راه های پیشگیری از آرتروز زانو

آرتروز زانو یکی از شایع ترین بیماری های تخریبی مفصل هاست که معمولا در افراد دارای اضافه وزن بیشتر دیده می شود. دکتر فرهاد غریب دوست، رئیس مرکز روماتیسم ایران در این باره گفته است ۹۷ درصد مبتلایان به آرتروز زانو افزایش وزن دارند.به نقل از جام جم وی در ادامه افزوده است، نتایج پژوهش ها نشان می دهد ۱۰ درصد کاهش وزن، علایم آرتروز را تا ۵۰ درصد کاهش می دهد.از جمله علت های دیگر شیوع آرتروز زانو می توان به کم تحرکی و شیوه های نادرست زندگی از قبیل نشستن دوزانو یا چهارزانو اشاره کرد. در ادامه از دید کارشناسان به بررسی ابعاد مختلف این بیماری می پردازیم.

دلایل شیوع آرتروز

یکی از اصلی ترین دلایل شیوع آرتروز زانو در جامعه ما نشستن روی زمین است. دکتر فرزاد امیدی کاشانی متخصص ارتوپدی و فوق تخصص جراحی ستون فقرات با بیان این مطلب به خراسان می گوید: متاسفانه عادت های بد ایرانی ها در دو زانو یا چهار زانو نشستن یکی از دلایل اصلی بروز آرتروز است اما مردم به جای اصلاح سبک زندگی و تغییر رفتار گمان می کنند که با دارو می توانند عارضه خود را درمان کنند. واقعیت این است که آرتروز، فرآیند پیرشدگی مفاصل است و همه زانوها دیر یا زود دچار آرتروز می شود.ممکن است این عارضه در یک نفر زودتر و در فرد دیگر دیرتر اتفاق بیفتد.

اما زانویی که به آرتروز مبتلا شده است، هرگز مثل زانوی سالم نمی شود، درست مثل تایر خودرویی که بر اثر ساییدگی کهنه می شود و مثل تایر نو نمی شود.

نکته این جاست که برخی عوامل، آرتروز زانو را به جلو می اندازد. در کشور ما نشستن های طولانی مدت روی زانو و استفاده از توالت غیرفرنگی مهم ترین دلایل شیوع آرتروز است. دکتر امیدی کاشانی با اشاره به این که در مفصل زانو، استخوان ران و ساق و کشکک زانو وجود دارد، تصریح می کند: آرتروز شایع در مردم آرتروزی است که در مفصل کشکک و استخوان ران بروز پیدا می کند.

علایم خطر دیگری که در بروز آرتروز زانو نقش دارد، سابقه عفونت زانو، سابقه شکستگی داخل مفصل زانو و تزریق داخل مفصلی است و فردی که این علایم خطر را دارد بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به آرتروز قرار دارد.همچنین افرادی که انحراف خاصی در زانوهای خود دارند، ممکن است بیشتر در معرض این عارضه باشند.

پوکی استخوان و آرتروز

پوکی استخوان با ایجاد انحراف در ساق پا ممکن است روی مفاصل تاثیر بدی بگذارد و موجب ایجاد یا تشدید آرتروز شود. دکتر حسین فراهینی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران به ایسنا می گوید: در بروز پوکی استخوان عوامل مختلفی مثل تغذیه نامناسب، عوامل ژنتیکی، سابقه فامیلی و اختلالات هورمونی دخالت دارد و این بیماری می تواند باعث آرتروز شود.

البته گاهی انحراف ساق پا در پی اصابت ضربه به زانو یا شکستگی در تصادفات رخ می دهد و باعث ایجاد یا تشدید آرتروز می شود.از سوی دیگر وزن نامناسب، رانندگی طولانی مدت، بالا و پایین رفتن مداوم از پله، به کارگیری نامناسب از زانوها ازجمله عوامل موثر در بروز درد زانو و در نهایت ابتلا به آرتروز زانوست و در عین حال برخی مشاغل به آرتروز زانو منجر می شود.

دکتر محمد رازی رئیس انجمن جراحی زانو، آرتروسکوپی و آسیب های ورزشی با بیان این مطلب می گوید: در مشاغلی نظیر تعمیر خودرو، فرد ناچار است چندین بار در طول روز وارد چاله مکانیکی شود و در حالت نشسته یا ایستاده خودرو را تعمیر کند.

افرادی که به معماری یا بنایی هم اشتغال دارند و افرادی که بیشتر ساعات کاری روی زانو می نشینند مبتلا به درد زانو و در نهایت آرتروز زانو می شوند.به نوشته ایسنا دکتر رازی با بیان این مطلب که اضافه وزن و چاقی یکی از عوامل شناخته شده در بروز آرتروز است، تاکید می کند: در زمان راه رفتن یا دویدن ۲ تا ۵ برابر وزن شخص به مفصل زانو فشار وارد می آید. این فشار در افرادی که اضافه وزن دارند سیر تصاعدی دارد به همین دلیل آسیب بیشتری به زانو وارد می شود. وی تاکید می کند: ساییدگی و درد مفاصل زانو پیش درآمد ابتلا به آرتروز در سنین میانسالی است.

