات است. بنابر تاکید دکتر سید ضیاءالدین مظهری، متخصص تغذیه و رژیم درمانی، غذاهایی که دارای اسیدهای چرب امگا۳ هستند (ماهی ها، روغن گردو، کتان و سویا) و کاهش دریافت غذاهایی که دارای اسید آراشیدونیک هستند (پیه گاو، گوشت قرمز، فرآورده های گوشتی مثل سوسیس و کالباس و جگر) توصیه می شود.

استفاده کافی از منابع غذایی حاوی آنتی اکسیدان هایی نظیر ویتامین های E ، C، بتا کاروتن، ویتامین D ، ریزمغذی هایی مثل سلنیوم، روی و منیزیم و سایر مواد معدنی که در ساختمان استخوان ها وجود دارند مثل کلسیم و فسفر که در دانه ها و مغزها به وفور یافت می شوند، همچنین شیر و لبنیات کم چربی، سبزی و میوه به ویژه آنهایی که دارای ترکیبات اگزالات و فیتات نیستند از دیگر توصیه های رژیمی است که این متخصص تغذیه پیشنهاد می کند. در همین رابطه جایگزین کردن غذاهای مملو از انواع گوشت های قرمز و سفید به جز آبزیان و رژیم های تهیه شده از منابع گیاهی و تکمیل آنها با شیر یا ماهی فرپز، کبابی یا بخار پز، بدون سرخ کردن در روغن نیز می تواند بسیار مفید واقع شود.

از جمله غذاهای دیگری که متخصصان تغذیه استفاده از آنها را تاکید می کنند منابع حاوی گلوکزآمین و کندورایتین است که از غذاهای حاوی کلاژن مثل استخوان ها و غضروف های حاوی ژلاتین فراهم می شوند. مواد غذایی نظیر پاچه، پای مرغ و قلم است که خوشبختانه در حال حاضر در کشور ما سوپ های تهیه شده از آنها به عنوان یک غذای سنتی و مناسب به کار برده می شود.

کلید طلایی

سرلوحه اقدامات تغذیه ای درهر دو جنس (زن و مرد) و در هر سنی، کاهش تدریجی اصولی و علمی اضافه وزن و چاقی هایی است که در هر درجه از پیشرفت قرار دارند. بنابراین، درمان و پیشگیری این بیماری پیر و جوان نمی شناسد و با رعایت برخی از اصولی که دکتر مظهری پیشنهاد می کند یعنی یک رژیم غذایی متعادل، متناسب و متنوع (با توجه به مقدار انرژی مورد نیازفرد) با در نظر گرفتن سن، جنس، وضعیت فیزیولوژیکی، قد و وزن و فعالیت های بدنی و زمینه های ژنتیکی به طور کلی می توان با کاهش میزان کالری دریافتی روزانه به میزان ۲۵۰ یا ۳۵۰ حداکثر تا ۷۵۰ کیلو کالری، از شدت بیماری کم کرد یا در برخی از موارد بروز این بیماری را به تاخیر انداخت.

مشکل لاغری

تا به حال دیده اید فردی لاغر به آرتروز دچار شده باشد؟ قطعاً بله. البته شاید با این پاسخ، افراد لاغر مبتلا به آرتروز شاکی بشوند. در توضیح این مساله دکتر مظهری می گوید:«این موضوع به این معنا نیست که افراد لاغر از دسترس آرتروز در امان هستند بلکه مفهوم این جمله داشتن یک رژیم غذایی درست است. زیرا افراد لاغری که وزن شان متناسب با قدشان نیست نیز احتمال دارد به آرتروز مبتلا شوند. بنابراین، یک رژیم متعادل و درست برای تعدیل وزن به مفهوم کم کردن وزن و لاغر شدن نیست بلکه رعایت اصولی، علمی و متعادل رژیم غذایی اصل هر اقدام محسوب می شود.»

حساسیت به غذا

آرتروز یک بیماری پیشرونده و مزمن است که بهبودی قطعی ندارد. به نظر می رسد در بسیاری از موارد، اولین مرحله اصلی در درمان آرتروز، رساندن وزن به حد ایده آل است. وزن اضافی باعث ایجاد فشار روی مفاصل و در نتیجه تشدید عوارض آرتروز می شود. دکتر مظهری در این رابطه با اشاره به مواد غذایی حساسیت زا می گوید: «۱۰ تا ۳۵ درصد مبتلایان به آتروز به نوعی به یکی از انواع مواد غذایی مصرفی حساسیت دارند. به این ترتیب که ۴ تا ۱۰ ساعت پس از مصرف ماده غذایی که به آن حساسیت دارند عوارض بیماری ها گسترش و شدت پیدا می کند. بنابراین، شناخت و حذف این مواد از رژیم غذایی اهمیت زیادی دارد.» البته از آنجا که آمارها نشان داده اند۴۰ درصد از مبتلایان به این بیماری، به درجات مختلفی به سوء تغذیه مبتلا هستند، به رغم توصیه بالا باید دقت شود که این گروه اخیر دچار کمبود یا عدم تعادل مواد مغذی دریافتی مختلف چه در بعد بیش خوری و چه در بعد کم خوری و عدم تعادل مواد مغذی نشوند زیرا در صورت این اتفاق رفع کمبود آنها مهم است.