آسیب های ورزشی

رئیس انجمن جراحی زانو، آرتروسکوپی و آسیب های ورزشی در توضیح علل ایجاد آسیب در ورزشکاران می گوید: تمرین نامناسب، رعایت نکردن مقررات، نبود آمادگی جسمانی و فشار بیش از حد به مفاصل از جمله علل آسیب در ورزشکاران است که به پارگی رباط های CL و مینیکس پا منجر می شود.

همچنین دکترسهراب کیهانی، دبیر اجرایی دومین همایش دوسالانه بین المللی جراحی زانو با بیان این که در حال حاضر از جدیدترین و مناسب ترین روش ها برای تشخیص و درمان این بیماری در کشور استفاده می شود و عمده مشکلات این حوزه مربوط به کمبود وسایل و تجهیزات است، تصریح می کند: ضایعات غضروفی از جمله شایع ترین آسیب های ورزشی است و در میان روش های مختلفی که برای درمان این ضایعات استفاده می شود، روش موزائیک پلاستی است که طی آن پلاک های استخوان و غضروف برداشته و در محل ضایعه کاشته می شود. از این روش بیشتر برای ورزشکاران استفاده می شود.

همچنین دکترعطا مشیرآبادی، متخصص ارتوپدی درباره درمان آسیب های رباطی می گوید: این دسته از آسیب دیدگی ها در مراحل اولیه قابل تشخیص نیست و راه های درمانی کمی برای آن وجود دارد ولی جراحی آسیب های رباط داخلی زانو در بیشتر مواقع موفقیت آمیز و بدون عوارض است.

به نوشته خبرگزاری مهر، در روش های درمانی موجود و رباط های آسیب دیده به طور کامل بازسازی می شود. پروتزهای نگه دارنده دارای کمترین عوارض است و باعث می شود فرد آسیب دیده با کمترین درد و خون ریزی درمان شود.

اصول پیش گیری از آرتروز

به گفته کارشناسان ورزشی، داشتن فعالیت جسمانی مناسب و کاهش وزن و تقویت عضلات در پیش گیری از بروز آرتروز نقش اساسی دارد. دکترعباس معدنی، متخصص ارتوپدی با بیان این که بیماری آرتروز در زنان بیشتر مشاهده می شود، به ایسنا می گوید: چاقی و اضافه وزن در زنان ایرانی بیش از مردان است، به همین نسبت آرتروز در زنانی که چاق هستند، عضلات ضعیفی دارند، کار سنگین انجام می دهند یا مبتلا به سوءتغذیه هستند، بیشتر گزارش می شود.

درباره نقش رژیم و الگوی تغذیه ای در بروز ناراحتی های مفاصل می گوید: نمی توان گفت تغذیه اثرگذاری بالایی دارد اما اشخاصی که یک رژیم غذایی منطقی و معمولی دارند، معمولا دچار آرتروز نمی شوند. البته در جوامعی که فقر و کمبود جدی ریزمغذی ها شایع است، آرتروز بیشتر گزارش می شود. درباره کلسیم نیز باید گفت، کمبود کلسیم به تنهایی در عملکرد مفاصل اختلال ایجاد نمی کند اما پروتئین نقش اساسی دارد.

ویتامین D هم در رشد استخوان ها موثر است نه مفاصل. دکترمعدنی درباره قوز کردن و ابتلا به آرتروز توضیح می دهد: هر فشار نابه جایی که به مفصل های مهره ای وارد آید، ممکن است به سلامت فرد آسیب بزند، بنابراین قوز کردن در درازمدت ریسک ابتلا به آرتروز را بالا می برد. توصیه اکید دیگر ما برای پیش گیری از آرتروز زانو این است که افراد به هیچ عنوان روی زمین و زانوهای خود ننشینند و سعی کنند از توالت فرنگی استفاده کنند.

عضلات خود را تقویت کنند تا به مفصل زانو فشار کمتری وارد شود و کمتر در معرض آسیب قرار بگیرد. همچنین دکترامیدی کاشانی با بیان این که درد آرتروز در هوای سرد بدتر می شود، به مبتلایان به این عارضه توصیه می کند: مبتلایان می توانند زانوی خود را با زانوبندهای کشی ببندند البته نباید آن قدر محکم ببندند که خون رسانی مختل شود. این افراد بهتر است کمتر در معرض سرما قرار بگیرند و سعی کنند به مفصل آسیب دیده فشار زیادی وارد نیاورند. با تقویت عضلات، فیزیوتراپی، گرم کردن موضع زانو و یک سری اقدامات درمانی می توان درد آرتروز را تخفیف داد.

ورزش های مناسب برای مبتلایان به آرتروز زانو

ورزش های مختلفی برای کاهش درد زانو وجود دارد؛ از جمله کشش عضلات اطراف مفصل و ورزش های قدرتی و هوازی مانند شنا و پیاده روی.ورزش باعث افزایش جریان خون می شود و به انعطاف پذیری مفصل کمک می کند.علاوه بر آن، ورزش باعث کاهش وزن می شود که برای درمان درد آرتروز بسیار موثر است. به نقل از جام جم، دکترمحمد عالمی، فیزیوتراپ دراین باره می افزاید: بهتر است افراد ۵ دقیقه ورزش ملایم و سبکی انجام دهند یا پیاده روی کنند و بعد از آن چند حرکت کششی مناسب برای عضلات اطراف مفصل انجام دهند. باید توجه داشت نباید روی مفصل ملتهب فشار زیادی وارد شود.

منبع:aftabir.com

مهار سائیدگی زانو با ورزش

در حال حاضر درمان قطعی برای آسیب های مفصلی ناشی از اوستئوآرتریت وجود ندارد. هدف از درمان، کاهش درد و بهبود عملکرد در مفاصل آسیب دیده است. در اغلب بیماران با استفاده از تمرینات ورزشی به همراه درمان دارویی, علایم بیمار کنترل می شود.
انواع مختلفی از داروهای موضعی، خوراکی و تزریقی برای کاهش درد و تورم مفاصل استفاده می شود. گرچه داروهای خوراکی مانند ایبوپروفن و مفنامیک اسید در کاهش علایم بیمار موثر هستند ولی مصرف طولانی مدت آنها می تواند باعث عوارض گوارشی و یا کلیوی در بیمار شود.

از ترکیبات دارویی مختلف مانند کورتونها، هیالورونیک اسید و اخیرا از پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) برای تزریق در مفاصل استفاده می شود که می تواند در کاهش علایم بیماران موثر باشد.
مطالعات مختلف نشان داده اند که مداخلات غیر دارویی نیز به اندازه درمانهای دارویی می توانند در کاهش علایم بیماران موثر باشند.

 استفاده از کیسه های آب گرم ویا سرد می تواند در کوتاه مدت در کاهش درد موثر باشند. سایر درمانها مانند ماساژ و طب سوزنی نیز در کاهش علایم در کوتاه مدت موثر هستند.
در افرادی که اضافه وزن  دارند، فشار زیادی به زانوها، لگن و کمر وارد می شود. به ازای هر 5 کیلو گرم کاهش وزن، خطر ابتلا به اوستئوآرتریت زانو تا 50% کاهش می یابد.
تمرینات ورزشی مناسب می توانند باعث تقویت عضلات شده، درد و خشکی مفاصل را کم کنند و احتمال ناتوانی و معلولیت  ناشی از اوستئوآرتریت را کاهش دهند.

تمرینات  ورزشی برای بیماران مبتلا به اوستئوآرتریت زانو:
• گرم کردن و سرد کردن:
قبل از شروع تمرینات، 3 تا 4 دقیقه راه بروید تا عضلات شما گرم شود. گرم کردن بدن جریان خون را افزایش داده و عضلات را برای ورزش کردن آماده می کند. در پایان تمرینات نیز باید اجازه دهید که بدن به آرامی سرد شود و ضربان قلب به میزان طبیعی خود برگردد. برای این منظور در پایان تمرینات 1 تا 2 دقیقه در اطراف اتاق به آرامی راه بروید.

o تمرینات فاز اول:
در شروع دوره تمرینات ورزشی، به مدت 2 هفته فقط این تمرینات را انجام دهید.

- تمرین1: کشش عضله جلوی ران:
روی تخت دراز بکشید. زانوی درگیر را به آرامی خم کنید و تا جایی که ممکن است پاشنه پا را به باسن نزدیک کنید. وقتی که کشش را در عضله جلوی ران احساس کردید این وضعیت را 10 ثانیه نگه دارید و سپس زانو را صاف کنید و 10 ثانیه به آن استراحت دهید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید.

 

- تمرین2: سفت کردن عضله جلوی ران:
 روی تخت دراز بکشید. یک حوله کوچک را لوله کرده و در زیر زانو قرار دهید. با فشار دادن زانو به حوله، عضله جلوی ران را سفت کنید. 10 ثانیه به حوله فشار دهید، سپس 20 ثانیه عضله را شل  کنید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید.

 

- تمرین3:  کشش عضله پشت ران:
در حالت ایستاده پاشنه پای آسیب دیده را روی صندلی یا چهار پایه قرار دهید. به آرامی از کمر به جلو خم شوید تا احساس کشش را در عضله پشت ران داشته باشید. هرگز با دست زانو را به پایین فشار ندهید. این کشش را 10 ثانیه انجام دهید سپس 10 ثانیه عضله را شل کنید و 5 بار این حرکت را تکرار کنید.

- تمرین 4: سفت کردن عضلات داخل ران:
روی صندلی نشسته و سپس یک توپ یا حوله را بین زانوها قرار دهید. عضلات باسن را سفت کنید و با زانوها به توپ فشار وارد کنید. 10 ثانیه فشار دهید. 5 ثانیه استراحت کنید. این حرکت را  5 بار تکرار کنید.

 

o    تمرینات فاز دوم:
بعد از 2 هفته که تمرینات فوق را انجام دادید، تمرینات زیر را جایگزین تمرینات فاز اول کنید.