آرتروز دارید؟ این غذاها را نخورید

دکتر مظهری مصرف چربی های اشباع، روغن های هیدروژنه یا جامد، غذاهای پرچرب و سرخ کرده و شکر را توصیه نمی کند چرا که این مواد غذایی با ایجاد اسیدیته بالای محیط داخلی مفاصل، باعث درد بیشتری در مفاصل و در نتیجه التهابات آنها می شوند. وی در ادامه در صورت امکان، حذف موارد زیر را در کاهش شدت بیماری آرتروز موثر می داند:

مهارکننده های جذب کلسیم نظیر گوشت قرمز، لبنیات، تخم مرغ، الکل، قهوه، اکثر شیرینی جات و نمک اضافی

غذاهای دارای اگزالات بالا مثل اسفناج، زغال اخته، آلوها و ریواس

غذاهای ایجادکننده تورم مانند، تمامی چربی های حیوانی، لبنیات، دانه های چرب، کره گیاهی

منبع:aftabir.com

آرتروز با میانسالی می آید

بزرگ ترین عامل خطر در ابتلا به آرتروز افزایش سن، صدمات ناشی از آسیب های شغلی و چاقی است

وقتی سن مان زیاد می شود، بتدریج مجموعه ای از بیماری ها چه بخواهیم چه نخواهیم به سراغمان می آید. درد، خشکی و محدودیت حرکتی مفاصل و گاهی تورم مفصلی از مشکلاتی است که بسیاری از زنان و مردان را در چهل و پنج تا شصت و پنج سالگی ناتوان می کند.

آرتروز (استئوآرتریت) هم از جمله این بیماری هاست که می تواند عوارض جدی بر سلامت افراد وارد کند و باعث اختلال عملکرد و محدودیت فعالیت در برخی میانسالان و سالمندان شود و هزینه های قابل توجهی بر سیستم بهداشت و درمان جامعه تحمیل کند. دکتر سیداحمد رئیس السادات، دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران در گفت وگو با جام جم می گوید: بزرگ ترین عامل خطر برای بیماری آرتروز افزایش سن است. از عوامل خطر مهم دیگر می توان به ضربه های شدید و مکرر ناشی از آسیب های شغلی و چاقی اشاره کرد؛ اما نکته قابل توجه در مورد آرتروز، تاثیر چاقی و اضافه وزن به عنوان یکی از عوامل قابل کنترل مسبب این بیماری است که افزون بر تاثیر روی مفاصلی که وزن بدن را تحمل می کند مانند زانو در ایجاد آرتروز مفاصل دیگر از جمله مفاصل بین انگشتان دست نیز نقش دارد.

بنا بر تاکید متخصصان در کنار افزایش سن، چاقی و آسیب های شغلی و ورزشی می توان به عوامل مکانیکی و ساختاری بدن مانند انحرافات و بد شکلی سیستم اسکلتی شامل زانوی پرانتزی و ضربدری، بیماری های سیستم غدد و متابولیسم، اختلالات ژنتیکی و مادرزادی نیز در بروز آرتروز اشاره کرد.

جالب است بدانید بیماران مبتلا معمولا از احساس سایش و صدای تق تق مفصل شکایت دارند. در موارد شدیدتر نیز بیماری آرتروز ممکن است به دردهای مزمن و حتی اختلال در وضع خواب، روح و روان بیمار منجر شود و عملکرد فردی و اجتماعی وی را تحت تاثیر قرار دهد.

رژیم سرشار از ویتامین C و D

به گفته دکتر رئیس السادات رژیم های غذایی که به اضافه وزن در بیماران منجر می شود، می تواند باعث تشدید یا ایجاد این بیماری شود.این متخصص طب فیزیکی اضافه می کند: نکته مهم تفکری است که در میان مردم رایج است و آن مصرف کله پاچه و پای مرغ برای ایجاد غضروف و بهبود آرتروز مفاصل است که تاکنون هیچ مدرک و شواهد علمی قابل توجهی به نفع این نظر منتشر نشده است؛ ولی در مورد مصرف ویتامین ها و نقش آنها در درمان آرتروز مطالعات قطعی وجود ندارد، با وجود این در افرادی که رژیم غذایی آنها سرشار از ویتامین های C و D است، شدت آرتروز کمتر گزارش شده است. البته این که آیا این تاثیر با داروهای مکمل حاوی ویتامین ها نیز ایجاد می شود، نامشخص است.

چه کنیم تا آرتروز نگیریم؟

اگر فردی که مبتلا به آرتروز خفیف است، طی زمان دچار افزایش وزن و به دلیل کم تحرکی دچار ضعف عضلات شود، آرتروز به طور قطعی پیشرفت خواهد کرد.