- تمرین1: بلند کردن مستقیم پا:
 به پشت بخوابید. روی آرنج ها تکیه  دهید. پای درگیر را به اندازه 10 سانتی متر از زمین بلند کنید و برای 10 ثانیه نگه دارید. سپس پا را روی زمین گذاشته و 5 تا 10 ثانیه استراحت کنید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید.

 

- تمرین 2: نشستن و بلند شدن (تقویت عضله جلوی ران):
روی صندلی بنشینید. دست ها را روی سینه گذاشته و بدون کمک گرفتن از دست ها از روی صندلی بلند شوید. مجددا بدون اینکه از دست ها کمک بگیرید روی صندلی بنشینید. 10 بار تکرار کنید.

 

- تمرین3 : بالا رفتن از پله (تقویت عضله جلوی ران):
 یک پله کوچک را انتخاب کنید ( به ارتفاع تقریبا 6 تا 7 سانتی متر). با پایی که درد کمتری  دارد به آرامی از پله پایین آمده و مجددا با پای آسیب دیده از پله بالا روید. این حرکت را 10 بار تکرار کنید. برای حفظ تعادل می توانید از یک تکیه گاه استفاده کنید.
 

- تمرین4: مینی اسکات (تقویت عضله جلوی ران):
پشت صندلی بایستید. روی زانو ها تا زاویه 45 درجه خم شوید. 10 ثانیه در این وضعیت بمانید. سپس زانو ها را صاف کرده و این حرکت را 10 بار تکرار کنید. دقت کنید که کمر صاف باشد.

 

ممکن است با انجام این تمرینات به میزان کمی درد شما افزایش پیدا کند. افزایش مختصر درد نگران کننده نیست و با کمپرس آب سرد بر طرف می شود. در صورتی که با انجام تمرینات درد شما به طور قابل ملاحظه افزایش پیدا کرد و یا زانوی شما دچار تورم شد، ورزش ها را به مدت 2 روز قطع کنید و به مفاصل استراحت دهید. انجام صحیح تمرینات در پیشگیری از درد و تورم بسیار مهم است.
علاوه بر تمرینات فوق می توانید از شنا و دوچرخه برای بهبود حرکت و قدرت عضلات اطراف زانو استفاده کنید. باید دقت کرد که هنگام استفاده از دوچرخه زانوها زیاد خم نشده باشند تا فشار زیاد به زانوها وارد نشود.
 
منبع :سایت گنجینه پزشکی

آرتروز مچ دست

آرتروز Arthrosis یا استئوآرتریت Osteoarthritis همان ساییدگی سطوح مفصلی است. این بدان معنا است که غضروفی که روی استخوان های تشکیل دهنده مفصل را پوشانیده بتدریج خراب و ساییده میشود. این بیماری میتواند در بسیاری از مفاصل بدن ایجاد شود که یکی از آنها مچ دست است.

مچ دست یکی از پیچیده ترین مفاصل بدن بوده و مجموعه ای از مفاصل متعدد است که در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. کنار هم قرار گرفتن استخوان های متعدد و تشکیل مفاصل بین آنها موجب میشود تا ما بتوانیم دست خود را در بسیاری جهات حرکت داده و بتوانیم اجسام را به راحتی در دست بگیریم.



مچ دست از کنار هم قرار گرفتن هشت استخوان کوچک تشکیل شده است که به آنها استخوان ها یا استخوانچه های کارپ Carpal bones میگویند. این هشت استخوانچه در بین استخوان های ساعد و استخوان های کف دست قرار گرفته اند. هر استخوانچه مچ دست با دیگر استخوانچه های اطراف خود مفصل میشود. پس قسمت زیادی از سطح این استخوانچه ها از غضروف مفصلی پوشیده شده است.

این غضروف مفصلی موجب میشود تا استخوانچه ها بهتر در کنار هم حرکت کنند و همچنین نقش جذب کننده ضربات شدیدی که به مچ دست وارد میشود را هم دارد. استخوانچه های مچ دست به توسط رباط هایی به یکدیگر و به استخوان های ساعد و کف دست متصل میشوند.

مهمترین علامت ساییدگی مفصل مچ دست درد آن است. این در در ابتدا فقط در موقع انجام فعالیت های سنگین بدنی مانند بلند کردن اشیاء سنگین ایجاد میشود. با شدت یافتن بیماری، درد حتی در حین انجام فعالیت های سبک هم ایجاد میشود. این درد معمولا در شروع انجام فعالیت بدنی است و بعد از گذشت چند دقیقه کاهش یافته یا کاملا از بین میرود. با اتمام فعالیت بدنی و سرد شدن بدن درد دوباره شروع میشود. در حالات شدیدتر بیماری درد حتی در حالت استراحت هم احساس میشود.


از دیگر علائم ساییدگی مفصل مچ دست تورم آن است. خشک شدن و محدودیت حرکتی در مچ دست و صدا دادن آن در حین حرکت هم در موارد شدیدتر شدن بیماری ایجاد میشود.
 

شایعترین علت آرتروز و ساییدگی مفصل مچ است ضرباتی است که به آن وارد میشود.

آسیب های وارده به مچ دست بدنبال ضربه ممکن است بصورت شکستگی باشد. گرچه اکثر این شکستگی ها بدون مشکل خاصی جوش میخورند گاهی اوقات این جوش خوردگی با مشکلاتی همراه میشود. شکستگی ممکن است بصورت کامل جوش نخورد و یا کج جوش بخورد. هر کدام از این عوامل موجب ناهمواری در سطح مفصل میشوند و این ناهمواری به مرور زمان موجب ساییده شدن سطوح ناهموار مفصلی به هم و خراشیده شدن و ساییده شدن غضروف مفصلی میشود.

گاهی اوقات بدنبال ضربات وارده به مچ دست رباط های آن دچاره پارگی میشوند. اگر این پارگی ها به درستی ترمیم نیابند مفصل دچار ناپایداری شده و در یک مفصل ناپایدار توزیع نیروها متعادل نخواهد بود. نتیجه اینست که به قسمت های خاصی از مفصل یروهای بیشتری وارد میشود که موجب آسیب غضروف و ساییدگی مفصلی میگردد.

گاهی اوقات بدنبال ضربات وارده به مفصل غضروف دچار آسیب میشود. سطح آن خراشیده شده و یا ریش ریش میشود. لهیده شده و یا حتی تکه ای از آن کنده شده و به درون فضای مفصلی میفتد. این آسیب ها در صورت عدم درمان مناسب میتوانند در دراز مدت موجب خراب شدن بیشتر غضروف و بروز ساییدگی مفصلی شوند.

پزشک در ابتدا با بیمار صحبت کرده و در مورد مشکلات وی از او سوالاتی میکند. معاینه بیمار معمولا بصورت دیدن مچ و حرکاتی که انجام میدهد صورت میگیرد. پزشک معالج از بررسی های پاراکلینیکی بخصوص رادیوگرافی ساده برای کمک به تشخیص آرتروز مچ دست کمک میگیرد. در ردیوگرافی این بیماران دیده میشود که فضای مفصلی کاهش پیدا کرده، استخوان ها متراکم تر شده ( که معمولا خود را بصورت سفیدتر شدن استخوان نشان میدهد) و ممکن است استخوان های اضافه ای به نام استئوفیت در لبه های استخوان های تشکیل دهنده مفصل ایجاد شوند.
 

درمان این بیماری در ابتدا غیر جراحی است. مهمترین اقدامات درمانی در این بیماری عبارتند از
 

• کاهش فعالیت های سنگین بدنی و ورزشی
• تغییر روش انجام دادن فعالیت ها بصورتی که فشار کمتری به مچ دست وارد شود
• انجام نرمش های کششی تقویتی برای مفصل مچ دست
• استفاده از بریس
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند بروفن و یا سلکوکسیب یا ناپروکسن
• گرم کردن موضع درد
• تزریق کورتیکوستروئید در درون مفصل به توسط پزشک معالج

انجام اقدامات فوق در بسیاری موارد میتواند درد بیمار را کاهش دهد. در صورتیکه چند ماه درمان غیر جراحی تاثیر درمانی مناسبی نداشته باشد پزشک معالج ممکن است تصمیم به انجام عمل جراحی بگیرد.

منبع :rheumoc.com

آرتروز مفصل آرنج

مفصل آرنج در مقایسه با بسیاری دیگر از مفاصل بدن کمتر دچار آسیب میشود با این حال شایعترین آسیب این مفصل شکستگی و دررفتگی است. گرچه بسیاری از این آسیب ها به خوبی بهبود میابند، در مواردی مفصل دچار تخریب شده و موجب درد و محدودیت حرکتی میگردد. وضعیتی که به آن آرتروز یا استئوآرتریت یا ساییدگی مفصل آرنج میگویند.
مفصل آرنج ار کنار هم قرار گرفتن سه استخوان تشکیل شده است. در بالا استخوان بازو قرار داشته و در سمت پایین استخوان های ساعد یعنی زند بالایی (رادیوس) و زند پایینی (اولنا) قرار میگیرد. آرنج مفصلی به شکل لولا بوده و حرکات آن فقط در یک جهت یعنی خم و راست شدن است. عضله سه سر بازو در پشت بازو قرار گرفته و در پایین به زائده اوله کرانون استخوان اولتا متصل میشود. این عضله با انقباض خود موجب مستقیم شدن مفصل آرنج میشود. عضله دو سر بازویی در قسمت جلو یا قدام بازو قرار گرفته و منقبض شدن آن موجب خم شدن مفصل آرنج میشود.



در مفصل آرنج سطح استخوان هایی که در کنار هم قرار گرفته از غضروف پوشیده شده است. این لایه غضروفی موجب صاف و لغزنده شدن سطح مفصلی شده و از اصطکاک سطوح مفصلی در حین حرکت مفصل جلوگیری میکند. لایه غضروفی همچنین به عنوان یک جذب کننده ضرباتی که به مفصل وارد میشود عمل میکند.مهمترین علائم ساییدگی مفصل آرنج درد و خشکی حرکتی در مفصل است. در ابتدا درد فقط در حین فعالیت و حرکت مفصل است ولی بعد از مدتی در حین استراحت هم درد وجود دارد و این درد ممکن است به قدری شدید باشد که در حین خوابیدن هم حس شده و مانع خواب بیمار شود. در مواردی که ساییدگی در مراحل ابتدایی است ممکن است درد بیمار با شروع فعالیت بدنی و با گرم شدن بیمار کاهش یافته یا موقتا از بین برود و بعد از متوقف شدن فعالیت بدنی و سرد شدن بیمار مجددا شروع گردد.