دکتر رئیس السادات به راهکارهای موثر در پیشگیری از آرتروز اشاره کرده و می گوید: اصلاح الگوی زندگی شامل تغذیه مناسب و پیشگیری از اضافه وزن، رعایت اوضاع صحیح بدن در فعالیت های روزمره از جمله خودداری از دو زانو و چهارزانو نشستن، استفاده از توالت فرنگی، محدود کردن دفعات بالا و بویژه پایین آمدن از پله، غذا خوردن پشت میز به جای نشستن در کنار سفره از جمله دستورات ساده و قابل اجرایی است که می تواند از پیشرفت و شدت آرتروز بکاهد. همچنین انجام ورزش های مناسب می تواند در به تاخیر انداختن بروز این بیماری کمک کننده باشد. حتی کاهش پنج کیلوگرم از وزن ممکن است تا حدود ۵۰ درصد از فشار روی مفاصل زانو را کم کند.

ورزش و درمان های طب فیزیکی

انجام ورزش های آبی و آیروبیک (هوازی) در بهبود بسیاری از عوارض و بیماری های اسکلتی و عضلانی و از جمله آرتروز موثر است.

دکتر رئیس السادات توضیح می دهد: ورزش های گوناگون هم از میزان درد می کاهد و هم سبب بهبود حرکت و عملکرد مفاصل آرتروزی می شود. نکته مهم این است که ورزش درمانی برای هر فرد متناسب با شرایط سنی و جسمی، بیماری های زمینه ای، شدت آرتروز ویافته های معاینات بالینی وی تجویز می شود. در بسیاری از بیماران نبود تناسب بین قدرت و انعطاف پذیری عضلات سبب تشدید آرتروز می شود؟ بنابراین در کنار ورزش های تقویتی عضلات، بخصوص عضله چهارسر و نزدیک کننده های ران، تمرینات کششی برای افزایش انعطاف پذیری عضلات پشت و کنار ران و حتی تمرینات تعادلی می تواند مفید واقع شود.

از پیاده روی غافل نشوید

نکته قابل توصیه از سوی متخصصان طب فیزیکی به مبتلایان به آرتروز آن است که پیاده روی یکی از مناسب ترین ورزش ها در مبتلایان به آرتروز زانو است، اما باید از حرکت روی سطوح شیبدار بویژه سر پایینی پرهیز شود. همچنین دوچرخه ثابت با ارتفاع بلند صندلی به دلیل این که بخشی از وزن بیمار توسط صندلی دوچرخه تحمل می شود و از فشار بر زانوها می کاهد، بخصوص در افراد چاق مناسب تر است.

در مورد استفاده از وسایل ورزشی ثابت که قابلیت تنظیم براساس شرایط فیزیکی بیماران را ندارد، از جمله وسایل نصب شده در پارک ها باید توجه داشت که این لوازم در برخی افراد بخصوص بیماران سالمند ممکن است آسیب رسان باشد. البته مطالعات جدید کاربرد ورزشی به نام تای چی در سالمندان و بویژه مبتلایان به آرتروز و پوکی استخوان را مورد تاکید قرار داده است. اساس این ورزش شامل حرکات ریتمیک و آهسته است که باعث افزایش آرامش، بهبود قدرت و تعادل، انعطاف پذیری و اعتماد به نفس می شود. دکتر رئیس السادات با اشاره به استفاده از کفش و کفی طبی در مبتلایان به آرتروز می گوید: در مورد آرتروز زانو ها، کفش و کفی مناسب باید براساس معاینه و تجویز پزشک تهیه شود و برای انتخاب صحیح آن باید علاوه بر وضع زانو ها مواردی چون معاینات مچ پا و نحوه قرارگیری کشکک ارزیابی شود.

درمان توانبخشی در کنار جراحی

به گفته متخصصان طب فیزیکی جراحی معمولا در مواردی که آرتروز شدید باعث اختلال در فعالیت بیمار شده باشد و معضلات بیمار به درمان های غیرجراحی پاسخ نداده باشد، در نظر گرفته می شود. یکی از مواردی که در جراحی های نواحی آرتروزی مهم است، در نظر گرفتن یک دوره مناسب توانبخشی قبل و پس از اعمال جراحی است که شامل آموزش بیماران، تمرین درمانی و بکارگیری روش های مختلف فیزیوتراپی است.

نباید فراموش کرد هدف کلی از درمان های متنوع فیزیکی و دارویی در مبتلایان به آرتروز، کاهش درد، حفظ یا بهبود حرکت مفصلی و عملکرد آن و در نهایت ارتقای کیفیت زندگی بیمار است، اما اثرات کاهش وزن در افراد چاق، ورزش های هوازی (آیروبیک)، ورزش های آبی و تمرینات مقاومتی و تقویتی در پیشگیری از آرتروز و کند کردن روند پیشرفت بیماری کاملا ثابت شده و به افراد مبتلابه آرتروز توصیه می شود.

منبع:aftabir.com