تورم مفصلی از دیگر علائم آرتروز است. این تورم میتواند به علت تجمع مایع در داخل مفصل ایجاد شود. به تدریج و با افزایش شدت ساییدگی حرکات مفصل همراه با صدا میشود که به آن کریپتاسیون Crepitation میگویند.



محدودیت حرکتی مفصل از علائم مهم آرتروز و ساییدگی است. این محدودیت در ابتدا به صورت عدم توانایی در راست و مستقیم کردن کامل مفصل است ولی بعد ار مدتی بیمار نمیتواند مفصل را بطور کامل خم کند. بتدریج و با کاهش حرکات آرنج عضلات اطراف آن هم ضعیف و لاغر میشوند.
  علت اولیه ایجاد آرتروز یا ساییدگی مفصل، خراب شدن یا دژنرسانس Degeneration غضروف است. این خراب شدن غضروف معمولا بتدریج و در طول چند سال ایجاد شده و پیشرفت میکند. در غالب اوقات شروع خراب شدن غضروف ضربه ایست که به مفصل آرنج وارد میشود.
یک شکستگی داخل مفصلی آرنج، یک دررفتگی مفصلی، آسیب شدید رباط های اطراف مفصل بدنبال پیچ خوردگی و یا ضربه شدیدی که موجب له شدن غضروف مفصل میشود همگی میتوانند موجب شروع روند خراب شدن غضروف مفصل آرنج شوند. البته گاهی اوقات غضروف مفصل آرنج بدون وجود هیچ کدام از عوامل ذکر شده شروع به خراب شدن میکند که به آن آرتروز ایدیوپاتیک Idiopathic osteoarthritis یا آرتروز با علت ناشناخته میگویند.

هر گونه شکستگی داخل مفصل آرنج موجب آسیب غضروف میشود. بعد از شکستگی، استخوان جوش میخورد ولی غضروف توانایی ترمیم ندارد. بجای غضروف آسیب دیده بافت جدیدی جایگزین میشود که خواص آن را نداشته و نمیتواند در مقابل نیروهای وارده به مفصل مقاومت کند پس بتدریج خراب میشود. در صورتیکه شکستگی داخل مفصلی با حتی اندکی انحراف و کجی جوش بخورد روند تخریب غضروف شدت گرفته و بعد از مدت کوتاهی سطح غضروفی مفصل خراب میشود.

در دررفتگی یا کشیدگی های شدید آرنج رباط های اطراف مفصل آسیب میبینند. این آسیب ممکن است به حدی باشد که موجب حرکات ناهماهنگ مفصل شده و بیومکانیک مفصل را به هم بزند. بعد از مدتی بر اثر تغییر در نیروهای وارده به مفصل غضروف تحت فشارهای زیادی قرار گرفته و خراب میشود.

روند ساییدگی مفصل آرنج ممکن است با ساییدگی در مفاصل ران و زانو قدری متفاوت باشد. در ساییدگی مفصل آرنج فضای مفصل ممکن است تغییر زیادی نکند. بجای آن استخوان های اضافه به نام استئوفیت Osteophyte در لبه مفصل بوجود میاید و همچنین کپسول مفصل آرنج کوچک و جمع و سفت میشود. به این کوچک و جمع شدن کپسول مفصلی آرنج که موجب خشکی و محدودیت حرکتی آن میشود کنتراکچر مفصلی Joint contracture میگویند.

پزشک ابتدا در مورد سابقه بیمار و علائم فعلی وی مانند درد و محدودیت حرکتی از او سوالاتی میکند. معاینه بیمار بیشتر معطوف به بررسی دامنه حرکتی مفصل و بررسی تغییر شکل آن و مشکلات عصبی احتمالی است. رادیوگرافی ساده مفصل آرنج در فرد مبتلا به آرتروز میتواند علائمی را بصورت کاهش فضای مفصلی نشان دهد. استخوان های اضافه یا استئوفیت در لبه مفصل هم از علائم این بیماری است که در رادیوگرافی دیده میشود. در مواردی ممکن است پزشک معالج از سی تی اسکن برای بررسی دقیق تر شکل مفصل و استخوان های اضافه احتمالی که بر روی عصب اولنار فشار وارد میکنند بهره ببرد

درمان ساییدگی مفصل آرنج معمولا با استفاده از روش های غیر جراحی شروع میشود. درمان های جراحی تنها در مواردی مورد استفاده قرار میگیرند که مشکلات بیمار بعد ار درمان های غیر جراحی همچنان باقی مانده و بهبود نیابند.

مهمترین اقدامات غیر جراحی در مدیریت درد ناشی از آرتروز مفصل آرنج عبارتند از:

• استراحت و کاهش حرکاتی از آرنج که موجب تشدید درد میشوند
• تغییر در روش زندگی و روش استفاده از اندام فوقای در انجام فعالیت های روزانه
• استفاده از گرمای موضعی
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند بروفن
• اسپلینت و ارتوز های مفصل آرنج برای کم کردن دامنه حرکتی مفصل
• انجام نرمش های کششی و تقویتی آرنج
• تزریق داروهای کورتیکواستروئیدی تزریقی به توسط پزشک در داخل مفصل

 در صورتیکه انجام اقدامات ذکر شده بعد از چند ماه نتواند درد بیمار را کاهش دهد پزشک ممکن است تصمیم به استفاده از روش های جراحی بگیرد. انواع متفاوتی از اعمال جراحی برای آرتروز مفصل آرنج بکار برده میشود. انتخاب نوع جراحی بر حسب شدت خرابی مفصل، سطح فعالیت های بدنی بیمار و سن بیمار است. مهمترین این روش ها عبارتند از:
دبریدمان به روش آرتروسکوپی : دبریدمان Debridement به معنای تمیز کردن محل و برداشتن بافت های اضافه و مشکل زا است. در مراحل ابتدایی بیماری که هنوز پیشرفت زیادی ایجاد نشده است از این روش درمانی استفاده میشود. با استفاده از آرتروسکوپ درون مفصل شسته شده و قطعات غضروفی آزاد در درون مفصل برداشته میشوند. ممکن است قسمتی از کپسول مفصلی برش داده شود تا محدودیت حرکتی کاهش یابد
آرتروپلاستی اینترپوزیشن Interposition arthroplasty : در این روش استخوان ها در سطح مفصلی تراشیده شده و در بین آنها بافتی مانند تاندون یا فاشیا قرار داده میشود (فاشیا بافتی مانند تاندون است ولی بیشتر به شکل پرده بوده و بین عضلات قرار میگیرد). تاندون یا فاشیا مانع ساییده شدن استخوانهای مفصل شده و موجب کاهش درد بیمار میشوند.
خشک کردن یا فیوژن مفصل : فیوژن Fusion مفصل آرنج که به آن آرترودز Arthrodesis هم میگویند به معنی متصل کردن استخوانهای مفصل است. در این روش جراحی باقیمانده غضروف خراب شده از سطوح مفصلی تراشیده شده و سپس استخوان های تشکیل دهنده مفصل با استفاده از پیچ و پلاک به یکدیگر متصل میشوند تا دیگر حرکتی نداشته باشند.
این روش جراحی درد بیمار را از بین میبرد ولی موجب از بین رفتن حرکات مفصل آرنج هم میشود. از این روش درمانی بیشتر در کسانی استفاده میشود که میخواهند اشیاء سنگین را با دست بلند کنند. افراد جوان و فعال از آرترودز مفصل آرنج بیش از آرتروپلاستی و تعویض مفصل آن سود میبرند.
تعویض مفصل آرنج : استفاده از مفصل مصنوعی در آرنج مانند استفاده از آن در مفاصل ران، زانو وشانه شایع نشده است. عوارض این عمل جراحی در مقایسه یا اعمال تعویض مفصل در ران و زانو بیشتر است. از این روش جراحی بیشتر در کسانی استفاده میشود که نیاز دارند مفصل آرنج حرکت داشته باشد ولی قدرت زیادی از این مفصل نمیخواهند. بنابراین افراد مسن که اجسام سنگینی را با دست برنمیدارند ممکن است از این نوع جراحی سود ببرند. از تعویض مفصل آرنج در درمان تخریب مفصلی ناشی از روماتیسم مفصلی هم استفاده میشود.

انجام درست و به موقع حرکات آرنج بعد از درمان و تحت نظر پزشک متخصص و یا فیزیوتراپ اهمیت فوق العاده ای دارد. البته قدری محدودیت در باز شدن کامل آرنج معمولا بدنبال این شکستگی ها اتفاق میفتد که تاثیری در کارکرد آرنج حتی انجام فعالیت های شدید بدنی ندارد. در صورت شدید حرکات آرنج بدنبال این شکستگی ها، معمولا درمان بصورت انجام حرکات و نرمش های خاص و در بعضی موارد عمل جراحی است.

منبع :rheumoc.com

استئوآرتریت شانه

ساییدگی یا آرتروز یا استئوآرتریت شانه بیماری است که به علت خراب شدن غضروف مفصل شانه به وجود میاید و موجب بروز درد و محدودیت حرکت در مفصل می‌شود. مقصود از مفصل شانه در اینجا مفصل گلنوهومرال است. ساییدگی در مفصل شانه در مقایسه با مفاصل ران، زانو و دست شیوع کمتری دارد.

مهم‌ترین علامت‌های ساییدگی شانه درد و احساس خشکی در مفصل است. درد شانه با حرکت کردن مفصل یا بلند کردن اجسام با دست بیشتر می‌شود. گاهی اوقات ممکن است حرکت مفصل همراه با ایجاد صدا یا احساس مالیده شدن دو سطح زبر بر روی یکدیگر باشد. در این بیماری دامنه حرکات مفصل کاهش پیدا می‌کند.

به تدریج که بیمار به علت درد کمتر از دستش استفاده می‌کند عضلات اطراف شانه ضعیف و لاغر می‌شوند.
شدت علائم بیمار ممکن است کم و زیاد شود به طور مثال چند ماه شدید باشد و سپس چند ماه کم شود. همچنین ممکن است شدت درد با تغییر فصول سال کم و زیاد شود.

آرتروز یا ساییدگی مفصلی به طور طبیعی با بالا رفتن سن به وجود میاید گرچه ممکن است در بعضی از افراد زودتر و در بعضی دیگر دیرتر ظاهر شود. حدود یک سوم افراد بالای سن شصت سالگی مبتلا به ساییدگی مفصل شانه هستند.
هر علتی که بتواند غضروف مفصل شانه را خراب کند می‌تواند موجب بروز آرتروز شود. علل زیر را می‌توان موثر دانست

• ضربه شدید به مفصل شانه به دنبال حادثه و آسیب دیدن غضروف
• انجام کارهای سنگین و شدید با اندام فوقانی که در دراز مدت موجب وارد شدن فشارهای زیادی به مفصل شود مثلاً در کسانی که به خاطر شغل خود مجبورند دست‌هایشان را به مدت زیادی بالای سر نگه دارند، وزنه برداران یا کسانی که ورزش‌های پرتابی یا با راکت انجام می‌دهند
• روماتیسم یا عفونت مفصل
• سابقه جراحی مفصل شانه

تشخیص این بیماری با استفاده از رادیوگرافی از مفصل داده می‌شود. در رادیوگرافی ساده فضای مفصلی یعنی فاصله بین سر استخوان بازو و حفره گلنوئید( که در واقع چون از جنس غضروف است دیده نمی‌شود) کاهش میابد. در اطراف سر استخوان بازو جایی که غضروف تمام می‌شود استخوان اضافه درست می‌شود که به آن استئوفیت Osteophyte میگویند. این استخوان‌های اضافه ممکن است در لبه حفره گلنویید هم درست شوند.

  رادیوگرافی طبیعی مفصل شانه                   کاهش فاصله مفصلی                    تشکیل استخوان اضافه در اطراف مفصل

استخوانی که درست زیر غضروف مفصلی است سفت‌تر شده و در رادیوگرافی سفیدتر دیده می‌شود و ممکن است کیست‌های استخوانی در سر استخوان بازو یا زیر حفره گلنوئید ایجاد شود. گاهی اوقات شدت علائم رادیولوژیکی که نشانه آرتروز است زیاد است ولی بیمار علائم بالینی زیادی ندارد و گاهی هم برعکس است. پس همیشه شدت علائم بالینی و رادیولوژیکی با هم هماهنگ نیستند.

آرتروز یا ساییدگی مفصل درمان قطعی ندارد. می‌توان گفت تغییراتی که در مفصل به وجود میایند به نوعی غیر قابل بازگشت هستند. در واقع هدف از درمان انجام اقداماتی است که سبب کاهش درد بیمار شوند.
شروع درمان همیشه با انجام اقدامات غیر جراحی است. در بسیاری موارد این اقدامات موجب کاهش درد می‌شود. در صورت عدم پاسخ درمانی مناسب، ممکن است پزشک معالج عمل جراحی را برای درمان بیمارش توصیه کند.


درمان غیر جراحی ساییدگی یا آرتروز مفصل شانه

مهم‌ترین اقدامات غیر جراحی عبارتند از :

• کاهش فعالیت‌های بدنی و امتناع از کارهایی که شدت درد را افزایش می‌دهد. البته باید سعی شود تا آنجا که ممکن است حرکات شانه در طول روز انجام شوند وگرنه بعد از مدتی شانه کاملاً خشک و بدون حرکت می‌شود
• انجام نرمش‌هایی برای افزایش دامنه حرکتی شانه و افزایش قدرت عضلات شانه می‌تواند درد را کاهش دهد
• گرم نگه داشتن شانه
• استفاده از داروهای ضد التهاب
• تزریق داروهای حاوی کورتیکوستروئید در بعضی موارد با تشخیص پزشک می‌تواند درد را برای 4-3 ماه کاهش دهد. این درمان در مواردی که اقدامات قبلی موثر نباشند انجام می‌شود

در صورتیکه اقدامات ذکر شده نتوانند درد بیمار را کاهش دهند ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی باشد. جراحی به دو روش آرتروسکوپی یا تعویض مفصل انجام می‌شود.

 

نکاتی که برای کم کردن فشارهای وارده به شانه و در نتیجه کاهش درد می‌توان رعایت کرد عبارتند از

• وقتی می‌خواهید چیزی را بلند کنید حتی الامکان آن‌را نزدیک بدن خود نگه دارید
• اجسام خیلی سنگین را بلند نکنید و سعی کنید از بلند کردن اجسام با بالای سر اجتناب کنید.
• در ورزش از حرکات پرتابی یا فشار دادن با دست احتراز کنید
• کمتر سعی کنید دست خود را به پشت بدن خود برسانید

منبع :rheumoc.com